Haarlems Dagblad Vrijdagmiddag rustig op Java Humane Oorlogvoering Het Indische beleid Heden Kabinetszitting In 1946 nog 2 milliard aan invoer noodig Soekarno schrijft verkiezingen binnen enkele dagen" uit r~ Protest Nog geen oplossing in Visscherijbedrijf Hef woord is aan.... Sabotage of diefstal COe Jaargang No. 18170 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154. Telef. 5437. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peeroboom Zaterdag 3 November 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal 4. Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825. UET moet velen verwonderd hebben toen zij lazen, dat een zoo hooge auto riteit als de president van den Amerikaan- schen Senaat, Kenneth Mc. Kellar (die tevens de vice-president van de Vereenig- de Staten is) een voorstel had ingediend om de atoombom bij onderlinge afspraak buiten gebruik te stellen. Niet omdat zij ervoor zijn dat het ding opnieuw als strijdmiddel gebezigd wordt, maar omdat zoo'n afspraak niets baat. Mc. Kellar wil hem als voorwaarde stellen voor de be kendmaking van het bom-geheim door de Vereenigde Staten. Des te erger. Dan wordt het dus een begeerlijke afspraak. En hij spreekt van „onderling overleg van alle volken der wereld Maar dat bestaat in werkelijkheid niet. Volken plegen geen overleg. Dat doen slechts staten, vertegen woordigd door regeeringen, die krachtens hun opdracht en namens het vaderland het eigenbelang van die staten nastreven. Volken komen alleen tot overleg, als men ze in een statenverbond onder een hoo- gere regeering vereenigt, zooals in Ken neth Mc. Kellar's vaderland indertijd ge schied is. Anders niet. Zoolang dit stelsel niet op grootere schaal wordt toegepast, zoolang geen wereld-regeering ontstaat en men liever wantrouwt dan overeenstem ming zoekt, zal het niet mogelijk blijken atoombommen en verder moordtuig, dat de Wonderen der Techniek hebben voort gebracht of nog zullen voortbrengen, bij afspraak buiten gebruik te stellen. Het zal ook niet mogelijk zijn „humane oorlog voering" te waarborgen. Dat wanbegrip is door Mc. Kellar's voor stel opnieuw naar voren gekomen. In het verleden heb ik er vaak tegen geschreven en nu doe ik het weer. Humane oorlog voering bestaat niet en kan niet bestaan, omdat de oorlog zich van alle middelen bedient, waarmee de overwinning behaald kan worden. Al het gepraat over uitscha keling van bepaalde wapens, dat zich in de twintig jaren tusschen twee wereld oorlogen heeft voorgedaan, is dan ook volkomen vergeefsch geweest. Dat in den tweeden wereldoorlog geen gifgas werd gebruikt had er niets mee te maken. Het was trouwens even tevoren wèl door Italië in Abessinië en door anderen in den Spaanschen burgeroorlog toegepast. De gifgas-afspraak was dus al mislukt. De tweede wereldoorlog bleef alleen gasvrij doordat het voor de Duitschers, die zelf te kwetsbaar op dit punt waren, te ge vaarlijk was om het middel te gebruiken. Men zou zeggen, dat deze kans bij de atoombom ook bestaat. Ik heb daar al eens eerder de aandacht op gevestigd. Pas heeft Anthony Eden, de Britsche oud minister van Buitenlandsche Zaken, deze kernachtige verklaring afgelegd: „Als de volken met atoombommen naar elkaar gaan gooien zal geen enkel volk zich meer kunnen beveiligen, al heeft het nog zulke geweldige maatregelen tot afweer geno men." Dat is dus een kans. Maar niemand is er zeker van, dat de onthouding van gas- gebruik in den tweeden wereldoorlog zich ten aanzien van de atoombom of ten aanzien van het gas in de toekomst zal herhalen. Dat is het nare. En men kan deze onzekerheid niet wegnemen door af spraken, die geen enkele waarde hebben. Als men van den oorlog wil afkomen, moet men de volken inderdaad tot elkaar brengen. Daartoe zijn zelfoverwinning en een groot, moedig beleid, dat zich niet aan gevoclsmotieven en nationalismen ver slingert, noodig. Er is nog niets van te bespeuren. Misschien zal het komen. Er leven ongetwijfeld grooter geesten in de wereld dan diegenen, die nu den toon aan geven en er zullen ongetwijfeld grooter gedachten tot uiting komen dan de egoïs- men, die nu alles overheerschenals de naweeën van den oorlog eenmaal zijn uitgewerkt. „Humane oorlogvoering" is onzin en het voorstel van Mc. Kellar heeft dan ook geen waarde. Mocht het worden aange nomen en aan de internationale orde ge steld, dan zouden wij nog eens van die comedies te beleven krijgen zooals er in de jaren 19191939 zooveel zijn opge voerd. Hopelijk zal dat worden voorko men. Zulke vertooningen baten niet. Na al hetgeen vroeger gebeurd is, zou deze trouwens maar aanleiding geven tot pro testen en tengevolge hebben, dat de ach terdocht weer werd vergroot. Dat is nu wel de ontwikkeling van zaken, waaraan de allerminste behoefte bestaat. Het is opvallend, dat de Amerikaansche regeering op het moment door felle critiek ln eigen land bestookt wordt. Die richt zich ook tegen de buitenlandsche politiek, door president Truman gevoerd. Volgens iden Reuter-correspondent te Washington zou de president de critiek op zijn be leid vergrooten als hij voorstelde, het ge heim van de atoombom aan den veilig heidsraad der Vereenigde Volken uit te leveren. De openbare meening is tegen zulke bekendmaking. Dat Engeland en Ca nada evenveel van de vervaardiging van het nieuwe wapen afweten als Amerika wordt door velen niet geloofd. Zooals men weet zijn deskundigen van meening, dat het bom-geheim binnenkort toch in an dere landen ontdekt zal worden. Een Fransche geleerde heeft zelfs onlangs ver zekerd, dat zoowel de Fransche als de Russische onderzoekers binnen een maand of zes met hun werk gereed zouden zijn. Zoo blijft de bom door de politiek spo- ff De republikeinsche regeering heeft in een Vrijdag uitgegeven verklaring mee gedeeld, dat zij van plan is binnen eenige dagen algemeene verkiezingen uit te schrijven. Soekarno verklaarde: „Deze verkiezingen zullen worden gehouden als bewijs, dat voor ons de wenschen van het volk de basis vormen en het leidende principe zijn voor de sociale hervormin gen." Verder werd nog gezegd, dat het mogel-ijk is, dat als gevolg van deze ver kiezingen de régeering veranderingen zal ondergaan. Over de samenwerking met de buitenlanders, wordt nog meegedeeld: wij haten geen vreemdelingen, ook niet de Nederlanders en zeker geen Indo-Euro peanen, Ambonneezen of Menadoneezen, die in werkelijkheid tot ons volk behoo- ren. Integendeel weten en begrijpen wij zeer goed, dat ons land zoowel als ons volk nog veel jaren de steun van vreem delingen noodig zal hebben, speciaal die van technici en intellectueelen, terwijl ook buitenlandsc'n kapitaal hier noodig is. Omtrent de besprekingen, welke deze week tusschen Van Mook en de republi keinen hebben plaats gehad, is nog niets naders bekend. Republikeinsche kringen verklaarden, dat Van Mook den republi- keinschen leiders een mededeeling inzake de regeeringspolitiek ter bestudeering heeft overhandigd. De ministers Schermerhorn en Loge- mann zijn Donderdag naar Engeland ge gaan. Na aan de Koningin rapport te heb ben uitgebracht, zouden zij Vrijdagavond naar ons land terugkeeren. Volgens een officieelen Britschen woord voerder waren Vrijdagmiddag alle centra van moeilijkheden, o.a. Soerabaja, Sema- rang, Mageïang rustig. In Batavia had des morgens een vuurgevecht plaats. De Indonesiërs gebruikten mitrailleurs, de verliezen waren gering. Britsche tanks patrouilleerden door de straten, elk met een Indonesische politieagent bovenop. De algemeene toestand te Magelang was aan merkelijk beter geworden nadat de Gur kha's versterking hadden ontvangen. Na de komst van Soekarno was het te Sema- rang iets minder spannend. In Magelang was om 9 uur 's morgens een wapenstil stand ingegaan, doch er werd tot half twee gevochten. Er moeten vrij groote verliezen zijn. 1500 geïnterneerde burgers uit Soerabaja zijn aan boord van geal lieerde oorlogsschepen genomen. Vrijdag avond zouden er nog 1500 volgen. Wapenvoorraden In hoeverre de Indonesiërs er in ge slaagd zijn om zichzelf te bewapenen il lustreert een rapport dat de cijfers geeft van de hoeveelheden, die zij alleen al op 22 October in Djokjakarta aan Japansche wapenuitrustingen op het vliegveld daar hebben veroverd: 62 vliegtuigen, 1800 bommen, 8 mortieren, 7 machinegeweren, 58 lichte machinegeweren, 930 granaten, 75.000 patronen. Christison toch bij de besprekingen? Naar uit latere telegrammen blijkt, zou volgens A.N.P.-Aneta generaal Christison bij de besprekingen die te zijnen huize tusschen Nederlandsche en Indonesische vertegenwoordigers werden gehouden, aanwezig zijn geweest. Publicatie van Hatta „Militaire macht kan den wil van het volk niet breken. Wij wenschen een re geering die wij zelf gekozen hebben. Het vrije Indonesië is bereid den Nederlanders levensruimte te geven." Onder deze kop pen publiceert_.de Merdeka een „politieke richtlijn" aan' de bevolking, geteekend door Hatta, waarin gezegd wor<£t: „De Nederlanders die zich zoo gemak kelijk aan de Japansche militaire macht overgaven, hebben geen recht om naar Indonesië terug te keeren, alsof sedert 1942 niets gebeurd is. Tot dusverre zijn er nog geen aanwijzigingen dat de Nederlan ders anders willen dan de vroegere onder drukking, ondanks de verklaring van Ko ningin Wilhelmina, waarvoor zij thans ge allieerde militaire macht gebruiken. Zelfs met oorlogswapens kunnen zij ons geen regeering opdwingen die wij niet zelf ge kozen hebben. Wij zijn de Nederlanders of anderen niet vijandig gezind." De kennelijk verzoenende toon die ge bruikt wordt is volgens de meening van goedingelichte personen het eerste resul taat van de informeele ontmoeting j.l. Woensdag tusschen de Nederlanders en de Indonesiërs. Intusschen staat hier tegenover dat het blad de anti-Hollandsche propaganda voortzet. (Un. Press.) bij Australische Regeering Door generaal-majoor D. J. Mc. Mullen„ commandant van de Canadcesclie tech nische troepen in ons land, werd de nood- spoorbrug over den IJsel bij Deventer geopend. De nieuwe noodspoorbrug ge zien tusschen de brokstukken van de vernielde brug door. (P.) ken, als een eenmaal opgeroepeii geest, van wien men niet meer verlost kan raken. R. P. Naar A.N.P.-Aneta verneemt, heeft onze gezant te Canberra namens de S'ederlandsche regeering met den mees ten nadruk bezwaar gemaakt tegen het gebrek aan medewerking en hulp, dat ondanks verkregen toezeggingen werd ondervonden van de zjjde der Austra lische autoriteiten bjj ons streven om de moeilijkheden te overwinnen, ont staan door de boycot onzer schepen en de staking van Indonesische bemannin gen. Deze houding heeft o.m ten gevolge gehad, dat Nederlandsche schepen be laden met relief-goederen niet kunnen uitvaren waardoor tienduizenden uitge hongerde geïnterneerden en krijgsge vangenen in Ned.-Indië daarvan blijven verstoken. Anderzijds werd door het uitblijven van politiebescherming aan stakende zeelieden volop gelegenheid gegeven werkwilligen te intimideeren en zich te nestelen in bij de Ned.-Indi sche regeering in gebruik zijnde gebou wen en kampen. Onze gezant heeft niet nagelaten er op te wijzen dat deze gang van zaken, welke de Nederlandsche regeering met leedwezen en bezorgdheid gade slaat, het tegendeel van bevorderlijk is voor de goede verstandhouding tusschen bei de landen. De Vrijdag gehouden besprekingen tus schen de Reedersvereeniging en het be stuur van den Centralen Bond van Trans portarbeiders hebben geen resultaat op geleverd, zoodat het conflict in de haven voortduurt. Er zijn thans nog enkele traw lers in zee, die spoedig verwacht kun nen worden, zoodat de volgende week de geheele trawlervloot weer buiten bedrijf is. De beide trawlers die Vrijdag zouden varen, de Prinses Beatrix en de Katwijk II zijn niet naar zee gegaan. Bacon: De ondeugden van dezen tijd zijn de ondeugden van den mensch. Van Mook 's onderhandelingen Onze Haagsche correspondent schrijft: Er is nu alle reden om aan te nemen, dat het waar is, dat dr. Van Mook met Soekarno heeft gesproken. Eenige weken geleden werd mij de persoonlijkheid van dr. Van Mook als volgt geschetst: „Hij is een man van groote bekwaamheden, die van aanpakken weet en op internationaal terrein vooral bij de Amerikanen groot aanzien geniet. Overigens een man, die geheel op zichzelf pleegt te handelen en zich in den regel van adviezen, aanschrij vingen en dergelijke weinig heeft aange trokken, kortom: in staatkundigen zin een vrijgevochten figuur. De regeering had daarmee tevoren al rekening te houden. Het zou interessant zijn als zij wilde be kendmaken wat zij overwogen heeft, na dat zij toch ongeveer een week geleden uit allerlei berichten had kunnen opma ken, dat dr. Van Mook rondliep met de gedachte aan een contact met Soekarno. Wat nu? Deze vraag stelt de N. R. C. in een be schouwing onder den titel „Impasse". Wat moet de regeering doen? „Een eigengerei- den vertegenwoordiger van de Kroon te rugroepen? Het lijkt in dit geval, dat zich voordoet als een krasse tegenstreving, da aangewezen weg. maar het is wellicht op dit oogenblik niet doenlijk, gegeven de verwarde situatie. Wie zal zeggen onder welk een druk de waarnemende landvoogd is geraakt? En hij is op het oogenblik da man aan het stuur." Het blad stelt de vraag of Nederland vertrouwen kan dat de zeven punten voor het hervormingspro gram, dat de minister den heer Van Mook gemachtigd had uiteen te zetten, zoo aan de nationalisten zullen worden overge bracht. Het dringt op publicatie van da regeerings-toezeggingen aan en vraagt of niet moet worden uitgezien naar een fi guur, begiftigd met de juiste eigenschap pen om het Nederlandsche prestige ook tegenover de bondgenooten hoog te hou den. Onze Haagsche correspondent meldt ons: Zoo even vernemen wü dat de min.-presi- dent en de min. v. Overzeesche Gebiedsdeel len vannacht uit Londen zyn teruggekomen* Vanmiddag vindt er een ministerraad plaats, die uit den aard der zaak aan 't Indische pro bleem en zeker aan de kwestie-Van Mook gewijd zal worden. Vermoedelijk valt er val avond eenige nadere mededeeling over te verwachten. In 1942 betrapte de Haarlemsche recherche een lid van de stedelijke brandweerpolitie, V., die zich meester trachtte te maken van een transformator voor de noodverlichting van een straat. Indertijd verklaarde V., dat hij den transformator had willen stelen, maar toen deze zaak Donderdagmiddag in, hooger beroep voor het Amsterdamsche gen rechtshof behandeld werd, verklaarde hij, dat het zuiver een geval van sabotage betrof', In de straat draaide namelijk een betonmo len, die dienst deed bij een werk voor de Duitsche Weermacht. Zonder transformator zou er een aanzienlijke stagnatie ontstaan, zijn. Daar hij begrijpelijke angst koesterde door de Duitschers voor een saboteur aan gezien te worden, had hij den indruk gewekt, een diefstal te willen plegen. Aan den an deren kant kon V. als enthousiast radio amateur den transformator goed gebruiken»; Uitspraak over 14 dagen. Nieuw Amerikaansch crediet. Teneinde een inzicht te krijgen in de be dragen, welke gemoeid zijn met den in voer van de producten, welke Nederland noodig heeft, wordt medegedeeld, dat voor het tweede halfjaar 1945 voor handel en industrie een hoevelheid goederen dient te worden ingevoerd voor een waarde van 1200 millioen gulden, voor voedsel ruim 800 millioen gulden. Hierbij moet er reke ning mede worden gehouden, dat een groot deel der goederen eerst in den loop van 1946 zal worden geleverd, zoodat met den bedoelden invoer de voorziening tot ongeveer medio 1946 gedekt zal zijn. Er is een tweede leeningsovereenkomst tusschen Nederland en de in- en uitvoer- bank der Vereenigde Staten gesloten. Krachtens deze overeenkomst opent de in- en uitvoerbank ten behoeve van Ne derland nogmaals een crediet van 50 mil lioen dollar ter financiering van den aan koop en uitvoer uit de Vereenigde Staten van een reeks Amerikaansche producten. Het nieuwe crediet zal beschikbaar zijn tot 31 December 1948. Tegenover de op grond daarvan opgenomen voorschotten zal Nederland schatkistbiljetten afgeven, die 2V2 rente dragen en die op 31 Dec. 1950 vervallen, op welken datum Neder land het recht heeft nieuwe schatkistbil jetten in ruil voor de oude aan te bieden. DENGENEN die hun '(haar) abonnë-^ mentsgeld willen gireeren, deelen wij mede dat zij dit kunnen doen op de volgende bankrekeningen: Amsterdamsche Bank, Haarlem, (post giro 31186); Rotterdamsche Bankvereeniging, Haar lem (postgiro 8238); Twentsohe Bank, Haarlem (postgiro 4000). Op girostrook s.v.p. vermelden: be stemd voor Haarlems Dagblad. Een postgiro-rekening is reeds lang geleden aangevraagd, zoodra die is ge opend, zullen wij daarvan mededeeling doen. DE ADMINISTRATIE^;

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1