Gas- en Electriciteitrantsoen
Denemarken-Nederland
Tevredenheid over de zuinigheid der Haarlemmers
De Ziekenfondsen
Aantal aangeslotenen
500 Autobussen
Naar Duitschland
weggevoerde arbeiders
Wat Engeland
over Indië denkt
Lucifers
175.000 K.G. tabak
per week
De Radio geeït vanavond:
Zandvoort's industrie
Treinongeluk
bij Groesbeek
Nijmeegsché
Oorlogsverhalen
Sjang en Battle-Dress
Huisvrouwen te gast
Wij hebben nog eens ter bevoegder
plaatse geïnformeerd hoe de Haarlemmers
zich houden onder de rantsoeneering van
gas en electriciteit. Nu men een ervaring
van eenige maanden heeft, is het mogelijk
een totaal-indruk te geven.
Over het algemeen is er tevredenheid
over de manier waarop de Haarlemmers
zich gedragen.
Het overgroote deel is zoo zuinig dat
de rantsoenen in het geheel niet over
schreden worden.
Er zijn slechts eenige honderden ver
stokte zondaars die zich van de bepa
lingen niets aantrekken en maar raak
verbruiken. Die moeten door afsnijding
tot een ander inzicht gebracht worden.
Tenslotte is er nog een groep van
eenige duizenden die te royaal zijn en
geregeld onder controle gehouden
moeten worden.
Het getal afsluitingen heeft in den regel
niet meer bedragen dan 10 per dag. En
dan moet men bedenken, dat de afsnij
dingen slechts voorkomen in de weken dat
de meteropnemingen gedaan worden over
het 2-maandelijksche tijdvak waarover de
rantsoenen loopen.
Het totaal aantal verbruikers voor gas
en electriciteit te Haarlem bedraagt onge
veer 40.000.
Eigenaardig is dat de meeste overschrij
dingen van het rantsoen voorkomen bij
electriciteit. Het gasrantsoen is ook wel
aan den lagen kant, maar blijkbaar weten
de menschen zich te behelpen met petro
leum. Nu aangekondigd is, dat voorloopig
geen nieuwe petroleumbon zal worden
aangewezen, wordt gevreesd dat dit
moeilijkheden zal opleveren. Daartegen
over staat evenwel, dat velen de warmte
van de kachel, die nu in de huiskamers
brandt, zullen gebruiken als aanvulling
om te koken.
Wij vernamen van andere zijde dat er
menschen in Haarlem zijn die voor ver
lichting in de kamer weer het oliepitje
van den vorigen winter in „eere" hersteld
hebben. Zij doen dit omdat zij bang zijn
het vastgestelde rantsoen slechts met 1 of
misschien 2 K.W.U. te overschrijden. Na
tuurlijk is het zeer te prijzen als men er
alles op zet om zich te houden aan het
rantsoen, maar toch hebben wij den indruk
dat die menschen te angstvallig zijn. Een
16-kaars electrisch lampje in de kamer
Volgens de laatst bekende cijfers waren in
ons land 3.342.942 personen verplicht verze
kerd bij de ziekenfondsen en 2.126.272 vrij
willig. Totaal was 60.2 der bevolking aan
gesloten bij de ziekenfondsen.
voor de Spoorwegen
Crossley Motors heeft een order der
Nederlandsche Spoorwegen ontvangen
voor 500 autobus-chassis met Dieselmotor.
De aflevering zal in 1946 beginnen. De
waarde van de bestelling beloopt onge
veer 900.000 pond sterling.
In het Maandblad voor Statistiek zijn thans
gegevens opgenomen over het wegvoeren vari
Nederlandsche arbeiders naar Duitschland.
In het tijdvak 20 Juni 194031 Juli 1944 wer
den weggevoerd 532.325 arbeiders waarvan
er in dien tijd 143.346 teruggekeerd zijn.
Daaronder waren de volgende vakarbeiders:
bouwbedrijven 94.657, metaalnijverheid 88.424.
textielnijverheid 26.175, voedings- en genot-
bedrijven 22.736, landbouwbedrijven 43.292,
verkeerswezen 53.690, ongeschoolde fabrieks-
en handarbeiders 95.840.
De heer Koos Vorrink heeft een verslag
gever van het A. N. P. een en ander ver
teld over zijn indrukken van de publieke
opinie in Engeland ten opzichte van het
Indonesische probleem. De heer Vorrink
heeft in zijn kwaliteit van leider van de S.
D. A. P.-delegatie contact gehad met leden
van de Labour-party, waarbij ook de moei
lijkheden, waarin Nederland thans verkeert,
te berde kwamen.
Alhoewel de Soekarno-beweging in Enge
land in het geheel niet op populariteit kan
bogen, is er door de gebeurtenissen op Java
een ietwat geprikkelde stemming ontstaan,
daar men in Engeland vreesde voor verwik
kelingen, die de demobilisatie ongunstig zou
den beïnvloeden. Voor de Britten is een
conflict als het huidige niets nieuws. Zij heb
ben nooit geaarzeld den eenen dag Ghandi
te arresteeren, en den volgenden besprekin
gen met hem te voeren. Wellicht is hieruit
de reserve te verklaren, die de Engelschen
tegenover het Nederlandsche standpunt aan
den dag leggen. De heer Vorrink had den stel-
ligen indruk, dat Engeland inzake Neder-
landsch Indië niets wil, maar hoogstens be
reid is van advies te dienen.
Het is te verwachten dat het in den eersten
tijd in ons land nog zuinig zal zijn met luci-
lers. Voor den oorlog waren er voor de
Jucifersfabricage in ons land 20.000 populieren
noodig. Het staatsboschbeheer kan, omdat
onze bososchen al zoo sterk gedund zijn, niet
meer dan 1/3 van dat vroegere aantal be
schikbaar stelien.
geeft meer licht dan een oliepitje en
maakt toch weinig op. Van 1 K.W.U. kan
men zoo'ri lampje meer dan 60 uur bran
den. De ervaring die men algemeen in
Haarlem heeft opgedaan is, dat als men
zijn rantsoen zóó weinig overschrijdt,
daarop geen aanmerking wordt gemaakt.
Er zit een onbillijkheid in dat de een zich
het ongemak van een oliepitje getroost,
terwijl de ander, die in dezelfde omstan
digheden is, het gemak heeft van electri
citeit. Maar natuurlijk moet men dit niet
opvatten als een aansporing het niet meer
zoo nauw te nemen met de rantsoenee
ring. Het stelt alleen „in het licht", dat
het onnoodig is een oliepitje te gebruiken
om te voorkomen dat men misschien 1 of 2
K.W.U. boven zijn rantsoen komt.
Noodlottig ongeval
te Heemstede.
Dinsdag heeft aan de Valkenburgerlaan
een noodlottig ongeval plaats gehad. De zes
jarige W. J. M. van A. klom in zijn jeugdigen
overmoed in een trampaal voor de boven
leiding. Hij is toen blijkbaar in aanraking
gekomen met de electrische kabels en naar
beneden gevallen. Met een ernstige hersen
schudding werd hij opgenomen en naar de
Mariastichting overgebracht, waar hij een
uur later overleed.
De heer A. Polak, directeur van het
rijksbureau voor tabak, heeft in een
radio-rede o.a. gezegd:
Weinigen zullen er zich een voor
stelling van kunnen maken, welke hoe
veelheid tabak er noodig is, om de
binnenkort beschikbaar te stellen 2
rantsoenen tabaksartikelen voor man
nelijke en 1 rantsoen voor vrouwelijke
rookers boven 18 jaar, te doen fabri-
ceeren. Aannemende, dat er ongeveer
3 millioen mannen en VA millioen
vrouwen zijn, die een rookerskaart kie
zen, beteekent dit, dat er per week
7% millioen rantsoenen tabaksartike
len beschikbaar moeten zijn. waarvoor
noodig is 175.000 kg. tabak.
De tabakspositie is thans zoodanig,
dat de distributie van tabaksartikelen
op basis van 2 rantsoenen voor man
nen en 1 rantsoen voor vrouwen per
week, tot einde 1946 gegarandeerd is.
Aangenomen wordt, dat voor ver
werking in 1947 een hoeveelheid tabak
zou moeten worden aangekocht, welke
een waarde van tusschen de 40 en 45
millioen gulden vertegenwoordigt. Het
is te hopen, dat tegen dien tijd ook
weer Nederlandsch-Indische tabak ver
krijgbaar zal zijn. Wat betreft Java-
tabak wordt dit door deskundigen
voor mogelijk gehouden, voor Suma-
tra-tabak echter niet.
Hilversum I, 301 M..
18.03 Ster van den dag. 18.15 Cabaret ,,Zes
en een kwart", Willem van Iependaal, aan
den vleugel: Els de Groot. 18.30 C. H. W. van
der Ven. over: ,,Naar ruimer horizon". 18.45
Cowboyliedjes. 19.00 Nieuwsb. 18.15 Repor
tage. 19.30 Sylvestre trio. 20.01 Nationaal In
stituut ,,De eendracht van het land". 20.15
Onze Londensche corr. J. H. Huizinga.
20.30 Gramofoonmuziek. 21.00 Hoorspel „Ma
dame Curie", door Willy Corsari. 22.10 Noc
turne in cis mineur op. 27 no. 1 van Fr.
Chopin. 22.15 H. v. d. Vlist over: De kunst
van samenwerken. 22.30 De vooroorlogsche
film. 23.01 Nieuwsber. 23.15 Avondwijding,
Ds. Dr. W. Lodder.
Hilversum II, 415 M.
18.01 Nieuwsber. 18.30 Orgelconcert Joop
Walvis. 19.00 Radio-strijktrio. 19.30 Program
ma voor de Nederl. Strijdkr. 20.01 Omroep
orkest o.l.v. Marinus v. 't Woud. 21.00 Com
mentaar op beleid en bewind door den
Patriot. 21.15 B. Silbermann and his Novelty
Serenaders. 21.45 Avondwijding, Dom. Adr.
Huyg, O.S.B. 22.01 Nieuwsber. 22.15 Op de
drempel van den nacht.
Adv.
De opening van de nieuwe fabriek van
bakelietproducten Corodex is thans nog maar
een kwestie van dagen. 12 Nov. is de fabriek
geheel door de militairen ontruimd, welke
laatsten hun intrek nemen in ,,'s Zomers Bui
ten". Een algeheele revisie van het gebouw
moet dan volgen, eer men de machines, die
in Amsterdam nog op vervoer wachten, kan
plaatsen. Vooral dit vervoer brengt groote
moeilijkheden met zich mee, daar eenige
enorme hydraulische persen en groote meng-
bakken naar Zandvoort overgebracht moeten
worden.
Ondanks deze lasten hoopt de directie begin
Dec. een begin te maken met het vervaardi
gen van frictieplaten, waarvoor reeds vele
spoedbestellingen zijn binnengekomen. Is
deze afdeeling eenmaal op gang, dan zal het
fabriceeren van andere bakelieten voor
werpen niet meer lang op zich latsn wach
ten. De eerste Zandvoortsche arbeiders
hoofdzakelijk uit het metaalvak zullen 19
Nov. hun werkzaamheden beginnen, waarna
het personeel o.a. met eenige vrouwen en
meisjes wordt uitgebreid.
Zandvoort kan zich gelukkig prijzen met
deze nieuwe industrie, die in de toekomst een
belangrijke plaats zal innemen.
Tusschen Groesbeek en Kranenburg is
Dinsdagochtend een ernstig spoorwegongeluk"
gebeurd.. Een Engelsche verlofgangerstrein,
die naar Kranenburg reed, is in botsing ge
komen met een losse locomotief, die uit
Kranenburg terugkeerde.
Vier personen die zich op de locomotief
bevonden werden min of meer ernstig ge
wond. De locomotief is uit de rails geloopen
en verspert den weg. Het personeel van den
verlofgangerstrein was er nog erger aan toe.
De machinist en zijn Duitsche conducteur
werden gedood. De leerling-machinist werd
ernstig gewond. Van Engelsche zijde wordt
een nader onderzoek naar de toedracht in
gesteld.
AGENDA VOOR WOENSDAG 7 NOVEMBER
Gem. Concertgeb. Tuinzaal: Marg. Coupe
rus, 20 uur. Stadsschouwburg: Alb. Thym,
Het lied van alle tijden, 20 uur. Rembrandt:
Denk aan mij, 14.30 en 20 uur. Cinema Palace:
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor: The Drum,
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Hals: Strike
up the Band, 14, 16.30, 19 en 21.15 uur. Moviac
Theater: Regenboogcabaret, 19.30 en 21.30 u.
DONDERDAG 8 NOVEMBER
Gem. Concertgebouw: Liederenavond Jo
Vincent, 20 uur. Stadsschouwburg: Het lied
van alle tijden, 20 uur. Brlnkmann Muziek
zaal: Lezing Groote Kerk, 20 uur. Museum
Teyler: Voordracht moderne muziek, 15 uur.
Sjang is zoo'n kleine schobber met 'n
waaikuif en twee groote blauwe kijkers in
z'n toet. Hij komt daar uit de lage straten
van de stad en heeft zijn avohturen be
leefd aan de Waal, op de dansende dek
schuiten en onder de rijzende pijlers van
de brug. Daar was het schoon te zwerven
langs het wielende water, te droomen in
den gulden zonneschijn van het Gelder-
sche. Toen de oorlog over Nijmegen sloeg
werd het recht opwindend voor Sjang, die
met schitterende oogen de duikelende ja
gers over de rivier volgde, die fantaseer
de over de ongeweten heerlijkheden van
zoo'n vlieger, vrij door de hooge liichterï
stormend. Het vervaarlijkep lan is gerijpt,
ook eens te vliegen hoog over de landen,
als een vdgel onder de blauwe luchten.
Nijmegen werd bevrijd, de Tommies kwa
men en de opwindingen waren vele. Daar
had je een reusachtige tank met een groot
kanon, daar had je de „cook-houses",waar
het goed eten was bij de warmte van een
haastig benzinevuur. Sjang telde zijn
vrienden in grooten getale onder de khaki-
mannen, hij brabbelde zijn Engelsch en
rookte zijn eerste sigaret met een ver-
wrongen-dapper gezicht. Hij zwierf door
de bosschen die vol waren met verrader
lijke mijnen. Midden tusschen de boomen
lag een vliegveld, waar de Mosquitoes, de
Thunderbolts en de Spitfaires met ron
kende motoren over de boomtoppen
scheerden. Daar verzeilde Sjang op dien
gedenkwaardigen wintermiddag. Met zijn
ontwapenend smoeltje wist hij de aanvan
kelijke barschheid van de bezige mannen
te keeren in een lach, een tegemoetko
mendheid, die zijn kleine hart verrukte.
Hij was kameraad met de mannen van de
R.A.F. Hij was kind aan huis in de „Spit-
fairs", hij mocht met zijn handje aan de
gladde romp van de brommende monsters
komen. Herhaaldelijk hebben de mecano's
hem weg moeten sleuren van de gierende
schroef. Maar hij wist in een onbewaakt
moment in den staart van een gereed
staande machine te komen.Boven Duitsch
land werd de piloot opgeschrikt door een
stoffigen kop, die achter hem opdook,
verbeet een vloek met iets van „Damn"
er in, maar kon zijn ongewenschten pas
sagier toch niet per parachute afzetten.
Daarom heeft Sjang toen het avontuur
van zijn leven meegemaakt. In duikvlucht
heeft hij Kleef op zich zien afkomen, hij
heeft het commando „Bombsgo" ge
hoord en voor zijn oogen waast nog dik
wijls de stuivende rookwolk, die dit com
mando ten gevolge heeft gehad. Het pak
voor zijn broek heeft hij op den koop toe
genomen en thuis hebben zijn ouders, ver
baasd, later woedend, uit een opgetogen
mond, tusschen twee vlammen van wan
gen, het verhaal gehoord van: „en toen
ging het „rang" en duiken dat-ie dee,
Moeder en een rook!" Sjang vloog boven
Kleef en heeft de toekomstmuziek van
„treinmasinist" laten overstemmen door
die van piloot van de R. A. F. J. F.
Pontificale dienst
De nieuw-gekozen bisschop van Haarlem
der Oud-Katholieke Kerk, mgr. J. v. d.
Oord, zal na zijn wijding op 13 November
Zondag 18 November a.s. des morgens 10
uur zijn eersten pontificalen Dienst ver
richten in de Kathedrale kerk aan de Kin
derhuissingel te Haarlem.
Zoowel door middel van het comité Hol-
land-Hjaelpen als door individueele actie
heeft Denemarken de grootste hulp aan ons
volk verleend, die men zich maar denken
kan. Vele kinderen, illegale werkers en
vermoeide huisvrouwen zijn gastvrij in
dit kleine landje ontvangen. Over deze
laatsten willen wij het ditmaal hebben.
Een transport van honderd vrouwen ge
schiedde zeer primitief met Deensche
vrachtauto's van Rotterdam naar de Deen-
In liet Noord-Oosten van den Wieringerincerixilder is reeds een gedeelte
van 1500 H.A. drooggekonien. De boeren zijn er druk bezig met liet her
stellen van hun zwaar gehavende boerderijen en hel zaaikiaar maken van
den bodem. Een zaaimachlne die letterlijk ondergedoken is geweest wordt
van een nieuw laagje verf voorzien. (l'j
sche grens, vanwaar het over verschillen
de plaatsen verspreid werd. De behande
ling van de Nederlandsche huismoeders
grenst aan het sprookjesachtige. Uitgaan
de van de veronderstelling dat het hun
aan veel noodzakelijks ontbrak, lieten de
gulle gastheeren vele goede gaven oVer
hen uitregenen. Een maaltijd was niet
volledig zonder volop vleesch, eieren,
boter, melk of kaas. Reeds spoedig werden
per touring-car uitstapjes gemaakt naar
bezienswaardigheden in de omgeving. Hurt
„operatiebasis" was een mooi gelegen
staatsjeugdherberg in de buurt van Viborg.
Het was jammer dat de Nederlandsche
regeering slechts weinig Deensch geld be
schikbaar gesteld had, maar de Denen
verschaften 10 kronen per week voor
kleine inkoopen.
Weldra werden de Hollandsche vrouwen
in den omtrek bekend, waardoor zij vele
uitnoodigingen kregen om te komen logee-
ren. Beladen met spek, boter, vet, zeep,
koffie en kleeren keerden de meesten dan
naar het kamp terug. Ook het comité was
niet stil blijven zitten en schonk in de
eerste dagen van het verblijf een paar
nieuwe stevige wandelschoenen en goede
kousen; bij den terugkeer stelde het een
pakket levensmiddelen van 5 K.G. voor de
huisgenooten van de gasten ter beschik
king. Met een blosje en menig pondje aan
gekomen, vrij van huiselijke zorgen, keer
den de vrouwen terug en belandden na
vijf weken ongecompliceerd leven midden
in het vaderland met zijn vele problemen!
en tegenstellingen.
Ook Nederlandsche kinderen zijn bij de
Denen te gast geweest; zij hebben zicK
echter niet zoo bemind weten te maken
als hun moeders. Vele gevallen van ban
deloosheid en verwildering hebben dert
gastheeren vaak de haren ten berge doen
rijzen. Zoo werd bijv. in Taarupgaard een
aantal rioolbuizen vernield en ook andere
daden van vandalisme der jeugd plaatsten
de vrouwen, die kort daarna kwamen, in
een minder prettige situatie. Het comité
nam echter alle kosten op zich en de gast
heeren waren te beschaafd om eenige toe
speling daarop te maken.
