Haarlems Dagblad Haarlem gaat 23 Nov. feestvieren Nieuwe Herstellingsoorden Nieuwe Volkenbond Soekarno wil Ver. St. om interventie vragen De onechte soldaat en de toevallige inbreker. Handvest V er. V olken van krachtN V_b voor Oud-Illegalen Het woord is aan.... De Haarlemsche Noodraad Economische samenwerking met Engeland Doodstraf geëischt. 700 JARIG STADSRECHT Maar ook in den Zomer van 1946 De Distributie <IOe Jaargang No. 18162 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154. Telef. 5437. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 l>ireclx>ur-Hoofdrodactour: Robert Peereboom Donderdag 25 October 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te' Haarlem. Abonnementen: p. week 31 et per kwartaal 4. Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14820. HET is niet,vaak voorgekomen, dat een Voorloopi'g Verslag van de Tweede Kamer over een wetsontwerp de beslissing over dat ontwerp meteen bekendmaakte. Dit is gebeurd met het voorstel van de regeering tot goedkeuring van het Hand vest der Vereenigde Naties, gemakshalve door velen aangeduid als „de nieuwe Vol kenbond". Het Verslag begint namelijk met de mededeeling: Men bleek algemeen van oordeel te zijn, dat het Handvest der .Vereenigde Naties behoort te worden goedgekeurd. Als sceptici daaruit willen afleiden, dat de Kamer er nu verder wel het zwijgen toe kan doen, begrijpen zij de taak van het parlement verkeerd. Het Handvest is immers niet meer dan een statuut, dat tevens een werkprogram behelst. Op de uitvoering, op den geest waarin het wordt nageleefd, komt het vooral aan. Het biedt ruime gelegenheid tot verdere ontwik keling in de buitenlandsche politiek. Dus is het van belang dat de Kamer aan het volk en aan de regeering duidelijk maakt in hoeverre zij vertrouwen in het statuut stelt, dat zij de regeering om opheldering vraagt waar die noodig is, dat zij haar wenschen uit ten aanzien van de toe komst. De goedkeuring van het Hand vest was een bij voorbaat uitgemaakte zaak. Want niet alleen erkent het Verslag, dat de samenwerking der Ver eenigde Naties ook door Nederland moet worden gesteund, maar het geeft ronduit toe dat wij in de situatie, waarin wij nu verkeeren, er ons ook niet aan kunnen onttrekken. De ter goedkeuring voorge dragen regeling heeft bedenkelijke zijden, maar wij moeten haar aanvaarden. In haar vergelijking van dit Handvest met het Pact van den ouden Volkenbond heeft de Kamer geen nieuwe opmerkingen gemaakt. Zij toont zich verheugd over de universaliteit van den nieuwen Volken bond en over het feit dat dit Handvest vrijwel geheel los staat van de te maken vredesverdragen. Zij is somber over het veto-recht van de vijf groote mogend heden, dat de mogelijkheid van optreden van de Vereenigde Naties bij een conflict zoo sterk beperkt. Die mogendheden heb ben de feitelijke macht in handen en er is nog geen volledige rechtsorganisatie ver kregen. Op de groote vraag, „of het in het Handvest opgenomen systeem van hand having van vrede en veiligheid, verge leken bij dat van den Volkenbond, waar lijk veel verbetering toont" is de Kamer geneigd, ontkennend te antwoorden. Geen wonder. Met groote belangstelling heb ik in dit verslag gespeurd naar eenig initiatief in groote lijn, naar een aandrang in de rich ting van een positieve buitenlandsche po litiek. Het verlangen blijkt inderdaad te bestaan, al komt geen initiatief tot uiting. Verscheidene leden verzoeken de regee ring, een uiteenzetting te willen geven van haar zienswijze omtrent de groote lijnen van de toekomstige buitenlandsche politiek van het Koninkrijk. Erkend wordt, dat van neutraliteitspolitiek geen sprake meer kan zijn. Vele leden erken nen, dat het van werkelijkheidsbesef ge tuigt. rekening te houden met regionale verdragen. Maar zij willen de oogen niet sluiten voor de gevaren van een bepaalde blokvorming. Een blok roept immers zoo licht een ander blok in het leven. Zoo kunnen tegenstellingen groeien, die juist zouden moeten worden vermeden. Jn. Hier spreekt de oude neutraal weer. Het is niet zoo makkelijk, afscheid te nemen van de afzijdigheid. Er zal gekozen moeten worden. Blijft men buiten iedere blokvorming, dan is men aan zichzelf overgelaten en hangt geheel af van de toepassing van een Handvest, dat niet veel verbetering toont in vergelijking met den ouden Volkenbond. Treedt men wel toe tot een blok, dan is men in een ster ker positie, maar vertoornt wellicht an dere blokken. Wat nu t.e doen? De logica leidt tot de gedachte, dat men moet bevorderen dat het blok, waar van men deel gaat uitmaken, zoo groot en zoo hecht zij als maar mogelijk is. Het zal moeilijk zijn dit te bereiken, maar een actieve buitenlandsche politiek is nu eenmaal veel moeilijker dan een afzij digheids-politiek. Het is een lastige wereld waarin wij leven. Verscheidene leden zouden gaarne het oordeel van de regeering vernemen over de denkbeelden van generaal de Gaulle omtrent de vorming van een West-Euro- peesch blok. Meent zij, dat een zoodanig blok als intermediair tusschen de Angel saksische staten eenerzijds en Oost-Euro pa anderzijds een taak zou kunnen ver vullen en is zij niet van oordeel, dat Ne derland daartoe zou moeten toetreden? Erg duidelijk is dit niet. Wat is eigen lijk een:. intermediair blok? Dit soort van redeneering staat nog wel een heel eind beneden een stoutmoedig plan tot schep ping van een federale samenwerking, die zichzelf durft te zijn. Het doet angstvallig aan en reikt ook niet tot de hoogte van de Gaulle's ondernemingsgeest. Er is geen aanleiding om op grond van dit Voorloopig Verslag een debat in grooten stijl te verwachten. De herleving van de Kamer, in haar eerste, voorloopige en eenigszins schimmige gedaante, is daar voor blijkbaar nog te schuchter. Met belangstelling wachten wij af, of de gestelde vragen minister van Kleffens aanleiding zullen geven tot een uiteen- Volgens United Press heeft Soekarno zich per radio tot de wereld gericht. Hij zeide, dat de Indonesiërs van nature een vreedzaam volk zijn. De Indonesische re publiek zal een beroep doen op de Ver. Staten om in het. huidige conflict te in- tervenieeren. Bevin otter onderhandelingen De Britsche minister van buitenland sche zaken Ernest Bevin heeft in het En- gelsche Lagerhuis verklaard dat de Ne derlandsche luit.-g uv. gen. op Java een dringende studie maakt wat de beste ma nier is om de besprekingen te leiden met de Indonesische leiders aldaar met be trekking tot de uitwerking van de her vormingen die Koningin Wilhelmina in haar radiorede heeft beloofd. Bevin ver klaarde voorts, dat er nog meer Britsche troepen naar Java zullen worden gezon den. Volgens het in Batavia verschijnende Nederlandsche blad „Het Dagblad" is in Koepang, de hoofdstad van Hollandsch Timor, de bomschade door Japansche krijgsgevangenen opgeruimd. Het Hol landsch burgerlijk bestuur is naar het eiland teruggekeerd en naar verluidt en thousiast door de bevolking ontvangen. Hollandsche bestuursambtenaren zijn eveneens naar Makassar de hoofdstad van Celebes teruggekeerd. Zij troffen er bijna de geheele vooroorlogsche staf burger lijke autoriteiten in goede gezondheid aan. De openbare diensten komen weer lang zaam op gang en de politieke situatie is hier volgens het dagblad gunstig, evenals de voedselsituatie. (Un. Press). Radio Bandoeng, de krachtigste zend- installatie van Ned. Indië, is door de Ge allieerde troepen van de Indonesiërs overgenomen. Soekarno deeelde aan een A.N.P.-Aneta- correspondent mede, dat hij en Hatta en 15 andere prominente republikeinen in formeel met den vertegenwoordiger van het Britsche ministerie van buitenland sche zaken M. R. Denning hebben gespro ken. Hij zeide voorts te willen voorkomen, dat de huidige moeilijkheden tot een ras- senstrijd worden, en dat hij trachtte het probleem op vreedzame wijze op te lossen. Regeeringscommentaar Naar aanleiding van het bericht uit Batavia van Robert Kiek getiteld „Natio nalisten geneigd tot concessies?" verkreeg het A.N.P. van regeeringszijde de volgen de commentaar: Wij hebben geen enkele reden om aan te nemen dat onze bond- genooten iets te kort zouden doen aan onze door hen erkende souvereiniteit. De nationalisten zullen tenslotte alleen met ons kunnen spreken op den voet zooals de minister van overzeesche gebiedsdee- len, prof. J. H. A. Logemann in de Kamer heeft uiteengezet. Wij blijven daartoe ten volle bereid, maar zien ook met zorg de toenemende anarchie op Java aan. Byrnes heeft verklaard, dat van de leen- en pachtwetwapenen dAmeri- kaansche emblemen moeten worden ver wijderd. Een „would be"soldaat van het Amerikaan- sche leger met een schitterende uniform en andere verblindende requisieten had de vreemde neiging, zaken die hem niet toebe hoorden, den rechtmatigen eigenaar "af te nemen en aldus een tiental kleine diefstallen en verduisteringen te boeken. Twee verte genwoordigers van duister Amsterdam waren in Bloemendaal op het oorlogspad, maar ver klaarden aan de politie, dat ze elkaar toe vallig in een der donkere lanen van deze gemeente hadden getroffen. Dat het leven overvloeit van toevalligheden, bewees wel de aanwezigheid van een tasch-met-inbrekers- uitzet. Eén dezer luguberen was in het bezit van een trui, een dame in Bloemendaal miste dit kleedingstuk. Maar zie, de booswicht had zijn nieuwe aanwinst pas gekocht op het Waterlooplein. De politie achtte het raadzamer, den Amsterdamschen zwerver onderdak aan te bieden. Woensdagavond omstreeks kwart voor elf is de organisatie der Vereenig de Volken officieel haar bestaan be- gonhen. De minister van buitenlandsche zaken der V.S. Byrnes teekende toen 't protocol van ontvangst der ratificaties van 29 landen. Byrnes maakte de ont vangst van het meerendeel der Ratifi caties, waaronder die der groote vijf, bekend. Wat wordt er in ons land gedaan voor het herstel van de vele oud-illegale wer kers, die in de Duitsche concentratie kampen of elders geestelijk of lichamelijk in hun gezondheid zijn geschokt? Om op deze vraag een duidelijk antwoord te kun nen geven, zijn gistermiddag vertegen woordigers van de Nederlandsche pers in twee fonkelnieuwe herstellingsoorden rondgeleid. Het aantal personen dat in de bedoelde categorie behoefte heeft aan verpleging, is aanzienlijk grooter dan men aanvanke lijk meende: in vele gevallen doen zich eerst thans ziekteverschijnselen voor, die het gevolg zijn van de behandeling in het concentratiekamp. De Stichting „Herstel lingsoorden voor Oud-illegale werkers" streeft er krachtig naar om allen, die het noodig hebben, hun kans op herstel te geven. Nadat op 18 Aug. 1.1. het tehuis Kareol, voor rust en algemeen herstel, en daarvoor reeds Bethesda Sarepta, voor t.b.c. en algemeene ziekten, waren ge opend, zijn er deze week weer twee her stellingsoorden in gebruik genomen: Duin- hage in Bentveld, voor de verzorging van 25 t.b.c.-patienten. en Waterland in Vel- sen, waar 40 oud-illegalen herstel van psychische rust kurfnen vinden. De in richting van deze beide tehuizen is een voudig, maar smaakvol en doeltreffend. Waterland werd tijdelijk ter beschikking gesteld door het Provinciaal Bureau Ver zorging Oorlogsslachtoffers, door de goede medewerking van den heer Van der Pluim. Tijdelijk, want men hoopt straks dit herstellingsoord te verplaatsen. H. M. de Koningin heeft n.l., doordrongen van het urgente van deze nationale zaak, an derhalve vleugel van het paleis Het Loo via de Stichting 1940'45 aan de Stichting herstellingsoorden ter beschikking gesteld. Dat de herstellingsoorden tot dusverre alle in de omgeving van Haarlem liggen, is te danken aan overwegingen van utili teit. Het werk van de Stichting is lande lijk, en het landelijk bestuur bestaat uit de heeren A. P. M. van Riel. voorzitter, H. G. van der Wiele, secr.-penningm., dr. H. Wamsteker en H. Slurink. leden De medische dienst berust bij de doktoren Blaauw. Bouman, Kroon en Vedder. Het bestuur heeft de toezegging gekre gen, dat er, boven het normale contingent, zetting van het regeerings-standpunt in groote lijnen. Erg krachtig is de aan moediging daartoe niet. Maar misschien acht hij het oogenblik gunstig. Er moet nog heel wat groeien. R. P. 50 Nederlandsche oud-illegalen die aan t.b.c. lijden naar Zwitserland kunnen voor herstel. Voor dit doel wil het trachten een transportvliegtuig te krijgen. Ook naar Denemarken zullen er 50 t.b.c.-patienten worden uitgestuurd. Er wordt dus hard gewerkt voor een zaak, die ons geheele volk ter harte moet gaan. Er wordt doorgewerkt ondanks de groote financieele moeilijkheden (de kos ten moeten uit vrijwillige bijdragen wor den gedekt) en met succes. Maar er is nog meer te doen. Er is nog een groot tekort aan mogelijkheden voor het herstel van de normale rust- en genezingbehoe- venden. Plato: De ware tyran, hoe men er ook over mag denken, is de ware slaaf. Hij moet over anderen heersclien en kan zichzelf niet eens meester worden. Het ligt, naar wij vernemen, in het voor nemen van den burgemeester den Haar- lemschen noodraad voor het eerst bijeen te roepen op Woensdag 7 November, des middags te 2 uur. In die eerste vergadering zal overgegaan worden tot het kiezen van wethouders. Drie van de 4 wethouders, die thans in functie zijn, zitten in den nieuwen raad, de heeren F. G. Noordhoff (S.D.A.P.), D. J. A. Geluk (Vrijz. Dem.) en A. J. M. An- genent (R.K.). Het moet in de bedoeling der fracties liggen dezelfde heeren ook nu candidaat te stellen. De vierde wet houder, de heer A. van Driel (A.R.) kan geen zitting hebben in den raad omdat hij gemeente-ambtenaar is. De A.R. en C.H. fractie moeten nog over het aanwijzen van een candidaat voor wethouder over leg plegen. Wij hoorden van de zijde der C. H. als candidaat noemen mr. Salie v. d. Wall en van den kant der A.R. den heer W. C. Bakker. De Londensehe correspondent van de Nat. Rott. Courant seinde aan zijn blad, dat er in de naaste toekomst Anglo-Nederlandsche besprekingen worden aangeknoopt ter ver mijding van dubbele belasting. Het zou da Engelsche regeering waarschijnlijk niet on welkom zijn, indien er na het Anglo-Ned. monetair accoord een meer algemeene over eenkomst voor economische samenwerking tusschen de beide landen tot stand kwam. Dit ligt geheel in de lijn van de huidige Engelsche politiek, naar het zich laat aan zien die er op gericht is eenerzijds alles na te laten wat de Russen aanleiding zou kun nen geven tot verwijten van blokvorming in W.-Europa en anderzijds de Engelsche posi tie door nauwere samenwerking met gelijk gezinde buurstaten te verstevigen. Het zal daarom belangwekkend zijn te zien, in hoe verre Engeland bereid zal zijn de recente eisch van de Amerikaansche regeering tot opzegging van de onlangs gesloten monetaire accoorden, te weerstaan. Het accoord be paalt, dat de overeenkomst te allen tijde met drie maanden kan worden verbroken. Tot dusverre heeft de economische samen werking tusschen Engeland en Nederland zich' nog slechts beperkt tot een verzoek van het Engelsche departement van Handel om een opgave van de goederen, die wij naar Engeland zouden kunnen en willen export teeren. Dit om te voorkomen dat elke uit- voertransactie weer afzonderlijk zou moeten worden behandeld. Voor het Bijzondere Gerechtshof te 's-Gravenhage is de doodstraf geëischt tegen H. Alders, betonwerker te Lier, om dat hij als wachtsman hulp aan den vijand had verleend en bovendien getracht had een vrouw neer te schieten. 10 jaar gevangenisstraf werd geëischt tegen S. C. v. Rosmalenvan Gelderen uit Dordrecht, die haar eigen man bij da Duitschers had verraden. Op 23 Nov. 1245 ontving Haarlem van den graaf Willem II het recht zelf schout en schepenen te benoemen en nu zal Haarlem volgende maand dit verleenen van stadsrechten feestelijk herdenken. In de commissie, welke tot taak heeft de plannen te maken tot herdenking van dit 7 eeuwen oude feit zijn benoemd de hee ren: wethouder D. J. A. Geluk, voorzit ter, P. A. Dijkema, mr. P. Fuhri Sneth- Iage, mr. Julius Hoog, dr. C. Spoelder en C. S. Th. van Gink, secr. Zij heeft het vol gende programma opgesteld: 22 Nov.: Gala-avond. 23 Nov.: Officieele opening van een Historische Tentoonstelling in het Frans Halsmuseum. Voor de organisatie dezer tentoonstel ling is door het Gemeentebestuur een spe ciale commissie benoemd, bestaande uit mej. dr. G. K. Kurtz en de heeren P. A. Dijkema, B. F. Enschede en G. D. Gra- tama. Verder zullen er evenementen zijn, wel ke een muzikale omlijsting vragen. Voor de regeling van dit muzikale gedeelte zijn door de gemeente uitgenoodigd de heeren mr. A. Beets, mr. Julius Hoog, J. B. Voet en George Robert. Overwogen wordt verder: een toepas selijke tooneelnitvoering en enkele voor drachtsavonden; een „Haarlemsche Avond" van de H.O.V.; een Herdenkings bijeenkomst voor de rijpere schooljeugd in de Groote Kerk op den morgen van den 23sten Nov.; een Herdenkingsconcert in de Groote Kerk met medewerking van het C.O.V.-koor en solisten op den middag van dien dag; een Carillonbespeling. Voorts overweegt men des morgens herauten van het bordes van het Stadhuis een proclamatie te laten aflezen. Later op den morgen zou dan een officieele re ceptie van het Gemeentebestuur ten Stad- huize gehouden worden. Daar de tijd van het jaar zich niet bij zonder voor het houden van feestelijkhe den leent, zullen deze naar den zomer vaa 1946 verschoven worden: een tentoonstel ling van Meesters uit de Haarlemsche School; een bloemententoonstelling; een Historische Optocht en Openbare Feeste lijkheden. Nadere bijzonderheden omtrent de fees telijke herdenking van het 700-jarig stads recht zullen binnenkort worden bekend gemaakt. Bon 01 leder is aangewezen voor 25 gr. répara tieleer. Ledige tuben. In tegenstelling met een vroeger bericht is het thans weer verplicht bij aankoop van artikelen in tuben, ledige tuben in te leveren. J

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1