Haarlems Dagblad Tweede bijeenkomst De Gaulle werpt zijn persoon weer in de weegschaal Elf Beken-heulen ter dood veroordeeld Boeken Een extra Vleeschbon Indonesische leiders kunnen geen verantwoordelijkheid aanvaarden was geen succes De Bulgaarsche verkiezingen Troebelen in Perzië Het woord is aan.. Rustig op Java en Sumatra Samenzwering in Semarang tijdig ontdekt Restaurants bon-vrij De Troonrede Bovenleiding brandde door «Oe Jaargang No. 18183 Bureaux: Groote Houtslr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154. Telef. 5437. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Maandag 19 November 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal 4. Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825. WIJ hebben gebrek aan boeken. Een voudiger kan het niet uitgedrukt wor den. En het wordt gevoeld: het is een leelijk gemis. Nu St. Nicolaas nadert en van de vele aangekondigde uitgaven nog maar weinig verschenen is en dat dan nog in zoo kleine oplaag, dat tal van ge gadigden achter het net visschen dringt de ernst van dit tekort tot ieders besef door. Misschien bestaat wel de grootste be hoefte aan de litteratuur van de wereld der verbeelding. Die zou ik daarom voorop willen stellen. De wereld der werkelijk heid is genietbaarder als men zich af en toe aan haar onttrekken kan en de andere, die schooner is, beleven. Daarom geloof ik niet dat wij erg terug verlangen naar de psychologische roman, zeker niet in haar behandeling van pathologische ge vallen. Het wil mij voorkomen dat velen snakken naar een litteratuur waarin het zuivere en edele, dat toch ook in den mensch is, overweegt. Een litteratuur die de eenvoud erkent, die de stilte en de schoonheid liefheeft en mag ik het nog zeggen? teeder weet te zijn. Door boeken uit de wereld der verbeel ding zul'en velen wat minder kwaadden kend over hun medemenschen worden. -Want er heerscht niet alleen ruzie en achterdocht tusschen groote mogendheden, maar overal om ons heen, ook in dit kleine volk. dat zoekende is om zijn groote eigen schappen en zijn vertrouwen terug te vin den. Fr zijn zulke boeken geschreven. Een Vriend van mij las midden in den oorlog een novelle voor, die hij in gelukkige uren gewrocht had. Gevieren luisterden wij naar h^m met ingehouden adem en ver gaten den oorlog, de techniek en het la waai. die de hoofd-motieven van deze grove twintigste eeuw, maar niet die van cie rnenschelijke natuur zijn. De novelle is nog niet verschenen, even min als zoovele andere. Misschien moet zij wachten tot allerlei betoogen over oorlog voering, annexatie, economische plannen, staatkunde en zoo meer zijn voorgegaan. Ook over zuivering. Maar de beste metho de van zuivering is, den menschen weer wat vertrouwen in de menschen te geven. Opdat zij zien dat het leven schooner is dan wordt uitgedrukt in de vondst van de atoombom, in wraaknemingen en in het vulgaire streven van lieden, die in dure auto's rijden, met geld smijten en corrup tie plegen. Al zijn die lieden nog zoo slim. Zij zullen niet duren. Natuurlijk zijn ook andere boeken noo- dig. Vooral buitenlandsche. En niet alleen de werken der bellettrie, maar ook diegene op zoo menig vakgebied, die ons alleen heipen kunnen om onzen achterstand, ver oorzaakt door vijf jaar afsluiting en toe nemende verlamming van activiteit, in te halen. Die achterstand is groot. Als ik sommige boeken zie, die wèl in de laatste maanden verschenen zijn, vraag ik mij af of de schrijvers niet beter hadden gedaan met te wachten, tot zij van de Amerikaan- sche en Engelsche litteratuur op hun ge bied kennis hadden kunnen nemen. Wij waren in 1940 een modern volk, ondanks de fouten die ook in dit land begaan wer den. Wij waren „bij". Nu zijn wij achterop geraakt, ouderwetsch in onze kennis op haast ieder terrein en als volk, door onze langdurige afzondering, provinciaalsch. Dit klinkt niet prettig, maar alleen door het in te zien zullen wij er van verlost kunnen raken. Het is onze schuld niet, dat wij leelijk in de versukkeling zijn geraakt. Toch zullen wij er alleen uit eigen kracht weer bovenop kunnen komen. Tot den har den arbeid, daarvoor noodig, zal harde 6tuc'ie moeten behooren. Welnu, de boekhandelaren hebben ons blij gemaakt met verlokkende boekenlijs ten, waarop wij konden inteekenen. Sinds dien is er niets gebeurd. Hun schuld is het niet. Zij zouden de belofte graag inlossen. En de regeering heeft ons nu laten weten, dat zij voor een zeker bedrag Engelsche en Amerikaansche boeken heeft besteld. Het bedrag ziet er groot uit, maar is, gezien de bestaande behoefte, bescheiden. De droe vige resultaten van sommige aankoopen van andere producten in het buitenland doen ons niet veronderstellen, dat het ver ouderde of anderszins onbruikbare boeken zullen zijn. Neen, wij zijn vol hoop. Maar wanneer komen zij? Het duurt wel erg lang. Mijn uiting van deze gedachten wordt minder bezield door ontevredenheid dan wel door den indruk, dat men zich in Den Haag nogai eens vergist in hetgeen drin gend noodig is. Men heeft een neiging om ambtelijke redeneeringen te volgen, die weinig rekening houden met de rnensche lijke ontwikkelings- en dadendrang. Niet temin kan die drang alleen ons er boven op helpen. De ambtenaren kunnen het niet. Zij kunnen de zaak alleen admini- streeren. En zonder de verdienstelijke mannen onder hen tekort te doen, moet ik herhalen dat zij veel te talrijk zijn en veel te veel administreeren. Ik vermoed dat dit ©ok de reden is, waarom de buitenlandsche boeken zoo lang uitblijven. R. P. Voor de periode 19 November2 De cember wordt 100 gram vleesch (zonder been) extra beschikbaar gesteld. Een blij vende verhooging van het vleeschrantsoen is nog niet mogelijk. De bijeenkomst van Nederlandsche, Brit- sehe en Indonesische afgevaardigden begon Zaterdagavond te 8 uur precies (Batavia- tijd). Er werd aan deelgenomen door de volgende personen: dr. H. van Mook, dr. C. H. van der Plas, prof. F. M. baron van Asbeck (Nederland); Sjarir, Sjarifoedin, Poetoehena, Abdoel Karim (namens de „republiek Indonesië"). Behalve deze wa ren nog t%enwoordig van Britsche zijde: generaal Christison, Maberley Denning, Nery Walsh, nu de adviseur van het depar tement van buitenlandsche zaken bij gene raal Christison's hoofdkwartier, de briga de-generaals N. D. Wingrove en MacLean. De heer J. Morsink was tegenwoordig als tolk, terwijl ook de secretaresse van dr. Van Mook, mevr. R. Stokdijk, alsmede een aantal Indonesische tolken en secretaris sen aanwezig waren. Als voorzitter fun geerde generaal Christison. De besprekingen hebben drie uur en drie kwartier geduurd. Zij werden door zeer betrouwbare Britsche zegslieden be schreven als „zeer teleurstellend". De In donesiërs vermeden het directe antwoor den op de vragen te geven. Nadat de dis- cussie drie uur geduurd had, trokken zij zich terug om in een naastgelegen kamer te conferceren. Toen zij teruggekeerd wa ren werd het volgende communiqué uit gegeven: „Na voortgezette discussie wer den geen resultaten bereikt door het feit dat de Indonesische leiders op het oogen- blik niet in de gelegenheid zijn verant woordelijkheid te aanvaarden voor het geven van definitieve antwoorden op de besproken vraagstukken. Verdere bijeen komsten kunnen binnen vijf dagen tege moet gezien worden." Het teleurstellend verloop wijt men al gemeen aan de moeilijkheden, die het In donesische „kabinet" in eigen kring on dervindt en niet alleen uit extremistische kringen. Hadji Salim is een van degenen, die zich het duidelijkste tegen den gang van zaken hebben uitgesproken. Hij heeft verklaard, dat Soekarno een psychologi- schen blunder heeft gemaakt door Sjarir dit kabinet te laten vormen, waarbij hij (Soekarno) zelf op den achtergrond is ge raakt. Er is nog steeds hoop op een rege ling van de kwestie door samenwerking tusschen Nederlanders en Indonesiërs, maar het lijkt, dat die juiste basis voor die samenwerking niet binnen korten tijd gevonden zal kunnen worden. Misschien duurt dit langer dan de economische toe stand op Java wel zal kunnen verdragen. Zijn pogingen tot vorming van een kabinet mislukt Frankrjjk verkeert in een nieuwe im passe. De Gaulle en de communisten zjjn op hun standpunt inzake de te vormen re geering blijven staan. De Gaulle heeft den communistischen leider o.m. gezegd: „Er zijn thans twee groote groepen in de we reld, de Sovjet-Unie en de Angel-Saksi sche landen. Gij en uw partij hebben om u bekende redenen reeds namens Frank rijk gekozen. Ik wensch om mijn eigen redenen, dat Frankrijk een onafhanke lijke positie inneemt tusschen beide groe pen. Om deze reden kan ik u geen posten aanbieden, welke verband houden met de leiding van de buitenlandsche politiek, doch ik kan u iedere andere portefeuille aanbieden, welke betrekking heeft op den economischen wederopbouw van ons land". De Gaulle heeft nu in een brief aan den president van de Constituante, Felix Gouin, meegedeeld, dat hij zijn mandaat ter beschikking stelt. Hij voegt hieraan toe: „De eenige mogelijkheid, die ik heb om den wil van het Fransche volk te ver nemen, is, dat ik mijn mandaat ter be schikking stel van de Constituante. Ik heb de eer aan haar te vragen of zij dit man daat thans van mij terugverlangt of dat zij mijn opdracht bevestigt. Hiermee heeft de Gaulle dus de Consti tuante openlijk gevraagd zich voor of tegen hem te verklaren. Dit schept een heel andere situatie dan ontstaan zou zijn, indien het slechts erom ging een nieuwen candidaat aan te wijzen die de Gaulle zou moeten vervangen. Iedere afgevaardigde De eerste resultaten van de in Bulgarije gehouden verkiezingen wijzen uit, dat 70 a 85 pCt. van de kiesgerechtigden hun stem hebben uitgebracht, en wel alle op het Vaderlandsehe Front, de nationale eenheidsbeweging. De oppositie heeft zich n.l. van stemming onthouden. Deze gang van zaken heeft de regeering der V. S. aanleiding gegeven tot het zenden van een nota aan de Bulgaarsche regeering, waar in zij zegt de Bulgaarsche verkiezingen niet te kunnen erkennen als in overeen stemming met de verklaring van Jalta, In N.-Perzië is strijd uitgebroken tus schen het Iraansche garnizoen en de de mocratische partij in Azerbeidsjan, die een separatistische beweging is begonnen. Omtrent den omvang van den opstand zijn nog geen berichten binnengekomen. De Sovjet-Russische pers begroet de se paratistische beweging in Azerbeidsjan met sympathie, doch de tijding van haar activiteit is in Londen met bezorgdheid ontvangen. Men is daar van meening, dat de beweging niet louter een nationaal ka rakter draagt en dat de strijd niet kan zijn uitgebroken, zonder dat de Sovjet-Unie er het noodige van wist. zal thans persoonlijk moeten verklaren of hij de partij van den generaal kiest of niet. Het zal voor de socialisten moeilijk zijn thans de Gaulle te desavoueeren, om dat zij zich de vorige week met algemeene stemmen voor hem hebben verklaard en sindsdien in tegenstelling met de com munisten in het geheel geen moeilijk heden met hem hebben gehad. De communisten hebben een bijeen komst georganiseerd van de leiders der drie groote partijen en hun een voorstel voor de vorming van een nationale re geering onder leiding der communisten voorgelegd. De M.R.P. wilde dit voorstel niet aanvaarden. d'A 1 e m b e r t: De tempel van den roem wordt bewoond door dooden die er tijdens hun leven niet in waren en door eenige le venden, die er bijna allen, wanneer zij sterven, uit worden gegooid. Zaterdag bracht H.K.H. Prinses Juliana een bezoek aan Zwolle, waar zij een ver gadering bijwoonde van het Provinciaal Bestuur van Nederlands Volksherstel en H.A.R.K. De Prinses bij aankomst aan het stadhuis waar de vergadering gehouden werd. (P.) De Britten hebben een extremistisch plan ontdekt om hun troepen in Semarang aan te vallen. Door het tijdig ontdekken van het plan is er geen bloedbad ontstaan. De noodige maatregelen zijn genomen, zoodat de Britten den toestand meester zijn. Twee Br. Indische officieren zijn echter door extremisten vermoord. Te Batavia is het Zondag tot een ge vecht in Kramat gekomen. Dertien Am- bonneezen werden gewond. In Soerabaja worden langzame vorde ringen gemaakt. De 9e Indische brigade trekt langs de spoorwegvertakkingen. De 123ste birgade vorderde een mijl. Vandaag werd bekend gemaakt, dat de nacht rustig is geweest en dat het over het algemeen op Java en Sumatra rus tig is. Mislukte snoepreis Een zekere meneer H. was aangesteld als bewaarder van het huis van een N.S.B.'er. Deze verantwoordelijke post in de naoorlogsche maatschappij is hem in zijn bol geslagen, met het gevolg, dat een opkooper voor een mooi sommetje in het bezit van het landverraderlijke perceel kwam. H. besloot zichzelf en zijn gelieven te tracteeren op een uitstapje naar Parijs en als er nog wat overbleef, misschien nog wel even door naar Praag! Vrijdagmorgen stond een opgedofte familie met een iet wat onzekeren pater familias aan het hoofd op het Amsterdamsche Leidsche- plein, uitgangspunt van zoovele snoep reisjes. De bus heeft het gezelschap ech ter nimmer naar Schiphol gebracht, de Heemsteedsche politie noodigde den beer des huizes namelijk uit, zijn schreden bureauwaarts te richten. Thans zit de looze aanstichter van de onwettige ver- kooping te piekeren over de luimen van vrouwe Fortuna De rantsoenen voor jonge moeders Het Centraal Distributiekantoor deelt mede, dat a.s. en jonge moeders in den vervolge geen 700 gram bloem, of 800 gram brood extra meer zullen ontvangen, doch in plaats hiervan 500 gram suiker. A.s. en jonge moeders ontvangen dus voortaan als extra-rantsoen per 4 weken: 1000 gram havermout; 1000 gram gort; 20 liter melk, 500 gram boter; 500 gram sui ker, 400 gram vleesch. Alleen vleesch uitgezonderd Teneinde het herstel van het zakenleven en het maatschappelijk verkeer te bevor deren, zullen de restaurant-bedrijven en de hotels voortaan toewijzingen voor le vensmiddelen ontvangen, zonder dat zij daarvoor consumentenbonnen behoeven in te leveren. Hiervan is uitgezonderd de toe wijzing voor vleesch. Radio „Herrijzend Nederland" zal Dins dag a.s. de troonrede van de Koningin uitzenden. Daaraan zal een korte repor tage voorafgaan van het vertrek van de vorstin uit het paleis en de aankomst op het Binnenhof. Deze reportage begint om ongeveer een uur des middags. Des avonds om kwart over zeven zullen zoowel de troonrede als de reportage herhaald wor den. veroordeeld: Medïslaw Burguf en Ger trude Feist. Tot 3 jaar gevangenisstraf: Frieda Walter en tot X jaar gevangenis straf: Hiide Lisiewitz. Hedenmorgen vroeg is op het traject den HaagLeiden nabij Voorschoten ten gevolge van kortsluiting de bovenleiding doorgebrand. Dit gaf natuurlijk de noo dige vertraging er zijn 2 treinen in bei de richtingen uitgevallen maar in den loop van den morgen kon het euvel weer worden hersteld en ging het treinverkeer weer gewoon door. _i Zaterdag zijn de vonnissen geveld in het proces Belsen. Veroordeeld tot den dood door ophanging zijn: Kramer, dr. Klein, Peter Weingartner, Fr. Höszler, Irma Gre- se, Elizabeth Volkenrath, Juana Bormann, Wilhelm Dor, Ansgar Pichen, Karl Fran kisch en Franz Sterfel. (Voor Dor, Pichen en Frankisch luidde de uitspraak doodvon nis, zonder de toevoeging door ophanging.) Veroordeeld tot levenslange gevangenis straf: Erich Zodel. Veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf: Otto Kulessa, Heïnrich Schreirer, Wladislaw Ostrowski, Herta Ehlert en Helena Kopper. Tot 10 jaar ge vangenisstraf zijn veroordeeld: Anton Aurdziej, Herta Bothe, Ilse Forster, Ger trude Sauer, Stanislawa Staroaka, Juana Roth, Irene Haschke, Hannah Hampel en Hilde Lobauer. Tot 5 jaar gevangenisstraf

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1