Haarlems Dagblad Sumatraansche politici Actie in Soerabaja Truman, Stalin en Attlee weer bijeen? Soekarno op een zijspoor gerangeerd Britsch-Amerik. commissie voor Palestina hebben nu de leiding Nationalisten op Celebes loyaal Honderd vijftig dooden Vrouwen- en kindertransport overvallen Nederlandsche mijnenvegers verloopt langzaam Vermijding van gevaren voor burgerbevolking De salarissen van het Overheidspersoneel. Er wordt spoed betracht. 80.000 gulden verduisterd. De twee landwachten Gfto Jaargang x<». 18180 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154. Teief. 5437. Te!.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Dircctenr-Hoofdredaeteur: Robert Peereboom Donderdag 15 Nov. 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p week 31 ct. per kwartaal 4. Tel.: Redactie 10600 Expeditie 14825. De reactie van Britsche en Nederland- sche kringen te Batavia op de vorming van een nieuw kabinet onder Sjarir is er eer. van hoopvolle stemming. De verkla ringen van Sjarir, dat de wijzigingen in het kabinet een breken met de Japansche connecties beteekenen en de verklaring van de bereidheid tot samenwerking met vreemde mogendheden zijn gunstig ont vangen. Un. Press vestigt er echter de aandacht op, dat men onvolledig zou zijn met te zeggen, dat het nieuwe kabinet ge matigd is of gematigder dan Soekarno. Soekarno is een dubbelhartige figuur. Het nieuwe kabinet neemt thans de zaken in handen over zijn hoofd heen. Het bestaat voor een groot deel uit belangrijke socia listische figuren, die op den langen duur misschien minder gematigd zullen blijken dan Soekarno, en gedeeltelijk uit perso nen, die een verzoening met de Hollan ders steunen. Het is mogelijk, dat de be sprekingen met de Nederlanders thans soepsier zullen verloopen, maar op den duur kan dit kabinet toch een grootere bedreiging voor de Nederlandsche sou- vereiniteit vormen. Er zijn nu een aantal leiders verschenen, knapper en eerlijker, irsar minder populair dan Soekarno. Zij zijn evenwel voor een belangrijk deel Su- ma'ranen en daar Sumatraansche politici er ;t dusver nog nooit in zijn geslaagd een belangrijke rol op Java te spelen, zal dit mogelijk hun macht verlammen. Eén ding is echter reeds volkomen zeker, dat Soekarno den slag feitelijk heeft verloren, daar het kabinet elke beslissing langs hem heen kan nemen. De „Merdeka" begroet het kabinet en zegt de medewerking der geheele bevolking toe „mits men zeker ervan kan zijn, dat er geen overeenkomst met de Nederlanders zal worden geslo ten". Aan verdere mededeelingen van Un. Press is nog ontleend, dat op Midden- Java een groot aantal Europeanen en Indo-Europeanen door hongersnood wordt bedreigd. Zij zijn opgesloten in Wonosobo en ontvangen geen voedsel. De nationalisten zouden zich meester hebben gemaakt van de onderaardsche Japansche wapenopslagplaatsen op het Dieng-plateau op O. Java. In Magelang zouden zij een nieuwen opstand voorbe reiden. Kinderen van nauwelijks 14 jaar ziet men met geweren loopen. De gevan genis is vol Europeanen en Indo-Europea nen. beschuldigd van anti-republikeinsche activiteit. In Djokjakarta zijn 1700 Europeanen als gijzelaars opgesloten, met 700 Japanners. Honderden Indonesiërs zoeken een toe vlucht in het interneeringskamp der Ne derlanders uit vrees voor hun landgenoo- ten. In Batavia worden vele Europeanen en Indo-Europeanen, ouderen en kinderen, ontvoerd. Alle pogingen om de ontvoer den op te sporen zijn tot nu vruchteloos geweest. Sjarir, Sjarifoedin en 3 andere leden van het kabinet zullen naar Soerabaja gaan om daar de toestanden te onder zoeken. De houding van Amerika. De New York Times verneemt uit Wash ington van goed ingelichte zijde dat de Vereenigde Staten ten aanzien van Java De Britsche minister van Buitenlandselie Zaken Be vin heeft in het Lagerhuis een of- ficieele verklaring afgelegd over de Joodsehe kwestie, die hij een groot menschelijk vraagstuk noemde. Palestina kan dit vraag stuk niet geheel oplossen, doch in elk geval een bijdrage leveren. Indien de Joodsehe immigratie bevorderd wordt, moet ervoor ge zorgd worden, dat de rechten en de posi tie van de andere bevolkingsdeelen niet worden geschaad. Ook ten aanzien van de Arabieren heeft de Britsche regeering ver plichtingen. Pogingen om Joden en Arabie ren tot samenwerking en vrede te brengen, zijn alle vergeefsch geweest. De Britsche regeering, zoo verklaarde Bevin, heeft besloten de regeering der V.S. tot samenwerking in deze aangelegenheid uit te noodigen. De uitnoodiging is aan vaard. Een gemeenschappelijke commissie zal een onderzoek ipstellen naar de poli tieke, economische en sociale omstandig heden in Palestina met betrekking tot de Joodsehe immigratie en vestiging en de omstandigheden van de menschen die er reeds wonen. Ook zal de commissie onder zoeken, of het mogelijk is dat Joden zonder verdrukking verder leven in de Europeesche landen, waar men hen vervolgde. In overleg met Joden en Arabieren zal men streven naar een algeheele oplossing van het vraag stuk. Eventueel zal deze aan de Vereenigde Volken worden voorgelegd. Bevin's verklaaring heeft onder de Jo den in Palestina groote ontstemming ver wekt. Gistermiddag zijn proteststakingen begonnen. Na een vergadering van de Arabische Liga heeft haar secretaris-generaal Azzam Bey verklaard, dat Bevin bewezen heeft het Joodsehe en Palestijnsche probleem grondig te hebben bestudeerd. De Arabie ren wachten nu af tot zij geraadpleegd worden. geen politiek hebben en dat er met be dekking tot de situatie aldaar geen geal lieerde besprekingen hebben plaats gehad. Men beschouwt het als een militaire aan gelegenheid. Voor Radio Makassar heeft Naja Dodin Daeng Malewa, leider der nationalisten op Celebes, waar de politieke toestand aan vankelijk even verward was als op Java, verklaard dat hij bereid is met de Neder landers samen te werken, indien zij in derdaad begrijpen dat zij den kolonialen geest dienen prjjs te geven en dat zij de Indonesische bevolking op elk gebied als gelijke dienen te beschouwen. „Wij zijn niet gekant tegen den persoon der Neder landers, doch tegen den kolonialen geest en tegen hun gevoel van meerderwaardig heid." Malewa deelde ten slotte mede, dat de nationalisten op Celebes in gezamenlijk overleg besloten hebben tot samenwerking met de Nederlandsche regeering op basis van de radiorede van Dr. van Mook te Sydney. Volgens een bericht, dat afkomstig is van het Geallieerde hoofdkwartier in Ned. Indië, zijn honderdvijftig vrouwen en kin deren in vrachtauto's levend verbrand of doodgeschoten, toen het konvooi, dat hen uit het gebied van Dharmo (Soerabaja) evacueerde, door Indonesiërs werd aange vallen. Het convooi werd twee uur lang ver dedigd. De troepen drongen in eenige hui zen door, waar zij enkele vrouwen en kin deren onder konden brengen. De Indone siërs gebruikten handgranaten tegen de voertuigen. De Nederlandsche mijnenvegers, die op weg zijn naar Indië, zijn Gibraltar ge passeerd. Na aldaar een dag te zijn ge bleven, zijn de schepen in convooi naar Malta vertrokken; de reisduur werd op zeven dagen geschat. Hieruit is af te lei den, dat de reis naar Indië korter zal du ren dan men oorspronkelijk aannam. De verwachting is, dat de mijnenvegers over ongeveer een jaar terug zullen zijn. Een foto van de ongeregeldheden in Batavia. Britsche troepen bewaken een openbaar gebouw tegen aanvallen van extremisten. (P.) Volgens officieele mededeelingen ver loopen de operaties in Soerabaja op me thodische wijze. In weerwil van onge regelde fanatieke aanvallen van extremis ten worden alle voorzorgen genomen om de gevaren voor de burgerbevolking te ver mijden. Slechts een zeer geringe strijd macht wordt gebruikt om de extremisten uit hun versterkte stellingen te verdrijven. Men hoopt, dat de bezetting der stad kan worden voltooid zonder een herhaling van het bombardement door zee- en luchtstrijd krachten. Het resultaat zal echter zjjn, dat het proces langzaam verloopt. Een Chineesch vertegenwoordiger had een ontmoeting met generaal Mansergh en zocht contact te krijgen met de Indone siërs, bij wie hij erop aandrong den nutte- ioozen tegenstand te staken. In tegenstel ling hiermede berichten de nationalisten, dat de Chineesche gemeenschap zeer wel gezind is. De extremisten hebben een be roep op de Chineesche regeering gedaan om de Chineezen te redden. Het Chinee sche kwartier te Soerabaja is n.l. het too- neel geweest van den felsten strijd. Vol gens Chineesche opgaven zouden alleen Dinsdag al 50 personen zijn gedood. Vol gens een onderzoek van 't Britsche hoofd kwartier bleek echter slechts 1 vrouw te zijn gedood en een aantal anderen gewond. Strooibiljetten zijn op verschillende pun ten op Java, Bali en Madoera uitgeworpen waarin een boodschap stond over de ge beurtenissen in Soerabaja. Een offensieve verkenningsvlucht werd uitgevoerd boven een gebied, waar men vermoedde, dat zich tanks bevonden. Volgens niet-officieele schattingen is de totale sterkte der Indonesiërs tusschen de 15.000 en 18.000 gewapende manschappen, met inbegrip van de politie. De organisa tie dezer strijdkrachten is maar zeer ma tig. Een plaats ten zuiden van Grisee werd door den torpedojager Carron beschoten, omdat de Indonesiërs daar bezig waren met het gereed maken van geschutsstellin- gen, van waaruit ook het vlaggeschip van vice-admiraal Patterson onder vuur zou kunnen worden genomen. De voornaamste gebouwen van Soera baja bevinden zich binnen het Geallieerde gebied. De Britten rukken aan beide zij den van de Kalimas op. Hun operaties worden bemoeilijkt door de noodzaak zorg te dragen voor 8000 Nederlandsche en In- do-Europeesche vluchtelingen, die zich tusschen de linies bevinden. Volgens een Un. Press-bericht van heden middag naderden de gevechten in het cen trum hun grootste intensiteit. De tegen stand der Indonesiërs nam nog toe en zij lijken beter georganiseerd te worden. Een ander bericht maakt melding van een nationalistisch verzoek aan Tsjoenking om de Japanners op Java door Chineesche troepen te laten ontwapenen. Onlangs is, na een besluit van den mi nisterraad, een commissie (bestaande uit vertegenwoordigers der regeering en van het overheidspersoneel) ingesteld om ad vies uit te brengen over maatregelen op korten termijn te nemen tot verdergaande verbetering van de positie van het over heidspersoneel, met name van het lager bezoldigde personeel. De commissie heeft haar eerste advies uitgebrr V't. De minis ter van Binnenlandsche Zaken heeft toe gezegd, dat advies met spoed aan den Mi nisterraad te zullen voorleggen. De Rijkskeuken te Haarlem De gemeenten in Haarlem en omgeving exploiteerden in het begin van den oorlog Centrale Keukens. Later, toen het aantal deelnemers verminderde in verband met het feit dat er weer gas beschikbaar was om in het eigen huis te koken werd het werk overgenomen door de R\ikckeuken. Alleen bepaalde personen die zelf niet in de mogelijkheid zijn om te koken konden toen nog uit de keuken eten bliiven be trekken. De keuken in h«t Ooenbaar Slachthuis zorgde voornamebik voor het bereiden van de bijvoeding die beschik baar gesteld werd in werkplaatsen en fa brieken. Terwijl er fhar»s no? ovueveer 6000 Liter eten per dag gekookt wo~dt zijn er slechts 600 particuliere verbruikers overgebleven. Thans wordt de Rijkskeuken opgeheven. De thans bestaande toestand blijft wat de verstrekking van het voedsel betreft evenwel onveranderd. Nu zal hel- o+en ge kookt worden door de St. Vin cent ius ver- eeniging, die mo#èrn-ingerichte keukens in de Zoei-estraat heeft. Het Rijksbureau voor Voedselvoorziening zal controle uit oefenen. De bedoeling is met db voort te gaan tot het voorjaar van 1046 Men hoopt dat de toestand dan zoo normaal is ge worden. dat met de verstrekking kan worden opgehouden. Een ambtenaar van de secretarie B. A v. T. te Zaandijk stond hedenmorgen voor den Haarlemschen rechter terecht, wegens uitgebreide fraude, gepleegd in. den loop van 1944. Door manipulaties van bedenke- lijken aard en valschheid in geschrifte is deze man er in-geslaagd. ruim f 80.000 te verduisteren. Hij maakte van het geld goeden sier, gaf feestjes van f 2.500. rook te sigaretten tot een bedrag van f 180 per dag en zijn vrouw werd met een bont mantel van f 1200 vereerd. Veel geld werd aan familie gestuurd, die het onder de omstandigheden van tóen goed kon gebrui ken. De officier gaf een resumé van de feiten en vroeg zich af. hoe het mogelijk was, dat een man van den leeftijd als verdachte op een dergelijke verantwoor delijke post kon worden geplaatst. Vooral het plaatsen van een val-sche handteekening nam de openbare aan klager den verdachte zeer kwalijk en hij achtte een straf van 2V2 jaar insluiting dan ook op haar plaats. De verdediger wees op de groote verlei dingen. waaraan verd. heeft blootgestaan, daar controle op de gemeentekas te eenen- male ontbrak. Mede op grond van een goede illegale repu+atie van verd. drong Mr. Hoog op de uiter^+« aan. Ter toelichting van het standpunt, dat de Bijzondere Raad van Cassatie in de zaak tegen O. van „Wijk uit Pijn acker heeft ingenomen, zii er op gewezen, dat de Raad onderscheid maakt tusschen de aanvanke lijk opgerichte ..Landwacht Nederland", die in het kader der Waffen-SS ten doel had militairen weerstand te bieden tegen eventueele invasie-pogingen op de Neder landsche kust. en de later in het leven ge roepen ..Nederlandsche Landwacht", een formatie „ter bescherming van leven en goed van NSB'ers", die onder toezicht stond van Rauter, en zich „populair" maakte met het dubbelloops jachtgeweer. Het' lidmaat schap van laatstgenoemde formatie wordt volgens de uitspraak van een Bij zonderen Raad blijkbaar niet beschouwd als „treden in vreemden krijgsdienst". Men wil veiligheidseischen der Sovjet-Unie weten Naar te Washington verluidt, houden Truman, Attlee en Mackenzie King zich nu bezig met het opstellen van het communi qué, dat binnen 24 uur verwacht wordt. Volgens welingelichte bronnen zou Attlee zeer geporteerd zijn voor het houden van een nieuwe „big three"-conferentie en men verwacht ook dat dit het belangrijk ste resultaat zal zijn van de huidige be sprekingen. Voor het eerst sinds het begin der be sprekingen zijn nu ook de Amerikaansche plannen, die ongeveer parallel loopen met de Engelsche, ter sprake gekomen. Ten eerste zou Truman de definitieve vaststel ling wenschen van de veiligheidseischen der Sovjet-Unie, vóór de atoomgeheimen aan de internationale organisaties uitge leverd worden. Ten tweede wederom het voorstel van Truman om de atoombom bui ten de wet te stellen. Naar verluidt is naar Attiee's meening dit voorstel niet zeer reëel, omdat in geval van oorlog de aan valler niet zou aarzelen van elk wapen ge bruik te maken. Het Amerikaansche plan wil ten derde in het kader van de Ver eenigde Volken een nieuw lichaam instel len, dat als bewaker van de atoomgeheimen moet optreden in plaats van den Veilig heidsraad. Dit lichaam zou tevens worden belast met het beheer van alle militaire gehei men in de toekomst. Men heeft overigens niet den indruk dat dit plan Trumans ab solute politiek weergeeft, doch dat het meer voorstellen z(jn, die in den loop dei" besprekingen zijn opgekomen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1