Mussert voor zijn rechters MM! l Loodgietersleerlïng Weinig spanning Haarlemsche zaken Doodstraf geëischt PARKALEX VLOEREN Ir. Anton Adriaan Mussert, gewezen hoofdingenieur, leider van de N.S.B., zooals op de rol vermeld stond, is heden voor zijn rechters verschenen, om zich te verantwoorden voor het geen hij in de jaren 1940-1945 gedaan heeft. Het Bijzonder Gerechtshof te 's-Graven- hage was samengesteld uit: mr. A. L. M. van Berckel, president, prof. mr. P. G. M. van Oven en mr. H. Burgersdijk, civiele raadsleden en luitenant-generaal P. W. Best en generaal-majoor H. Ch. G. van Lawick, militaire leden. Als procureur-fiscaal had mr. J. Zaayer san de groene tafel plaats genomen, als griffier fungeerde mr. C. G. Iordens. Als toegevoegd verdediger van Mussert trad op mr. C. R. C. Wijckerheld Bisdom uit Utrecht, die bekend is uit verschillende politieke processen uit de bezettingsjaren, toen hij voor Duitsche rechtbanken ver schillende Engeland-vaarders en verzets lieden verdedigde, o.a. het bekende „Geu zenproces" en het proces tegen het comité „Vrij Nederland". Geen groote belangstelling. De publieke belangstelling was grooter dan bij het proces tegen Max Blokzijl maar toch niet groot. De bewaking. De bewaking van Mussert en van zijn naaste medewerkers die als getuige zullen optreden, was zeer scherp. Gister is het geheele gebouw onderzocht en gecontro leerd en daarna onder bewaking gesteld. Alle belangstellenden, die heden in het gebouw werden toegelaten, werden nauw keurig gecontroleerd. Omstreeks half tien arriveerde de ge vangenisauto uit Scheveningen met Mus sert en de twee gedetineerde getuigen mr. Carp en Van Dien. Mussert stapte lachend uit de auto en constateerde met galgen humor. dat de belangstelling hem meeviel. De drie mannen werden direct naar de cellen in de kelders van het gebouw over gebracht om daar te wachten tot het pro ces zou beginnen. Mussert was gekleed in een effen don kerblauw costuum. Hij poseerde, nadat hij in de verdachtenbank had plaats geno men, rustig voor de talrijke persfotogra fen en keek daarna belangstellend rond. Uiterlijk had hij weinig van zijn zelfver trouwen verloren. Hij maakte èn physiek èn geestelijk een gezonden indruk. Precies 10 uur kwam het hof binnen. De president mr. van Berckel deed Mus sert de gebruikelijke vragen en daarna was hef woord aan mr. J. Zaayer. den pro cureur-fiscaal, voor het uitspreken van de tenlaste legging. De dagvaarding. De voornaamste punten uit deze reeds gepubliceerde ten lastelegging zijn: Het trachten Nederland onder Duit sche heerschappij te brengen. Het pogen den grondwettelgken re- geeringsvorm van het Koninkrijk der Nederlanden omver te werpen en hulpverleening aan den vijand. Mr. Zaayer heeft deze drie punten uit voerig uitgewerkt en toegelicht met tal rijke citaten. De tenlastelegging omvat vijf getypte foliovellen. Mussert hoorde staande met kennelijke belangstelling het voorlezen van dit do cument aan. Mussert over den bond van Germaansche volken. Op een vraag van den president of Mussert de citaten erkent, antwoordt hij: Ja. Hij bracht echter naar voren, dat hij nooit de bedoeling heeft gehad Nederland onder vreemde heerschappij te brengen, integendeel, alles heeft gedaan om dit te voorkomen. De president toonde Mussert een aantal stukken, waaronder de befaamde nota be stemd voor Hisler, waarin hij de idee van een bond var, Germaansche volkeren, waarvan Nederland ook deel uit zou moe ten maken, onderschrijft. - Mussert noemde deze nota zijn politieke geloofsbelijdenis. Als Hitier den oorlog gewonnen zou hebben, aldus Mussert, zou hij aftreden als leider van het Duitsche volk en uit sluitend optreden als bondspresident. Al leen de twee punten „gemeenschappelijke weermacht en economie" zouden onder zijn directe bevelen staan. Er ontstond een korte discussie tusschen den president en den verdachte over de bevoegdheden van den voorzitter van den bond, welke Mus sert niet zoo verstrekkend beschouwt, al moest hij ten slotte toegeven, dat er geen enkele waarborg is, dat deze voorzitter als hij wil niet als een volkomen autocraat kan optreden. Het getuigenverhoor. De eerste getuige, het hoofd van den bijzonderen dienst van de P.O.D., die aan Mussert de eerste verhooren heeft afge nomen, zei, naar aanleiding van een vraag van den verdediger, dat Mussert den in druk maakte oprechte, waarheidsgetrou we antwoorden te geven. Mr. Carp, samensteller van het statuut van den bond van Germaansche volkeren verklaarde, dat de aanwijzingen, die hij van Mussert had gekregen, er op neer kwamen, dat waarborgen moesten worden geschapen, opdat de vrijheid en geestes- gerechtigdheid van Nederland gehand haafd zou blijven en bovendien, dat de „internationaliseering" dus het verlies der nationale waarden, tegengegaan zou worden. Het statuut zegt o.m., dat de lei ding van den bond in handen zal zijn van den Führer van het Duitsche rijk. De president merkte hierover op, dat hieruit toch duidelijk blijkt, dat Duitsch- land alle macht zou hebben. Mussert antwoordde er op, dat dit juist het punt was waarom deze bond nooit is doorgegaan (gelach) althans een van de redenen, verbetert hij zichzelf. De president stelde, nadat hij de yele stukken en documenten had geraadpleegd, verschillende vragen. Mussert antwoordde kort en duidelijk. Hij erkende dat hij Hitier heeft beschouwd als Führer aller Germanen. Ook het feit, dat hij den eed van trouw aan Hitier heeft afgelegd, geeft Mussert onmiddellijk toe, maar hij merkte met na druk op, dat hij als toevoeging had ver langd: „Dat hij nooit een daad behoefde te verrichten, welke in strijd zou zijn met de eer, de waardigheid en de belangen van het Nederlandsche volk". Van deze toevoeging is in Berlijn echter bitter wei nig noia genomen. Als derde en laatste getuige kwam kapi tein P. van Houten, hoofd van het bureau documentatie van centrale zuivering. Het is mogelijk geweest reeds in Londen een uitvoerig dossier tegen Mussert samen te stellen, waarover de getuige den president uitvoerig inlichtte. Ook de radioredevoe ringen werden vastgelegd op schrift en veelal ook op gramofoonplaten De eed aan Mussert. Hierop bracht de president den eed van trouw aan Mussert persoonlijk, welke deze het kader der N.S.B. heeft afgenomen, ter sprake. Mussert erkent het belang van dezen eed in verband met het belang van het feit, dat hij zelf den eed van trouw aan Hitler had afgelegd. Talrijke citaten werden door den presi dent voorgelezen, citaten waaruit blijkt, dat Mussert een zoo nauw mogelijke ver bondenheid met Duitschland zocht en waarin hij zijn trouw aan Hitier herhaal de malen betuigt. Onze Haagsche correspondent seint ons: Het proces tegen Mussert heeft dezen eer sten morgen weinig pakkends en weinig spannende scènes opgeleverd. Mussert zag er goed uit. Hij ontkende of verdraaide weinig; wel gaf hij zeer zonderlinge inter pretaties van zijn houding. Hij legde er den nadruk op, dat hij alle bewijsstukken in de Nederlandsche taal aan Seyss In- quart ter onderteekening had aangebo den. Er was een Duitsche vertaling bijge voegd. Mussert onderteekende slechts de Nederlandsche tekst! Wat betreft de vele beloften die ons via Seyss Inquart bereikten erkende M., dat vaak weinig van deze beloften was terechtgekomen. Over den eed van trouw aan Hicler zeide hij, erop te hebben vertrouwd, dat Hitier nooit iets zou hebben gevraagd dat tegen de eer en de belangen van Neder land zou zijn. Een groot aantal krantenknipsels van door M. uitgesproken redevoeringen enz. was ter zitting aanwezig. Vermakelijk was, dat M. zelf ook moest lachen bij het voor lezen van een ervan, aan welks slot een driewerf Sieg Heil stond. Het belangrijkste dezer zitting was, dat M. onomwonden erkende in een circulaire erop te hebben aangedrongen. Nederlan ders in een onderdeel van de Duitsche Wehrmacht te doen dienstnemen. Mussert zei nog: ..Een sterke N.S.B. was de eenige mogelijkheid om inlijving te ontgaan". „De steun aan den strijd tegen Rusland was het gevolg van mijn wensch om den strijd zoover mogelijk van onze lands grenzen te houden", zei Mussert, als ant woord op een vraag van den president in zake hulpverleening aan den vijand. Daarna kwam Mr. Carp weer voor om verklaringen af te leggen in het tweede punt van de tenlastelegging, n.l. het feit, dat Mussert in 1942 gepoogd heeft door middel van een wijziging in den Raad van State zichzelf als regent uit te laten roe pen en dus de bevoegdheden van de Ko ningin tot zich te trekken. Carp was de geestelijke vader van dit denkbeeld dat overigens geen effect heeft gehad, omdat de Duitschers. wier mede werking noodzakelijk was, hier niets voor voelden. Mussert verklaarde dan ten slotte met klem, dat hij het bezit der krooneigen- dommen wenschte om deze te behouden voor het Nederlandsche volk. Hierna schorste de president de zitting tot Woensdagochtend. Dan zal Mr. de Zaayer zijn requisitoir nemen. Het Bijz. Gerechtshof te Amsterdam opende zijn zitting van heden met de zaak tegen den Haarlemschen timmerman W. F. Berlemons, die in Nov. '44 aan de Deutsche Ordnungspolizei verraden zou hebben, dat in het perceel Parklaan 104 b een vuurwa pen aanwezig was. Verdachte gaf direct toe, dat hij den be- treffenden A. J. P. Vink aangegeven had; maar alleen om hem tot onderduiken te dwingen, daar Vink, die OT-man geweest was," een verhouding met zijn vrouw had. In zijn requisitoir trok mr. B. J. Besier de beweegredenen van verdachte in twijfel en achtte het bewezen, dat deze uit jalou- zie gehandeld had en eischte het maximum dat op deze daad staat. n.l. 5 jaar, met ont zetting uit actief en passief kiesrecht en het recht om bij dc gewapende macht te dienen voor het leven. De raadsman legde den nadruk op het menschelijk zwakke element en vroeg de mogelijkheid van noodweer te overwegen. Hij kwam vervolgens op den juridischen kant: verd, kon niet weten dat Vink com mandant van een KP was, maar wist niet anders of Vink was bij de OT geweest, waarvan hij ook eens papieren had laten zien. Hierna volgde de zaak tegen den bode der Prov. Griffie B. Wesseling. Hem was ten laste gelegd, dat hij in Juni 1942 W. Broos, die inmiddels In Dachau gestorven is, aa& gegeven had bij den politie-officier G. J p Verschoor, wegens het verspreiden van lil» gale lectuur. Verdachte, die NSB-er was, beweerde dooi een zekeren Stern onder bedreiging daartoi gedwongen te zijn. Zoowel Broos, WesseliM als Stern waren lid van de Luchtbescheü ming. Mr. Besier betreurde de noodzakelijkheid, in aanwezigheid van de vrouw van het slachtoffer de heele zaak te moeten opra. kelen. Kort voor het begin der sitting is hem nog bekend geworden, dat Stern ten sterk, ste ontkent, het dreigement geuit te hel), ben. Om de mogelijkheid te hebben, in ern. stiger gevallen zwaarder straffen uit te dee- len, wilde hij zich in dit geval beperken tot den eisch van levenslange gevangenisstrai met ontzetting uit het kiesrecht voor het leven. De verdediger gaf het leven van den ver. dachte weer, die reeds in 1933 lid van de NSB geworden was, veel last van zijn NSB-erschap ondervonden heeft en een moeilijk leven had door zijn suikerziekte, zijn domheid en het opzeggen van zijn pacht. Hij vergrootte de aannemelijkheid van het aansporen door Stern en betwistte de zekerheid van den dood van Broos. De uitspraak zal op 4 Dec. geschieden. De belangrijkste zaak van den ochtend was die tegen den wachtm. v. pol. Klaas Roder- mond. die door aangifte in Juli 1944 van de duikplaats in de Pieter Kiesstraat van den Jood A. Bliek en een gedeserteerden D. mili- tair aan Krist den dood van Bliek en ds. Ader uit Nieuwbeerta en de gevangenschap van de bewoonster van het bewuste perceel op zijn geweten heeft. Deze zaak heeft des tijds nogal wat opschudding veroorzaakt. De bewoonster van het perceel in de Pieter Kiesstraat vertelde, hoe verdachte wel bij haar aan huis kwam en soms met de onder duikers kaart speelde. Op een ochtend kwam een briefje voor Bliek, die niet thuis was. Zij maakte het open in bijzijn van Roder- mond en las, dat den volgenden dag een conferentie zou plaats hebben. Den volgen den dag waarschuwden de buren haar, dat ds. Ader en Bliek op straat gearresteerd waren. Rodermond was bij haar en even la ter drongen de S.D.-mannen het huis bin nen. De Duitscher bevond zich met een radio-toestel in de schuilplaats, maar werd ontdekt. Rodermond werd ook opgepakt, maar was kort daarop weer vrij. Getuige heeft steeds in de overtuiging ge leefd, dat Rodermond te goeder trouv. waa en zelfs toen zij uit gevangenschap terug kwam, deed hij zich nog als goed vriend voor. Eerst later kwam zij, mede door op merking m v deren op het idee van zijn onbetrouwbaarheid. Den laaïslen och end was verdachte in vér trouwen genomen door ds. Ader, dat zy in Utrecht een overval op de gevangenis be raamden en dat daarvoor wapenen noodij waren. De president wees op R's Judasrol, daar hij bij zyn z.g. arrestatie een vecht partij met den S.D. geënsceneerd heeft, zij het dan ook in opdracht van Krist. Ter elfder ure werd mej. Sjoerts als ge tuige opgeroepen. Zij vertelde dat Bliek reeds 20 jaar huisvriend was. Ook zij ver klaarde, dat verdachte op goeden voet met de slachtoffers stond. Thans was de openbare aanklager nog ernstiger dan tevoren. Met een klein terzijde naar de plechtige herbegrafenis, die heden te Haarlem geschiedt en waarbij misschien ook de slachtoffers van Rodermond's wan daad zijn, kwam hy tot felle critiek op het gedrag van dezen man, die niet eens lid der N.S.B. was en wien de eer was te beurt ge vallen, bij de Nederlandsche politie te die nen. Hij liet geen oogenblik twijfel bestaan aan den eisch, waarop hij het aanstuurde, de hoogste straf voor het ernstigste misdrijf; doodstraf. De aanvankelijke onbewogenheid van Ro dermond smolt bij de verdediging door zijn advocaat langzamerhand weg in een gesnik. Genoemde advocaat beperkte zich hoofdza kelijk tot het opsommen van enkele ook wel goede daden, die verd. tijdens den oorlog verricht heeft, waarvan de getuigen echter helaas niet opgeroepen konden worden Raadsman achtte de doodstraf in dit geval niet noodzakelijk, daar de veiligheid van den staat door verd. niet meer in gevaar ge bracht kan worden. Hij verzocht om een na der onderzoek naar degenen, die vóór hem zouden kunnen getuigen, maar die nog niet bereikbaar zijn. NET MEISJE GEVR. voor de morgenuren, v. Heyt- h.weg 24, achter Mariasticht. Gevr. MEISJE v. d. e. n. DAG MEISJE en WERKSTER, goed loon. Florastr. 14, Hrl.-Zuid. Heer all., gep. off., 50er, vr. V. zijn huishoud. HUISHOUD STER. Br. m. opg. van sal., enz. No. 3070 Wensing's Adv. Bur., Tempeliersstraat 32. ALLEENSTAANDE JUFFR. gevraagd, die - tegen vergoe ding van vrij wonen - bereid ls eenige huish. hulp te ver leenen aan alleenwonende be jaarde weduwe. Brieven met volledige inlichtingen onder no. 2684 bur. van dit blad WERKSTER gevr. voor 1 of 2 dagen in de week in Chr. ge zin en met vollen kost. Br. m. opgaaf van sal. no. 2682. Franken's Schoenenmagazijn Anegang 5 vraagt een besch. VERKOOPSTER per 1 Jan. Aanmelden tusschen 9-12 uur Accountant vr. een MEISJE v. kantoor. Mulo en typen strekt tot aanbeveling. Br. met opg. van verl. sal. no. 2685 bur. van dit blad Bereiderij, veredelingsbedrijf en handel in huiden en vel len, zoekt in verschillende plaatsen VERTROUWD DEPOTHOUDER. Gegadigden moeten over klei ne ruimte beschikken. Groote verdienstmogelijkheden. Aan biedingen ond. no. G 623 N.V. Alt.a's Reclame Advies Bur., N.Z. Voorburgw. 298, Amster dam C. gevraagd. Schotel-singel 21. Kunst-Atelier „Jacory", Berck- heydestraat 32, vraagt eenige vergevorderde PENSEELSCHILDERS. Glas in lood-industrie U. J. Doornbos, Koningstr. 39, Be verwijk. Voor direct gevraagd een GLAS-IN-LOODZETTER, eenigszlns met brand-schilde ren bekend. Groote Schadeverzekering Mij vraagt op zeer ruime voor waarden een JONG ACTIEF AGENT voor Haarlem en om geving. Br. no. 2689 bur. van dit blad Gevraagd door Koper-, alu minium- en witmetaalgiete- rijen ,,De Nijverheid". Van Hogendorpstraat, Beverwijk EEN PRIMA DRAAIER. Dame zoekt MIDDAGBETREK KING ev. bij kinderen, gezel- sch. v. oude dame. ontvang- (iame by Dr. of assistente der huisvrouw (kunn. koken) ook vertrouwenspost of dergelijks. Brieven no. 2674. BIEDT ZICHT AAN: KOK met langjarige praktijk in le klas hotels. Onverschillig waar. niet in A'dam. Intern. Br. De Vries. Ruyschstraat 13 Amsterdam-Oost. B. z. a. Jongeman voor TIM MER- OF MEUBELBRANCHE. Br. no. 2686 bur. v.d. blad KOST EN INWONING gezocht 't Liefst eigen kamer, geen be roeps. Brieven no. 2679 Rijksambtenaar (R.-K.) zoekt PENSION m. hulsel, verkeer, liefst kl. gezin of wed. Brie ven no. 2680 Dame zoekt een gestoff. ZIT- SLAAPKAMER bij bej. echtp. of dame-alleen of Heer-alleen tegen vergoeding van huise lijke bezigheden te doen. Br. onder no. 2675. Te huur v. J. echtp. z. kinde ren 2 gestoff. KAMERS met vrije keuk. en W.C. op netten stand. Brieven no. 2673 Aangeboden: ZIT-SLAAPKA- MER m. voll. pension, w., k. str. water, in Haarlem-N. Brie ven onder no. 2676. KOFFER, afm. 75 x 42 X 25 c.M. weinig gebruikt in ruil aangeb. voor koffer van kleiner formaat. Adres: Jac. Catslaan 4 (bij de Crayenestersingel). RUILEN. Aangeb. nwe. zeer mooie v. o. d. wandelsch. 40. 41, 42, nwe, gab. d.mantel 44 en dikke zwart lakensche h.- jas, nwe. gab. h.jas, gr. maat. Gevr.: gekl. en sport, d.sch. 38, baby-art., matting vloer- bed. Br. no. 2690 bnr. v.d. bi. WONING RUIL Aangeb. benedenflat A'dam-Z. 4 k„ groote badk., keuken, hall, tuin m. tuinhuis, huur f 45 p. m. Gevraagd: huis 6-8 k., omstreken Haarlem. Br. E. P. 498 Ricardo's Adv. Bur. Am sterdam. WONING RUIL Pracht bovenhuis bevatt. 5 ka mers. Huurpr. p. mnd. f 27.50 omgeving Middenweg. Te rui len voor heel huis of groot be nedenhuis. Br. no. 2677 HOOGE BELOONING voor terug bez. Siameesche poes, beige met zwarte pootjes. Flo rence A. de Boer. vrouwenarts Kleino Houtweg 73. NAAR ZEELAND De heer. die op den officieelen herdenkingsavond op Donder dag 22 Nov. in de Gem. Con certzaal naast de Zeeuwsehe dame, Schouwen-Duiveland, was gezeten, moet voor zaken per auto naar Zeeland en is bereid bedoelde dame mede te nemen. Datum kau door haar zelf worden bepaald. Zij ge lieve te berichten onder no. 2776 bur. v. d. blad GEVRAAGD woning of villatje te koop of te huur of een paar kamers. Brieven Boskró, Telef. 81082 Krommenie. HOOGTEZON' te koop gevr. Br. no. 2687 bur. v. d. blad TE KOOP GEVR. zeilboot liefst geclass. Br. no. 2681 bu reau van dit blad TE KOOP GEVR.: electr. kacheltje en lichtnetmotor pl.m. 3/4 P.K. Amsterdamstr. 25. Tel. 14809. Te koop gevraagd: PEDAAL-HARMONIUM (.orgel) (2 klavieren met pedaal). Kooy Aelbertsbergstraat 108. Hrl. Te koop aangeboden 2 WINTERJASSEN v. jongens van 8 en 11 jaar. z. g. als nieuw. Joan Maurits- plein 9. Overveen. Te koop aangeboden BROEIRAMEN (éénruiters) Brieven no. 2678 Bij exploit van mij, deurwaar der, d.d. 23 November 1945 is o.m. ten verzoeke van Jacobus van Dijk, wonende te 's Gra- venhage gedagvaard Willem Klein, woon- en verblijfplaats onbekend, om te verschijnen op Dinsdag 12 Maart 1946 des v.m. 10 uur voor de Rechtbank Haarlem in het Gerechtsge bouw aan de Jansstraat no. 81 om ten aangewezen dage In persoon of door iemand van zijnentwege van zijn aanwezen te doen blijken, bij gebreke waarvan door verzoeker, na het vervullen der voorgeschreven formaliteiten, zal worden ge concludeerd. dat bij vonnis worde verklaard dat er ten aanzien van genoemden Klein sedert 1 October 1942 rechts vermoeden van overlijden be staat. De deurwaarder. Van den Steenhoven Kinderhuissingel 108. Marrvixkcde 108 2 in eiken, leak en wortehnim sijn uü voorraad leverboot Roeleren en schoonmaken van porkewloete% Uit een exploit, d.d. 20 No vember 1900 vijf en veertig, uitgebracht door Pieter van den Steenhoven, deurwaarder bij de Arrondissement-s-Recht bank. te Haarlem, ten verzoe ke van HERMANN WETZLAR, wonende te Haarlem en al daar domicilie kiezende aan de Gedempte Oude Gracht no. 63, ten kantore van den pro cureur Mr. Wiebe Glastra blijkt, dat MARIANNE STE- FANIE SARA LEVENSTEIN, echtgenoote van requirant, wier verblijfplaats onbekend is, is gedagvaard om op Dins dag 5 Februari 1900 zes en veertig des voormiddags te tien uur bij procureur te ver schijnen ter terechtzitting van de Arrondissements-Rechtbank te Haarlem, gehouden wor dende in het Paleis van Justi tie aan de Jansstraat no. 81 te Haarlem, teneinde alsdan en aldaar te hooren eisch doen en concludeeren tot echtschei ding in voege als bij exploit omschreven.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 3