Haarlems Dagblad
Krachtiger Britsche actie
Ook de,, Wehrmacht" verantwoordelijk
Hef Verkeer
Hoe „Soekarno's burgerlijk
bestuur" werd behandeld
in Bandoeng gevraagd
Het woord is aan,
Groote Drie
weer bijeen?
Nog zuinig met benzine
Overval
Beklaagden mogen getuigen niets vragen
flOo Jaargang 3XV», I8I9G
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
Bureaux: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 16724
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Maandag 3 December 1043
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825.
U R is al heel wat verbetering gekomen
•*-' in de openbare verkeersdiensten. Wie
bedenkt, hoe het daarmee in de eerste
maanden na de bevrijding gesteld was, zal
erkennen dat hij niet mag klagen. Met de
spoorwegen treffen wij het natuurlijk bij
zonder, omdat Haarlem bij de meest ge
bruikte spoorverbinding in Nederland
AmsterdamDen HaagRotterdam be
trokken is. Die is dan ook, sinds de ge-
heele lijn weer geëlectrificeerd is, uitste
kend. De N.Z.H. doet haar best binnen de
grenzen van haar stroomcapaciteit. Dus
lijkt het vrij dwaas, dat nog zoo veel men
schen om „lifts'' in auto's bedelen. Het is
blijkbaar moeilijk, van die nieuwe ge
woonde afstand te doen.
Ik zal niet uitweiden over hetgeen ons
aan openbare vervoermiddelen nog tekort
komt, omdat gemopper op dit punt onbil
lijk zou zijn. Wij weten hoe geweldige
hoeveelheden spoor- en tramwegmateriaal
door de Duitschers gestolen zijn. Wat de
maatschappijen met hun beperkte over
schotten tot stand brengen, verdient dus
bewondering. Ook zijn de diensten be
trouwbaar: er wordt in het algemeen goed
op tijd gereden.
Met onze particuliere vervoermiddelen
is het daarentegen treurig gesteld. Dat
zeven maanden na de bevrijding nog zoo
weinig gedaan is, om het Nederlandsche
volk aan fietsen te helpen, is een tegen
valler. Geen enkel volk is zoozeer op dit
vervoermiddel aangewezen als wij. Dat de
aandrang, die onze regeering op de geal
lieerde bezetters van Duitschland heeft
uitgeoefend om onze tallooze gestolen
eigendommen terug te krijgen, er nog altijd
niet toe heeft geleid, dat wij tenminste
de fietsen terugkrijgen, blijft ver beneden
de verwachting. Heeft de een of andere
vorm van bureaucratie zich van de zaak
meester gemaakt? Het lijkt erop. Met be
hoorlijk-berijdbare oude fietsen zouden
wij al blij zijn. Er moet immers zooveel
werk mee verricht worden! Als een enkel
voorbeeld uit eigen bedrijf, dat ook u,
lezers, ten nauwste raakt, noem ik de da-
gelijksche bezorging van de krant. De
dagbladen staan vrij hoog in de lijst van
vitale bedrijven, die naar volgorde voor
toewijzing van fietsen in aanmerking ko
men. Maar ondanks tallooze pogingen
hebben wij nog steeds geen enkel exem
plaar voor onze bezorgers kunnen krijgen.
Evenmin voor onze redactieleden, die er
vooral niet minder behoefte aan hebben.
En zoo is het in zooveel andere bedrijfs
takken ook. Het gebrek leidt tot groote
vertraging, vermoeienis en schoenen-
slijtage. In het gezinsleven worden de
zorgen door dit laatste euvel ook aan
merkelijk vergroot. want de kinderen
moeten naar school loopen en bonnen voor
schoenen-reparatie zijn schaarsch. Men
zou de regeering dagelijks willen toeroe
pen: Zorg voor fietsen! Bezorg ons meer
fietsen! Pas desnoods de ongewoonste
overredingsmiddelen toe om in het bui
tenland meer te bereiken, maar breng
verbetering in dit miserabele tekort!
Over het verkeer kan men niet schrijven
zonder de auto ter sprake te brengen. Haar
wederverschijning in vrij dichte massa
kan niet met onverdeelde geestdrift be
groet worden. Nadat haar bestuurders zich
geërgerd hebben aan de verslonsde ver-
keersgewoonten van fietsers en voetgan
gers en dezen hun leven, tengevolge van
veel vermaningen, gebeterd hebben, is het
sterk gaan opvallen, hoe slecht en slordig
veel automobilisten zelf rijden. Misschien
werden zij daarbij door een aantal Cana-
deezen geïnspireerd, van wie een groot
aantal in ziekenhuizen belandde. De Hol-
landsche rijders doen het voor een groot
deel niet beter en het aantal ongelukken
op de rijkswegen blijft groot. Men heeft
geen statistiek noodig om dat vast te stel
len. Wie zich gedurende enkele uren op
het slagveld des verkeers waagt krijgt
genoeg versch^ wrakken te zien. Met het
„dimmen" is het ook slechter gesteld dan
ooit tevoren. Het is allesbehalve een ge
noegen om 's avonds, bijvoorbeeld van
Den Haag naar Haarlem, een auto te be
sturen. Veel ongelukken zijn al gebeurd
doordat autorijders, totaal verblind door
tegenliggers, van den weg af raakten en
tegen palen of boomen reden.
Behalve door slecht rijden heeft het
terugkeerend automobilisme zich geken
merkt door de zonderlinge toewijzing van
rijvergunningen. De beschamende vertoo
ning met het tekort aan auto's voor de
dokters is er een van de leelijkste gevol
gen van. Dat zooie,ts mogelijk is, en maan
denlang kan voortduren, bewijst een treu
rig gebrek aan hetgeen de Engelschman
aanduidt als „public spirit" en het best
vertaald kan worden door „gevoel voor
het algemeen belang". Er rijdt sinds de
bevrijding een aantal menschen in auto's
rond, dat daarop geen tiende van het recht,
dat medici en andere nuttige leden der
samenleving hebben, kan laten gelden. Het
zijn natuurlijk dezelfde lieden, die met
volle lichten over drukke wegen stormen
en ongelukken veroorzaken.
In vakbladen lees ik, dat nieuwe auto
mobielen in Amerika en Frankrijk ont
worpen zijn en dat het lichte wagentje in
deze verarmde wereld een groote toekomst
heeft. Wij moeten er het beste van hopen.
In garagetaai plachten die dingetjes, als
tegenhanger van de „sleeën", met den naam
„kinderewagens" aangeduid te worden.
En de naamletters van een bekend merk
werden indertijd met de (hier vertaalde)
woorden „het ziekenhuis verwacht u" ver
klaard. Maar misschien schept de techniek,
zich eenmaal met toewijding op het genre
Dr. II. ,1. \:>n Mook, de Lt. Gouverneur-Generaal van Xed.-Indië, in gesprek
met geallieerde oorlogscorrespondenten tijdens een persconferentie, welke
dr. van Mook te Batavia hield. (P.)
United Press meldt, dat de situatie te
Bandoeng onhoudbaar is, tenzij de Britsche
troepen een krachtiger actie ondernemen.
De leiders van de Rapwi hebben er bij
het Britsche hoofdkwartier te Batavia op
aangedrongen meer troepen te zenden, daar
de Europeanen het vertrouwen verliezen
in de Britsche beschermende actie, die tot
dusver onvoldoende is gebleken om de
Indonesische aanvallen, waardoor de le
vens van 60.000 Europeanen bedreigd wor
den. af te wenden. Een groot deel der
woonwijken is onbewoonbaar geworden en
er is geen versch voedsel beschikbaar.
Geëvacueerde vrouwen uit Ambarawa
en Semarang deelen mede dat voortdurend
uit Djokjakarta Indonesische versterkin
gen op Midden-Java aankomen. Vóór de
aankomst der Britsche troepen in Mage-
lang, namen de extremisten het plaatse
lijk bestuur over en onthoofden het door
Soekarno ingesteld burgerlijk bestuur,
waaronder den rechter en den commissa
ris van politie, alsmede den plaatselijken
leider van het Roode Kruis en den burge
meester. Vier Indonesische priesters wer
den later in de kerk vermoord.
Dakota-mysterie opgehelderd
De zwaarverminkte lichamen van be
manning en passagiers van de onlangs
neergeschoten Dakota zijn naast de rivier
bij de gevangenis Bekasi begraven aan
getroffen. De misdaad is uitgevoerd door
jonge leden van „De Zwarte Stier", een
extremistische organisatie..
De R.A.F. valt aan
De reeds gemelde Britsche aanval met
raketbommen op Indonesische artillerie
stellingen bij Ambarawa heeft, naar geble
ken is, doel getroffen. De Indonesiërs heb
ben geen granaatvuur meer afgegeven.
Mosquito's en Thunderbolts hebben doelen
in het gebied van Bandoeng met raket-
bommen en machinegeweren aangevallen.
De toestand op Sumatra
Leden van de extremistische jeugdorga
nisatie, de z.g. Pcmoeda's, hebben een
broeinest op West-Java, in het Bantam-
district en schijnen ook de zeestraat te be-
heerschen. Een aanzienlijk aantal van hen
steekt geregeld naar Sumatra over om al
daar onrust te stoken, tengevolge waarvan
de spanning ook op Sumatra voelbaar is.
De „republikeinsche gouverneur" van Su
matra, dr. Hassan en de nationalistische
leider Shafei te Padang hebben verklaard,
te willen samenwerken met de Britten en
bereid te zijn tot informeele besprekingen
met de Nederlanders, teneinde waarbor-
toeleggend, iets dat niet alleen voor stads-
gebruik geschikt is, dat den bestuurder
niet uitput en dat minder tot sprongen
geneigd is. Dan zal het meevallen. Een
voordeel blijft, dat er niet al te hard mee
gereden kan worden.
Omtrent het luchtverkeer blijven wij
nog in afwachting, al is de K.L.M. weer
op bescheiden schaal begonnen. Zij zal
ons zeker niet teleurstellen. En de lucht
taxi voor binnenlandsch verkeer kondigt
zich even zeker aan als het particuliere
vliegtuig in moderne uitvoering. Er zullen
veel nieuwe vliegvelden noodig zijn. Voor
nieuwe „autostrada's" wat een woord
zal er hopelijk voorloopig geen geld zijn.
Want ze maken ons land te leelijk.
SL
gen te krijgen voor het economische leven
van het land. Zij voegden hieraan toe, dat
zij den Nederlanders niet officieel konden
ontmoeten, aangezien daartoe eerst bevelen
uit Java moeten komen. Zü hoopten, dat
alle Nederlandsche plantages en zaken
weer spoedig geopend zouden worden, om
dat alleen daardoor de welvaart kan terug-
keeren.
Sjarir zou vandaag een verkaring afleg
gen tegenover de Engelschen en daarin zijn
spijt betuigen over het gebeurde te Bekasi,
waar de bemanning van het Dakota-vlieg-
tuig werd vei moord. Verder zou hij gewag
maken van zijn pogingen om de extre
mistische jeugd binnen de perken te hou
den. Omtrent dit laatste zeide Sjarir niet
erg te zijn opgeschoten. De extremisten
zijn bij de bevolking gezien en het ver-
eischt grooten moed en het is gevaarlijk
raad te geven, die strijdt met de gevoe
lens van het volk.
Ongelukkigerwijze hebben de Japan
ners deze jeugd bedorven en het is bui
tengewoon moeilijk voor ons haar weer
op het goede pad te brengen."
Een onderzoek, door de Engelschen in
gesteld naar aanleiding van ongecontro
leerde berichten over wandaden van Am-
boneesche soldaten, die twintig Inlandsche
kinderen met de bajonet zouden hebben
afgemaakt, heeft deze geruchten volkomen
ontzenuwd.
De evacuatie van de bewoners der kam
pen te Ambarawa is door de aankomst
van een uit zeventig vrachtauto's bestaand
convooi versneld. Ook door de lucht en
over zee worden de Rapwi-kampen van
hun bewoners ontdaan. In de afgeloopen
L a o-T s e:
Wie anderen overwint, is
sterk. Wie zichzelf over
wint is machtig.
week zijn 2000 vrouwen en kinderen van
Batavia, waar zij opgesloten waren in
interneeringskampen, per vliegtuig naar
Bandoeng vervoerd.
De Britsche politie heeft te Batavia den
beruchten Japanschen politie-inspecteur
Phan gearresteerd, die verantwoordelijk
is voor den moord op een groot aantal
Europeanen en Indonesiërs.
De toestand bij Bandoeng wordt het
beste gedemonstreerd door het bericht dat
generaal Hawthorne op het vliegveld
landde, maar geen kans zag in de stad te
komen en onverrichterzake naar Batavia
moest terugkeeren.
Er zouden momenteel 55.000 Britten op
Java zijn.
Te Moskou verwacht men algemeen, dat
Stalin daar binnenkort zal terugkeeren.
Er doen geruchten de ronde, dat de maar
schalk een deel van zijn bevoegdheden
aan anderen, o.a. aan Molotof, zou over-
dragfen. Eveneens hardnekkig zijn in Mos
kou de geruchten, volgens welke in het
begin van 1946 een nieuwe conferentie van
de Groote Drie zou worden gehouden.
Reeds zouden belangrijke voorbereidingen
hiertoe getroffen zijn. De conferentie zou
in de Ver. Staten worden gehouden.
De vooruitzichten voor de benzinetoe
wijzingen in de komende maanden zijn
verre van gunstig. Zoo ooit, dan zal voor
December de uiterste zuinigheid geboden
zijn, waartoe een beroep op iederen ben
zineverbruiker wordt gedaan. Mocht ge
durende de maand December verbetering
in den aanvoer komen, dan zal aan de
rijksverkeersinspecties door het ministerie
van Verkeer en Energie, toestemming wor
den verleend de toewijzingen te verhoogen.
op Goudsmidstvinkel
In de Haarlemmerstraat te Amsterdam
drongen Vrijdagmiddag drie gewapende
mannen binnen. De eigenaar, zijn vrouw
en een bediende werden overmeesterd en
de dieven, die ter plaatse goed bekend ble
ken te zijn, zouden met de safe beginnen.
Tóen zag de vrouw kans naar de telefoon
te grijpen, waarop op haar werd gescho
ten. Êet lawaai was huiten ook opgemerkt.
Twee hulppolitie-agenten arriveerden op
het gevechtsterrein. Twee boeven staken
de handen omhoog, de derde schoot echter
uit een hinderlaag op de agenten. Er ont
wikkelde zich nu een vuurgevecht in de
loop waarvan de mannen kans zagen te
ontsnappen. Met medewerking van het
publiek kon een dezer onverlaten gear
resteerd worden. De politie roept de ge
tuigen op die het pistool en een patroon
houder hebben opgeraapt.
Nu het eerste bedrijf van het Neuren-
bergsche drama gespeeld is en de aan
klacht van den Amerikaanschen „prosecu-
tor" zoo goed als ten einde is, valt als
totaal-Indruk op, dat het niet zoozeer in
de bedoeling heeft gelegen, de beschuldig
den op het schavot te brengen (dit is ge
makkelijk genoeg) als wel voor het forum
der wereld en de historie de onuitwisch-
bare schuld der oorlogsmisdadigers en van
het Nazi-regiem vast te stellen. Een
grootsch schouwspel is niet vertoond, veel
eerder werd onbarmhartig recht gezocht en
de aanleidende factoren tot het uitbreken
van den tweeden wereldoorlog zijn één
voor één in hun volle afschuwelijkheid
blootgelegd. Natuurlijk zullen de beklaag
den trachten, zich schoon te praten en de
schuld op een ander te gooien, maar het
oproepen van den getuige Lahausen, de
man die de duistere intriges achter de
schermen van het „derde Rijk" heeft kun
nen volgen, is een sterke pijler onder het
bouwwerk van de aanklacht.
Deze Lahausen wordt over het algemeen
als een vrij sympathiek mensch beschouwd
maar het feit, dat ook hij den weg voor
het nationaal-socialisme in de Weermacht
baande, mag niet uit het oog worden ver
loren, aldus het A.N.P. Menschen als La
hausen en Canaris hebben Hitier de
macht over Duitschland als op een presen
teerblad aangeboden, hopende, dat ze zelf
de lakens zouden blijven uitdeelen, wel
licht met meer conservatieve middelen dan
hun sadistische aanvoerder bezigde, maar
toch tegen democratie en recht.
Zij saboteerden sommige bevelen. Goed.
Maar zij handelden volkomen uit overwe
gingen van eigenbelang, toen zij met de
catastrophe voofc oogen hun eigen hachje
probeerden te redden, en tegen Hitier gin
gen complotteeren, de mogelijkheid van
een „vierde Rijk" in gedachten en de we
reld misleidend, die in hen kampioenen
voor het recht zou zien. Een wezenlijk ver
schil tusschen de reactionnaire weermacht
en het onverhulde Nazidom is niet te vin
den, maar natuurlijk wordt in het proces
een dankbaar gebruik gemaakt van de
bestaande tegenstellingen.
De toeschouwer moet verder bedenken,
dat dit monsterproces een min of meer
abstract karakter heeft. De beklaagden
hebben „slechts" verordeningen en decre
ten onderteekend, die de bloedorgie ont
ketenden. Zij hebben de misdaden teweeg
gebracht, zij zijn er indirect, maar zeer
zwaar voor verantwoordelijk.
Beklaagden mogen getuigen
niets vragen.
Zaterdag werd de zitting onderbroken,
om het hof gelegenheid te geven zich te
beraden over de vraag van Göring's ver
dediger. of de beklaagden zelf vragen mo
gen stellen aan getuigen. Op grond van
het feit, dat, wanneer een advocaat aan
de beschuldigden is toegevoegd, de ver
dediging ook geheel aan dezen raadsman
moet worden overgelaten, werd dit ver
zoek afgewezen.
Ook eergisteren stond het verhoor van
den getuige Lahausen weer in het centrun»
der belangstelling en een scherpe onder
vraging leidde tot een verdere ontraadse
ling van Duitsche plannen ten aanzien van.
Polen, en de verborgen bedoelingen van
Canaris en Lahausen. Laatstgenoemde
werd voor de voeten geworpen, dat hij
een der eerste officieren was, die naar een
post bij de Duitsche Weermacht dong. Ge
tuige beantwoordde dit met de opmerking,
dat het voor hem van het grootste belang
was, dat de hooge posten niet door Himm-
ler-satellieten zouden worden bezet»