Vliegtuigen op Java ingezet Het beleid in Indië bij gevechten in Magelang Het einde van Hitier en zijn vrouw Mussert komt op 27 Nov. voor Soerabaja: zeer gespannen Tanks aan land De moord op Mallaby Atoombom Het woord is aan. Vo o rrangs kaarten beperkt Alleen om medische redenen Effecten regis tra tie 80e Jaargang No. 18180 E w_gp Mi 1 1 Vrijdag 2 November 1913 Bureaux: Groote Houtstr. 93 g™! 1 ITlFl Cs* 1 J 1^8 Si" 1 Uitgave van de Stichting en Soendaplein 37, Haarlem Ja Ja Vr^ Ja Ja Ja M J VjT jhmJ' JL %yf_ %y f*_ Voorlichting te Haarlem. IJmuiden: Kennemerlaan 154. ^JÊ Abonnementen: p week 31 ct. Telef. 5437. -—per kwartaal 4.—. <p„, tv:_ XJ>.T Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom ,.i. Tel.. Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10(24 Tel.: Redactie 10600. Expeditie 1482o. HPERWIJL de onlusten op Java voortdu- ren en nu ook in Engeland zekere spanning hebben doen ontstaan tengevolge van den moord op generaal Mallaby, wordt de vraag van het door Nederland te voeren beleid opnieuw in het geding gebracht door een radicale tegenstelling tusschen het standpunt van de regeering en het optreden van den luitenant-gouver- neur-generaal dr. Van Mook. Gisteren seinde Reuter uit Batavia, dat zeer spoe dig voorbereidende besprekingen tusschen Van Mook en Soekarno zouden beginnen. Naar verluidde zouden die worden bijge woond door den Engelschman Dening, po litiek adviseur van admiraal Lord Mount- batten. Ongeveer gelijktijdig met dit be richt arriveerde een ander, ditmaal af komstig van United Press, meldend dat informeele besprekingen tusschen Neder landers en Indonesiërs Woensdagavond al begonnen waren. Van Nederlandsche zijde waren aanwezig dr. Van Mook, dr. Van der Plas en dr. Idenburg en van Indonesi sche zijde ir. Soekarno, dr. Mohammed Hatta, dr. Soebardjo, dr. Amir Sjarifoed- din en Hadji Agus Salin. Er waren geen Britsche vertegenwoordigers. Nu het con tact bereikt was, verwachtte men, aldus de United Press, dat de basis was gelegd voor verdere onderhandelingen. Het antwoord op dit opzienbarende nieuws bleef niet lang uit. Gisterenmiddag meldde de regeerings-voorlichtingsdienst: „Indien moet worden aangenomen, dat dr. H. J. van Mook met Soekarno een be spreking zou hebben gehad, kan slechts worden verklaard, dat zulks geschied zou zijn tegen den uitdrukkelijken wil der re geering en haar instructies. Richtsnoer voor de regeering blijft, dat tusschen haar en Soekarno geen gemeenschappelijke grondslag voor bespreking bestaat en dat bespreking dus onjuist ware. Zij handelt dienovereenkomstig." Wij moeten uit deze reeks berichten dus afleiden dat dr. Van Mook, terzijde ge staan door Edeleer van der Plas en dr. Idenburg, zich aan de instructies van de regeering niet stoort en zijn eigen weg gaat. tegen haar wenschen in. Want de twijfel, die nog in het regeeringscommu- niqué tot uiting komt. of de bespreking van onze vertegenwoordigers met de re- publikeinsche regeering-Soekarno werke lijk wel heeft plaatsgehad, wordt van morgen weggenomen door een nieuw be richt van Reuter, dat ditmaal het Neder landsche persbureau A.N.P.-Aneta citeert: „Een epublikeinsche zegsman, die de be sprekingen tusschen de Nederlandsche en Indonesische vertegenwoordigrs op Java heeft bijgewoond, verklaarde.' Een van de voornaamste „brandende kwesties", die besproken is, was: hoe de opgewon den bevolking tot rust te brengen. Er is eenige hoop op een vriendschappelijke regeling. Hoewei wij aan ons standpunt vasthouden, dat Soekarno's regeering be hoort te blijven voortbestaan, hangt het van omstandigheden af hoever dit gaan zal" Ir, oorlogstijd kan het gebeuren en is het meermalen gebeurd, dat een bevelheb ber het waagt van de instructies van zijn opperbevelhebber af te wijken, omdat zich plotseling veranderingen in de situatie hebben voorgedaan en hij, in tijdnood verkeerend, op eigen gezag een nieuwe beslissing meent te moeten nemen. Dit geval doet zich blijkbaar in Indië niet voor. Het betrof hier niet een veldslag en een leger dat in gevaar verkeerde, maar een begin van onderhandelingen. Indien dr. van Mook het met de hem ge geven instructies niet eens was had hij zeker den tijd, daarvan te doen-blijken. Er-en merkwaardig is, dat hij na de ge houden bespreking de regeering niet heeft ingelicht. Dat blijkt doordat deze op berichten van persbureaux moest rea- geeren met een communiqué, waarin zij haar onzekerheid over de gehouden be spreking te kennen gaf. Wij zullen het er allen over eens zijn dat het ongewenscht is, dat regeering en luitenant-gouverneur-generaal verschil lend beleid voorstaan en voeren. Zoo kan het niet verder gaan. Welken indruk moet deze zonderlinge vertooning op de Indische bevolking en op onze bondgenoo- ten, met name op de Engelschen en Ame rikanen, maken? Zij zullen eruit afleiden dat onze regeering de teugels niet goed in handen heeft. De gebeurtenissen zul len hen ten zeerste verwonderen. Zij zul len zich afvragen wie er eigenlijk regeert. Opheldering in dezen toestand is dringend noodig. Gouverneur-generaal Tjarda wilde met geen enkelen Indonesiër onderhandelen en trad af toen de regeering het niet met hem eens bleek te zijn. Dat was een, nor male loop van zaken. De regeering wil wel met Indonesiërs onderhandelen, maar met uitsluiting van Soekarno en de zijnen en de luitenant-gouverneur-generaal wijkt daar eenvoudig van af. Dit is een abnor- male loop van zaken. Er kan,_ bij welk regeerings-stelsel ook, maar één bewind zijn. R- P- Het proces tegen Mussert moest door het overlijden van diens verdediger uitgesteld worden. Het is thans vastgesteld op Dinsdag 27 November en wordt gevoerd in het ge bouw van het byzonder gerechtshof aan den Kneuterdyk* Be Suikerbieten ca mpagn e is begonnen. - Te Halfweg heerscht aan de Suiker fabriek wederom de ongekende drukte niet den aanvoer en lossen van de schejien met suikerbieten. Een kijkje van de bedrijvigheid in de haven van de fabriek. (P) De Regeeringsvoorlichtingsd.ienst deelt mede: Indien moet worden aangeno men dat dr. H. J. van JVIook met Soe karno een bespreking zou hebben ge had, kan slechts Worden verklaard, dat zulks zou zjjn geschied tegen den uit drukkelijken wil der regeering en haar instructies. Richtsnoer voor de-regee ring bl||ft, dat tusschen haar en Soe karno geen gemeenschappelijke grondslag voor bespreking bestaat en dat bespreking dus onjuist ware. Zjj handelt dienovereenkomstig. De Britten hebben op Java vliegtuigen in gezet tegen de extremisten, nadat uit Ma gelang het bericht was gekomen, dat de situatie aldaar voortdurend slechter werd en dat de paar honderd man Gurkha's het zwaar te verduren hadden en een groot deel van de stad in extremistische handen was gekomen. In een Reuter-bericht wordt gemeld, „dat 3 Thunderbolt-vliegtuigen werden gebruikt en dat de operaties als „succesvol" beschreven werden. Verklaard werd, dat tengevolge van dezen aanval het grootste deel der stad weer onder geal lieerd toezicht was gekomen." De vlieg tuigen waren volgens Un. Press door de Indonesiërs met mortieren beschoten. Een geallieerd woordvoerder verklaarde, dat alleen in buitengewone gevallen van vliegtuigen gebruik zou worden gemaakt. Volgens een Britsche mededeeling had den Nederlandsche troepen het in het Ke- majoran-gebied bij Batavia zwaar te ver duren. Op de lichamen van gesneuvelde Indonesiërs zijn passen aangetroffen, die deden blijken dat zij uit Midden-Java ge komen waren. Op twee transportvliegtui gen, welke naar Batavia terugkeerden werd geschoten. Zjj vertoonden een dozijn kogelgaten. Er waren geen leden van de bemanning getroffen. Volgens een Britschen zegsman was Donderdagavond (Bataviasche tijd) de toestand in Soerabaja zeer gespannen. Hij verklaarde, dat de Indonesische leiders bij de besprekingen met den Britschen com mandant een grimmige houding hadden aangenomen. Over de gevangen Neder landers en Indo-Europeanen, die door Br. Indische troepen werden bewaakt, kon hij geen nadere mededeelingen verstrekken. Hij wist alleen, dat de bewakers hadden gevochten tot hun munitie op was en zich toen hadden overgegeven. Over de geïn terneerden in het Darmo-gebied zei hij, dat deze streek het rustigst was geweest. Het schieten was daar het eerst opgehou den. De bewaking bestaat uit een infan- teriebataljon en een regiment artillerie. Deze zegsman geloofde niet, dat de over eenkomst tusschen generaal Hawthorn en de Indonesiërs ten aanzien van het vrij laten der gevangenen reeds volledig was uitgevoerd. De Britten hebben tanks aan land gezet en zich geconcentreerd rond de havens en kazernes. Dakota-vliegtuigen hebben voorraden en munitie voor de troepen neergeworpen. De Britsche kruiser „Sus sex" is gearriveerd, begeleid door een aantal torpedojagers om de vrouwen en kinderen te evaeueeren. Verder wordt ge meld, dat Britsche versterkingen, waar onder oorlogsschepen en vliegtuigen naar de centra van onrust onderweg zijn. Omtrent Magelang wordt nog gemeld, dat in de stad 2500 Europeanen of Indo- Europeanen gevaarlijk ziek of herstellend zijn. Negentig procent van deze menschen, die zich in het stadsziekenhuis bevinden, zijn vrouwen en kinderen. Men heeft nog slechts voedsel voor een week. De anderen zitten in kampen, waar men nog voor twee weken voedsel heeft. Er is in de stad geen electriciteit meer, doch de waterlei ding functionneert nog. In Ambarawa is het rustig, maar de republikeinen voeren wapenen uit de. bergstreken in de omge ving aan. De geallieerde militairen vree zen een flankbeweging uit de richting van Solo en Salatiga en versnellen hun voor zorgsmaatregelen. Indonesisch vredesleger Het Indonesische leger tot handhaving van den vrede „Tentara Keamaman Rak jat", waarvan de sterkte thans 65.000 man bedraagt, zal tot minstens 100.000 man uitgebreid worden. Wapens zouden voldoende aanwezig zijn. Dit besluit is genomen in de zitting van het nationa listische kabinet onder voorzitterschap van Hatta. De commandant van dit wat de nationalistien zoo gaarne hun politie- leger noemen is Soepriadi, die indertijd een opstand leidde in het door de Jappen samengestelde leger ter verdediging van het vaderland in de kazerne van Blitar op O.-Java. Men is van plan strenge maatregelen te nemen tegen wandaden van de extremisten. Piloten die Donderdagmiddag boven Soerabaja en Magelang voorraden heb ben uitgeworpen, hebben gemeld, dat bij Soerabaja groote branden woedden en dat in verschillende deelen der stad werd gevochten. De twee Britsche stafofficieren, die ge tuige zijn geweest van'den moord op bri gade-generaal Mallaby, hebben verteld dat de generaal in zijn auto is gedood, toen zij door de straten van Soerabaja reden. Hoe wel er een Indonesische leider met een witte vlag in hun gezelschap was, werd de auto door een aantal fanatici aangehou den, die op de inzittenden vuurden. Door zich dood te houden konden zij verdere aanvallen twee uur lang vermijden. Ten slotte naderden twee rebellen de auto en schoten zij er nogmaals in, waardoor bri gade-generaal Mallaby onmiddellijk werd gedood. Een van de stafofficieren had een handganaat bij zich, die hij naar de rebel len wierp, zoodat de moordenaar en zijn metgezel omkwamen. De beide stafofficie ren slaagden erin een schuilplaats te vin den en zijn met groote moeite ontkomen. verboden te gebruiken Kenneth McKellar, president van den Ame- rikaanschen Senaat heeft bij dezen Senaat een voorstel ingediend om de atoombom als oorlogsmiddel in onderling overleg van alle volken der wereld buiten gebruik te stellen als voorwaarde voor het bekendmaken van de geheimen der bom door de Ver. Staten. Hij zeide, dat de Vereenigde Staten de eerste stap moesten doen om de bom buiten de wet te stellen, zoolang de formule uitsluitend in haar handen was. Televisie en super-snelheden Een Engelsche uitvinding heeft een ver eenvoudiging van de televisie teweeg ge bracht, doordat men thans geen gebruik meer hoeft te maken van aparte zenders en ontvangers voor geluid en beeld. Het betreft een toestel, waarmede één tien- millioenste (0,000,000,1) van een seconde onbenutten tijd kan worden vastgehou den. Televisiebeelden worden lijnsgewijze uitgezonden, waartoe men gebruik maakt van een „aftaster", die thans in één negen- tigmillioenste seconde zig-zag over .het doek raast. De nieuwe ontdekking lascht de geluidsopname in die tienmillioenste seconde in, zoodat beeld en geluid elkaar kunnen volgen als bij de geluidsfilm. Demosthenes: Er kan geen welwillend heid bestaan tusschen de weinigen en de velen, tus schen hen die naar over- heersching streven en hen, die zich uitgesproken heb ben voor een leven in poli tieke gelijkheid. Woensdag is een rapport van de Brit sche Intelligence Service gepubliceerd on der den titel „De laatste dagen van Hitier en Eva Braun". Dit zeer uitvoerig rapport is het resultaat! van het onderzoek, dat door de Engelschen is ingesteld in over leg met de Russen. Het resumé van da nasporingen is als volgt: Op 29 April van dit jaar is Hitler in het conferentievertrek van de kanselarijschuilkelder gehuwd met Eva Braun. Daarna werd er feest gevierd. Den volgenden dag om 2 uur n.m. heeft de Führer zichzelf doodgeschoten, zijn vrouw vergiftigde zich. Hierna werden de lichamen verbrand en de beenderen ver strooid. Dit werd geconcludeerd uit da wetenschap, dat er 40 gallon olie naar de schuilkelders waren gezonden. De leider van het onderzoek verklaarde dat hij met ongeveer 20 getuigen gespro ken had. Dit waren de generaals en Doli- tici. die Hitier tusschen 20 en 30 April hebben bezocht; de leden van de staf der Rijkskanselarij; een aantal secretaressen; de wachtposten in en buiten de onder- grondsche schuilkelders en verder de ver schillende personen die daar toevallig moesten zijn. De eenige mogelijkheid die den dood van Hitier zou uitsluiten zou het bestaan van een dubbelganger moeten veronderstellen, die dan zijn plaats heeft ingenomen voor den zelfmoord en het ver branden. Erg waarschijnlijk is dit echter niet. Ook de stelling dat Hitier Berlijn zou hebben verlaten is erg zwak, wanneer we weten, dat zijn twee piloten tot en met 1' Mei in de hoofdstad zijn gebleven, aldus dit rapport. Vanwege het groote aantal aanvragen om voorrangskaarten is te Haarlem 'n nieuwe regeling getroffen voor de afgifte daarvan, teneinde de waarde van deze kaarten niet geheel verloren te doen gaan. In het vervolg zullen deze kaarten wor den afgegeven door den gemeentelijken ge neeskundigen- en gezondheidsdienst Nieu we Gracht no. 124 en uitsluitend om medi sche redenen. Ook indien een huisgenoot in staat moet worden geacht om de noo- dige boodschappen e.d. te verrichten, zal geen voorrangskaart worden afgegeven. De aandacht wordt er op gevestigd, dat het vorenstaande ook geldt voor 70-jarigera en ouderen. De tot nu toe toegepaste regel, dat iedere 70-jarige een voorrangskaart kan verkrygen, is vervallen. Deze regeling gaat in op Maandag 5 November a.s. Het bureau van den geneeskundigen- en, gezondheidsdienst is voor het aanvragen geopend op Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag en Vrijdag des middags van 23 uur. Prins en Prinses ook naar Londen Prinses Juliana en Prins Bernhard wor den binnen enkele dagen te Londen ver wacht. De Koningin (die zooals men weet reeds in Engeland verblijft), Prinses Ju liana en Prins Bernharcj zijn door het Engelsche koningspaar uitgenoodigd om op 6 November het noenmaal in Buckingham Palace te gebruiken Nadere gegevens Thans zijn eenige gegevens bekend ge maakt betreffende de komende effecten* registratie. Voor de registratie komen in aanmerking de zich in Nederland bevindende: 1. Officieel genoteerde binnenlandsche fondsen. 2. De binnenlandsche incourante fondsen met uitzondering van die waarden, die be- trekkinig hebben op Vennootschappen met be sloten karakter (hiervoor wordt een afzon derlijke regeling getroffen). 3. Buitenlandsche fondsen met uitzonde ring van die, welke als practisch waardeloos plegen te worden beschouwd. Ten aanzien van zich in het buitenland bevindende Nederlandsche effecten en van buitenlandsche effecten zullen te zijner tijd nog de door de Nederlandsche Regeering te nemen maatregelen worden bekend gemaakt. Deensche verkiezingen Het definitieve resultaat van de Deensche verkiezingen is als volgt: sociaal-democraten 48 (1943: 66), radicaal-soc. 11 (13), conserva tieven 26 (31), liberalen 38 (28), Georgisten 3 (2), communisten 18 (3), nationalen 4 (3). De communisten zijn uit dezen strijd te voor schijn gekomen als een sterke partij, verge leken bij 1943. Men verwacht dat het tot een samengaan van soc, dem. en communisten zal komen. i

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1