Bezinnende gerechtigheid Korf en bondig \Veer Radiobelasting Niet hooger dan f 12.- per jaar Jongens en de Leerplicht Commissies Een briefwisseling Permanente Hof van Intern. Justitie Oorlogs-erfenissen. De Minister van Justitie somt nieuwe maatregelen op inzake berechting van politieke verdachten De minister van justitie Mr. H. A. M. T. Kolfschoten heeft Vrijdagavond ..op de brug" een rede gehouden over Justitioneele problemen. Hij stelde voorop, dat het in ons land nog niet goed gaat met de justitie, hij ondervindt dagelijks dat het rechtsleven ontwricht is Wat in 5 jaar grof en brutaal verkracht is herstelt men niet in enkele maanden In het algemeen is er vertrouwen in onze jusitie en rechterlijke macht, maar dit kan pas volledig zijn ais ook die gezui verd zijn. Het aantal schorsingen, stakingen en ontslagen is niet zoo heel gering. Ook bij de politie moeten betrouwbaarheid en on kreukbaarheid zoo spoedig mogelijk her steld worden. Voor den overgangstoestand was het noo- dig een apparaat in het leven te roepen voor opsporing en berechting van politieke mis daad en politiek wangedrag. De minister omschreef de taak en be voegdheden die het Militair Gézag en de Politieke Opsporingsdiensten in deze had den. Die maatregelen hebben ons volk be hoed voor wraakneming en eigen rechting. Thans zijn wij gekomen in het stadium dat die bijzondere taak weer overgenomen kan worden door de gewone organen. De minister somde de maatregelen op die in voorbereiding zijn om geleidelijk naar het normale terug te keeren. Nu de zuivering van het politie-ap- paraat zoover voltrokken is, dat opne ming van nieuwe krachten daarin mo gelijk is, bestaat het voornemen om de diensten van de Politieke Opsporing onder de gewone politie te brengen. De diensten zullen geschift worden naar geschiktheid en bekwaamheid. De procu reurs-fiscaal zullen daartoe inspecties in stellen van erkende politieautoriteiten. Voorts zal het directoraat-generaal voor zien in een paraat-werkend klachtenbureau. Daaraan is groote behoefte; als spreker den stroom klachten gelooft die binnenkomen, gebeurden en gebeuren er volmaakt ontoe laatbare dingen. Voortaan zal aan onrechtmatig en onduldbaar optreden energiek een einde gemaakt worden. Volgt ónder de wer king der aanstaande regeling op dit ge bied na 24 uur geen inbewaringstelling ©p naam van den aangehoudene en duurt de arrestatie desondanks voort, dan zal niet geschroomd worden een strafvervolging in te stellen wegens wederrechterl(jke vrijheidsberooving. Gedurende het etmaal moet den arres tant een voorloopig verhoor worden afgeno men, op grond waarvan moet worden uit gemaakt of er termen zijn voor een bevel tot het in bewaring stellen. Dit bevel blijft 14 dagen van kracht. Daarna kan het uit sluitend door den procureur-fiscaal ver lengd worden. Dit verlengde bevel is voor ten hoogste 3 maanden geldig, maar kan dan verlengd worden. Hierdoor wordt bereikt dat elke zaak op gezette tijden bekeken moet worden. Een degelijke repressie aan het adres van onwillige en verharde elementen zal nood zakelijk en onvermijdelijk zijn, maar langs dezen weg alleen zullen wij er niet ko men. Van binnen uit moeten begrip en respect voor de persoonlijke vrijheid terug- keeren. Spreker deed een beroep op allen die een functie hebben bij de politieke re cherche. Vervolgens behandelde spreker de berech ting van de politieke misdadigers. Hij me moreerde wat al gedaan is en zei daarna dat thans alle tribunalen zijn ingesteld, uit gezonderd die in de arrondissementen Haarlem, Utrecht en Alkmaar. Daar wordt met inspanning gewerkt aan de sa menstelling. Het feit. dat het optreden van advocaten in zaken van landverraders onder het pu bliek ergernis heeft gewekt is ongegrond. Ook politieke misdadigers hebben recht op verdediging. Het is een waarlijk niet aan trekkelijke beroepsp licht van de advoca ten. De advocaten moeten hun gedragslijn bepalen door den regel dat zij het recht en niets dan het recht hebben te dienen. Het directoraat-generaal zal zijn zorgen ook uitstrekken over de bewarings- en in- terneeringskampen. Over het probleem der invrijheidsstelling van politieke verdachten wilde de minister duidelijk zijn, opdat niet opnieuw misverstand daarover ontstond. *t Gaat hier niet om een willekeurige of stel- eellooze invrijheidsstellindg zonder meer van vaag aangeduide categorieën van politieke verdachten, maar om een, in rechtsbeginse len geworteld stelsel van beoordeeling van gevallen, wier langere vasthouding in af wachting van een tijdroovende procedure voor tribunalen en gerechtshoven, niet noo- dig, niet verantwoord, en voor ieder wel denkend Nederlander onrechtvaardig is. Binnenkort zal in het Staatsblad worden afgekondigd een „Besluit politieke delin quenten 1945". Dit beoogt: le het scheppen van waarborgen tegen ongemotiveerde ar restaties, 2e het geven van een complex van maatregelen betreffende invrijheidsstelling na versnelde beoordeeling van politieke ver dachten. De invrUheldsstelling. Meer en meer werd den laatsten tijd als een ernstige leemte gevoeld, dat wie een maal de hekken van een bewaringsinrich- ting achter zich had zien sluiten, niet of Blechts na overwinning van zeer groote moeilijkheden weer in de vrije maatschap pij kan terugkeeren, ook al zou een ernstig vermoeden van- onschuld bestaan. Het besluit geeft 4 normen volgens welke de in bewaring gestelden in vrijheid moe ten worden gestéld. le. als de grond waarop het bevel tot be waring werd gegeven, niet of niet meer aanwezig is. 2e. als de schuld van zoodanigen aard Een Koninklijk Besluit is verschenen waar bij is bepaald, dat met ingang van een nader te bepalen datum voor het aanwezig hebben van een radio-ontvangtoestel, aan het staats bedrijf der P.T.T. een periodieke vergoeding verschuldigd is, welke dient ter bestrijding Van de exploitatiekosten van den omroep. De minister van binnenlandsche zaken stelt het bedrag dier vergoeding vast, welke f 12 per jaar niet mag overschrijden. Overtreding van de voorschriften wordt gestraft met hechtenis van maximaal 6 maanden of geldboete van maximaal 1000 gulden. is, dat oplegging van een straf of maat regel niet gerechtvaardigd is te achten. 3e. als redelijkerwijs moet worden aange nomen, dat bij veroordeeling door Bijzon der Gerechtshof of Tribunaal betrokkene niet langer van zijn vrijheid zal worden be roofd dan voor den tijd, dien hij reeds in bewaring heeft doorgebracht. 4e. als voortzetting van de bewaring, ge zien den lichamelijken of geestelijken toe stand van den betrokkene dan wel het be lang zijner kinderen, zulks en dat niet te vergeten in verband met den ernst van de hem verweten feiten en gedragingen, niet gerechtvaardigd is. Versnelling van de processen. De gewone procedure voor Bijzonder Ge rechtshof of Tribunaal is niet of nauwelijks te versnellen. Daarom is een weg gezocht om minder belangrijke zaken op snellere wijze af te doen. Dit betreft natuurlijk niet de politieke misdadigers, maar er bevinden zich in de kampen vplen, die zich slechts schuldig gemaakt hebben aan betrekkelijk lichte politieke vergrijpen. Dit wordt door niemand ontkend, ook niet door den fel sten vaderlander. De procureurs-fiscaal bij de Bijzon dere Gerechtshoven krijgen de bevoegd heid niet alleen tot invrijheidsstelling, zij het ook met de beperkingen, zooals die neergelegd zijn in de bovenopge- somde normèn, maar tevens tot het al of niet opleggen van voorwaarden aan de invrijheidgestelden. Kort gezegd, de procureurs-fiscaal hunnen hen die in vrijheid gesteld worden, buiten vervol ging stellen en wel op voorwaarden of onvoorwaardelijk. Alle werkelijk lichte gevallen kunnen voorwaardelijk buiten vervolging gesteld worden. Het wil niet zeggen, dat nu de hek ken van de kampen in eens wijd open gezet zullen worden om ieder de vrijheid te ge ven die geen moord heeft gepleegd of in ernstige mate zijn medeburgers heeft be nadeeld. Ook moet men niet denken dat de in vrijheid gestelden een gemakkelijk leventje krijgen. Er kunnen 16 voorwaarden aan de invrij heidstelling verbonden worden. O.a.: onder toezichtstelling, verbod om te gaan met be paalde personen, verbod toe te treden tot bepaalde vereenigingen of bepaalde verga deringen te bezoeken, verplichting tot wer ken, verplichte te werk stelling, aanwijzen van een verblijfplaats, meldingsplicht, liand having van het beheer van het vermogen, storting van een waarborgsom, afstand van eigendommen, betaling van een boete tot een onbeperkt bedrag, ontzegging van het kiesrecht. Iemand die de voorwaarden niet aan vaarden wil kan een beslissing van het Ge rechtshof of het Tribunaal aanvragen. Door dezen maatregel zal het werk der Bijzondere Gerechtshoven en Tribunalen verlicht worden. Daardoor kan meer aan dacht gegeven worden aan de ernstige zaken. De minister zei tenslotte dat deze maat regelen zijn ingegeven door een geesteshou ding die men zou kunnen omschrijven met „bezinnende gerechtigheid". Wij willen niet anders dan ons volk reinigen en zuiver ma ken uit eerlijke liefde voor ons vaderland. Zij duldt rechtvaardig slaan, maar ook rechtvaardig heelen. Moeilijkheden bij de toepassing Werkgevers vragen herhaaldelijk jeugdig personeel, ook jongens van 15 jaar. In het algemeen bestaat de meening dat alle kin deren van dien leeftijd buiten den Leerplicht vallen. Dit is evenwel onjuist. Het Bevol kingsbureau te Haarlem moet herhaaldelijk „bewijzen dat aan de Leerplichtwet voldaan is" weigeren, wat tengevolge heeft, dat zulke kinderen geen werkvergunning van het Arbeidsbureau krijgen. De zaak zit aldus: In de oorlogsjaren heeft de secretaris-generaal van Onderwijs den Leerplicht gewijzigd. Buiten den Leer plicht vallen: le. Kinderen die de 8 klassen der lagere school doorloopen hebben. (Dit kunnen al 14-jarigen zijn. Die kunnen dan ook een werkvergunning krijgen). 2e Kin deren die de klasse doorloopen hebben, waar. in zij zaten toen hun 15e levensjaar inging. (Die 15 jarigen mogen dus nog niet van school). 3e. Kinderen die op hun 14e jaar nog niet in de 6e klasse opgenomen waren. Inderdaad een ingewikkelde regeling. Het eigenaardige is, dat de bewuste bepalingen thans nog onveranderd gehandhaafd wor den. Domme kinderen, of kinderen die moei lijk leeren, mogen als zij 14 jaar zijn gaan werken, terwijl pientere kinderen van 15 jaar, die dus veel meer van het onderwijs opgestoken hebben, soms moeten wachten tot ze bijna 16 geworden zijn. Ieder zou zeggen: die groep van 14-jarigen heeft het onderwijs in het bijzonder noodig! Of staat men op het standpunt dat een kind van 14 jaar, dat het nog niet tot de 6e klasse ge bracht heeft, een hopeloos geval is, dat die het leeren maar moet opgeven? Mijne Heeren, Gaarne zou ik van U willen vernemen hoeveel commissies er gemiddeld per dag benoemd worden en hoeveel er reeds in Nederland zijn. Het wil mij n.l. voorko men dat iedereen momenteel bezig is met in een commissie zitting te nemen, zoodat er voor andere, nuttiger bezighe den geen tijd meer over is. Ik kan ten minste de radio 's morgens niet aanzet ten of er is een commissie benoemd. Uw antwoord tegemoet ziende, enz. Mijnheer, Wij zijn de tel allang kwijt. Het aan tal commissies, dat door de radio wordt bekend gemaakt, vormt maar een kleine fractie van het totaal. Ons volk is com missoriaal gemaakt. Welke bezigheden, die nog nuttiger zijn, bedoelt U? Duizen den rapporten op niet te korten termijn tegemoet ziende teekenen wij, enz. Te verwachten valt, dat het Permanen te Hof voor Internationale Justitie na de derde week van October eindelijk weer in vergadering zal bijeenkomen. Welis waar zal het geen openbare vergadering zijn, maar toch in elk geval een verga dering. Meer dan vijf jaar is het geleden sinds de rechters, met uitzondering van onzen landgenoot jhr. mr. W. J. M. van Eysinga, het land, waar het Hof zijn zetel heeft, verlieten. Dit gebeurde half Juli 1940, tegelijk met de buitenlandsche diplo maten en wel nadat was komen vast te staan, dat men van Duitsche zijde geen eerbied voor hun internationale on schendbaarheid kon verzekeren. Toen gaven de buitenlandsche rechters er de voorkeur aan tegelijk met de diplomaten te vertrekken. Sindsdien is niettemin het Hof, zij het ook, dat de normale werk zaamheden niet konden worden verricht, blijven bestaan. De president Guenrero en de griffier Lopez Olivan kozen Genève als verblijfplaats en gedurende den oorlog hielden zij schriftelijk contact met het in Den Haag gebleven personeel van het Hof. De Duitschers lieten dit toe, zooals zij ook toestonden, dat van Genève uit betaling van het personeel geschiedde. Van de 15 rechters, welke het Hof in 1940 telde, zijn er thans nog 11 over. Eeni- gen van hen zullen zich met de liquidatie van het Hof bezig houden, maar het nieuwe Internationale Gerechtshof krijgt ook weer zijn zetel in Den Haag. Wellicht zal het niet zoo heel lang meer duren voor tot de benoeming van 15 rechters zal worden overgegaan. Het is te hopen, dat, om de continuïteit in de behandeling der zaken te verzekeren, een of meer leden van het oude Hof opnieuw zullen worden benoemd. Dr. E. v. KAALTE. Bestrijding van schurft en luis Schurft (scabies) is een volksziekte ge worden. Wij hebben er te Haarlem zoo deelde dr. S. Boonzaayer, waarnemend directeur van den Geneeskundigen Dienst ons mede veel last van deze jeukende huiduitslag. Alles moet gedaan worden wat mogelijk is ter bestrijding, opdat wij er spoedig afkomen. Halve maatregelen helpen niet. Zoo is het trouwens ook met de bestrij ding van de luizen, want die plaag is ook heel erg. Reeds eenige maanden heeft de Genees kundige Dienst, in samenwerking met het Roode Kruis-team dat zetelt in het Kenau park, de bestrijding ter hand genomen. 8000 Haarlemmers zijn behandeld tegen schurft en 3000 tegen luizen. De praktijk heeft evenwel uitgewezen, dat wij een anderen weg moeten bewandelen. Tot nu toe werden de menschen willekeurig be handeld, hetgeen tengevolge had, dat er waren die opnieuw door de plaag werden aangetast, omdat zij in een ongezuiverde omgeving kwamen. Daarom is besloten Haarlem wijk voor wijk te behandelen .Alle huizen met hun bewoners zullen door huisbe zoeksters worden geïnspecteerd. Ieder die schurft of luizen heeft, zal worden verwezen naar den betrokken dienst voor een behandeling, terwijl te vens maatregelen genomen worden dat beddegoed en kleeren ontsmet worden. De dienst beschikt over afdoende be strijdingsmiddelen. In twee behandelin gen, die elk niet meer dan hoogstens een uur eischen, is men van de plaag af. De gemeente heeft de beschikking over de badhuizen, zoodat alles precies op tijd geregeld kan worden. Niemand behoeft te wachten, maar is als hij op het aangege ven uur komt, onmiddellijk aan de beurt. Wij rekenen zoo vervolgde dr. Boon zaayer op aller medewerking. Het is geen schande als men door een van de twee plagen bezocht is. Het is immers een gevolg van de oorlogsomstandigheden. Wij hadden veel te weinig zeep, terwijl ook de verschooning vaak in het gedrang kwam. Daarbij komt nog dat de Duit schers in veel gevallen de plaag hier heb ben verspreid. Bovendien kwamen vele arbeiders en krijgsgevangenen uit Duitsch- land waar zij de infectie hebben opgedaan. Wij moeten het daarom beschouwen als een ongeluk dat over ons gekomen is en er gezamenlijk naar streven dat wij er van verlost worden. Werkgevers moeten het personeel vrij geven om zich te laten behandelen. Het gaat slechts om enkele uren. Het is noodig dat de menschen die in de badhuizen behandeld worden, schoon goed meenemen, opdat hetgeen zij aan hadden, ontsmet kan worden. Helaas heb ben velen geen dubbel stel kleeren. Eerst was het nog mogelijk om via „Volks herstel" te helpen, maar aan den voorraad komt een einde. Daarom krijgen nu de menschen die behandeld worden en zelf geen dubbel stel hebben, kleeren in bruik leen. Wanneer postverkeer met Indië? Hoewel in Indië duizenden landgenoo- ten uitzien naar berichten van familie uit het moederland, blijkt thans postverkeer naar den Oost niet mogelijk te zijn. Dit beteekent voor tienduizenden èn hier èn overzee een groote teleurstelling. Zeer velen stellen dan ook de vraag of geen oplossing kan worden gevonden; dat toch schriftelijk contact mogelijk wordt. Gebleken is, dat afzenders van brieven voor Indië deze weer van de posterijen hebben terug ontvangen. Bij een onder houd met de directie van het Haarlem- 6che postkantoor is ons gebleken, dat men het betaalde port ten postkantore kan terug ontvangen tegen overlegging van den betreffenden briefomslag. Hongaarsch Strijkkwartet Beethoven-Cyclus De 3 avonden van den cyclus, die het Hon gaarsch Strijkkwartet tot dusver in de goed bezette Gem. Concertzaal te Haarlem gege ven heeft hebben de eenigen tijd geleden in, den Stadsschouwburg gekregen indrukken van dit ensemble bevestigd. Techniek en sa menspel der 4 kunstenaars Szekely, Mosz- kowsky, Kolomzai en Palotai zijn boven lof verheven; hun toonontwikkeling is steeds edel en evenwichtig. De 6 kwartetten van Beethoven's Op. 18 en de 3 van op. 59 (die een 10 tal jaren later geschreven zijn) heb ben zij nu ten gehoore gebracht. Vooral in de langzame gedeelten b.v. de Adagio's van Op. 18 no. 1, op. 59 no. 1 en 2, de Variaties van op. 18 no. 5 en het ballade-achtige An dante van op. 59 no. 3 hebben zij Beethoven's geest waardig vertolkt en zijn muziek direct tot ons hart doen spreken. Daarentegen toonden zij in verscheidene Allegro's een nei ging tot extreme opdrijving der tempo's, die, een nivelleerenden invloed had, nog vermeer derd door de voor kamermuziek nu niet bij zonder gunstige acoustiek der groote zaal, zoodat vele schoonheden onopgemerkt voor bijgingen. Velen, die destijds deze werken in de onvergetelijke vertolking door het vroeger Capet-Kwartet hoorden, waren het daarover met mij eens. De wijze matiging in het eerste* Allegro van op. 18 no. 5 en in het Menuetto van op. 59 no. 3 deed daarentegen weldadig aan. Met groote belangstelling zien we de ver tolking der latere en laatste meesterwerken wel de belangrijkste, veelzijdigste en diep zinnigste uit de geheele litteratuur tege moet. K. DE JONG. Ledenconcert der H.O.V. Gastdirigent Jan Out begon het 2e Vrijdag avondconcert der H.O.V. met Wagenaar's Cyrano-Ouverture, die we ook op het Volks concert van Dinsdag j.l. hoorden. Dit drukke, woelige stuk bleek een kenmerkende inlei ding van hetgeen volgen zou. In Liszt's 2de Pianoconcert is zoo min als in zijn 1ste een rustige ontwikkeling, een structuur volgens groote lijnen: korte episoden worden later gecombineerd, hier en daar in een vrij triviale omlijsting. Franck's „Psyche" toont de har monische onrust, die karakteristiek is voor den stijl zijner laatste periode, hoewel som mige gedeelten, vooral het 1ste, het 2de (dat citaten uit zijn „Les Eolides" brengt) en het 4de edele schoonheid bevatten. En van Tschaikowsky's „Roméo et Juliette" vormen strijd, ongelukkige liefde en vernietiging de voornaamste poëtische gegevens. Ook in de vertolkingen was veelszins on rust. De „Cyrano" en enkele stukken uit Psyché slaagden wel het beste. In het Piano concert was niet steeds overeenstemming tusschen solist en orkest en de pianist André Jurres, die in dit lijfstuk van Pembaur eenige van diens gestes demonstreerde be- heerschte zijn partij noch technisch, noch muzikaal volkomen. In „Roméo et Juliette" ontbraken eenheid, spanning en klankeven- wicht. Alles bijeengenomen een avond die niet geheel bevredigde. K. DE JONG. Comedia Heilige Onschuld Ank van der Moer, Guus Oster en Cruys Voorbergh hebben de zwoele sfeer van dit slaapkamerstuk met hun speelsche ironie zoo danig gekruid, dat de gewaagde situaties in dit nachteliik nv'Peu w.->""*"'- - schuld vermaakten. De jonge man, die zich stipt hield aan zijn plicn. de door hem aanbeden, maar nog maar al te ontvankelijk voor de charme van haar on trouwen minnaar gebleven Simone, krijgt tenslotte de belooning, waarop zijn stand vastigheid hem recht geeft. Als tegenspeel ster tegenover zijn stalen onbewogenheid schonk Ank van der Moer met haar ten top gevoerde nerveusheid nieuw amusement. De voortdurend verrassende conflicten en ont knoopingen hielden de toeschouwers in span ning en de schalksche dialoog boeide tot het einde. In het voorspel debuteerde de jonge Haarlemsche acteur Jack Dixon als bar keeper. H. G. CANNEGIETER. BINNENLAND Het stafkwartier van Prins Bernhard, die benoemd is tot inspecteur-generaal van het Ned. leger, zal aan den Vlietweg te Bla- ricum worden gevestigd. De Overijselsche gemeente Delden heeft het zwaar getroffen Putten geadopteerd. Er worden onderhandelingen gevoerd over een Coll. arbeidsovereenkomst in de textielindustrie. De spoorwegen nemen aan het Centr. Station te Utrecht een proef met een ander soort spoorkaartjes. Deze kaartjes lijken op die welke de bioscopen verkoopen. Op het Registratiebureau van den dienst der Repatrieering in den Haag liggen nog 30.000 aanvragen om inlichtingen naar men schen die nog niet uit Duitschland terugge keerd zijn. De stapel van 60.000 is dus tot de helft geslonken. De dienst heeft, in samen werking met het Roode Kruis, opsporings teams naar Duitschland gezonden om te zoe ken naar landgenooten. Vele verdwaalden werden gevonden, van omgekomenen werden identiteitspapieren verzameld. Thans werken nog drie teams. De beide in Maastricht gevestigde rij wielbandenfabrieken zijn bevoorraad met rubber en andere grondstoffen. Weldra zal ook weer katoencanvas worden verwerkt, waardoor de kwaliteit der banden veel beter zal worden. BUITENLAND. De Ver. Staten zouden volgens een radio bericht overwegen in Argentinië te interve- nieeren. De Sovjetvliegers hebben hun poolvluch- ten hervat; de „N 362" is met een bemanning van 22 man gestart uit Moskou. Volgens nog onbevestigde berichten uit Tokio zouden ook Russische troepen aan de bezetting van deze stad deelnemen. Dit zou dan een divisie van 15.000 man betreffen. Uit Bombay wordt gemeld, dat tenge volge van partij-instructies een groot aantal communistische leden van het Indische Na tionale Congres zich hieruit hebben terugge trokken. Ook in Nieuw-Zeeland weigeren nu de havenarbeiders Nederlandsche schepen te la den, die bestemd zijn voor Java, zoolang de tegenwoordige situatie nog voortduurt. In Engeland zullen op 1. Nov. voor het eerst sinds 1939 verkiezingen voor de gemeen teraden worden gehouden. Het Belgische ministerie van ravitaillee ring heeft aangekondigd,.dat van 22 Oct. af thee in den handel zal worden gebracht. Met het oog op het geringe verbruik vóór den oorlog is dit artikel niet gerantsoeneerd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 2