Centrum van Soerabaja Een Westelijk Blok V in Britsche handen Bloednacht in Soerabaja Sharir's nieuwe ploeg Nobelprijzen voor den vrede Overeenstemming inChina? Haarlemsche kinderen terug. Beloonde textiel-rijen. N fiOo Jaargang No. 18178 I I II Dinsdag 13 November 1843 Bureaux: Groote Houtstr. 93 Nf ff i |T( I I B 3 /S'^B Uitgave van de Stichting en Soendaplein 37, Haarlem I JL JL JL JL 9^9 Jfcoa^^ *Vif*IL Voorlichting te Haarlem. IJmuiden: Kennemerlaan 154. Abonnementen: p. week 31 ct. Telef. 5437. per kwartaal 4. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel.; Redactie 10600. Expeditie 14825. CB is tegenwoordig veel sprake van een ■*-' Westelijk statenblok in Europa. De Gaulle is daar voorstander van en het is geen wonder dat deze gedachte van Frankrijk uitgaat, want het is de groot ste mogendheid in West-Europa en tevens een in menig opzicht verzwakte mogend heid. Ongetwijfeld ligt Frankrijks zwakste punt in de sterke daling van zijn ge boortecijfer, die tengevolge heeft gehad dat het groote land met zijn veertig mil- lioen inwoners „onderbevolkt" is en niet over voldoende arbeidskrachten beschikt om den rijken bodem te bewerken. Andere tekortkomingen kan men overwinnen en het verleden bewijst, dat de telkens weer opveerende Fransche vitaliteit daartoe in staat is en zich juist op haar krachtigst toont na de diepste inzinkingen. Maar dit nadeel van onderbevolking kan niet snel overwonnen worden en daarom moeten de leiders van Frankrijk, in de eerste plaats een zoo vooruitziend man als de Gaulle, zich wel bewust zijn van de nood zaak, aansluiting bij andere landen te zoeken. Zeker gaan zijn gedachten verder dan de verzekering van de veiligheid des lands. Want een politiek, die zich alleen op veiligheid baseert is in wezen klein en kortzichtig en de Gaulle is geen man van benepen gedachten. Allicht overweegt hij de mogelijkheid van een Federale Unie van West-Europa, die niet alleen het vasteland, maar ook Engeland zou be treffen. Ik herinner er aan dat voorbe reidingen voor een Fransch-Engelsche Unie, in begin 1940, op Churchill's initia tief, al ondernomen waren en dat on langs prof. Harold Laski, de voorzitter van de, in Engeland regeerende Labour Party, haar opnieuw aanbevolen heeft. Ook is het interessant, dat instituten voor opinie-onderzoek in Frankrijk en Enge land onlangs een onderzoek naar de open bare meening op dit punt hebben inge steld en dat in beide landen een groote meerderheid zich ten voordeele uitsprak. De vraag kon natuurlijk niet geformuleerd worden in den vorm van „een Federale Unie", omdat zich daarbij zooveel ver schillende mogelijkheden voordoen, maar zij was toch ruim gesteld: „Zoudt u een politieke en militaire alliantie goedkeu ren?" In Engeland antwoordden 60% van de ondervraagden bevestigend, 21% ont kennend en 19% onthielden zich van een opinie. In Fraakrijk was de meerderheid zelfs indrukwekkend, want 79% antwoord den Ja, slechts 11% Neen en 10% onthiel den zich. De vraag van een Westelijk Blok raakt natuurlijk ook ons land en België en nog verscheidene andere mogendheden. Dat men zich daarvan bewust is, bleek duide lijk in de Kamerdebatten over het Hand vest van de Vereenigde Naties. In het Voorloopig Verslag was al een vraag tot de regeering gericht omtrent haar mee ning over het plan-de Gaulle, maar minis ter van Kleffens ontweek die in zijn ant woord. De opmerking van een Kamerlid, dat het niet gewenscht zou zijn zich in een groepeering te begeven met één groo te mogendheid werd later beantwoord met de verklaring, dat in een dergelijke groepeering, als die ontstond, niet van één maar waarschijnlijk van twee groote mo gendheden sprake zou zijn. Natuurlijk is dit een punt van groot belang: het scha kelt de mogelijkheid van een overheer- schenden invloed uit. Intusschen is alles nog in een primair stadium. Er wordt nog maar getast in deze richting. Dat verandert niets aan de over weging, dat hier ook voor ons de aange wezen weg ligt. Anderen en wij zullen hem in moeten slaan. Afzonderlijk zijn al de betrokken staten, behalve (in zeke ren zin) Engeland, te zwak en de kleine zouden bij den stand der moderne oorlogs techniek weerloos zijn tegenover een grootmacht. Alles moet de staten van het Westen naar aaneensluiting dringen. In het Kamerdebat toonden verschei dene leden onrust bij de gedachte, dat een Westelijk Blok „door anderen" als een tegen hen gerichte formatie beschouwd zou worden. Het is bekend dat Rusland er tegen gekant is. Maar als een groote groep staten een machtige Unie vormt en een ander machtig geheel in het Oosten de Sovjet-Unie is, kan de ontwikkeling in West Europa niet belet worden. Te minder waar een onderbevolkt groot land naast overbevolkte kleine landen ligt een volkomen onlogische en gedesorgani seerde stand van zaken en de nood dringt om de bodemproducten tenvolle te baat te nemen. Als Kamerleden zich zoo schuw toonen ten aanzien van oppositie in andere landen spreekt daar ook nog wel de oude neutraliteits-opvatting uit. Wie actieve buitenlandsche politiek voert moet op tegenstand rekenen. En wij kun nen niet meer neutraal blijven. De term „Westelijk Blok" is vaag. Als zij alleen een militaire alliantie gold zou zij weinig beloven. Militaire allianties plegen een onzeker bestaan en weinig duurzaamheid te hebben. Zij duren niet langer dan het eigenbelang van de betrok ken staten meebrengt. De vraag van het opinie-onderzoek in Engeland en Frank rijk gold dan ook al tevens een politieke samenwerking. Maar Unie moet het doel zijn, omdat alleen daarin de volken en niet slechts de regeeringen vereenigd zou den worden. Het treft dat gisteren uit Washington het bericht is gekomen, dat de Engelsche premier Attlee aan president Truman zou hebben voorgesteld om een verklaring Te Schoonebeek, een dor oudste Drentsclie dorpjes, zijn tusschen de boer derijen boortorens verrezen, om de kostbare olie uit den bodem te halen. Ken der tankwagens wordt met de juist uit den Drentschen bodem opgepompte olie gevuld. (P.) United Press meldt uit Batavia, dat de laatste berichten uit Soerabaja doen blij ken, dat de Britsche troepen thans een gunstige strategische positie innemen, nu zij het centrum van de stad, dat de meeste schuilplaatsen bood aan de Indonesische scherpschutters en guerillatroepen, heb ben bezet. Het zal voor de Indonesiërs veel moeilijker zijn stand te houden in de moderne buitenwijken, zooals Simpang, Goebeng en Darmo, die de Geallieerden thans naderen. Belangrijke gebouwen, zoo als het telefoon- en telegraafkantoor en het postkantoor, zijn in handen der En- gelschen. Geallieerde militaire kringen te Batavia vertrouwen erop dat de campagne voor het einde van de week besloten zal worden. Den geheelen nacht hebben de gevech ten voortgeduurd. Reeds gisteravond wa ren de Engelschen in het bezit van meer dan de helft der stad. Hun linie liep on geveer van het hotel Soerabaja via het telegraafkantoor naar het Grand Hotel. Hun opmarsch verliep evenwel langzaam tegen den tegenstand van scherpschutters en mitrailleurs. Britsche tanks stelden een Indonesische bunkerpositie buiten ge vecht, waarbij de bezetting van den bun ker werd gedood. Een concentratie van 1000 man Indonesiërs werd door artille rievuur uiteengeslagen. De Engelschen maken op het oogenblik veel gebruik van hun kanonnen, om de artilleriestellingen der Indonesiërs tot zwijgen te brengen. De R.A.F. blijft de actie ondersteunen en beschiet verschillende objecten op den grond, o.a. wegversperringen. Ook wer den bommen geworpen op bepaalde doe len. Gisteren werden zeven Britsch-Indi- sche soldaten gewond. Volgens sommige berichten gebruiken de Indonesiërs Japansche tanks en ka nonnen, maar andere berichten maken er melding van dat de tegenstand langzamer hand uitdooft. De wijken in Soerabaja, die werden be zet, werden verlaten aangetroffen. Men vond hier groote hoeveelheden kleine Ja pansche wapenen, zooals ook middelzware machinegeweren. Ook 68 mitrailleurwa gens werden gevonden. Aan Britsche zijde werden tot half een Zondagmiddag een man gedood en negen gewond. De tele fooncentrale werd onbeschadigd bezet en de lijn naar Batavia bleek nog te functio- neeren. De electrische stroomvoorziening is echter gestoord. Bij de operaties van Zaterdag werden 350 geïnterneerden be vrijd. Luchtverkenningen hebben geen massa-uittocht uit de stad vastgesteld. De „Merdeka" bericht, dat vanmorgen de gevechten in Soerabaja nog hevig voortwoedden. Het blad geeft toe, dat de Engelschen het postkantoor hebben bezet en deelt mede, dat er versterkingen wor den aangevoerd. Volgens hetzelfde blad zouden de Indonesiërs op het ongeveer 12 km ten Z. van Batavia gelegen vlieg veld Tjillitan drie Nederlandsche toe stellen hebben vernield. Het officieele rapport over Soerabaja zegt, dat de extremisten gistermiddag twee aanvallen op de Britsche troepen ondernamen. De eerste werd gedaan door omstreeks 200 man, de tweede door een onbekend aantal Indonesiërs, gesteund door gepantserde voertuigen. Beide aart*- vallen werden door artillerie-, mortier en licht machinegeweervuur afgeslagen. Nieuwe aanvallen werden vannacht on dernomen, waarbij de Indonesiërs gebruik maakten van handgranaten en geweren. Ook in het gebied van het vliegveld werd van Rusland te vragen ten aanzien van „zijn uiteindelijke eischen voor zijn vei ligheid aan den Europeeschen kant." R. P. om 8.30 uur gisteravond door Indonesiërs gevuurd. De Britsche operaties worden vandaag voortgezet en opnieuw is een deel van de stad door de Engelschen bezet. De strijd- methoden, de tactiek en de gebruikte wa pens der Indonesiërs wijzen nog altijd op Japansche leiding ergens achter de Indo nesische linies, ofschoon men hiervan geen bewijzen heeft en de verschijnselen ook kunnen worden toegeschreven aan het feit, dat de Indonesiërs drie en een half jaar door de Japanners geoefend zijn. De 20.000 man Japansche troepen, die naar oorspronkelijk werd gemeld, op Oost-Java „vermist" werden, zijn terecht. Zij werden door de Indonesiërs ontwa pend en zijn op het oogenblik geïnter neerd in Lawang, 60 km ten zuiden van Soerabaja. JAPANSCII SCHIP IN BRAND. Het centrum van Soerabaja werd gis terennacht nog zwaar door Britsche ar tillerie bestookt en de lucht was hel ver licht door de .Hakkaimo", een Japansch schip van 8000 ton, dat in brand is ge vlogen terwijl een Japansche werkploeg het in gereedheid bracht voor de evacu atie van hun landgenooten. Troepen van de 23ste divisie zijn aan de Oostelijke oever van de Kali Mas doorgedrongen en Thunderbolts en Mosquitos bombar deerden met de grootste nauwkeurigheid een aantal doelen terwijl artillerie Indo nesische verzetshaarden onder vuur nam. Gisteren hebben de Indonesiërs het vlieg veld met mortieren beschoten, maar er werd geen zware schade aangericht. Zij gebruikten o.a. een Japansch 75 millime terkanon, dat echter tot zwijgen gebracht kon worden door de Britsche vloot. De Britsche vliegtuigen ontmoetten onver- wachten tegenstand en velen ervan keer den terug met kogelgaten. De Indonesiërs hebben tenminste één luchtdoelartillerie stelling in Soerabaja, die de piloten eenige last bezorgt. BEROEP OP DE MOGENDHEDEN Radio Soerabaja heeft weer een beroep gedaan op Amerika, China en Rusland om tusschenbeide te komen in het con flict op Java. Aan de leiders der gods diensten werd verzocht te helpen bij het vergiftigen van drinkwater. „Toon geen genade voor krijgsgevangenen", werd er in de uitzending gezegd. Op de eerste vergadering van het In donesische Jeugdcongres te Jogjakarta, waar ook Soekarno en de Sultan van Jog jakarta spraken, heeft Mohamed Salak, voorzitter van het plaatselijke Nationale Comité verklaard, dat de Indonesische jeugd niet opnieuw kan worden gekoloni seerd en aan sterven de voorkeur geeft boven onderwerping. De huidige strijd, zoo zeide hij, weerspiegelt den geest van Diepo Negoro Verklaringen in het Engelsche Lagerhuis. In het Britsche Lagerhuis heeft de mi nister van staat Noel Baker een aantal vragen beantwoord over Nederlandsch- Indië. Hij zei onder meer dat in Soerabaja waar voortdurend versterkingen aanko men, de toestand gespannen blijft. „De Nederlandsche regeering in Neder- landsch Indië heeft zich bereid verklaard een bespreking te hebben met ir. Soekar no en ik hoop dat dit spoedig zal zijn". De heer Tom Driberg (Labour) drong erop aan dat de regeering zou trachten te voorkomen dat dr. van Mook door het Nederlandsche ministerie van buitenland sche zaken openlijk berispt, verloochend en gedesavoueerd wordt, waarop de vroegere minister van buitenlandsche zaken An thony Eden opmerkte dat het niet tot een regeling zou bijdragen als men vertegen woordigers van de Nederlandsche regee ring en die regeering zelf, zou trachten te onderscheiden. Ooggetuigen vertellen, dat in den loop van den nacht van 28 Oct. de nationalis ten een geweldigen aanval te Soerabaja hadden ingezet. Tegen de Geallieerde troe pen streden, zoo vermeldt A.F.P., 20.000 Japanners met tanks en pantserwagens, het „geregelde Indonesische leger" en een menigte, die werd geschat op 120.000 personen. Van de vele Britsche officieren die zich in de straten bevonden, wist slechts een enkele aan den massamoord te ontkomen. De menigte maakte zich mees ter van 20 militaire vrachtauto's, die Ne derlandsche vrouwen en kinderen ver voerden. Er waren geen overlevenden, ondanks het heldhaftig verzet der Britsch- Indische chauffeurs, die op hun post stier ven. Overeenkomstige gevallen kwamen door de geheele stad voor. Gevangen ge nomen Britsche soldaten en officieren werden gemarteld, verminkt en hun licha men met geboeide armen in de rivier ge worpen. Deze wandaden culmineerden in den moord op generaal Mallaby. Robert Kiek seint vernomen te hebben, dat de tegenwoordige „minister van bui tenlandsche zaken" Soebardjo, de meest ambitieuze van zijn collega's, niet in het nieuwe kabinet zou worden- opgenomen. Dit zal waarschijnlijk de belangrijkste wijziging zijn. Volgens Soetan Sharir, die overigens geen enkelen naam van zijn nieuwe „ministers" wil geven, voordat Soekarno zijn lijst heeft goedgekeurd, zal het nieuwe kabinet een geheel ander „team" zijn. „De namen der nieuwe mi nisters zullen verrassingen blijken. De meesten zijn nieuwelingen voor hun taak". De Nobel-commissie van het Zweedsche parlement heeft heden den Nobelprijs 1945 voor den vrede- toegekend aan den heer Cordell Huil. De Nobelprijs voor 1944 wordt uit gereikt aan het „Comité internationale de la Croix Rouge" te Genève, het Interna tionale Roode Kruis, dat zulk prachtig werk onder de gevangenen gedurende den oorlog verricht heeft. Naar uit Tsjoengking gemeld wordt, hebben de Chineesche communisten heden verklaard, dat er overeenstemming met Tsjang Kai Tsjek is bereikt om den poli- tieken raad van advies toe te staan „alle bestaande geschilpunten te regelen". Da raad zou ongeveer 20 Nov. bijeengeroe pen worden. De communistische woord voerder voegde daar nog aan toe: „Indien de bevelen tot onderdrukking van ban dieten ingetrokken worden, kan er vrede zijn". Het Comité Kinderuitzending meldt Woensdagavond zullen een kleine 100 kinderen uit Haarlem en omge ving, die in Augustus naar Zwit serland uitgezonden zijn, met den trein van 20.52 op het Haarlemsche station aankomen. Wat de kinderen betreft die in Augus tus naar Denemarken zijn vertrokken, deze worden Vrijdag 16 of 23 Nov. hier verwacht. Hierover zal Woensdagavond om 19 of 22 uur of anders Donderdag via Herrijzend Nederland een nadere mededeeling volgen. Te Haarlem in totaal 61.000 vergunningen uitgereikt. Wij hebben indertijd gemeld, dat er te Haarlem niet minder dan 80.000 voorloopig© koopvergunningen waren uitgereikt voor tex tiel. Velen hebben er uren voor in de rij ge staan. Daarop moesten de winkels afgeloo- pen worden om te trachten het gewenscht© voorloopige vergunningen konden dus ge- een „bereidverklaring" dan moest men die op het Distributiebureau omwisselen tegen een definitieve koopvergunning met de be- noodigde punten. Thans is er een einde gekomen aan deze procedure. Men kan geen bereidverklaringen meer inleveren omdat de (herhaaldelijk ver lengde) termijn daarvoor verloopen is. Bo vendien heeft de Distributiedienst geen pun ten meer beschikbaar. Er zijn nu in totaal 61.000 definitieve koop vergunningen gegeven. 61.000 van de 80.000 artikel machtig te worden. Gaf een winkelier honoreerd worden. Weekabonnementen dienen uiterlijk Woensdags te worden betaald, daar de be zorgers Donderdags moeten afrekenen. DE ADMINISTRATIE

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1