Haarlems Dagblad
Sjarir wil weer besprekingen
Seyss Inquart onder het mes
Seyss'
Grenzen
„Het heeft geen zin op verbetering
in den toestand te wachten"
Het woord is aan....
Gedeeltelijk accoord
over Mantsjoerije
Het verraad aan Oostenrijk
verantwoordelijkheid
inzake Nederland
60e Jaargang No. 18102
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
Bureaux: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peeroboom
Donderdag 29 Nov. 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825.
O INDS de bevrijding bestaat bij veel
menschen een^ groote en begrijpelijke
drang om naar het buitenland te gaan.
De meesten hebben daar geen kans op.
Een minderheid, die wgl slaagt, moet we
kenlang met hardnekkigheid officieele bu
reaux afloopen om de noodige bewijzen
van goed gedrag, visa enzoovoorts te ver
garen. En degenen onder hen, die han
delszaken willen gaan behartigen, staan
voor nog heel wat grooter moeilijkheden.
Het Europeesche grenzen-spel werkt hin
derlijker en remmender dan ooit tevoren.
Wij mogen verwachten dat het iets vlot
ter zal gaan functioneeren als wij wat
verder van den oorlog af raken, ofschoon
„het ijzeren gordijn dat Europa in tweeën
deelt", als nieuwe scheidsmuur weinig
vooruitzichten biedt aan diegenen, die
zich naar het Oosten zouden willen be
geven. Aannemend dat daar voorloopig
geen kansen bestaan is men evenwel ge
neigd zich af te vragen, hoe het in het
Westen zal gaan. De jongeren zullen het
nauwelijks kunnen gelooven, maar er is
een tijd geweest, waarin men in Europa
zonder paspoort kon reizen. Er waren na
tuurlijk wel douanes, zooveel mogelijk
douanes, maar aan paspoorten dacht geen
mensch. Dit milde tijdperk werd afgeslo
ten in den zomer van 1914, toen de eerste
wereldoorlog uitbrak. Het keerde nimmer
weer. Kan iemand zich voorstellen dat
het ooit zal weerkeeren, als de Europee
sche versnippering blijft voortduren en
straks weer met kunst en vliegwerk moet
worden voorkomen, dat dit deel der we
reld zich verder ontwikkelt?
Die grenzen belemmeren heel wat meer
dan het comfortabel reizigersverkeer. Zij
beteekenen, om een welbekend Hollandsch
beeld te bezigen, dat binnenlandsche po
litieke verdeeldheden geldt: hokjes en
schotjes. Zij behoorden alleen bestuurs
bevoegdheden te beperken. In werkelijk
heid sluiten zij de volken van elkaar af
In enge nationalismen, verlammen den
handel, beperken de ontwikkeling van
een versnipperde industrie en veroorza
ken conflicten tengevolge van het wan
trouwen, uit dit alles ontstaan. Daarbij
ziet men een alierdwaasten toestand zich
voortdurend verergeren. Frankrijk, een
door zijn bodem schatrijk groot land, kan
tengevolge van steeds toenemende onder
bevolking dien bodem niet voldoende be
werken, terwijl kleine landen als België
en Nederland, die er vlak ten Noorden
van liggen, dermate overbevolkt zijn, dat
de meest intensieve bodemcultuur ze niet
in de gelegenheid kan stellen, in hun
eigen behoeften te voorzien. Ook de
drooglegging van een Zuiderzee is onvol
doende om dit probleem op te lossen. De
industrieele ontwikkeling wordt belem
merd door gebrek aan afzetgebied, want
de andere landen hebben zich met hooge
tarieven met grensmaatregelen in
toenemende mate tegen concurrentie be
schermd.
Als er geen nieuwe aaneensluiting van
volken in het Westen ontstaat, als men in
Europa niet den moed ontwikkelt om de
teekenen der tijden te verstaan en ver
ouderde verhoudingen te doorbreken, zul
len wij in diezelfde vooroorlogsche ellen
de terugvallen. Dan krijgen wij weer de
krampachtige pogingen tot nationale zelf
voorziening, die bij voorbaat tot misluk-
king gedoemd zijn en dan zal opnieuw de
machteloosheid van de nationale parle
menten blijken. Want zij zijn te klein,
hun bevoegdheden en mogelijkheden zijn 1
te gering, om deze problemen tot oplos-
sing te brengen. Het was Ortega y Gasset,
die in zijn merkwaardig boek „De Op
stand der Horden" nu twaalf jaar geleden
de belangwekkende uitspraak deed, dat
aan de parlementen niet veel mankeerde,
maar dat men eenvoudig niet meer wist.
waarvoor men ze gebruiken moest! Het
is een woord, dat overdenking verdient
en dat wij in herinnering moeten houden.
Zou het voortreffelijkst-denkbare parle
ment in een West-Europeesch land straks
in staat blijken de nationale zelfvoorzie
ning te waarborgen, een sluitende begroo
ting te maken, het arbeidsvraagstuk op te
lossen en werkloosheid te voorkomen? Ja,
hoe dan eigenlijk? En is het logisch aan
vaardbaar, is het op zakelijke gronden te
verdedigen dat het onderbevolkte Frank
rijk zijn bodem niet zal kunnen bewerken
terwijl België en Nederland met een over
schot aan arbeidskrachten worstelen?
Het doet sommigen niet prettig aan als
men deze dingen zoo ronduit zegt, want
„doorbraken" zijn niet eenvoudig. Men
moet er afstand bij doen van vooróordee-
len en achterdocht. Men moet erg dur
ven. Het is niet voldoende een Westelijk
blok te vormen met militaire overeen
komsten, die trouwens op zichzelf weinig
duurzaamheid waarborgen. De volken
moeten aaneengesloten worden in een
grooter geheel (met behoud van eigen
aard en zelfbestuur). Er moet Europeesch
gedacht worden. Men moet erkennen dat
werkelijke vernieuwing pas kan slagen
als men deze groote vernieuwing, die
niet in een onderonsje binnen oude gren
zen opgelost kan worden, onder oogen
durft zien en arnvatten. Mr.ar aks die durf
niet geboren wordt blijft het de kleine,
oude politiek van de Europeesche mis
lukkingen en eindelooze ruzies, die ons
onvermijdelijk naar een derde catastrophe
moet voeren. Ortega heeft het indertijd
aldus uitgedrukt: „Europa's luisterrijk en
lang verleden heeft het tot een nieuwe
levenstaak doen komen, waarin alles groo
teren omvang heeft gekregen, doch tege-
Sjarir heeft aan den tin. Press-eorr. te
Batavia meegedeeld, dat hjj de besprekin
gen met Engelschen en Nederlanders weer
wil beginnen. Een datum hiervoor is nog
niet vastgesteld. Volgens Sjarir heeft het
geen zin te wachten op een verbetering
in den toestand.
Deze verklaring is afgelegd na afloop
van de Indonesische Nationale Conventie.
Sjarir's ..kabinet" heeft met groote meer
derheid van stemmen (89 vóór, 15 blanco,
8 tegen) een vertrouwensvotum gekregen.
In een verklaring heeft Sjarir gezegd, dat
er openlijk kwesties waren behandeld,
welke men een maand tevoren nog slechts
fluisterend durfde te noemen. Naar zijn
meening was de weg vrij voor belangrijke
vorderingen in alle richtingen. Zijn „re
geering" voelde nu, dat zij kon rekenen
op den steun van alle belangrijke elemen
ten, ook in het kamp der extremisten. Hij
zou in plaatsen waar het nog niet rustig
was besprekingen met de leiders gaan
voeren.
Hatta kondigde de economische recon
structie en het herstel dér algemeene vei
ligheid aan. Naar zijn meening had de
„republiek" duidelijk laten blijken, dat zij
zich niet zou inlaten met besprekingen
met de Nederlanders onder de schaduw
van het door de Nederlandsche soldaten
gebrachte terrorisme, maar dat zij steeds
bereid was met de Engelschen onderhan
delingen aan te knoopen. De deur voor
onderhandelingen met de Nederlanders
bleef echter open. In Sjarir's „kabinet"
zullen als gevolg van de in de Conventie
gehouden besprekingen, vier leden ver
vangen worden, waarschijnlijk door leden
van de groep, welke op de Conventie in
de oppositie tegen Sjarir waren.
Oo rlogsacti viteit
in Bandoeng
Woensdag heerschte in Bandoeng vol
ledige oorlogsactiviteit. Nederlanders en
Indo-Europeanen, moede van het wach
ten op actie en geërgerd door het moor
den en plunderen van de Indonesiërs, be
gonnen Indonesische auto's aan te houden,
Een Zwitserscii graanschip de „Dubrov-
nik" is niet een lading' van 8000 ton
tarwe voor Zwitserland de llotterdam-
sche haven binnengeloopen. Tot nu toe
had Zwitserland voor haar graanimport
steeds van andere havens gebruik ge
maakt, daar de opslag van graan te Rot
terdam aanvankelijk op moeilijkheden
stuitte. Daar deze moeilijkheden nu uit
den weg zijn geruimd zal liet graan via
den Rijn en het Rijn-Rhónekanaal naar
Zwitserland worden vervoerd. Rotterdam
is momenteel de eenige haven, vanwaar
het graan per sehip naar Zwitserland
kan worden gebracht. Tijdens het lossen
van het graanschip. (P.)
lijkertijd zijn de instellingen van dat ver
leden dwergachtig klein en beletten zij
den tegenwoordigen groei. Europa is tot
groei geraakt als een samenstel van afzon
derlijke naties. In zekeren zin zijn de idéé
en het gevoel van nationaliteit zijn ken
merkendste uitvinding. Maar nu ziet Euro
pa zich verplicht, zichzelf te overvleuge
len. Dit is het schema van het ontzaglijke
drama, dat in de komende jaren zich zal
afspelen."
Bevat die voorspelling van 1933 waar
heid of niet? Is het drama nu ver genoeg
gevordeid om tot een gelukkig einde te
voeren? Of blijft Europa bij zijn dwerg
achtig kleine instellingén uit het verleden,
verder koers zettend naar den ondergang?
R, P.
wapens in beslag te nemen, gevangenen te
maken en Indonesische huizen binnen te
dringen. De driekleur wapperde van eigen
patrouille-auto's. De stad uitkammend,
dwongen zij de winkeliers hun goederen
aan de Europeanen te verkoopen, om de
boycot te breken.
Intusschen zetten de Britsche en Japan-
sche troepen de zuivering van de stad
voort, in het bijzonder in de omgeving van
het beroemde Preanger-hotel. Er werd
een kleine hoeveelheid wapens en ook
Amerikaansche munitie gevonden. Vijf
Indonesiërs die tegenstand boden werden
gedood. Twee werden geëxecuteerd om
dat zij weigerden de wapens te overhan
digen. Vanwege het afloopen van het ulti
matum van den Britschen commandant
aan den gouverneur van W.-Java, waarop
deze tot nu niet antwoordde, is het den
Europeanen verboden Donderdag de hui
zen te verlaten.
Woensdagavond is het weer tot gevech
ten gekomen in N.-Bandoeng. Een groot
aantal Indonesiërs nam aan den strijd
deel. Er werd gebruik gemaakt van mor
tieren en machinegeweren. De Indonesiërs
verlaten de door de Engelschen bescherm
de zone en de Nederlanders trekken erin.
Er komen in de stad veel vluchtelingen
uit Midden-Java aan, die huisvestingspro
blemen veroorzaken.
De Indonesiërs zijn begonnen met voor
bereidingen voor het inrichten van een
verdedigingszone in de industriewijk.
Meer dan 1000 evacué's uit Buitenzorg
zijn naar Soekaboemi overgebracht. De
bevolking van twee interneeringskampen
te Banjoebiroe is naar Ambarawa ver
voerd. Er komen Indonesische versterkin
gen aan uit Magelang in het gebied Djam-
bo en Soember. Hun troepen bij Amba
rawa versterken zij nog. Zij kappen hoo
rnen, leggen mijnen en maken loopgraven
Confucius:
In hun natuur zijn alle
menschen gelijk; het zijn
hun gewoonten die de ver
schillen maken.
in het Zuiden en Zuid-Westen van de
plaats.
Generaal Christison is momenteel op
Sumatra.
De Australische troepen zullen uit Ba-
likpapan worden teruggetrokken. Van
Nederlandsche zijde wordt beweerd, dat
Australische soldaten daar wapens aan de
Indonesiërs verko->
Soerabaja bezet
Het Geallieerde hoofdkwartier te Bata-
via deelt mede dat Soerabaja, de derde
stad van Java, nu volledig door de geal
lieerde troepen bezet is. Van de lucht uit
heeft men Woensdag een evacuatie op
groote schaal van Indonesiërs uit de stad
waargenomen. De Indonesische artillerie
heeft het dien dag zwaar te verduren ge
had.
Van gezaghebbende zijde wordt vernomen
dat Moskou en Tsjoengking een overeen*
komst hebben bereikt waarbij het de Natio
nalistische Chineesche troepen wordt toege
staan per vliegtuig naar Moekden en Tsjang-
tsjoen in Mandsjoerije te komen. Deze over
eenkomst beteekent echter niet dat alle
punten zijn opgelost. Van de zelfde zijde
werd verklaard dat de Russische militaire
politie den communisten te Tsjangtsjoen en
Moekden opdracht heeft gegeven Tsjang
tsjoen te veriaten, welk bevel werd opge
volgd. (Un. Press).
Een Bach-Beethoven Cyclus zal door
Mare Rozelaar, cello en George v. Renesse,
piano op de Zaterdagen 1, 8 en 15 December
in de Begijnhofkapel te Haarlem gegeven
worden, waarbij alle duo 'sonates en sol®
suiten ten gehoore worden gebracht.
Met behulp van kaarten, documenten en
de verklaringen van een getuige, heeft de
Amerikaansche assistent-aanklager giste
ren getracht, de aanleidingen en achter
gronden van de „Anschluss" van Oosten
rijk vast te stellen.
Bij de passage, waarin Messersmith,
voormalig Amerikaansch consul-generaal
te Weenen, verklaart, dat de Nazi-terreur
methoden noodzakelijk geacht werden,
schudde Göring heftig 't hoofd en ook in 't
verdere verloop van de zitting geeft Her
mann meer dan eens te kennen, dat hij
zijn „Es ist nicht wahr" nog niet verleerd
is. Uit het rapport over de besprekingen
tusschen Hitler en Mussolini, in den zo
mer van 1934, waar het Italiaansche staats
hoofd voor Hitler's zaak gewonnen moest
worden, blijkt duidelijk, dat de provo-
ceerende onlusten In Oostenrijk door
Duitschland geënsceneerd werden, en dat
de opzet van de Nazi-politiek in Oost-
Europa was: Verkrijging van de macht
tot de Turksche grens. De moord op Dol-
fuss, die later als een vaderlandslievende
daad voorgesteld werd, werd door Alder
man als zeer belangwekkend en opwindend
gekenschetst.
De verradersrol van
Seyss-lnquart
Ook de rol, die Seyss Inquart bij de in
lijving van Oostenrijk heeft gespeeld,
maakte een punt van bespreking uit op de
zitting van gisteren. Door de Duitsche
Rijksbank werd maandelijks 200.000 Mark
gefourneerd voor de Oostenrijksche „zaak"
zoodat Seyss zoo goed als blanco crediet
genoot bij het volvoeren van zijn plannen.
„Het is een historisch feit, dat Seyss In
quart de eerste Quisling in Europa is ge
weest". Uit de documenten blijkt, dat hij
in 1934 tot de overtuiging kwam, dat het
bestaande clcricale bestuur in Oostenrijk
met alle beschikbare middelen moest wor
den bestreden. „Oostenrijk is wel een mis
waard", zoo schreef hij. Hij legde de fun
damenten voor de putsch van 1938, werkte
de politieke partijen tegen, vervolgde het
Jodendom, de vrijmetselarij en ploegde de
Oostenrgksche grond, de grond van zijn
vaderland, voor het verderfelijke Nazi
zaad.
Volgens beëedigde getuigenverklaringen
heeft Seyss, die drie dagen voor de an
nexatie kanselier van Oostenrijk werd,
Sehuschnigg op grove wijze misleid, door
de grootste vriendschap voor te wenden
en tegelijkertijd geheime bezoeken aan
Hitier te brengen.
Tijdens deze onthullingen is Seyss on
rustig. Een schriftelijke verklaring van
Sehuschnigg wordt d-oor het Hof niet aan
vaard, slechts Sehuschnigg zelf kan ge
hoord worden. Met behulp van een voor
raad documenten, waarmee de historici
jaren werk zullen hebben, worden de di
plomatieke intriges, die aan den „An
schluss" voorafgingen, belicht.
De voormalige Oostenrijksche bondskan
selier Sehuschnigg, een der voornaamste
getuigen a charge in het Neurenbergsche
proces, is spoorloos verdwenen. Er wordt
beweerd, dat hij zich naar Rome heeft
begeven.
Hess niet krankzinnig
Een internationale commissie heeft de
geestvermogens van Rudolf Hess onder
zocht en is tot de conclusie gekomen, dat
hij niet krankzinnig of geestesziek in den
gewonen zin genoemd kan worden. Zijn
geheugenzwakte lijkt hij te willen uitbui
ten als verdedigingsmiddel. In elk geval
kan hij niet ontslagen worden van ver
antwoordelijkheid aan het hem ten lasta
gelegde.
Woensdag heeft een A.N.P.-verslaggever
een ontmoeting gehad met den verdediger
van Seyss Inquart. dr. Laternser uit Wies-
baden, de man, die de verdediging, voor
zoover betrekking hebbend op de Neder
landsche aanklacht, voor zijn rekening
neemt. Laternser vocht als officier in Rus
land en Roemenië.
De verdediger vroeg zich af, of in Ne
derland iemand gevonden zou kunnen
worden, die verklaringen ten gunste van
Seyss wil afleggen. Hij is volkomen on
bekend met Nederlandsche toestanden en
weet dus heelemaal niet hoe ons land
door toedoen van de Duitschers en niet
in de laatste plaats door Seyss aan den
rand van den ondergang gebracht is. La
ternser nam kennis van een beknopt me
morandum der Nederlandsche regeering
omtrent de aanklacht ert voorts van door
Seyss gehouden redevoeringen. Hij be
grijpt den groeten haat en den afkeer van
liet Nederlandsche volk ten opzichte van
de Duitschers die volgens hem de eerste
honderd jaar uitgeschakeld zjjn. Hij legde
er den nadruk op. dat hjj, evenmin als een
enkele verdediger wan plan is, misdaden
goed te praten. Over het definitieve lot
der beklaagden maakt waarschijnlijk geen.
enkele verdediger zich eenigerlei illusie.
Het is hier dus om de technische verdedi
ging te doen.
De vraag, die bij Seyss' verdediging,
zooals deze thans voorbereid wordt, rijst,
is, of het ertoe doet, of hij getracht heeft
goeds te doen of iets tegen te houden. Alle
beklaagden te Neurenberg willen het blij
kens hun uitlatingen over die boeg gooien.
Het Nederlandsche volk was in 1940 reeds
op het ergste voorbereid, toen de uaana
Seyss als rijkscommissaris werd genoemd.
Een groot deel van ons volk wist, wat voor
vleesch het in de kuip had. Dat de ver
dediger het met de bewijsvoering ver zal
brengen, is niet aan te nemen.