Een niet-extreem kabinet van Sjarir
De Gaulle eenstemmig gekozen
Begrip voor Indiè
Meer tegenstand
in Soerabaja
Poging van Soekarno om de eer te redden
Het woord is aan..
Incidenten op Sumatra
Attlee
pleit voor duurzamen vrede
Haarlems Bloei
Bijzondere Raad van
Cassatie.
«Oe Jaargang No. 18179 Tl 1 I i 1 Woonsda* 14 Tt«v. M45
Bureaux: Groote Houtstr. 93 fT C? 1 J S ll Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37, Haarlem J \yg_ ^_T X T. \j- T fj° JLasS^ \aJL\atJ% T VjT \_lT Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. M Abonnementen: p. week 31 ct.
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pecreboom Tel Redactie 10600. Expeditie 14825.
DE collecte, die Simavi dezer dagen in
Haarlem en omgeving gehouden heeft
voor het medische werk in Indië, heeft
bijna dertigduizend gulden opgebracht. Dat
is, vooral in de huidige omstandigheden,
een prachtig resultaat. Simavi zelf is er
enthousiast over. Het heeft mij eraan
herinnerd dat deze collecte in de voor-
oorlogsche jaren, toen er zooveel meer
geld was, ongeveer 3500 placht op te
brengen, dus een negende van het nu ver
worven bedrag. Men was toen niet zoo
royaal. Men voelde de noodzaak niet. Nu
nood heerscht in Indië denkt men er an
ders over en is tot werkelijke offers be
reid. Want hier is inderdaad sprake van
offers, nu de saneerings-maatregelen, ge
paard met de levensduurte, het den men-
schen uiterst moeilijk maken aan hun loo-
pende verplichtingen te voldoen.
Dat dit district zich ten allen tijde in
ons land door zijn vrijgevigheid heeft on
derscheiden, maakt in dit geval geen ver
schil. Voor hun eigen doen zijn de men-
schen in het Simavi-geval zeer vrijgevig
geweest.
Daarom heeft naar mijn meening het
bestuurslid der vereeniging, dat in het
resultaat van de inzameling een bewijs
van warme belangstelling voor Indië en
de Indische bevolking zag, gelijk. En dit
is een verheugend verschijnsel. Het ge
tuigt van begrip voor de nooden, waarin
de Indiërs verkeeren en die veel verkla
ren van de opstandigheid, die op Java tot
uiting is gekomen.
In vorige artikelen betreffende de ge
beurtenissen in onze overzeesche gewesten
heb ik den lezer, die evenmin als ik ken
ner van, Indië is, den raad gegeven: Wees
voorzichtig met oordeelen. Wij kennen
Indië, zijn sfeer en zijn bevolking niet.
Dat alles is geheel anders dan in Neder
land. Wij moeten ons laten voorlichten
door diegenen, die het beter weten dan
wij en die kennelijk niet door vooroor
deel of eigenbelang beïnvloed worden.
Onbezonnen taal van ondeskundige lieden
is niets waard.
In de laatste weken is het beleid van
onze regeering en haar vertegenwoordi
gers in Indië niet steeds even duidelijk
geweest. Maar de feiten geven nu weer
een klaarder ontwikkeling aan. Ondanks
de rampzalige gebeurtenissen in Soera-
baja wordt de weg naar een oplossing
toch duidelijker zichtbaar. Het aftreden
van Soekarno en de bewoordingen, waar
in zijn opvolger Soetan Sharir zich heeft
uitgelaten, getuigen daarvan. Hij heeft
niet alleen verklaard dat de eerste taak
van zijn regeering zou zijn, het banditis
me te onderdrukken en de jeugd weer
onder haar gezag te krijgen, maar ook de
meening uitgesproken dat het geschil tus-
schen Nederlanders en Indonesiërs niet
zoo groot is als men, naar aanleiding van
de ernstige wanordelijkheden van het
oogenblik, zou kunnen denken. Hij lichtte
dit nog wat nader toe maar hoofdzaak is.
dat deze toon geheel anders blonk dan die
van Soekarno en zonder verwondering
leest men dan ook in een A.N.P.-Aneta
bericht, dat Sharir en Sjarifoeddin, die
de voornaamste plaatsen in de nieuwe
„regeering" innemen, vertrouwen bij de
Nederlanders zouden genieten.
Rustig beschouwd komt de zaak hierop
neer: Onze Koningin heeft reeds in 194J
toezeggingen betreffende Indisch zelfbe
stuur binnen rijksverband gegeven, die
onze huidige regeering heeft gestand ge
daan en onlangs met een reeks program
punten toegelicht. De drang naar zelfbe
stuur heeft bij de bevolking van ons land
sympathie en begrip gevonden. In Indië
is de beteekenis van de toezegging aan
vankelijk niet doorgedrongen en het lang
durig uitblijven van de Nederlanders
en in het algemeen van een geallieerde
bezetting, die tenslotte met een onvol
doende aantal Engelsche troepen begon
heeft het vertrouwen ondermijnd en
onrust en twijfel aan de Nederlanders
gewekt. Wie even beproeft, zich in de
situatie te verplaatsen, kan dat niet ver
wonderen. Het is volkomen begrijpelijk.
Tegenslag en misverstand verklaren veel.
De Nederlanders in Indië, opgesloten in
kampen, moeten eveneens in onrust en
twijfel geraakt zijn, al waren hun reacties
uit den aard der zaak verschillend. Nu
moeten oplossingen gevonden worden. Nu
moeten werkelijk de gegeven toezeg
gingen worden ingelost, de voorberei
dingen voor nieuwe bestuursvormen in
Indië worden getroffen en in de eerste
plaats de Rijksconferentie worden gehou
den. Wij behoeven niet te twijfelen aan
de oprechtheid, waarmee door onze re
geering dit beleid wordt nagestreefd. Wij
behoeven er evenmin aan te twijfelen dat
voor de Indische bevolking de beste weg
tot zelfbestuur die der ontwikkeling van
zaken met Nederlandschen bijstand en
medewerking is. Daarbij heeft zij recht op
onze belangstelling en ons begrip, ook we
gens de zware beproevingen die zij on
dervonden heeft. Het is goed dat een ant
woord, zooals de oproep van Simavi heeft
ontvangen, daarvan getuigt. De sla-er-
maar-op-mentaliteit, die enkelen schijnt
te bezielen, is niet de meening van ons
volk. Zelfbestuur voor Indië binnen rijks
verband beteekent samenwerking en
volkomen onderling vertrouwen der ge-
biedsdeelen binnen dat verband. Daar
sturen wij heen.
R. P.
Tot nu toe hebben de Britten in het ge
bied van Batavia 1300 Japanners ontwa
pend.
De Hoi land-Amerika IJjn zal binnenkort haar vloot kunnen verrijken met
het 12.000 tons motorschip „Westerdam", dat in September 1939 op stapel
werd gezet, doch tengevolge van den oorlog nimmer gereed kwam. Het
schip, dat eenige malen door bommen werd getroffen en drie maal tot
zinken werd gebracht, is al deze avonturen toch nog te boven gekomen,
en wordt thans geheel afgebouwd. (P.)
i
Bernard Shaw:
Ik heb niet veel respect
voor den moed van een
leeuwentemmer. In de kooi
heeft hij tenminste niets van
andere menschen te vreezen
Het nieuwe Indonesische „kabinet" be
staat uit de volgende personen: Sjarir,
minister-president, binnenlandsche zaken
a.i., buitenlandsche zaken; Amir Sjarifoe-
din, binnenlandsche veiligheid en inlich
tingen a.i.; Soenario, financiën; dr. Abdoel
Karim, verbindingen; dr. Moelia, opvoe
ding; dr. Soewandi, justitie; dr. Adjidarmo
sociale zaken; dr. Damasatiawan, gezond
heid; dr. Darmawan, economie; dr. Poe-
toehena, publieke werken; Hadji Rasjidi,
minister zonder portefeuille.
dr. Soenario heeft te Leiden economie
gestudeerd; dr. Abdoel Karim studeerde
te Delft; dr. Moelia, ook voor den oorlog
bekend als nationalist, promoveerde te
Amsterdam, evenals dr. Adjidarmo; dr.
Damasatiawan studeerde medicijnen te
Leiden; Darmawan studeerde te Delft;
Poetoehena, die aan de Technische Hooge-
school te Bandoeng studeerde, is de eenige
Ambonnees in het „kabinet", Rasjidi stu
deerde te Cairo. De meeste leden zijn ruim
veertig jaar oud
Soekarno heeft het nieuwe „kabinet"
aanvaard.
De A.N.P.-Aneta correspondent Robert
Kiek seint uit Batavia, dat „het nieuwe
kabinet kan worden beschouwd als een
poging om de eer van Soekarno te redden.
Hij realiseert zich, dat hij den toestand op
Java in het geheel niet meer meester is en
dat hjj ook niet de juiste figuur is om de
toekomstige delicate besprekingen met de
Nederlanders te leiden. Daarom is hü op
den achtergrond gebleven en tracht hij
zich nu de positie van „staatshoofd" te
verwerven. In werkelijkheid is hij evenwel
een symbolische figuur geworden."
De politiek is nu overgelaten aan min
der gecompromitteerde figuren. Behalve
Sjarifoedin is geen van de oude ministers
aangebleven. Zoowel Sjarir als Sjarifoe
din worden beschouwd als voor de Neder-
Volgens een United Press bericht van
hedenmorgen gewaagden officieele mede-
deelingen uit Batavia van een toeneming
van den Indonesischen tegenstand in Soe
rabaja. Bij den spoorweg, die de stad in
een Westelijk en Oostelijk deel splitst, is
de Indonesische tegenstand toegenomen.
Gisteren drongen de extremisten in het
centrum van de stad wat op, maar zij
konden later verdreven worden. De Indo
nesiërs zouden thans nog ongeveer de
helft van de stad bezet houden. De Brit
ten rukken echter langzaam voorwaarts.
R.A.F.-vliegtuigen "hebben verkennings
vluchten uitgevoerd en het Gouverne
mentsgebouw en het Paleis van Justitie
bestookt. De Britten hebben nieuwe ver
sterkingen gekregen.
De tactiek der Indonesiërs toont de ken
merken der Japansche opleiding. Ook zijn
er reeds gesneuvelde Japanners gevonden.
Het aantal incidenten op Sumatra neemt
toe. In Medan hebben een troep Indone
siërs een aanval gedaan op een door Ja
panners bewaakt munitiedepot. Den Ja
panners zou opdracht tot krachtiger op
treden zijn gegeven.
Dr. Mansseld, de politieke adviseur van
v. Mook wordt sinds Zaterdag vermist.
De Britsche commandant van de 37ste
brigade te Bandoeng heeft besprekingen
gevoerd met den republikeinschen „gou
verneur" van Oost-Java over de evacuatie
van vrouwen en kinderen. De belofte
werd gedaan dat de Indonesiërs zouden
medewerken.
landers aanvaardbare figuren bij even-
tueele besprekingen. Sjarir en Sjarifoedin
zijn de voornaamste personen uit het
kabinet. Aan het hoofd van elk ministerie
zou Sjarir iemand hebben weten te plaat
sen, die op de hoogte is van de „techni
sche zijde" van dat ministerie.
Het zou de bedoeling van Sjarir zjjn „een
volledig gebruik te maken van het ministe
rie van voorlichting om onder het volk
heerschende misvattingen en verkeerde
indrukken zoo spoedig mogelijk op te hef
fen". In het algemeen kan men zeggen,
dat dit kabinet „meer zin" voor de wer
kelijkheid lijkt te hebben dan het vorige
en niet als extreem zou mogen worden be
titeld.
De grondwet zou worden veranderd,
zoodra de verkiezingen zouden zijn ge
houden. Als datum hiervoor werd genoemd
de tweede helft van December. Gepoogd
zou worden ook op andere eilanden dan
Java verkiezingen te houden.
Als eerste taak van zijn nieuwe regee
ring heeft Sjarir gesteld het onderdrukken
van het banditisme en het weer onder het
gezag der regeering brengen van de jeugd.
Zijn regeering zal verantwoordelijk ziin
aan het volk en niet aan den president. De
verklaring der Ned. Indische regeering
werd „onvoldoende" genoemd.
Sjarir zelf noemde het geschil tusschen
Nederlanders en Indonesiërs niet zoo groot
als men zou kunnen denken. Volgens hem
staan de Nederlanders, die de Japansche
bezetting hebben ondergaan, dichter bij
de Indonesiërs dan de anderen. Over v.
Mook zeide hij, dat deze de meest vooruit
strevende Nederlander was in de vooruit
strevende kringen. Een poging van Soe
karno om Soebardjo als politiek adviseur
te laten optreden, werd door Sjarir beant
woord met de opmerking, dat het kabinet
daarover had te beslissen.
De Britsche premier Attlee heeft het
Amerikaaiische Congres toegesproken en
gezegd, dat hij van oordeel was, dat de or
ganisatie der vereenigde naties, waarin hü
een diep vertrouwen heeft, meer moet zijn
dan louter een overeenkomst tusschen re
geeringen. Zij moet de uitdrukking zijn van
den wil van het volk van elk land. Over
enkele jaren kunnen de vernietigende wa
pens, die thans ontworpen worden, ieder
deel van de wereld bedreigen. Bij de be
spreking van wereldvraagstukken is het vol
gens Attlee een groote fout, voortdurend te
denken aan oorlog en het voorkomen van
oorlog. Liever moeten wij denken aan de
beste middelen om den vrede op te bouwen.
De strijdmachten van de V. S., van Groot-
Brittannië en die van andere landen, zoo
zeide Attlee, beschouwen wij als middelen
die nooit gebruikt dienen te worden dan
alleen in het belang van de wereldveiligheid.
De besprekingen tusschen Truman, Att
lee en Mackenzie King over het probleem
van de atoombom hebben weer twee uur in
beslag genomen. Dinsdag na afloop der be
sprekingen is bekend gewordenn, dat dr.
Vanevar Bush de uitnemendste specialist
op het gebied van atoombommen, in de ver
gadering is ontboden teneinde zijn ad
vies uit te brengen.
De internationale verhoudingen
In verband met voorstellen, welke door
Engeland, de Ver. Staten en Canada in
zake de atoomenergie aan de Sovjet-Unie
zouden worden gedaan, wijst de New York
Times erop, dat nog afgewacht moet wor
den hoe de Sovjet-Unie op deze voorstel
len zal reageeren. De Russische bladen
hebben zich tot dusverre krachtig uitge
sproken tegen een „atoomdiplomatie" en
tegen een politiek, welke er op gericht zou
zijn een evenwicht van krachten tot stand
te brengen, welke gevaren zou opleveren
voor de overheerschende positie van de
Sovjet-Unie, zoowel in Europa als in Azië.
De nieuwe voorzitter
In de plaats van den heer W. J. B. van
Liemt is tot voorzitter van Haarlems Bloei
aangewezen de heer D. J. A. Geluk, v
In het gebouw van den Hoogen Raad
der Nederlanden te 's-Gravenhage kwam
hedenmorgen de Bijzondere Raad van
cassatie bijeen om in laatste instantie zich
een oordeel te vormen over het gedrag
van Max Blokzijl tijdens den bezettings
tijd.
Direct na de opening van de zitting deed
de raad eerst nog uitspraak in een aantal
andere zaken.
Ten eerste in de zaak contra O van Wijk
te Pijnacker. Van Wijk was door het Bij
zonder Gerechtshof tot 20 jaar gevange
nisstraf veroordeeld. De procureur-fiscaal
bij den Bijzonderen Raad van cassatie had
vernietiging van het vonnis van het Bij
zonder Gerechtshof geëischt en wenschte
den verdachte te zien veroordeeld tot den
dood.
De Raad, vandaag zijn uitspraak bekend
makend, ontsloeg van Wijk van rechtsver
volging daar de Raad zich cp het stand
punt stelde dat de Ned. Landwacht geen
Duitsche organisatie was en dus de ten
laste legging, dat verdachte in vijands
dienst zou hebben gestaan, ongegrond is.
Weliswaar heeft de Landwacht diensten
verleend aan den vijand doch dit is ver
dachte niet ten laste gelegd. De Raad trekt
in deze een scherpe scheiding tusschen de
in Maart '43 opgerichte Nederlandsche
Landwacht en de in November '43 opge
richte Landwacht.
J. P. Kunz. die tot 5 jaar gevangenisstraf
veroordeeld was, hoorde zijn vonnis door
den Raad bekrachtigen
De zaak tegen De Blocq
van Scheltinga.
Allereerst "a de uitspraak verscheen de
vroegere burgemeester van Wassenaar jhr.
D. de Block van Scheltinga voor den raad.
Verdachte ontkent stellig zich schuldig ge
maakt te hebben aan verraad van B. S.'ers
aan den S. D. Hij zou ook nooit voor-
deelen in den vorm van distributiebeschei
den genoten hebben.
De verdediger mr. A. J. M. van Dal
merkte op dat de doodstraf geëischt is on
der invloed van een zekere oorlogspsy
chose. De stemming in de gemeente Was
senaar komt hed beste tot uiting in een
request van den huidigen burgemeester
van Wassenaar, daarin gesteund door de
hoofden der kerken, waarin gezegd wordt,
dat men de eisch van doodstraf niet had
verwacht. Ook levenslange gevangenis
straf achtte de raadsman te hoog. „Ik
vraag Uw oordeel over een mensch, die
gefaald heeft, doch ook menschelijk is
geweest."
De advocaat-fiscaal meende op juridi
sche gronden dat de sententie van het
Hof niet gewijzigd zal moeten worden.
Uitspraak op 5 December.
De zaak Blokzijl.
Daarna betrad Max Blokzijl de zaal. Het
„voortgezet misdrijf van het opzettelijk in
tijd van oorlog den vijand hulp verleenen'/
zoo noemt de rol kortweg het misdrijf
waarvoor Blokzijl vandaag voer den Raad
verschijnt.
In het midden van de zaal zit hij te
luisteren naar het betoog van zijn verdedi
ger mr. A. V. de Lauwere te 's-Graven
hage.
De verdediger concludeerde tot verwer
ping van het vonnis van het gerechtshof.
Generaal de Gaulle is door de Assem-
blée Constituante eenstemmig gekozen tot
president van de voorloopige Fransehe
regeering. Eén lid van de 55G onthield zich
van stemming.
De Gaulle heeft de opdracht tot vorming
eener regeering aanvaard.
In een verklaring heeft de Gaulle de
voorwaarden uiteengezet, waarop hij be
reid is de nieuwe Fransehe regeering te
leiden. De Assemblée moet ten «rste de
regeering toestaan „samenhang, onafhan»
kelijkheid en gezag, opdat zij opgewassen
zij tegen de taak waarvoor zij gesteld is".
De Assemblée moet vervolgens haar
taak beperken tot de praktische mogelijk
heden en ondergeschikt maken aan het
geen het eerst noodig is, het opstellen van
een constitutie en het behandelen der be
grooting. Ten derde moet de regeering be
schikken over de samenwerking van alle
partijen in de Assemblée.
