Londen op dood spoor gebleven Situatie in Indië nog onduidelijk. De Toestand in Indië Haarlem krijgt weer boomen. Gedachte van een algemeene vredesconferentie geopperd Ontbijtkoek, Beschuit, Biscuit en Gebak Het woord is aan.. Ook bij West-Kapelle de dijk dicht. Het conflict in de Gereform. kerk te Haarlem 60e Jaargang No. 1814S 1 1 Tj Woensdag 3 October 1945 Bureaux: Groote Houtstr. 93 J"™! If 1 Y|J C" I 1 Fef F^X Uitgave van de Stichting en Soendapiein 37, Haarlem X J, IJ Voorlichting te Haarlem. IJmuiden: Kennemerlaan 154. j jj Abonnementen: p.week 31 ct. Telef. 5437. per kwartaal 4. rp.r.- Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel.. Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Tel: Redactie 10600. Expeditie 1482a. HET is moeilijk zich van den huidigen politieken toestand op Java een juist begrip te vormen. In de laatste dagen hebben de berichten (en daarin ook de uitlatingen van de autoriteiten ter plaatse en in Europa) elkaar veelvuldig tegenge sproken. Sommige menschen hebben daar door ten aanzien van het Engelsche beleid al een achterdocht uitgesproken, die on verdiend is en van weinig politiek inzicht getuigt bovendien. Britsch-Indië grenst aan Indonesië en het kan nooit in het Engelsche belang zijn, dat regelmatige ontwikkeling van zaken met herstel van het Nederlandsche bestuur belemmerd zou worden. De Engelsche generaal Chris- tison heeft dan ook verklaard, dat de be zettingstroepen niet als Engelsche maar als geallieerde strijdkrachten zijn gekomen, zonder politieke bedoelingen, dat hij na tuurlijk alleen de Nederlandsch-Indische regeering als wettig bestuur erkent en dat er tusschen zijn staf en de vertegen woordigers van die regeering volkomen samenwerking bestaat. Het standpunt van onze regeering is door den minister van Overzeesche Ge bieden, prof. Logemann, in een perscon ferentie in Londen uiteengezet. Hij zeide dat Nederland zich tot taak heeft gesteld het Indonesische volk zelfbestuur te schenken, maar dat op het oogenblik dit volk nog niet in staat is, het bestuur in handen te nemen. Nederland wenscht zijn taak niet halverwege op te geven, maar haar volledig te vervullen, zich baseerend op de beloften, gedaan door de Koningin. De bijeenroeping is voorbereid van een Rijksconferéntie, waarop de structuur van het Koninkrijk openhartig zal worden be sproken. De regeerings-voorlichtingsdienst, daaraan herinnerend, bericht vanmorgen: „Het ware zinloos, thans op den arbeid van zulk een conferentie vooruit te loo- pen. Maar hoe de verdere regeling ook worden moet, één ding zou bij dit alles vaststaan: de éénheid van het Koninkrijk. Zonder dezen gemeenschappelijk aanvaar den grondslag ware iedere gedachtenwis- seling onmogelijk. Dit uitgangspunt heb ben Soekarno en de zijnen bewust losge laten, toen zij zich inlieten met den Ja- panschen overheerscher. Zoo hebben zij niet alleen de oorlogvoering van de ge allieerden in den rug belaagd, maar ook voor hun deel de samenwerking tus schen Nederlanders en Indonesiërs in gevaar gebracht en het staatkundige ver- nieuwingswerk doorkruist of op zijn minst vertraagd. Bovendien hebben zij op dit oogenblik de hulpverleening aan de mil- lioenenbevolking ten zeerste belemmerd. Op een oogenblik, waarop snelle aanvoer van levensmiddelen en textiel noodig zijn, worden wij verplicht, onze werkkracht te verspillen aan politieke strubbelingen. Zonder het optreden van de „Indonesische republiek" zouden de deelnemers aan de rijksconferentie mogelijk al aangewezen zijn en zouden al voorbereidingen getrof fen kunnen worden voor de bijeenroeping van den Volksraad, die overigens eefi Indonesische meerderheid zou hebben ge had." Het communiqué verklaart, dat de Ne derlandsche regeering zich niet van den ingeslagen weg zal laten afbrengen. Vol hardend bij haar volstrekte weigering, tot eenig contact met lieden, die door Japan in het zadel zijn gezet, doet zij een beroep op alle Indonesiërs, van welke opinie ook, om in gezamenlijk overleg te blijven wer ken aan den nieuwen status van het Koninkrijk. Uit verdere mededeelingen blijkt dat noch onze regeering, noch de Engelsche op het oogenblik over voldoende betrouw bare berichten betreffende den toestand op Java beschikken. Het Nederlandsche volk zal ingelicht worden zoodra die er zijn. Inmiddels is bericht dat luitenant gouverneur-generaal Van Mook in Bata via is aangekomen. Admiraal Helfrich wordt daar ook verwacht. En volgens een bericht uit Batavia zijn twee Engelsche officieren onderweg naar Europa om hun eigen regeering en de onze in te lichten. Wie dit alles rustig overweegt zal moeten erkennen dat overhaast oordeel over den toestand waardeloos is en dat zwartgallige opinies even weinig te beteekenen heb ben als de onzin van lieden, die be weren dat er binnen enkele jaren weer een wereldoorlog zal uitbreken. Zij zeg gen maar wat over dingen, waarvan zij niets weten. Soekarno wil een republiek en de Australische communisten, die het ver trek van onze schepen belemmeren, ach ten dit een voordeelig zaakje omdat Australië dan zooveel naar Indonesië zou kunnen exporteeren, hetgeen een zeer kapitalistische opvatting is. Maar Soekarno en Mohammed Hatta mogen van de Engelschen Batavia niet uit en niets bewijst, dat zij de massa van de Indische bevolking achter zich hebben. Het tegendeel is waarschijnlijk. In zijn blad „Vrijheid" voert Soekarno een hoo- gen toon. die op zichzelf twijfel aan zijn bezadigdheid en werkelijken invloed wekt. Hij beweert: „Wij stellen ons te genover de gëhèele wereld" en het herin nert aan de taal van de Japanners met wie hij heeft samengewerkt, aan die van de Dudtschers en aan de N.S.B. in haar meest-zelfoverschattenden tijd. Van com promissen is hij niet gediend. „De heer van der Plas", zegt hij, „heeft hef ge waagd vertegenwoordigers van het Indi- Zonder tot overeenkomst te zijn gekomen is de Londensche conferentie afgebroken. Het Dinsdagavond uitgegeven communi que zegt slechts: ,,De raad van ministers van buitenlandsche zaken is Dinsdag twee maal bijeen gekomen. Molotof presideerde des morgens, Wang des middags. In zijn tweede bijeenkomst besloot de raad zijn huidige zitting te beëindigen. Op dit oogen blik zijn twee oorzaken voor het afbreken van de conferentie te onderkennen: ten eerste de principieele tegenstelling in poli tieke opvattingen tusschen de Sovjet-Unie en de Westersche Geallieerden inzake de kwesties betreffende Oost-Europa. Deze kwesties zijn echter nimmer ten volle be sproken en vormen niet de oorzaak van het afbreken van de conferentie. Ten tweede de vastberaden bedoeling van de Sovjet-dele gatie om het aantal mogendheden, dat zou deelnemen aan de bespreking over de vredes verdragen met de ^voormalige satellieten van Duitschland, te beperken, dit leidde tot een conflict omtrent de te volgen procedure, welk conflict de onmiddellijke oorzaak werd van de mislukking der besprekingen. De Amerikaansche minister van buiten landsche zaken James Byrnes heeft een ver klaring uitgegeven, waarin hij een overzicht geeft van de houding der verschillende mi nisters. Voorts geeft hij als zijn meening te kennen, dat op een breed terrein overeen stemming is bereikt en de verschillen van inzicht in den geest van verzoening zijn onderzocht. Er bestaat zeker goede reden, aan te nemen, dat met volhardend geduld en begrip van alle partijen een overeen stemming kan worden bereikt over de hoofd punten. „Wij zijn vast besloten naar een dergelij- ken uitslag te streven", zoo zeide Byrnes. Byrnes stelde zich op het standpunt, on gaarne een beperking van de deelneming in het aanhangige werk betreffende de Euro- peesche vredesverdragen, en uitsluiting daarvan van twee permanente leden van den veiligheidsraad der Vereenigde Volkeren, te zien. Hij wilde echter wel accoord gaan met een inleidende procedure voor het opstellen der verdragen, welke in overeenstemming zou zijn met de overeenkomst van Berlijn, vooropgesteld dat de raad er mee in stemde om, volgens artikel 2 (4) onder-afdeeling 2 van de overeenkomst van Berlijn, een vredes conferentie bijeen te roepen met deelneming van de voornaamste geïnteresseerde staten. Dit zou beteekenen deelneming van de per manente leden van den veiligheidsraad, de Europeesche leden van de Vereenigde Volken en de niet-Europeesche leden die substan- tieele militaire bijdragen hebben geleverd in den strijd tegen de Europeesche leden van het As-verbond. De Sovjet-delegatie steldé De distributie Met de aflevering van ontbijtkoek aan het publiek zal weldra een begin worden gemaakt. Op 12 October zal de eerste koopbon worden aangewezen. Beschuit zal tegen het einde van Oc tober eveneens in distributie gebracht worden op een specialen bon van 70 gram (dit is een normale rol) per 4 weken voor alle leeftijdsgroepen. Naast den beschuitbon wordt gelijktijdig een bon bekend gemaakt voor biscuits, toast of wafeltjes. Voor deze biscuits is sui ker beschikbaar gesteld, zoodat biscuits cream crackers en „zoutjes" in normale verhpuding kunnen worden disponibel gesteld. Het rantsoen zal 125 gram be dragen. Ook dit rantsoen zal voor 4 weken gelden, en zal telkens 2 weken later gevolgd worden door een bon van 75 gram voor koekjes, gebak en derge lijke. De thans reeds in het Oosten en Noorden van het land naar keuze op den rijstbon voor kinderen beschikbaar gestelde kinderbiscuit, zal binnenkort ook in het Westen des lands op deze y^wijze verkrijgbaar zijn. sche volk op te roepen ter onderhande ling, maar de Indonesiërs zullen zich niet door het zoet gefluit van Van der Plas laten verlokken. Wij beschouwen de Nica-menschen als onderdrukkers, die de internationale veiligheid bedreigen en wij wenschen niet met dergelijke lieden te onderhandelen". Inmiddels is het initiatief van Edeleer (Lid van den Raad van Indië) van der Plas al door de Nederlandsche regeering gewraakt. Zij wenscht zelf niet met Soe karno en de zijnen te onderhandelen. Al les zal duidelijker worden nu een krach tige en bevoegde autoriteit als de luite nant-gouverneur-generaal Van Mook weer ter plaatse is. Met de sympathie voor het streven naar zelfbestuur, die velen van ons koesteren zal ieder het groote verschil tusschen Soekarno's optreden en de Nederlandsche toezeggingen duidelijk zijn. Onbevoor oordeelde kenners van Indië erkennen, dat zelfbestuur voor de Indonesiërs eerst na zorgvuldige voorbereiding onder Ne derlandsche voorlichting en leiding denk baar is. Men kan niet de ontwikkeling en nog minder de energie en het initiatief van de inlanders gelijkstellen met die van een Europeesch volk. Het lijkt er niet op. Zelfbestuur binnen de eenheid van een Koninkrijk heeft tot de beste resultaten geleid, waarvan het Britsche Gemeene- best de treffende voorbeelden biedt. R. P. zich op het standpunt, dat zij geen enkele toezegging ten aanzien van een dergelijke toekomstige vredesconferentie kon doen zonder persoonlijk overleg met haar regee ring. In deze omstandigheden zal het werk van den raad onbeslist blijven. Wanneer, zooals wij vertrouwen, betreffende de toe komstige procedure overeenstemming zal zijn bereikt, zal het opstellen van het proto col door de plaatsvervangende afgevaardig den voortgezet kunnen worden aan de hand van de richtlijnen welke hun reeds door den raad zijn verstrekt. Volgens Reuter's diplomatieke correspon dent te Washington worden daar zeer ernstige stappen ondernomen om zoo spoe dig als maar mogelijk is, te komen tot een conferentie van Truman, Stalin en Attlee, teneinde te voorkomen, dat de wereld zal worden verdeeld in twee groote kampen. De Britsche regeerïng zou zich krachtig ver zetten tegen een wereld-dictatorschap van de drie groote mogendheden. Zij komt op voor het recht der kleinere staten om hun standpunt inzake den toekomstigen vrede naar voren te brengen. A. V e s s i o t: Men moet niet doen, wat men prettig vindt om te doen, maar wat men prettig zal vinden gedaan te hebben. Het gat dat op 27 September in den Nol» ledijk op Walcheren is geslagen, is weder gedicht en heden is het ook gelukt het gat in den dijk bij West-Kapelle dicht te krijgen. Prof. Schermerborn heeft den burgemeester dezer gemeente gefeliciteerd: „Hulde en ge-1 lukwenschen. Walcheren ontzwemt. Neder land herrijst". Ontvangst van Generaal Eisenhower De koningin heeft voor de ontvangst van. generaal Eisenhower op Zaterdag a.s. te Amsterdam de burgerzaal van het paleis ter beschikking gesteld. Eerst als proef. Zal het publiek ze laten staan? In den verstreken winter en ook nog in het voorjaar zijn er eiken dag herinneren de kale wegen en lanen ons er aan heel wat boomen geveld door menschen die aan brandstof behoefte hadden om zich te ver warmen en het middageten te koken. Het gemeentebestuur en de dienst voor den Hout en Plantsoenen hebben onmiddel lijk het voornemen opgevat om zoo gauw de „omstandigheden" dit zouden toelaten, de ledige plaatsen weer aan te vullen. De gemeente beschikt gelukkig over een flinken voorraad jonge boomen. Er zijn er op de eigen kweekerij en er konden er ook gekocht worden omdat men tijdig bestellingen wist te plaatsen. Maar zijn nu de omstandigheden er al Er is gelukkig gas gekomen om te koken, ook al is het rantsoen nog niet groot. Ook zal er van den winter voor kolen voor de verwarming gezorgd worden, maar ook van dat rantsoen mag men niet te hooge ver wachtingen hebben. Er is dus nog eenige onzekerheid. Het is evenwel aan te bevelen om nieuwe boomen in het najaar te planten. De des kundigen zeggen: „een boom in het najaar geplant gaat groeien; als hij in het voorjaar geplant wordt, kan hij groeien". Bovendien is er in het voorjaar slechts een maand ge schikt voor het planten en dat is, als er veel uitgezet moet worden, te kort. Daarom wil de dienst voor den Hout en Plantsoenen een proef nemen om dit najaar, als de bladeren van de boomen zijn, te be ginnen met het planten. De directeur was optimistisch. Hij vertrouwt, dat het publiek de jonge boompjes, die het straatbeeld moe ten verlevendigen, zal laten staan. Als brandhout hebben die immers al heel weinig te beteekenen Als inderdaad dit vertrouwen niet be schaamd wordt; zal met het planten voort gegaan worden. In Heemstede is men, zoo vernamen wij, minder optimistisch. Daar wordt met hét planten van nieuwe boomen gewacht tot het volgende voorjaar. Nieuwe Dulianaboom te H'stede Tijdens den brandstoffennood, nog wel op Julianadag, is in het plantsoen van het Julianaplein te Heemstede, de Juliana- boom omgehakt. Het comité „Heemstede Vrij", dat de wel geslaagde bevrijdingsfeesten te Heemstede organiseerde, had op haar programma ook staan de herplanting van den Julianaboom. Ter illustratie van dit voornemen werd een boom in den optocht meegevoerd. Het plan van het comité waarmee het gemeente bestuur sympathiseert is niet alleen dien boom te herplaatsen, maar dien in een pas sende „omlijsting" te plaatsen. Het bronzen, hek dat indertijd om den boom stond is ook verdwenen, evenals de banken die daarbij geplaatst waren. Het is nog niet vastgesteld hoe de nieuwe toestand zal worden, maar het comité beschikt nog over voldoende geld om voor een passend geheel te zorgen. Nu Heemstede evenwel met het aanplan ten van nieuwe boomen wacht tot het a.s. voorjaar, zal ook de planting van den nieu wen Julianaboom tot dat tijdstip verschoven worden. Herstel van Den Hout Het gemeentebestuur van Haarlem heeft een commissie van deskundigen benoemd om den Hout, die in den oorlog veel geleden heeft, te herstellen. Het advies daarover it nog niet binnengekomen. Wel heeft het ge*» meentebestuur, na zich breedvoerig te heb ben laten toelichten, een beslissing genomen over de tankgracht. De vraag is onder oogen gezien of het gewenscht was deze tankgracht te behouden als waterpartij. Besloten is tot demping van de tank gracht. Alleen in de hertenkamp zal een. klein gedeelte als vijver behouden worden. De bloemetjes buiten Het was een goede greep van het bureau „Welfare" Wim Sonneveld's cabaret te en- gageeren voor den avond, die hoofdzakelijk voor militairen in de Concertzaal werd ge geven. Goed cabaret valt slechts zelden te genieten in ons land, maar „De bloemetjes buiten" vormt wel een van de zeer gunstige en zeer weinige uitzonderingen. Het heeft geen zin alle medewerkenden aan deze revue te memoreeren, waarin op een niet al te scherpe maar zeer geestige wijze de draak gestoken wordt met alles wat maar eenigs- zins een draakstekerij verdient. Misschien was de proloog het beste deel, maar ook Connie Stuart's Fransche chanson, die zeer goed een Fransche sfeer suggereerde, en waarin haar mimiek veel begrijpelijk maakte wat voor menigeen niet te verstaan was, be zat kwaliteiten die men helaas zoo weinig tegenkomt. Beschaafd, geestig, artistiek ver antwoord, alleen helaas niet in de gezellige omgeving als bijv. een Leidschepleintheater die biedt; den soldaten wordt wel het neusje van den zalm geboden. Geschenk van de Koningin De H.A.R.K. te Middelburg ontving vijf auto's met meubelen uit het paleis Het Loo, welke door H.M. de Koningin ter beschikking van de bevolking van Walcheren zijn gesteld* Naar Un. Press meldt is de luit.-gouv.- gen, van Ned.-Indië, dr. v. Mook, in Bata via aangekomen. In Geallieerde kringen verwachtte men, dat hij spoedig een be spreking zou hebben met generaal Chris- tison en een verklaring over de toekomst van Indië zou afleggen. Vice-admiraal Helfrich is eveneens in Batavia gearriveerd. In Soerabaja hebben zich botsingen voorgedaan tusschen Japanners en Indi sche nationalisten, waarbij 50 personen zijn gedood en 150 gewond. De partij van Soekarno heeft een blad uitgegeven genaamd „Vrijheid", dat ge drukt wordt bij het Japansche blad „Asia Raja". In een hoofdartikel schrijft Soe karno, dat hij weigert te onderhandelen met de Nederlanders en dreigt geweld te gebruiken als zij de souvereiniteit en on afhankelijkheid van Indonesië bedreigen. Voorts wordt daarin gezegd, dat de po litie te Batavia bereid is de orde en rust te handhaven, zoolang zij met toestem ming van Soekarno werkt. „Wij volgen slechts één gedragslijn, namelijk de vol ledige erkenning te verkrijgen van de heele wereld inzake de onafhankelijkheid van Indonesië. Een dergelijke politiek is wellicht niet gebaseerd op iets, dat zou kunnen leiden tot een compromis, aan gezien een dergelijke basis gevaarlijk zou zijn ten opzichte dezer onafhankelijkheid en de leiders, door een dergelijk compro mis te aanvaarden, ten nadeele der be volking zouden handelen. De Japansche burgemeester van Bata via is afgezet en in zijn plaats is de Ja vaan Soeridjo benoemd. Soekarno en Mohammed Hatta mogen zich binnen het gebied van Batavia vrij bewegen, maar moeten voortdurend contact onderhouden met het Geallieerde opperbevel. De Van Heutsz heeft zonder hulp van sleepbooten Brisbane verlaten met be stemming Java. Aan boord bevinden zich Nederlandsche en Ned.-Indische militai ren van alle rangen. Door admiraal Patterson is verklaard dat de N.I.C.A. onmiddellijk de bestuurs functies zal vervullen in alle gebieden, die geleidelijk aan door de Geallieerden zul len worden bezet. Minister Logemann is uit Londen in de residentie teruggekeerd. Christison heeft den nat. leiders gead viseerd te zorgen, dat de relletjes eindi gen, welke zich in verschillende deelen. van Batavia voordoen. Een vrijgemaakte kerk' te Haarlem Naar wij vernemen ligt het in het voorne men der „bezwaarden" ook te Haarlem te komen tot een vrijgemaakte kerk. Daar een- en ander in een stadium van voorbereiding verkeert konden er nog geen nadere mede deelingen gedaan worden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1