Haarlems Dagblad
Vertrek van Dr. van Mook
Vijf jaren Slavenhandel
Schoenen
weer uitgesteld
Doodstraf
voor Mussert
Voor de Stille Armen
Het woord is aan,
fiOo Jaargang No. 1R203
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
Bureaux: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437,
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15954. Adm. 10724
Dii-ecteur-Hoofdredircteur: Robert Peereboom
Woensdag 12 Dec. 1945
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 et,
per kwartaal 4.
Giro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825.
DE opmaalt van een krant geeft vaak
aanleiding tot de gelukkigste combi
naties van gedachten. Dinsdagavond moet
menige lezer van dit blad geestelijk ge
smuld hebben aan de nabuurschap van
twee stukken op pagina 2. De „koppen"
stonden broederlijk bijeen, bovenaan de
kolommen. Links kondigde aan: „De Mi
nister-President over actueele vraag
stukken". Rechts kreet u toe: „De schoe
nen-misère. Waar blijven de 350.000 paar
per maand?" Schouder aan schouder met
Zijne Excellentie prof. ir. Schermerhorn
was daar een radeloos geworden vader
in Heemstede aan het woord. Hij be
schreef zijn tweejarigen lijdensgang, ver
oorzaakt door het ontbreken van een paar
schoenen voor zijn negenjarig zoontje.
Deze lijdensgang heeft nog steeds tot
niets geleid. Jan, inmiddels elf jaar ge
worden, heeft geen schoenen en kan niet
naar school, ofschoon minister Vos zegt,
dat onze fabrieken 350.000 paar per maand
produceeren en ofschoon minister Van
der Leeuw wil, dat Jan weer trouw naar
school gaat om zijn achterstand in het
leeren in te halen. De Leerplichtwet, die
voorzoover ik dat kan nagaan nog bestaat,
wil het ook. En minister Lieftinck wil
niet, dat er zwart gekocht wordt.
De radelooze Heemsteedsche vader
heeft deze drie ministers eerbiedig ge
citeerd en gevraagd, wat hij nu doen
moet. Want Heemstede krijgt geen bon
nen van het Centraal Distributie Kantoor
in Den Haag. Het krijgt alleen aanvragen
van radelooze ingezetenen. Er zijn nu
zestienduizend vijfhonderd aanvragen
voor een paar schoenen „hangende" in
Heemstede. Drieduizend dateeren van
jaren her en de overige dertienduizend
vijfhonderd van de laatste maanden. Als
gij u in die vriendelijke gemeente begeeft
zal het u opvallen, dat het zoo stil op
straat is. Gij begrijpt waarom. Achter den
radeloozen vader van Jan zou zich een
menschenmassa verdringen, als zij uit
kon gaan.
Dezen toon bezig ik om uw belangstel
ling te prikkelen. Niet alleen de uwe.
maar ook die van de ministers aan wie
ik de artikelen over Schoenen heb toe
gezonden. Eveneens heb ik ze gestuurd
aan den directeur van het Centraal Distri
butie Kantoor. Ik hoop dat hij geen spe-
cialen hekel aan Heemstede heeft, want
dat zou naar voor Heemstede zijn. En het
Is toch een mooie gemeente. Maar men
moet schoenen hebben om erin te kun
nen loopen. Helaas heeft prof. Schermer
horn dit vraagstuk niet aangeroerd, toen
hij op een conferentie van den Vrijzinnig
Christelijken Studentenbond over actueele
vraagstukken sprak. Maar het viel wel
onder zijn onderwerpen Schouder aan
schouder met den radeloozen vader het
woord voerend in Haarlems Dagblads
schaarsche kolommen, bood hij hem al
thans eenige hoop. Ik citeer:
Door den vruchteloos lijkenden strijd
tegen een ongekende bureaucratie wordt
veel geklaag en gekanker veroorzaakt.
„Waar blijven wij nu met onze verant
woordelijkheid?" vroeg de minister-pre
sident en hij vervolgde: „Tegenover de
machteloosheid staat de vraag van het
gezag. Gezag is een probleem in alle men-
schelijke verhoudirigen. Truman, Attles
en Molotof beslissen over de mensch-
heid. Zit hier geen lek in onze democra
tische begrippen?"
Namens den vader van Jan antwoord
ik: Aecoord. En waar blijf ik nu met
mijn verantwoordelijkheid voor Jan, oud
elf jaar? Tegenover mijn machteloosheid
staat uw gezag en dat van uw ministers.
Vos, Van der Leeuw en Lieftinck beslis
sen over schoolkinderen en over schoenen,
(die opgestapeld in de winkels liggen)
maar zij zijn het evenmin erover eens als
Truman. Attlee en Molotof over hun
kwesties. Kunt gij, Excellentie, ais mi-
nis' er-president geen uitkomst bieden?
Of houd. gij ook niet van Heemstede?
Dat zou nog naarder zijn. Maar zelfs dan
heb ik hoop. Immers zegt gij: „De export
van voedingsmiddelen naar Duitschland
zal volgend'jaar weer moeten aanvangen,
als begin van een noodzakelijke samen
leving der volken." Welnu! Zoudt gij
dan aarzelen de woorden uit te spreken:
„De export van schoenenbonnen naar
Heemstede moet weer aanvangen, ter
hervatting van het noodzakelijk onderwijs
aan vele Jannen?"
Er is nog een aanknoopingspunt in de
minister-presidentieele rede. Nog een be
wijs, dat prof. Schermerhorn wel begrijpt
waar de schoen wringt, maar alleen even
attent gemaakt moet worden op Heem
stede, waar de schoen afwezig is. Hij
zegt immers: „Ieder moet gehoor geven
aan de innerlijke stem, die hem verant
woordelijk stelt."
Welaan dan! Jan kan niet naar school.
De schoenen liggen in den winkel. Jan's
vader is bereid ze te betalen. Maar de
bonnen liggen in Den Haag en komen
niet. Wat antwoordt de innerlijke stem,
die alle leden van het kabinet-Schermer-
horn, als zij dit lezen, hun verantwoor
delijkheid moet doen beseffen? Om te
zwijgen van den directeur van het C.D.K.?
Jan's vader en óran, mede namens 16499
andere Heemsteders, wachten in span
ning op het ar.twoord op deze vraag. Jan
kankert niet. Hij klaagt zelfs niet. Hij
speelt. Maar hij moet naar school!
R. P.
Francq, de secretaris van Degrelle ,is
door een Brusselschen. krijgsraad, ter dood
veroordeeld. (Belga).
Het officieele communiqué geeft de
volgende bijzonderheden, over den toe
stand op Java:
Buitenzorg. De resident van Buiten
zorg, de heer Barnas, die door de Indo
nesiërs gevangen genomen was, is weer
vrij. De telefooncentrale is door de Indo
nesiërs ontruimd. De stad zelf is rustiger,
hoewel er nog wel scherpschutters ver
scholen zitten, in het bijzonder in de om
geving van het kamp Kota Paris.
Bandoeng. Is over het algemeen rus
tiger, afgezien van de rooftochten van
voormalige Nederlandsche krijgsgevange
nen, van wie er zeven werden gear
resteerd. Engelsche troepen hebben den
spoorweg ten Oosten van Bandoeng af
gesneden, om verlies van rollend mate
riaal te voorkomen. De evacuatie van In
donesiërs uit het Noordelijk deel van de
stad wordt voortgezet. De Indonesische
stellingen in het Noord-Westelijk deel van
de stad blijven standhouden.
Het vertrek van dr. Van Mook, dat
reeds van Woensdag naar Donderdag was
verschoven, is wederom uitgesteld met
het oog op de ontwikkeling van den toe
stand. Mr. K. F. J. Verboeket, wnd, hoofd
van den regeeringsvoorlichtingsdienst, die
hem op zijn reis naar Nederland zou heb
ben vergezeld. zal echter morgen wei
naar het Moederland vertrekken. Ir. M.
Ph. Broekhuisen zal ook met het vlieg
tuig meekomen.
In zijn verklaring over de conferentie
van Singapore heeft Sjarir nog gezegd,
dat de verklaring, dat het elimineeren
van de z.g. extremisten den weg zou effe
nen voor besprekingen tusschen de Ne
derlanders en de z.g. gematigden wel eens
een illusie zou kunnen blijken. Er zullen
naar zijn meening geen vreedzame be
sprekingen mogelijk zijn, wanneer in In
donesië bloed moet vloeien. In antwoord
op verschillende vragen liet Sjarir er
geen twijfel over bestaan, dat de kloof
tusschen de gematigden en de extremis
ten tot op zekere hoogte is overbrugd. Hij
geloofde, dat als hem de kans zou worden
gegeven hij binnen enkele weken het
grootste deel van het land onder controle
zou hebben. Verdere besprekingen met de
Nederlanders achtte hij nutteloos, tenzij
P. Ytsma opnieuw gearresteerd.
De gewezen hoofdinspecteur van politie
van Yelsen, P. Ytsma, tegen wien door
den advocaat-fiscaal 6 jaar gevangenis
straf was geëischt en 3 maanden wegens
majesteitsschennis en die j.l. Vrijdag door
het Bijzondere Gerechtshof was vrijge
sproken, is dezer dagen op grond van op
nieuw tegen hem ingebrachte beschuldi
gingen weer in arrest gebracht. Hij is
overgebracht naar de Koudenhorn te
Haarlem,
KANTONGERECHT TE HAARLEM.
Mr. J. Wiarda, waarnemend ambtenaar
bij het Openbaar Ministerie bij de kanton
gerechten in het arrondissement Haarlem, Is
benoemd tot ambtenaar.
een verklaring zou worden afgelegd, wel
ke het Indonesische standpunt zou bena
deren. Hij ontkende, dat in 1946 een hon
gersnood op Java zou uitbreken.
Hij wil geen gevolg geven aan den aan
drang om zijn „regeeTing" naar Midden-
Java te verplaatsen.
Het Bijzonder Gerechtshof te 's-Gra-
venhage heeft Mussert, den leider der
N.S.B.. ter dood veroordeeld.
Het hof overwoog hierbij dat de dag
vaarding wettig en overtuigend bewezen
was, dus dat bewezen is, dat Mussert ge
tracht heeft het rijk onder vreemde heer
schappij te brengen, dat bewezen is dat
Mussert in tijd van oorlog den vijand hulp
heeft verleend, en dat hij getracht heeft
den grondwettigen regecringsvorm om
ver te werpen. Het hof verleende het
recht van cassatie.
Evenals voor het proces zelf was ook
voor de uitspraak de publieke belangstel
ling gering te noemen. Mussert hoorde
den president mr. van Berckel rustig aan,
toen deze het doodvonnis uitsprqk. Hij
leek deze uitspraak verwacht te hebben
en toonde niet de minste verrassing.
Het is nog niet bekend of Mussert van
het hem verleende cassatierecht gebruik
zal maken
De verdeeling van het geld dat voor de
Stille Armen wordt ingezameld, is ook
nu weer in handen van het dagelijksch
bestuur van het Comité en van den Ar
menraad. Diaconieën en besturen vare or
ganisaties die zich aan armenzorg wijden,
kunnen adressen opgeven die zij in aan
merking willen doen komen voor een
Kerstgave. Alle aanvragen die binnen
komen worden onderzocht. Dit geschiedt
niet op de normale wijze die voor ge
wone steunaanvragen geldt, maar zoo,
Dryden:
God geeft ons wat Hij
weet dat ons ontbreekt, en-
betere dingen dan die, wel
ke wij verlangen.
dat de menschen er zelf niets van hoo-
ren, terwijl er bovendien nog alleen in
formaties worden ingewonnen bij per
sonen op wier discretie men volledig kan
staat maken. Deze bijzondere wijze van
werken maakt het noodig dat de bestuurs
leden zelf een zeer groot deel van de in
formaties doen. Men kan er van verzekerd
zijn, dat iedere Kerstgave die uitgereikt
wordt, verantwoord is. Het geld wordt
dus goed besteed.
Door ons blad ontvangen, giften: J. M. Z.
f 10,—D. B. f20,—. J. F. M f2,50, Fam. V d.
H. f 15,M. H. V. S. L. fio,—X. X. X.
fl.—J. H. B. T. £2,50, G T. f2,50, G. V. H.
f 25,—, J. H. f 10,—, D. J. W. f 25.—, N N,
f 1,—, Dames R. f 5,—, J. G. V. f 5,—, G. f 2,50,
H. K. f2,—, H. N. M. f3,—, H. V. H. te
Heemstede f50,—. P. M. Z. f2,50, N. N. fl,—
X. f25,—, Mej. N. N. f2,50, Mevr. S f5,—,
D. S. P. f 2.—, Mevr. H. f 2,50, Dames P f 5,—,
G. V, W. fl,—J. M. fl,—M. P. d. W. fl,—
N. N. f25,—, S. T. B. f2,50, W E. f2,50, J.
d. V. te O. f 2,50. J. W.M. K.-v T f 2,50, W. L.
f 5.—, A, W. f 1.—, G. K. f 2,50, G f 1,—. S.
f 1.—, B. V. H. f 10,—, W. H. T. f 100.—, P T,
f 10—, A. B. f 1,—, M. H. V. f 1,—, P. K f 2,—.
S. P. f 2.50, B. de V. f 10,—, J. F. f 5.—. N N.
fl,—N. N. fl,—H. f5—, J. A. G. f2,—,
Mej. Fr. f25,—, K. B. f 0,50, Fam. V. f2,50,
B. B. f 10,—.
Door ons blad ontvangen girobiljetten: N.
N. f 5,—, A. L. K. f 10,—,. L. J. v. h. K. f 10,—,
G. V. E. f5,—, L. B. f 10,—G. C. M D.
f2,50, W. P. Z. f5,—, N. C de B. f5,—, C.
H. V. fó,—P, J. B. flO,—H F. G. P f 10.
W. f25,—, J. F. S. f2,50, A. J W. f50,—, W.
C. f25,—, H. M. f 10,—A, C. T.-G. f7,50, P N
B. f5,—, F. B. f 5,R. G B. f 10,—m] L,"
M. f 6,50, J. D. K, f 10,—, A. M f 2,50, C. P.
V. A. f5,—, J. K. S. f5,—, V. A. B. f 5,—
A. Z. f5,—.
Totaal f711,Reeds ont-vangen f 2349.80.
Totaal ontvangen f 3060.80.
Rectificatie. In de verantwoording van gis
teren kwam o.m. voor A. v. W. f210,—, dit
moet zijn f 10,
Het Comité ontving van een vroegere
stille arme, die nu weer in goeden doen
gekomen is, uit dankbaarheid voor den
destijds ontvangen steun, een gift van.
100.—.
Nazi-idealen en de gruwzame werkelijkheid
Dinsdag is in de rechtszaal te Neuren
berg een voor de beschuldigden hoogst
compromitteerende film gedraaid. Zij
gaf scènes van de anti-Joodsehe actie,
Hitlerjugend-demonstraties en brallende
Rijksdagzittingen. Ook de veldtocht tegen
Polen gleed aan de oogen van de vroegere
Nazi-grootheden voorbij en de inval in
de lage landen maakte eveneens deel uit
van deze gratis, maar allesbehalve amu-
Fred Hoogewooning naar zijn
laatste rustplaats gedragen.
Gistermiddag is op de Algemeene Be
graafplaats te Heemstede het stoffelijk
overschot van F. Hoogewooning, die in
den oorlog via Zweden naar Engeland
wist te ontkomen en later boven ons land
werd afgeworpen, ter aarde besteld. Hij
werd door de Duitschers gegrepen en als
represaille voor den moordaanslag op
Rauter op 8 Maart 1944 gefusilleerd.
Vele vrienden en belangstellenden wa
ren in de aula van de begraafplaats bijeen
gekomen, om hun jongen, dapperen vriend
de laatste eer te bewijzen. Verscheidene
sprekers lieten duidelijk blijken, welk
een groote kracht de overledene was in
de kringen van de illegaliteit, hoe ge
waardeerd hij werd door zijn vroegere
schoolmakkers, door zijn Zweedsche
vrienden en vooral in den kleinen intie-
men kring van het dagelijksch leven.
Jhr. J. P. W. van Doorn, de burge
meester van Heemstede, hield tot slot
van de vele warme woorden, een ontroe
rende toespraak, waarin hij „Fred" schet
ste als een beminnelijken, flinken jongen,
die het zeker ver zou hebben gebracht.
Bij de groeve werd door den broer van
den overledene een kort dankwoord na
mens de familie gesproken en het „Onze
Vader" gebeden.
Zoo is ook deze kranige jongen, die het
uiterste offer bewust heeft gebracht, in
den Vaderlandschen bodem ter ruste
gelegd.
santé voorstelling voor de heeren be
klaagden, die af en toe zelfs nog gevan
gen werden in de „Sieg-Heil" psychose,
waarmee de figuur van Hitier zoo dik
wijls omspeeld werd.
Afschuifpolitiek,
Het was te verwachten, dat de vroegere
machthebbers van het Derde Rijk de
schuld op elkaar zouden afschuiven en
ook gisteren is weer gebleken, dat der
gelijke verwachtingen zelden beschaamd
worden. De verdediger van Sauckel
maakte bezwaar tegen de voorlezing van
een verhaal van Speer betreffende de
slavenarbeid door buitenlandsche arbei
ders, waarvoor Sauckel aansprakelijk zou
zijn. Speer's woorden moeten als leugen®
worden beschouwd, volgens genoemden
verdediger.
Slavenhandel in optima forma
Mr. Dodd, die de U.S.A.-prosecutie Dins
flag begon, heeft vele bezwarende docu
menten overgelegd ten aanzien van de
schaamteloosheid, waarmee de Duitschers
hun slavenhandel dreven. Deze documen
ten spraken duidelijke taal en onthulden
de werkelijke bedoelingen der Nazi's mei
de gedeporteerden. Het ging hier niet al
leen om industrieele of economische be
langen, maar ook en vooral om de vernie
tiging en de ontmanning van andere vol
ken.
Met weerzinwekkend sadisme verklaar
de Himmler tijdens een rede te Kiew, dat
het hem niet kon schelen hoeveel Russi
sche vrouwen bij het graven van tank
grachten van uitputting omkwamen en
dat het hem koud liet, of naties van hon
ger crepeerden.
Andere en dergelijke staaltjes van „Kul
tur" vormen den achtergrond, waartegen»
zich het drama van vele jaren dwangar
beid door ettelijke millioenen heeft af
gespeeld.
De jeugd en het Nazisme.
Dat ook de houding tegenover de jeugd
niet gegrondvest was op idealen en ge
dachten aan een „nieuw en schoon Euro
pa", zooals de Duitsche propaganda ons
zoo vaak heeft willen doen gelooven, be
wijzen de cynische uitlatingen van Rosen
berg en de misdadige plannen, die in Ber
lijn beraamd werden, om de jeugd van
de door Duitschland te ontruimen gebie
den niet in handen van de Russen te later»
vallen en dus het potentieel van de aan
vallende legers te versterken, _,_i