Haarlems Dagblad Sjarir wil weer besprekingen Seyss Inquart onder het mes Seyss' Grenzen „Het heeft geen zin op verbetering in den toestand te wachten" Het woord is aan.... Gedeeltelijk accoord over Mantsjoerije Het verraad aan Oostenrijk verantwoordelijkheid inzake Nederland 60e Jaargang No. 18102 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem Bureaux: Kennemerlaan 154, Telef. 5437. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peeroboom Donderdag 29 Nov. 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal 4. tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825. O INDS de bevrijding bestaat bij veel menschen een^ groote en begrijpelijke drang om naar het buitenland te gaan. De meesten hebben daar geen kans op. Een minderheid, die wgl slaagt, moet we kenlang met hardnekkigheid officieele bu reaux afloopen om de noodige bewijzen van goed gedrag, visa enzoovoorts te ver garen. En degenen onder hen, die han delszaken willen gaan behartigen, staan voor nog heel wat grooter moeilijkheden. Het Europeesche grenzen-spel werkt hin derlijker en remmender dan ooit tevoren. Wij mogen verwachten dat het iets vlot ter zal gaan functioneeren als wij wat verder van den oorlog af raken, ofschoon „het ijzeren gordijn dat Europa in tweeën deelt", als nieuwe scheidsmuur weinig vooruitzichten biedt aan diegenen, die zich naar het Oosten zouden willen be geven. Aannemend dat daar voorloopig geen kansen bestaan is men evenwel ge neigd zich af te vragen, hoe het in het Westen zal gaan. De jongeren zullen het nauwelijks kunnen gelooven, maar er is een tijd geweest, waarin men in Europa zonder paspoort kon reizen. Er waren na tuurlijk wel douanes, zooveel mogelijk douanes, maar aan paspoorten dacht geen mensch. Dit milde tijdperk werd afgeslo ten in den zomer van 1914, toen de eerste wereldoorlog uitbrak. Het keerde nimmer weer. Kan iemand zich voorstellen dat het ooit zal weerkeeren, als de Europee sche versnippering blijft voortduren en straks weer met kunst en vliegwerk moet worden voorkomen, dat dit deel der we reld zich verder ontwikkelt? Die grenzen belemmeren heel wat meer dan het comfortabel reizigersverkeer. Zij beteekenen, om een welbekend Hollandsch beeld te bezigen, dat binnenlandsche po litieke verdeeldheden geldt: hokjes en schotjes. Zij behoorden alleen bestuurs bevoegdheden te beperken. In werkelijk heid sluiten zij de volken van elkaar af In enge nationalismen, verlammen den handel, beperken de ontwikkeling van een versnipperde industrie en veroorza ken conflicten tengevolge van het wan trouwen, uit dit alles ontstaan. Daarbij ziet men een alierdwaasten toestand zich voortdurend verergeren. Frankrijk, een door zijn bodem schatrijk groot land, kan tengevolge van steeds toenemende onder bevolking dien bodem niet voldoende be werken, terwijl kleine landen als België en Nederland, die er vlak ten Noorden van liggen, dermate overbevolkt zijn, dat de meest intensieve bodemcultuur ze niet in de gelegenheid kan stellen, in hun eigen behoeften te voorzien. Ook de drooglegging van een Zuiderzee is onvol doende om dit probleem op te lossen. De industrieele ontwikkeling wordt belem merd door gebrek aan afzetgebied, want de andere landen hebben zich met hooge tarieven met grensmaatregelen in toenemende mate tegen concurrentie be schermd. Als er geen nieuwe aaneensluiting van volken in het Westen ontstaat, als men in Europa niet den moed ontwikkelt om de teekenen der tijden te verstaan en ver ouderde verhoudingen te doorbreken, zul len wij in diezelfde vooroorlogsche ellen de terugvallen. Dan krijgen wij weer de krampachtige pogingen tot nationale zelf voorziening, die bij voorbaat tot misluk- king gedoemd zijn en dan zal opnieuw de machteloosheid van de nationale parle menten blijken. Want zij zijn te klein, hun bevoegdheden en mogelijkheden zijn 1 te gering, om deze problemen tot oplos- sing te brengen. Het was Ortega y Gasset, die in zijn merkwaardig boek „De Op stand der Horden" nu twaalf jaar geleden de belangwekkende uitspraak deed, dat aan de parlementen niet veel mankeerde, maar dat men eenvoudig niet meer wist. waarvoor men ze gebruiken moest! Het is een woord, dat overdenking verdient en dat wij in herinnering moeten houden. Zou het voortreffelijkst-denkbare parle ment in een West-Europeesch land straks in staat blijken de nationale zelfvoorzie ning te waarborgen, een sluitende begroo ting te maken, het arbeidsvraagstuk op te lossen en werkloosheid te voorkomen? Ja, hoe dan eigenlijk? En is het logisch aan vaardbaar, is het op zakelijke gronden te verdedigen dat het onderbevolkte Frank rijk zijn bodem niet zal kunnen bewerken terwijl België en Nederland met een over schot aan arbeidskrachten worstelen? Het doet sommigen niet prettig aan als men deze dingen zoo ronduit zegt, want „doorbraken" zijn niet eenvoudig. Men moet er afstand bij doen van vooróordee- len en achterdocht. Men moet erg dur ven. Het is niet voldoende een Westelijk blok te vormen met militaire overeen komsten, die trouwens op zichzelf weinig duurzaamheid waarborgen. De volken moeten aaneengesloten worden in een grooter geheel (met behoud van eigen aard en zelfbestuur). Er moet Europeesch gedacht worden. Men moet erkennen dat werkelijke vernieuwing pas kan slagen als men deze groote vernieuwing, die niet in een onderonsje binnen oude gren zen opgelost kan worden, onder oogen durft zien en arnvatten. Mr.ar aks die durf niet geboren wordt blijft het de kleine, oude politiek van de Europeesche mis lukkingen en eindelooze ruzies, die ons onvermijdelijk naar een derde catastrophe moet voeren. Ortega heeft het indertijd aldus uitgedrukt: „Europa's luisterrijk en lang verleden heeft het tot een nieuwe levenstaak doen komen, waarin alles groo teren omvang heeft gekregen, doch tege- Sjarir heeft aan den tin. Press-eorr. te Batavia meegedeeld, dat hjj de besprekin gen met Engelschen en Nederlanders weer wil beginnen. Een datum hiervoor is nog niet vastgesteld. Volgens Sjarir heeft het geen zin te wachten op een verbetering in den toestand. Deze verklaring is afgelegd na afloop van de Indonesische Nationale Conventie. Sjarir's ..kabinet" heeft met groote meer derheid van stemmen (89 vóór, 15 blanco, 8 tegen) een vertrouwensvotum gekregen. In een verklaring heeft Sjarir gezegd, dat er openlijk kwesties waren behandeld, welke men een maand tevoren nog slechts fluisterend durfde te noemen. Naar zijn meening was de weg vrij voor belangrijke vorderingen in alle richtingen. Zijn „re geering" voelde nu, dat zij kon rekenen op den steun van alle belangrijke elemen ten, ook in het kamp der extremisten. Hij zou in plaatsen waar het nog niet rustig was besprekingen met de leiders gaan voeren. Hatta kondigde de economische recon structie en het herstel dér algemeene vei ligheid aan. Naar zijn meening had de „republiek" duidelijk laten blijken, dat zij zich niet zou inlaten met besprekingen met de Nederlanders onder de schaduw van het door de Nederlandsche soldaten gebrachte terrorisme, maar dat zij steeds bereid was met de Engelschen onderhan delingen aan te knoopen. De deur voor onderhandelingen met de Nederlanders bleef echter open. In Sjarir's „kabinet" zullen als gevolg van de in de Conventie gehouden besprekingen, vier leden ver vangen worden, waarschijnlijk door leden van de groep, welke op de Conventie in de oppositie tegen Sjarir waren. Oo rlogsacti viteit in Bandoeng Woensdag heerschte in Bandoeng vol ledige oorlogsactiviteit. Nederlanders en Indo-Europeanen, moede van het wach ten op actie en geërgerd door het moor den en plunderen van de Indonesiërs, be gonnen Indonesische auto's aan te houden, Een Zwitserscii graanschip de „Dubrov- nik" is niet een lading' van 8000 ton tarwe voor Zwitserland de llotterdam- sche haven binnengeloopen. Tot nu toe had Zwitserland voor haar graanimport steeds van andere havens gebruik ge maakt, daar de opslag van graan te Rot terdam aanvankelijk op moeilijkheden stuitte. Daar deze moeilijkheden nu uit den weg zijn geruimd zal liet graan via den Rijn en het Rijn-Rhónekanaal naar Zwitserland worden vervoerd. Rotterdam is momenteel de eenige haven, vanwaar het graan per sehip naar Zwitserland kan worden gebracht. Tijdens het lossen van het graanschip. (P.) lijkertijd zijn de instellingen van dat ver leden dwergachtig klein en beletten zij den tegenwoordigen groei. Europa is tot groei geraakt als een samenstel van afzon derlijke naties. In zekeren zin zijn de idéé en het gevoel van nationaliteit zijn ken merkendste uitvinding. Maar nu ziet Euro pa zich verplicht, zichzelf te overvleuge len. Dit is het schema van het ontzaglijke drama, dat in de komende jaren zich zal afspelen." Bevat die voorspelling van 1933 waar heid of niet? Is het drama nu ver genoeg gevordeid om tot een gelukkig einde te voeren? Of blijft Europa bij zijn dwerg achtig kleine instellingén uit het verleden, verder koers zettend naar den ondergang? R, P. wapens in beslag te nemen, gevangenen te maken en Indonesische huizen binnen te dringen. De driekleur wapperde van eigen patrouille-auto's. De stad uitkammend, dwongen zij de winkeliers hun goederen aan de Europeanen te verkoopen, om de boycot te breken. Intusschen zetten de Britsche en Japan- sche troepen de zuivering van de stad voort, in het bijzonder in de omgeving van het beroemde Preanger-hotel. Er werd een kleine hoeveelheid wapens en ook Amerikaansche munitie gevonden. Vijf Indonesiërs die tegenstand boden werden gedood. Twee werden geëxecuteerd om dat zij weigerden de wapens te overhan digen. Vanwege het afloopen van het ulti matum van den Britschen commandant aan den gouverneur van W.-Java, waarop deze tot nu niet antwoordde, is het den Europeanen verboden Donderdag de hui zen te verlaten. Woensdagavond is het weer tot gevech ten gekomen in N.-Bandoeng. Een groot aantal Indonesiërs nam aan den strijd deel. Er werd gebruik gemaakt van mor tieren en machinegeweren. De Indonesiërs verlaten de door de Engelschen bescherm de zone en de Nederlanders trekken erin. Er komen in de stad veel vluchtelingen uit Midden-Java aan, die huisvestingspro blemen veroorzaken. De Indonesiërs zijn begonnen met voor bereidingen voor het inrichten van een verdedigingszone in de industriewijk. Meer dan 1000 evacué's uit Buitenzorg zijn naar Soekaboemi overgebracht. De bevolking van twee interneeringskampen te Banjoebiroe is naar Ambarawa ver voerd. Er komen Indonesische versterkin gen aan uit Magelang in het gebied Djam- bo en Soember. Hun troepen bij Amba rawa versterken zij nog. Zij kappen hoo rnen, leggen mijnen en maken loopgraven Confucius: In hun natuur zijn alle menschen gelijk; het zijn hun gewoonten die de ver schillen maken. in het Zuiden en Zuid-Westen van de plaats. Generaal Christison is momenteel op Sumatra. De Australische troepen zullen uit Ba- likpapan worden teruggetrokken. Van Nederlandsche zijde wordt beweerd, dat Australische soldaten daar wapens aan de Indonesiërs verko-> Soerabaja bezet Het Geallieerde hoofdkwartier te Bata- via deelt mede dat Soerabaja, de derde stad van Java, nu volledig door de geal lieerde troepen bezet is. Van de lucht uit heeft men Woensdag een evacuatie op groote schaal van Indonesiërs uit de stad waargenomen. De Indonesische artillerie heeft het dien dag zwaar te verduren ge had. Van gezaghebbende zijde wordt vernomen dat Moskou en Tsjoengking een overeen* komst hebben bereikt waarbij het de Natio nalistische Chineesche troepen wordt toege staan per vliegtuig naar Moekden en Tsjang- tsjoen in Mandsjoerije te komen. Deze over eenkomst beteekent echter niet dat alle punten zijn opgelost. Van de zelfde zijde werd verklaard dat de Russische militaire politie den communisten te Tsjangtsjoen en Moekden opdracht heeft gegeven Tsjang tsjoen te veriaten, welk bevel werd opge volgd. (Un. Press). Een Bach-Beethoven Cyclus zal door Mare Rozelaar, cello en George v. Renesse, piano op de Zaterdagen 1, 8 en 15 December in de Begijnhofkapel te Haarlem gegeven worden, waarbij alle duo 'sonates en sol® suiten ten gehoore worden gebracht. Met behulp van kaarten, documenten en de verklaringen van een getuige, heeft de Amerikaansche assistent-aanklager giste ren getracht, de aanleidingen en achter gronden van de „Anschluss" van Oosten rijk vast te stellen. Bij de passage, waarin Messersmith, voormalig Amerikaansch consul-generaal te Weenen, verklaart, dat de Nazi-terreur methoden noodzakelijk geacht werden, schudde Göring heftig 't hoofd en ook in 't verdere verloop van de zitting geeft Her mann meer dan eens te kennen, dat hij zijn „Es ist nicht wahr" nog niet verleerd is. Uit het rapport over de besprekingen tusschen Hitler en Mussolini, in den zo mer van 1934, waar het Italiaansche staats hoofd voor Hitler's zaak gewonnen moest worden, blijkt duidelijk, dat de provo- ceerende onlusten In Oostenrijk door Duitschland geënsceneerd werden, en dat de opzet van de Nazi-politiek in Oost- Europa was: Verkrijging van de macht tot de Turksche grens. De moord op Dol- fuss, die later als een vaderlandslievende daad voorgesteld werd, werd door Alder man als zeer belangwekkend en opwindend gekenschetst. De verradersrol van Seyss-lnquart Ook de rol, die Seyss Inquart bij de in lijving van Oostenrijk heeft gespeeld, maakte een punt van bespreking uit op de zitting van gisteren. Door de Duitsche Rijksbank werd maandelijks 200.000 Mark gefourneerd voor de Oostenrijksche „zaak" zoodat Seyss zoo goed als blanco crediet genoot bij het volvoeren van zijn plannen. „Het is een historisch feit, dat Seyss In quart de eerste Quisling in Europa is ge weest". Uit de documenten blijkt, dat hij in 1934 tot de overtuiging kwam, dat het bestaande clcricale bestuur in Oostenrijk met alle beschikbare middelen moest wor den bestreden. „Oostenrijk is wel een mis waard", zoo schreef hij. Hij legde de fun damenten voor de putsch van 1938, werkte de politieke partijen tegen, vervolgde het Jodendom, de vrijmetselarij en ploegde de Oostenrgksche grond, de grond van zijn vaderland, voor het verderfelijke Nazi zaad. Volgens beëedigde getuigenverklaringen heeft Seyss, die drie dagen voor de an nexatie kanselier van Oostenrijk werd, Sehuschnigg op grove wijze misleid, door de grootste vriendschap voor te wenden en tegelijkertijd geheime bezoeken aan Hitier te brengen. Tijdens deze onthullingen is Seyss on rustig. Een schriftelijke verklaring van Sehuschnigg wordt d-oor het Hof niet aan vaard, slechts Sehuschnigg zelf kan ge hoord worden. Met behulp van een voor raad documenten, waarmee de historici jaren werk zullen hebben, worden de di plomatieke intriges, die aan den „An schluss" voorafgingen, belicht. De voormalige Oostenrijksche bondskan selier Sehuschnigg, een der voornaamste getuigen a charge in het Neurenbergsche proces, is spoorloos verdwenen. Er wordt beweerd, dat hij zich naar Rome heeft begeven. Hess niet krankzinnig Een internationale commissie heeft de geestvermogens van Rudolf Hess onder zocht en is tot de conclusie gekomen, dat hij niet krankzinnig of geestesziek in den gewonen zin genoemd kan worden. Zijn geheugenzwakte lijkt hij te willen uitbui ten als verdedigingsmiddel. In elk geval kan hij niet ontslagen worden van ver antwoordelijkheid aan het hem ten lasta gelegde. Woensdag heeft een A.N.P.-verslaggever een ontmoeting gehad met den verdediger van Seyss Inquart. dr. Laternser uit Wies- baden, de man, die de verdediging, voor zoover betrekking hebbend op de Neder landsche aanklacht, voor zijn rekening neemt. Laternser vocht als officier in Rus land en Roemenië. De verdediger vroeg zich af, of in Ne derland iemand gevonden zou kunnen worden, die verklaringen ten gunste van Seyss wil afleggen. Hij is volkomen on bekend met Nederlandsche toestanden en weet dus heelemaal niet hoe ons land door toedoen van de Duitschers en niet in de laatste plaats door Seyss aan den rand van den ondergang gebracht is. La ternser nam kennis van een beknopt me morandum der Nederlandsche regeering omtrent de aanklacht ert voorts van door Seyss gehouden redevoeringen. Hij be grijpt den groeten haat en den afkeer van liet Nederlandsche volk ten opzichte van de Duitschers die volgens hem de eerste honderd jaar uitgeschakeld zjjn. Hij legde er den nadruk op. dat hjj, evenmin als een enkele verdediger wan plan is, misdaden goed te praten. Over het definitieve lot der beklaagden maakt waarschijnlijk geen. enkele verdediger zich eenigerlei illusie. Het is hier dus om de technische verdedi ging te doen. De vraag, die bij Seyss' verdediging, zooals deze thans voorbereid wordt, rijst, is, of het ertoe doet, of hij getracht heeft goeds te doen of iets tegen te houden. Alle beklaagden te Neurenberg willen het blij kens hun uitlatingen over die boeg gooien. Het Nederlandsche volk was in 1940 reeds op het ergste voorbereid, toen de uaana Seyss als rijkscommissaris werd genoemd. Een groot deel van ons volk wist, wat voor vleesch het in de kuip had. Dat de ver dediger het met de bewijsvoering ver zal brengen, is niet aan te nemen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1