Toestand op Java verbetert
Fransche volk steunt De Gaulle
Huishoudelijk
Werk
Logger
op een mijn geloopen
Beeldende kunstenaars
Het woord is aan....
De Haarlemsche Politie
Han van Meegeren
Nederland en Indië
Een petitionnement aan derf
Minister-President
De Eerste Kamer
Weerbericht
•Oe Jaargang No. 18159 IH II I Maandag 22 October 1943)
Bureaux: Groote Houtstr. 93 I "fYY 9 1 S Uitgave van de Stichting
en Soendapiein 37, Haarlem JLx^X^LJi I J_ J_ JL^VjlVif T^jT _l_ Vil V A Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. Abonnementen: p.week 31 ct.
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom M; Redacüe 10600 Expeditie 14825.
Voordat Semarang bezet was, is het nog
tot ernstige gevechten gekomen tusschen
de Japanners en de nationalisten. Door
een vergissing kwam het ooktot een
vuurgevecht tusschgn de gelande Gurkha's
en de Japanners. Voorts zijn de Gurkha's
nog beschoten, volgens eigen bewering
door de nationalisten. Deze laatsten zei
den echter, dat de schoten door Japan
ners waren gelost, maar deze verklaring
werd door de Geallieerden zeer sceptisch
ontvangen, aangezien het hoogst onwaar
schijnlijk wordt geacht, dat de Japanners
dit zouden durven. Het is nu rustig in de
stad. Deze heeft echter nog wel wat door
den strijd te lijden gehad.
Over de geïnterneerden in het kamp Am-
barawa is echter nog niets bekend. 150
Japanners zijn in de gevangenis door ex
tremistische jongeren en misdadigers ge
fusilleerd. Voorzoover bekend zijn drie
Nederlanders in Semarang door nationa
listen gedood.
Van Midden Java komen nog berichten
binnen, dat alle Indo-Europeanen in de
kleinere gemeenten door benden worden
vermoord. In de grootere gemeenten wor
den zij in de gevangenissen gedreven.
Deze benden zijn volgens een A.N.P.-
Anetacorr. ontstaan onder Japansche in
spiratie en wijden zich nu voor het groot
ste deel aan msidaden en plunderingen.
Over het geheel is de toestand op Java
aanmerkelijk verbeterd. Volgens Reuter
is er een groeiende atmosfeer van ver
trouwen onder de Indonesiërs.
Op Oost-Sumatra is het betrekkelijk
kalm. Men is op het oogenblik bezig met
de evacuatie der burger-geïnterneerden
uit het vrouwenkamp Pamienke en het
mannenkamp Si Ringo Ringo, beide nabij
Rantau Prapat gelegen, naar Medan. De
Japansche capitulatie op Sumatra zou
heden officieel geschieden.
Christison.
Volgens een officieele mededeeling uit
Kandy op Ceylon is generaal Christison
niet gemachtigd zich te mengen in aange
legenheden van internen politieken aard,
Ned.-Indië. betreffende.
Bij de botsingen tusschen Jappen en
Indonesiërs op Java zijn tot nu enkele
honderden dooden gevallen. In Semarang
aileen reeds ruim 500. In Batavia zijn
heden 13 plunderaars neergeschoten.
Volgens mededeeling van Ass. Press
waren op 18 Oct. 5000 man Nederlandsche
troepen op Java aangekomen.
De stoomlogger SCH 161, schipper W.
Rog, vgn de reederij A. van der Zwan en
Zonen te Scheveningen, die begin vorige
week ter vischvangst was uitgevaren, is
ter hoogte van Noordwijk op een mijn ge
loopen en gezonken. Vermoedelijk is het
ongeval Zaterdagmorgen gebeurd. Een on
derzoek werd ingesteld door de redding
boot „Arthur", welke te Scheveningen is
gestationneerd, terwijl voorts Zondag nog
de motorlogger SCH 38, schipper L. Rog,
uitvoer. Het eenige wat men bij laag wa
ter van den gezonken stoomlogger kon
ontdekken, waren de versplinterde mast
en pijp. Van de tien opvarenden viel
geen spoor te bekennen. Daaronder be
vonden zich 7 Scheveningers en 2 Vlaar-
dingers. De verongelukte stoomlogger was
tijdens de explosie waarschijnlijk vis-
schende of op de thuisvaart.
Hoe ver de uitsluiting gaat
De actie rechtsherstel der Nederland
sche kunstenaars deelt mede:
De Eereraad voor de Beeldende Kun
sten heeft uitgesproken, dat beeldende
kunstenaars, die na Maart 1942 nog expo
seerden, voor een bepaalden tijd van ex
posities uitgesloten behooren te worden.
Bij informatie bij de Sectie XIV van het
Militair Gezag blijkt echter dat men daar
dit oordeel veel strenger uitlegt, dan
deze uitspraak zou doen vermoeden. Vol
gens deze Sectie is het den kunstenaars
niet alleen verboden om te exposeeren,
maar ook om hun werk aan den kunst
handel of zelfs aan particulieren te ver-
koopen.
WAAR VROEGER DE DON DEN AARS OVER DIEREN. De beken
de Waterloo Bridge uit Donden is naar Nederland verhuisd en wordt
thans te Oosterbeek gemonteerd, daar de bestaande brug door de
Duitsehers werd vernield. (P.)
NA minister Drees' radio-rede over het
tekort aan verpleegsters in ziekenhui
zen en sanatoria, dat tengevolge heeft dat
er veel bedden ongebruikt moeten blijven
en een aantal patiënten niet opgenomen
kan worden, is heel wat over dit onder
werp te berde gebracht. Er is op aange
drongen, dat meer meisjes zich als leer
ling-verpleegster zouden aanmelden. Hier
in Haarlem, waar het tekort zich vooral
in het St. Elisabeths Gasthuis doet gevoe
len, heeft nu de waarnemende directeur
van den Geneeskundigen Dienst, dr. Boon-
zaayer, ons medegedeeld dat aan leerlin
gen geen gebrek is. Er bestaat wel een
nijpend tekort aan gediplomeerde ver
pleegsters, omdat velen van haar ontslag
hebben genomen en andere betrekkingen
zijn gaan vervullen. Het zou te wenschen
zijn dat zij terugkeerden. Maar aangezien
voldoende leerlingen een opleiding volgen
is te verwachten, dat er over een twee
jaar geen gebrek aan gediplomeerden
meer zal zijn.
Dr. Boonzaayer heeft nog een ander te
kort genoemd. De ziekenhuizen beschik
ken niet meer over genoeg vrouwen en
meisjes voor huishoudelijk werk. Daar
door komt het, dat de zusters nu dit werk
erbij moeten doen. Het is onverklaarbaar,
zegt de dokter, dat er geen voldoende per
soneel voor te krijgen is. Er bestaat een
goede loonregeling met een achturigen ar
beidsdag, zoodat men alle avonden vrij
heeft.
Een week geleden las ik in de Sunday
Times een artikel van Miss MacManus, de
matron (directrice) van een der grootste
ziekenhuizen in Londen, Guy's Hospital,
over het Engelsche tekort aan verpleeg
sters. Er bleek uit, dat de verschijnselen
in Londen precies gelijk zijn aan die bij
ons: geen gebrek aan leerling-verpleeg
sters en evenmin aan studeerenden, maar
wel aan gediplomeerden, die in grooten
getale verdwenen zijn om beter betaald
en gemakkelijker werk te vinden. En
moeilijkheden door gebrek aan personeel
voor huishoudelijk werk, dat dientenge
volge ten deele door de verpleegsters ver
richt moet worden.
Het is logisch dit in verband te brengen
met den dienstbodennood, die niet alleen
in ons land, maar ook in Engeland en ook
in Amerika heerscht. Onze medewerker
mr. Elias heeft onlangs een aanlokkelijke
beschrijving gegeven van het „dienstbo-
denlooze huis", dat door zijn constructie
en apparatuur den huishoudelijken arbeid
zoozeer verlicht en dat hij vooral in Cali-
fornië veelvuldig heeft aangetroffen. In
Amerika en blijkbaar ook in Engeland is
men den dienstbodennood als een blijvend
verschijnsel gaan beschouwen en ik heb
den indruk, dat menigeen dat ook in ons
land doet. Is dat juist, dan zullen mo
derne vindingrijkheid en techniek ons
hier te hulp moeten komen, om de na-
deelen voor een groot deel op te heffen.
Jammer dat wij achterop geraakt zijn door
den oorlog en nog langen tijd gebrek aan
geld voor zulke vernieuwingen zullen
hebben.
In der jaren loop is al heel wat over
den dienstbodennood geschreven en in
den laatsten tijd heb ik weer veel motie
ven hooren opsommen voor den onwil bij
zooveel meisjes, om dienstbode te wor
den. Maar uit het feit, dat ook in de zie
kenhuizen en sanatoria gebrek aan huis
houdelijk personeel is, moet ik wel op
maken dat de meeste van die motieven
ongegrond zijn of weinig gewicht in de
schaal leggen. Gebrek aan vrije avonden
is er in de ziekenhuizen niet, want alle
avonden zijn vrij. Als dat argument nog
meetelde bij het werk in de gezinnen,
zouden er trouwens wel dagmeisjes te
krijgen zijn. En die ontbreken ook. „Las
tige mevrouwen" doen zich in de zieken
huizen niet voor. Tenminste niet als werk
geefsters. Over eenzaamheid kan niemand
er te klagen hebben. En de loonen zijn
goed. Die waren overigens ook voor de
dienstboden in de gezinnen'al sterk ver
beterd. Het bezwaar tegen de beroeps-
kleeding, dat in de meeste gezinnen al
vervallen was, heb ik nooit zoo erg goed
begrepen als ik de onflatteuse overalls
zag, waarin meisjes op vele kantoren en
in magazijnen moeten werken. En de uni
forme kleedij van verpleegsters.
Het bezwaar van de ondergeschiktheid
lijkt in het algemeen geen waarde te
hebben. 95 van de arbeidende mensch-
heid werkt in ondergeschikte betrekkin
gen en de overige 5 hebben er lange
jaren in moeten verkeeren, eer zij leiden
de posities in bedrijven of bij andere in
stellingen verkregen. In andere betrek
kingen zijn de meisjes dan ook eveneens
ondergeschikt, hetzij aan chefs of aan
directrices.
M.i. bewijst het geval van de ziekenhui
zen dus, dat afkeer van huishoudelijk
werk het groote, beslissende argument is.
Om de een of andere reden schijnt dit
werk als minderwaardig beschouwd te
worden, tenminste voor ongehuwden. Het
huwelijk heft blijkbaar de minderwaar
digheid van dezen arbeid op. Of is men
daarin slechts bereid, hem als een nood
zakelijk kwaad te aanvaarden? Dat lijkt
onbevredigend.
Voor mannen is dit alles moeilijk te be
grijpen. Wij zien immers niets minder
waardigs in huishoudelijk werk. In de
voor de huisvrouwen zoo moeilijke oor
logsjaren is ons respect ervoor zelfs aan
zienlijk toegenomen. Ook heeft iedere
De volledige uitslagen der Zondag ge
houden Fransche verkiezingen voor een
constitueerende vergadering zijn, voor
zoover zij betrekking hebben op het Fran
sche moederland, voor de 522 zetels:
Communisten 142; M.R.P. (Mouvement
Républicain Populaire van de Gaulle) 140;
S.F.I.O. (socialisten) 133; U.R.D. (Union
Républicaine Démocratique) 26; Radicaal-
Socialisten 19; Entente Républicaine 12;
Union Démocratique Socialiste de Résis-
tance 10; Alliance Démocratique 10; Mou
vement Unifié de Reneissance Frangaise
6; Onafhankelijke Republikeinen 24.
man altijd veel ontzag gehad voor een be
langrijk deel van het huishoudelijk werk,
namelijk de' kookkunst. Er zijn tamelijk
veel mannen, die er een voorliefde voor
hebben en er zich zelf met succes op toe
leggen. De meest begaafden onder hen
vindt men in het beroep van kok en van
een koksnood heb ik nooit iets vernomen.
Zoo blijft dan de vrouwelijke afkeer
van huishoudelijk werk-als-zoodanig,
waar en onder welke omstandigheden het
ook verricht wordt, een voor ons moeilijk
verklaarbare zaak. Wat er voor minder
waardigs in schuilt is duister. Maar wij
zullen het verschijnsel moeten aanvaar
den. Wij evenals de huisvrouwen, voor wie
het erger is. Nadert de tijd, waarin man
nen dit werk in vele gevallen zullen
overnemen? Voor de ziekenhuizen lijkt
het de goede oplossing. R. P.
Twintig millioen Franschen namen gis
teren deel aan de grootste verkiezing, die
ooit in Frankrijk is gehouden. De lijsten
omvatten 24 millioen kiezers, van wie de
vrouwen, ten getale van 13 millioen, voor
het eerst aan de Fransche verkiezingen
meededen.
Een overweldigende meerderheid heeft
„ja" geantwoord op de eerste vraag van
het referendum, „Wilt U dat de volksver
tegenwoordiging, die vandaag wordt ge
kozen, de grondwet zal herzien?" De twee
de vraag was of de volksvertegenwoor
diging beperkte bevoegdheden zal heb
ben. De communisten hadden als pa
rool uitgegeven, dat het referendum
met „Ja-neen" moest worden beantwoord
en dat de katholieke M.R.P., de partij van
Bidault, die achter De Gaulle staat, de
vijand no. 1 was, die tot eiken prijs dien
de te worden verslagen. Deze campagne
is op een nederlaag uitgeloopen, zoo
schrijft een Fransch blad.
De uitslag van het referendum, waar
voor 19 millioen stemmen zijn uitgebracht
luidt als volgt: le vraag (nieuwe consti
tutie): 18.901.808 stemmen voor, 840.884
stemmen tegen. 2e vraag (volmachten voor
de regeering, dus beperkte bevoegdheden
der volksvertegenwoordiging 13.224.753
stemmen voor, 6.613.653 stemmen tegen.
Vooraanstaande personen onder de ge
kozenen zijn Daladier (radicaal) te Avig
non, Herriot (radicaal) te Lyon, de min.
van Luchtvaart Tillon (comm.) in het
Seine-dep., Vaindroux (M.R.P.), een zwa
ger van De Gaulle, te Calais.
Voltaire:
De vrijheid is de ge
zondheid der ziel. Weinig
menschen hebben deze
gezondheid geheel en on
veranderlijk.
Opnieuw versterkt
In de afgeloopen maanden is de Haar»
lemsche politie die verzwakt was door de
oorlogsomstandigheden, zuivering, enzoo-
voort versterkt met 100 hulpagenten. Nu
zijn er vandaag nog 22 hulpagenten bijge*»
komen. Het is nog niet bekend of dit voor»
loopig de laatste aanvulling zal zijn, daar
nu eerst een beslissing moet vallen over de
maximale sterkte van het corps.
Wij hebben reeds gemeld dat Han varf
Meegeren terwijl hij in hechtenis was, in
twee maanden zijn nieuwe „Vermeer", de
zevende, „Christus in den Tempel" vol
tooid heeft. Deskundigen die het gezien
hebben vinden het een zeer goed werk. In
drukwekkend is de nabootsing van het;
craquelé, dat het schilderij een oud ca
chet geeft.
Het A. N. P. meldt thans dat van Mee
geren, nadat hij onder strenge controle zijn
7de Vermeer voltooid had, in vrijheid ge
steld is. Hij wordt evenwel bewaakt door
een jonge athleet, maar dat dient meer voor
zijn bescherming tegen de nieuwsgierige
buitenwereld.
Het proces tegen van Meegeren zal in Mei
1946 plaats hebben. Hij deelde mede over
tuigd te zijn, dat hij door het nu onder
controle gemaakte schilderij, bewezen heeft
dat hij in staat is zulke werken in ouden
trant te maken.
Op de vraag of de schilder ook in staat
zal zijn eeii anderen meester te imiteeren,
b.v. Frans Hals of Rembrandt, antwoordde
hij bevestigend. „Natuurlijk zou ik eerst
geruimen tijd een speciale studie van dit
werk moeten maken," zeide hij, „maar als
dat gebeurd is, zou het mij ongetwijfeld ge
lukken. Ik heb uit de vijf grootste meesters
die ik ken, Da Vinci, Angelo, Hals, Rem
brandt en Vermeer, den laatsten gekozen^
ik had ook een ander kunnen kiezen.
Een delegatie van 50 vooraanstaande Ne
derlanders en 50 Indonesiërs boden een
petitionnement aan den minister-president
aan. waarin aangedrongen wordt op een
zoodanig overleg, dat de huidige moeilijk
heden op vreedzame wijze worden opgelost,
Voorkomen moet worden dat er bloed vloeit.
Een politiek van gewelddadige onderdruk
king der Indonesische nationale beweging
zal tot in de verre toekomst onvermijdelijk!
het vrijwillig samengaan onmogelijk maken.
Bij de overhandiging werd het woord ge
voerd door den heer H. M. v. Randwijk,
hoofdredacteur van „Vrij Nederland".
In zijn antwoord zeidè de minister-pre
sident, Prof. Ir. W. Schermerhorn o.a.:
De moeilijkheden zijn zeer groot, eener
zij ds is er de erkenning van de noodzaak
van een goede verhouding tusschen het
Nederlandsche volk en de Indische volke-
-engroepen, anderzijds z|)n er toestanden,
die een gezag, dat zichzeif respecteert, niet
kan dulden. Daartusschen moet de regee-
ring zijn weg zoeken. Na alles wat gebeeurd
ls kan dit helaas niet geschieden zonder
maatregelen, die voor beide partijen met
droefheid gepaard zullen gaan.
Verschenen is het eindverslag van dé
Eeerste Kamer over het ontwerp van web
houdende regelen omtrent de voorloopige
Staten-Generaal.
Eenige leden duchtten, dat de regeering
door technische moeilijkheden haar toe
zegging, de verkiezing vóór den 30sten
April 1946 uit te schrijven, niet zal kunnen
nakomen.
Geldig tot Dinsdagavond, aanvankelijk
wisselende bewolking, met plaatselijk
enkele buien, vooral aan de kust, ma
tige z. w. wind. Morgen in den loop van
den dag toenemende bewolking, meer
kans op regen bij toenemende wind
tusschen z. w. en zuiden, zelfde tem
peratuur.
Een zoet misdrijf.
Een suikerwerker had van zekeren B. eeni
ge coupures suiker gekocht. Duistere indivi
duen stalen de suiker, die de man zich op
de coupures had verschaft. Later bleek, dat
de suikerbonnen van het distributiekantoor
afkomstig waren; de ambtenaar R. spaarde
teveel opgeplakte bonnen op en deed ver
volgens een partij, gelijkstaande aan 100
kg suiker voor 2.000 van de hand. De Heem-
steedsche politie heeft deze affaire in han
den. daar de schuldige distributieambtenaar
aldaar woont. Haar Haarlemsche collega's
stellen een onderzoek in naar den diefstal
van de suiker.
VAN HET ZENDINGSVELD
Het Zendingscentrum der Geref. kerken
te Bussum publiceert een nieuwe lijst van
namen van arbeiders en arbeidsters op
het Zendingsveld. Daaraan ontleenen wij
dat ook zijn overleden mevr. J. J. Z. Of-
fringa—Eman te Bandoeng, mevr. N.
HoekstraFeldershof te Batavia, mevr.
G. C. E. de Man—Eeffers te Djocja en de
heeren J. Hulshof en G. de Raad, beiden
te Semarang en dr. Huddingh. -