svssisws&s Haarlems Uaablaa
Interview met
den Commissaris
der Koningin
Toestand krijgsgevangenen vrij gunstig
De geldzuivering
Nederland dankt Zweden
Batavia druk, maar rustig
Strijd tegen
de bureaucratie
„Even ontstellend
als ergerlijk"
Het woord is aan....
Bijzonder Gerechtshof
te 's-Gravenhage
S. L. A. Plekker gevat
Inlevering van papiergeld
flOc Jaargang No. 18131 V f T| TT*5^ 1 "1 1 Woensdag 19 Sopt. 1945
IJmuiden: Kennemerlaan 154. AWAAiiM Abonnementen: p. week 31 ct.
lelef. 5437. ^^0? per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Itobert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825.
De tijden waarin het bestuur der pro
vincie in een sfeer van plechtige kalmte
en zelden verstoorde rust leefde liggen
ver achter ons. Voor den oorlog waren zij
al vervlogen. Nu moet de Commissaris der
Koningin woekeren met zijn tijd, waarbij
zich voortdurend de vraag voordoet, hoe
veel daarvan aan de eigenlijke ambtsbezig
heden en hoeveel aan representatieplich
ten toekomt. Dat voor den journalist nog
tijd op Zondag te vinden bleek bewijst te
meer, dat de Commissaris niet behoort tot
de menschen, talrijk in deze periode, die
aan matheid en lusteloosheid lijden. In
tegendeel: activiteit straalt van hem uit.
Dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk
stelt er prijs op dat men de positie 'van
den Commissaris der Koningin weer dui
delijk begrijpt: hij is ambtenaar, geen poli
tieke figuur, dus niet belast met een poli
tieke taak. Als ambtenaar stelt hij zich in
dienst van de Regeering, niet alleen uit
plichtsbesef maar con amore. Ten aanzien
van deze regeering uitte de Commissaris
zijn bewondering voor de groote werk
kracht die zij toont. De tijdelijke versnip
pering van departementen over verschil
lende steden heeft onvermijdelijke nadee-
len gehad en men kan het niet kwalijk
nemen als daardoor brieven zoekgeraakt
zijn. Wie herinneren wil aan een nog niet
beantwoorden brief, doet verstandig door
bij zijn rappel een afschrift van dien brief
in te sluiten. Deze nuttige wenk worde
hier overgebracht.
Natuurlijk hebben wij over Haarlem ge
sproken. „Het blijft mij zeer na", zei de
Commissaris, „maar laat men wel begrij
pen dat ik mij niet meer met zaken van
het gemeentebestuur kan bemoeien, be
halve dan in het ambtelijke contact. In dit
opzicht moet Haarlem voor mij gelijk zijn
aan de andere gemeenten."
Na de bevrijding heeft het verband van
het provinciaal bestuur met de gemeenten
eenigen tijd geleden door de slechte ver
bindingen. Die zijn nu hersteld. En in het
huidige bestuur der gemeenten worden
verschillende oplossingen toegepast. Op
6ommige plaatsen zijn er naast den burge
meester alleen wethouders, op andere al
leen adviescolleges. Op weer andere tre
den wethouders zoowel als een advies
college op. In sommige gevallen heeft de
Commissaris tijdelijke wethouders aange
wezen.
In het algemeen is een tekort aan func
tionarissen aan den dag getreden, nadat
velen in hun functies gestaakt waren.
Maar nu komen binnenkort de voorloopige
gemeenteraden, die binnen een maand
wethouders moeten benoemen. Dat is ver
heugend. Daarbij zullen ook moeilijk
heden opgelost worden, die zich hier en
daar voordoen. Het beste is dat de ge
meenteraden. als vanouds, weer in deze
zaken beslissen. Zij zijn daartoe geroepen.
Dit bracht het gesprek vanzelf op de
zuivering en op het zeer groote aantal
vacatures in het burgemeesterschap. Der
tien daarvan zijn nu opengesteld voor ver
vulling, maar vele moeten nog volgen.
Sollicitanten zijn talrijk; velen hebben
jarenlang gewacht op hun kans en nu
stroomen zij toe. De Commissaris heeft
moeten besluiten om er niet meer dan
twintig per audiëntie te ontvangen, omdat
hij anders geen indruk van de sollicitan
ten kan krijgen. Vacatures zijn in sommige
gevallen ontstaan door overlijden, in an
dere door het bereiken van de leeftijds
grens (er is nu bepaald dat diegenen, die
deze grens bereikt hebben, zes maanden na
de bevrijding moeten aftreden) en ten
slotte zullen zij ontstaan tengevolge van
de zuivering. Maar formeel ontslag door
den minister is alleen spoedig te verwach
ten in het geval van N.S.B.'ers. Andere
gevallen moeten zeer grondig onderzocht
worden. Waar een burgemeester gestaakt
of geschorst is, bestaat nog geen vacature.
De adviescommissies voor de zuivering
hebben met gebrek aan auto's en benzine
te kampen, maar ook met tijdsgebrek, om
dat de meeste leden een eigen beroep te
vervullen hebben. De Commissaris beijvert
zich persoonlijk om de afwerking van deze
zaken te bespoedigen. Hij staat op het
standpunt, dat staking in functie alleen
op haar plaats is waar ontslag overwogen
wordt: hetzij oneervol, krachtens het zui
veringsbesluit, hetzij eervol maar niet op
verzoek, hetgeen geschieden kan „wegens
het niet betrachten van de juiste houding
tijdens de bezetting".
De Commissaris is van oordeel, dat in
de gemeenten, waar met een lichten straf
maatregel kan worden volstaan die
voor een burgemeester gewoonlijk een be
risping, al of niet in het openbaar, zal zijn
de staking in functie opgeheven dient te
worden. Hij kan staking evenwel alleen
opheffen als het Centraal Orgaan voor de
Zuivering van Ambtenaren, dat onder lei
ding van den oud-minister Van Boeyen
staat, geen bezwaar ertegen heeft. En dat
geeft vertraging, al is de werkwijze van
dit orgaan dezer dagen herzien en daar
door versneld. Maar de Commissaris blijft
deze zaken bespoedigen, hetgeen natuur
lijk ook geldt voor secretarissen, ontvan
gers en verder gemeentepersoneêl.
Toen op 15 Juli de z.g. „tweede phase"
in de zuivering van de ambtenaren intrad
en die dus overging op de burgerlijke auto
riteiten, had de illegaliteit er bezwaren
tégen dat de Commissaris bevoegdheden
Uit den Oost:
Die der geïnterneerden tamelijk zorgwekkend
Volgens mededeeling van het A.N.P. uit
Brisbane, zjjn aldaar berichten binnenge
komen die' een nauwkeuriger beeld ver-'
schaffen van de situatie in den Indischen
Archipel dan waarover men tot dusver be
schikte.
De toestand van de krijgsgevangenen in
West-Java lijkt over het algemeen vrjj
goed te zijn, dë situatie, waarin zich de
krijgsgevangenen op Celebes bevinden, is
eveneens tamelijk bevredigend te noemen.
Ten aanzien van de krijgsgevangenen op
Borneo zijn nog geen gegevens voorhan
den. Aangenomen mag echter worden, dat
deze "minder gunstig zullen zijn dan in
de overige deelen van den archipel.
Als dank van Nederland aan Zweden en
liet Zweedsche Roode Kruis in het bijzonder
heeft het Comité „Bloemen, tolk van onze
dankbaarheid" Zweden een groote partij
bloembollen geschonken. Een der kisten
van de eerste zending wordt ingescheept.
aan burgemeesters zou delegeeren. Aan die
bezwaren is hij zeer ver tegemoet geko
men, zoodat het aanvankelijk alleen ge
beurde voor Amsterdam, later (op 1 Sept.)
voor Haarlem, Hilversum en Zaandam en
op 15 September voor Den Helder en
Texel. Binnenkort volgt nog een aantal
gemeenten. Dit systeem heeft wel vertra
ging, maar ook rust gebracht.
Met nadruk sprak de Commissaris over
de noodzaak, om de zuivering buiten de
sfeer van opgezweepte hartstochten en
verkeerde motieven te houden. In som
mige gemeenten hebben politieke tegen
stellingen zich doen gelden, of persoon
lijke grieven en dorpsruzies die uit voor-
oorlogsche jaren dateerden.
Men moet zeer voorzichtig zijn met het
hanteeren van buitengewone bevoegd
heden, zooals die tijdens een bijzonderen
staat van beleg-bestaan. Het gevaar van
machtsmisbruik treedt op. Dat begrijpen
niet allen, die zulke bevoegdheid krijgen
zonder voldoende bestuurservaring te heb
ben. Wat iemand zelf gaarne zou willen,
mag hij niet langs dezen weg nastreven.
Dat is nu juist ontoelaatbaar in den
Rechtsstaat.
Er zijn andere uitingen van verkeerd
inzicht. Den Commissaris bereikte bij
voorbeeld een klacht over een bij de zui
vering gevolgde methode van onderzoek,
omdat de beschuldiging tevoren ter kennis
van den beschuldigde was gebracht, waar
door „het element van verrassing was uit
geschakeld". Hier bleken de klagers een
volkomen verkeerd begrip van Recht te
hebben.
Met warme belangstelling sprak de Com
missaris over de zorgen-gemeenten in de
provincie: Den Helder, Velsen, Wieringer-
meer en Zandvoort. De opbouw van Den
Helder hangt eigenlijk af van de vraag,
of de marinebasis er hersteld zal worden.
Dat is nog onzeker. De Commissaris is erin
geslaagd goede huisvesting in aangren
zende gemeenten te verkrijgen voor een
deel van de bevolking van de Wieringer-
meer, dat daarvan verstoken was. Hij uitte
zijn waardeering voor de wijze waarop
moeilijkheden, die zich sinds de bevrijding
in de zwaargetroffen gemeente Velsen
hadden voorgedaan, waren opgelost en zei
dat hij spoedig ook weer Zandvoort hoopte
te bezoeken, dat al tijdens de bezetting
zulke groote plannen voor een nieuwe
badplaats heeft bevorderd.
Dit was het besluit van ons onderhoud,
dat een indruk gaf van het moeilijke stuk
bestuursarbeid en de zorgen, die thans aan
den Commissaris ten deel vallen en dat
de gelegenheid biedt eenige critische com
mentaren openbaar te maken, waarmee
sommigen hun voordeel kunnen doen.
R. P,
Anders is het gesteld met de geïnterneer
den, althans wat betreft de burgers, die in
West-Java, en dan voornamelijk in het
centrum Batavia, zijn ondergebracht in
veel te enge woonruimten. Mede tenge
volge hiervan laten de hygiënische toe
standen veel te wenschen over. Ook de
voedselpositie van deze categorie baart
zorgen. Hierin is de laatste dagen echter
wel eenige verbetering gebracht. Ook me
dicamenten worden, voorshands evenwel
nog in beperkte mate, van Geallieerde
zijde aangevoerd. Er zijn in Batavia zes
duizend geïnterneerden.
Alle Nederlandsche krijgsgevangenen in
het Verre Oosten zullen, zoo eenigszins
mogelijk, naar Oost-Indië worden ge
bracht, waar zich hun gezinnen en verdere
familieleden bevinden. Het ligt in het
voornemen de bevrijden deels te evacuee-
ren naar een bergklimaat en voor een an
der deel, zij het iets later, naar Nederland,
Australië en Nieuw-Zeeland te brengen.
Zij, die slechts een korte herstelperiode
behoeven, zullen naar Australië en Nieuw-
Zeeland gaan, de anderen naar het Moe
derland.
De opnemingscapaciteit van Australië en
Nieuw-Zeeland is intusschen vermoedelijk
beperkt tot 5.000 a 10.000 personen.
Het aantal krijgsgevangenen van het
Kon. Ned. Ind. leger, dat buiten Indië in
door Japan bezet geweest gebied is bevrijd,
bedraagt ongeveer 25.000.
Vreugdebetuigingen.
De Indische regeering heeft boodschap
pen ontvangen van verschillende Indone
sische autonome bestuurders en vorsten,
waarin deze uitdrukking gaven aan hun
vreugde bij de bevrijding van liun gebie
den en volken van het Japansche juk. De
namen dezer bestuurders zullen eerst ge
geven worden als volledige zekerheid be
staat, dat zij zich in veiligheid bevinden
door de landing van Geallieerde strijd
krachten. Thans is gebleken, dat de Jappen
ook den Radja van Timor mishandelden.
United Press meldt uit Batavia, dat nu
er zoo langzamerhand meter Geallieerde
militairen in de stad komen, de Japanners
een andere houding beginnen aan te ne
men. De krijgsgevangenen worden beter
behandeld, hoewel nog niet volgens de
conventie van Genève. Het is druk in de
stad. De Japanners hebben nog niets ge
daan om de onafhankelijkheidsleuzen van
verschillende gebouwen te laten verwij
deren en ze hebben ook nog niets gedaan
om de pas opgerichte republiek op te hef
fen. Maar ze zullen wel gaan inzien, dat
ze gehoor zullen moeten geven aan de
bevelen van Mountbatten en dat ze zelf
verantwoordelijk zullen worden gesteld
voor wat geschiedt. In de stad is het rus
tig, ondanks het feit, dat de extremisten
probeeren stakingen te forceeren. Japan
sche soldaten die probeerden de rood-witte
vlag der republiek van enkele regeerings-
gebouwen te verwijderen, werden door
terroristen gemolesteerd. Het blijkt echter
dat de aanhang der extremisten gering 'is
en dat het Javaansche volk niet erg onder
den indruk is gekomen van de nationalis
tische leuzen. De Geallieerde vliegtuigen
worden hartelijk toegejuicht. Er worden
steeds meer demonstratievluchten boven
het eiland gemaakt en er komen steeds
meer oorlogsschepen op de reede, w.o. ook
de Tromp. In Batavia is gearriveerd de
heer C. H. O. v. d. Plas, lid van den Raad
van Ned. Indië en enkele andere hooge
Nederlandsche autoriteiten, maar zij heb
ben tot nu de handen vol met het organi-
seeren van de hulpverleening. Radio Ba
tavia zendt namen van krijgsgevangenen
uit. Hotel Des Indes wordt ingericht als
hulphospitaal. De Japanners en Javanen
zijn zeer getroffen door de efficiency van
de Geallieerde officieren.
In het orgaan van den Regeeringsvoor-
lichtingsdienst lezen wij:
,,Als er een ding, na de vijf achter ons lig
gende oorlogsjaren, bewezen heeft, over een
taai leven te beschikken, dat geheel onge
deerd ja, zelfs versterkt uit den histo-
rischen hongerwinter 1944-1945 is te voor
schijn gekomen, dan is het de beruchte bu
reaucratie. Wat op dit gebied vandaag aan
den dag zoo hier en daar gepresteerd wordt,
is even ontstellend als ergerlijk! Het is zelfs
zóó erg, dat dezer dagen van min of meer
officieele zijde aan den Regeeringsvoorlich-
tingsdienst de suggestie werd gedaan, een
campagne tegen'de bureaucratie in te zet
ten. Welnu op de districtsbureaux van
„Oog en Oor" (de inlichtingsbureaux die de
Regeeringsvoorlichtingsdienst in de groote
steden zal oprichten) kan het publiek met
degelijke klachten, terecht, in de zekerheid
dat deze klachten, bij gebleken gegrondheid,
ook met kracht onder de aandacht van de
superieuren van den. delinquent zullen wor
den gebracht,
Gladstone:
De ware taak van een re
geering is het den menschen
gemakkelijk te maken, goed
te doen en moeilijk, kwaad
te doen.
Eenige uitspraken
Het Bijzonder Gerechtshof te 's-Graven
hage heeft heden de volgende vonnissen
geveld:
Th. Lalleman uit Pijnacker (wegens het
vrijwillig dienstnemen bij de O.T. en het
afleggen van den eed van trouw aan den
Führer) 10 jaar gevangenisstraf. De eisch
was 5 jaar.
H. N. Bogers uit den Ha-ag (wegens
dienstneming bij den wachtdienst ir. Nie-
dersachsen) 8 jaar. Geëischt was 6 jaar.
A. Starink uit den Haag (een iandwach-
ter en vrijwilliger op de Duitsche koop
vaardijvloot, wegens dienstneming bij den
vijand) 10 jaar. Ook in deze zaak was 5
jaar geëischt.
Mevrouw P. M. Kusters (wegens het
aanwijzen van een buurvrouw die geluis
terd had naar de Engelsche radio) 7 jaar.-
Geëischt was 10 jaar.
Alle vonnissen zijn met ontzegging van
het kiesrecht.
De zaak van C. Dijkman uit Delft, die
beschuldigd werd van mishandeling van
Nederlanders in het kamp bij Brunswijk
werd naar den rechter-commissaris ver
wezen. De adcovaat-fiscaal had de dood-"'
straf tegen hem geëischt.
In Haarlem aangekomen'
De regeeringscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied ontsloeg per 6 Maart
1941 Dr. J. E. Baron de Vos van Steenwijk
als burgemeester van Haarlem, en stelde in
diens plaats aan den heer S. L. A. Plekker.
Deze man, een Indisch ambtenaar, tijdelijk
secretaris van een Amsterdamsche Cultuur
mij., ijverig propagandist van de N.S.B., ge
machtigde van Mussert voor N.-Holland,
heeft zich tot 1944 weten staande te houden.
Hoeveel snelle carrières heeft ons land on
der den Duitschen onderdrukker niet gehad,
en hoe zandig bleken de fundamenten waar
op deze profiteurs hun luchtkasteelen had
den gebouwd. Ook Plekker verdween in de
kolkipg van het wereldgebeuren. Niemand
wist, waarheen hij gevlucht was. Maar nu
heeft Haarlem zijn „oorlogsbur.gemeester"
weer terug. Hij werd op 15 September met
vrouw en zoon in Duitschland gearresteerd
en naar Geldrop overgebracht. Dinsdag j.l.
kwamen man en vrouw in Haarlem aan. De
zoon zit nog gevangen in Geldrop. Plekker
is ondergebracht in de Koudenhornkazerne;
zijn vrouw in het kamp Duinrust te Over-
veen.
De aardappelaffaire
Naar wij vernemen zal waarschijnlijk op
5 Oct. a.s. voor den politierechter voor eco
nomische zaken de Haarlemsche aardappel-
zwendel behandeld worden, waarbij een aan
tal aardappelgrossiers zijn betrokken. Mo
menteel bevinden zich 9 personen vanwege
deze affaire in voorarrest, maar voorzoover
tot nu zou zijn gebleken, zou niet. ieder van.
deze 9 in gelijke mate schuldig zijn. Het
aantal menschen, dat 'in totaal, ten gevolge
van ruiltransacties enz., met de justitie in
verband met deze zaak zal kennis maken is
ongeveer 25.
TEXTIELDISTRIBUTIE.
Aan het eind der volgende week wordt
bekend gemaakt hoe de nieuwe regeling is
voor de distributie van textiel, waarbij het
publiek weer gelegenheid krijgt rechtstreeks
textielaanvragen in te dienen bij den Distri-
butiedienst.
Op 26, 27, 28 en 29 September en 1 en
2 October kunnen de buiten omloop gestel
de bank- en muntbiljetten en zilverbons
ingeleverd worden bij de postkantoren
(ook hulpkantoren) de bankinstellingen, de
spaarbanken en de Gem. Incassodienst en
Stortings- en Ophaaldienst.
De inlevering kan alleen geschieden ten
name van de houders van geldkaarten A'
en B. Bij inlevering moeten de geldkaart,
alsmede de Distributiestamkaart worden
overlegd. Ten hoogste kan per geldkaart
een bedrag van 300.ingeleverd worden.
Werkgevers kunnen collectief inleveren
voor hun personeel.
De inlevering kan aan de bovengenoem
de kantoren geschieden:
Woensdag 26 Sept.: letter A 9I2V2 uur,
letter Ba tot en met Brak 13J416 V2 uur.
Donderdag 27 Sept.: Restant B, C en D
912.30, E, F, G en H tot en met Hars
12.30—16.30 uur.
Vrijdag 28 Sept.: RestantfH, I. J tot en
met Jong 912.30 uur, restant J, K en L'
tot en met Liet 13.3016.30 uur.
Zaterdag 29 Sept.: Restant L, M, N, O, P,
tot en met Pop 912.30 uur, restant P, Q,
R en S tot en met Schik ,'13.30—16.30 uur.
Maandag 1 Oct.: Restant S en T 912.30
uur, U, V, W 13.30—16.30/ uur.
Dinsdag 2 Oct.: X, Y eft Z en na-inleve
ring 9—12.30 uur. Collectieve inlevering
en na-inlevering 13.30—#16.30 uur.
