Dio&tse oudvuvexpzH^
De o&dagsscfiade
mm
Grootere gezinnen worden geholpen.
nt
Loon- en prijspolitiek
Spaar- en voorschotregeling voor aankoop van
duurzame gebruiksgoederen.
pv 'ii
moet door het geheele volk gedragen worden
/ÊPOStt&SP&tit van Wag en Warrel
Rechtskracht der wetsbesluiten
De regeering neemt het standpunt in,
dat de koninklijke besluiten, welke on
derwerpen regelen, die in normale om
standigheden bij de wet geregeld zouden
zijn, rechtsgeldig zijn tot stand gekomen,
gezien den noodtoestand, waarin het ko
ninkrijk verkeerde en nadere bekrachti
ging niet behoeven.
Wachtgeldregelingen
Bij de bevrijding waren er 8.000 gesub
sidieerde wachtgeldregelingen, Nu is dit
aantal al sterk teruggeloopen. Met 1 Jan.
1946 zal een nieuwe regeling met unifor
me bepalingen voor het geheele land var.
kracht worden.
Gebrek aan arbeidskrachten
Gezien het groote tekort aan vrouwe
lijke arbeidskrachten op allerlei terrein,
ook in de huishouding, wordt een enquête
ingesteld om een inzicht te krijgen in de
vraag wat de meisjes thans van de in
dustrieën verre houdt en waarom er eer.
tekort aan dienstboden is. Er is in ver
schillende vakken ook een groot tekort
aan mannelijke arbeidskrachten.
Her. en omscholing
Een commissie welke advies moet uit
brengen over den opbouw van de organi
satie tot her- en omscholing van arbei
ders is benoemd. Een analyse van het be
drijfsleven zal worden gemaakt oni vast
te stellen hoeveel arbeiders voor deze
nieuwe scholing in aanmerking komen.
Sociale verzekering
Een kleine technische commissie moet
zich baseerend op een rapport van 26
Maart 1943, uitgewerkte voorstellen tot
herziening en uitbreiding der sociale ver
zekering ontwerpen. Zij stelt alles in het
werk haar opdracht zoo snel mogelijk te
volvoeren en schenkt bijzondere aandacht
aan de positie der ouden van dagen.
Overbruggingsuitkeering
De overbruggingsuitkeering van 16 Mei
1945 bevatte bepalingen (en ook leem
ten), welke tot minder gewenschte gevol
gen reeds hebben geleid. Dit heeft geleid
tot versterking der controle en tot wijzi
gingen o.m. het binden van de uitkeerin-
gen aan een maximum, de inschrijving van
de gezinsleden boven 16 jaar en de moge
lijkheid tot uitsluiting van arbeiders, die
behooren tot een groep, waarin ieder ge
acht wordt werk te kunnen vinden.
Volksgezondheid
De gevolgen van den oorlog zullen zich
op het terrein van de volksgezondheid nog
jarenlang doen gevoelen. In 1939 bedroeg
de sterfte aan t.b.c. per 10.000 inwoners
4.10, maar in 1943 reeds 6.99. Hoewel de
sterftecijfers over 1944 en 1945 niet bekend
zijn. raag worden aangenomen, dat de stij
ging zich heeft voortgezet. De organen der
t.b.c.-bestryding zullen versterkt moeten
worden. Er moeten ongeveer tweemaal
zooveel personen worden opgenomen dan
thans geschiedt. Getracht wordt in deze
behoefte door uitbreiding van de sana-
toriaruimte te voorzien.
Hiervoor zal gebruik worden gemaakt
van een 300-tal door de Londensche re
geering in Zweden aangekochte barakken.
Dankbaar wordt gebruik gemaakt van de
door de Don Suisse geboden gelegenheid om
500 patiënten in Zwitserland te verplegen,
vnl. in het Nederlandsche sanatorium in
Davos. Voor een beperkt aantal patiënten
zijn deviezen beschikbaar om op overi
gens eigen kosten in Zwitserland te wor
den verpleegd.
Vanwege het vele werk. dat voor de
Volksgezondheid moet worden gedaan,
zullen de inspecties voor de volksgezond
heid belangrijk moeten worden uitgebreid.
Een herziening van het ziekenfondsbesluit
wordt ter hand genomen.
De schade, aan de geestelijke gezondheid
van ons volk toegebracht, is niet minder
belangrijk dan die aan de lichamelijke ge
zondheid is veroorzaakt. Aan de Nat.
Feder. voor geest, volksgez. is gevraagd
advies te geven over de maatregelen, die
moeten worden genomen.
Nationaal welvaartsplan
De regeering acht een nationaal wel
vaartsplan noodzakelijk. Dit zal als richt
snoer moeten dienen bij de vaststelling
van het regeeringsbeleid t.a.v. den invoer,
uitvoer, toewijzing van grondstoffen aan
de afzonderlijke takken van bedrijf, het
financieele beleid, de sociale politiek en
een aantal andere punten van economische
politiek in den ruimsten zin des woords.
Een wetsontwerp tot instelling van een
centraal planbureau met een interdepar
tementaal karakter wordt bij de Kamer
ingediend.
Geen vervoersmonopoiie
De regeering heeft geen plannen voor
eenig vervoermonopolie. Zij streeft naar
een harmonisch samengesteld transport-
apparaat, dat zoo goedkoop mogelijk
werkt en anderzijds de werkenden in dit
bedrijf een zoo vrij en goed mogelijk ver
zorgd bestaan geeft.
Gemeentefinanciën
Binnenkort kan de instelling van een
eommissie tegemoet worden gezien, welke
de regeering over de spoedige gezondma
king van de gemeentefinanciën moet ad-
viseeren. Zoolang de arbeid dezer com
missie niet tot resultaat heeft geleid, is
de regeering voornemens de gemeenten
de behulpzame hand te bljjven bieden bjj
het overbruggen van de tekorten. De nood
van 's rijks schatkist dwingt hier intus-
schen tot beperkingen.
Uitvoer noodzakelijk
Het is zoo deelt de regeering mede
voorloopig nog noodzakelijk, den invoer
van goederen uit het buitenland overwe
gend op crediet te doen plaats vinden.
Het spreekt echter vanzelf dat de regee
ring er naar streeft aan dezen toestand
zoo spoedig mogelijk een einde te maken
door een krachtige bevordering van den
export. Het opnemen van credieten in het
buitenland moet binnenkort alleen nog
toelaatbaar worden geacht voor het her
stel en de uitbreiding van ons productie
apparaat.
Burgemeesters-benoemingen
Bij burgemeestersbenoemingen zal in de
eerste plaats gelet worden op bekwaam
heid en geschiktheid. Mede zal bijzondere
aandacht geschonken worden aan den
eisch, dat de levensrichting van den can-
didaat past in de sfeer der gemeente, waar
in hij zal worden geplaatst.
De Kieswet
Het wetsontwerp tot wijziging van de
Kieswet is in verregaanden staat van
voorbereiding. Gehoopt en verwacht
wordt, dat dit voor hel einde van het jaar
aan de Tweede Kamer kan worden aan
geboden.
Door de instelling van het college van
rijksbemiddelaars is eenheid in het loon-
beleid verzekerd. Dat nu bepaalde nor
men voor loonsverhooging zijn vastgesteld,
125van het loon op 10 Mei 1940 of 115%
van het rechtens op 31 Oct. 1942 geldende
loon, mag niet worden afgeleid, dat de
regeering of het college van rijksbemidde
laars deze percentages onder de huidige
omstandigheden in het algemeen voldoen
de zouden achten.
De oplossing is echter ook niet te zoe
ken in één percentage over de geheele
linie. Gezien de ontzettende verarming,
die de bezetting en de oorlogshandelingen
op ons grondgebied ten gevolge hebben
gehad en de nog volkomen onvoldoende
productie, is het voorshands niet mogelijk
alles weer te brengen op het peil van voor
den oorlog of daarboven. Niet alléén
wordt gedacht aan een ..loonplafond" maar
ook aan een „loonvloer". Aangestuurd
wordt op een betere verhouding tusschen
de belooning der verschillende categorie
ën dan vroeger (bv. landarbeiders in ver
houding tot vele andere groepen). Daarbij
wordt niet geaarzeld loonsverhoogingen
toe te staan, die veel verder gaan dan 25
pet. boven het peil van 1940. Dat ook de
verhouding tusschen ongeschoolden en ge
schoolden een andere wordt, is onvermij
delijk, nu eenerzijds een minimum moet
worden gewaarborgd, terwijl anderzijds
naar boven beperkingen zijn in acht te
nemen. Hierbij mag echter niet te ver
worden gegaan, wil niet het verwerven
van vakbekwaamheid juist nu zoo noo-
dig te gering worden geschat.
Thans wordt bedrijfstakgevcijze nage
gaan welke loonen onder de huidige om
standigheden. gelet eenerzqds op de nood
zakelijkheid inflatie te voorkomen, ander
zijds op het bovengestelde doel der loon
politiek. voor den desbetreffenden be
drijfstak aanvaardbaar zijn. Het college
van rijksbemiddelaars brengt thans met
spoed een aantal loonregelingen tot stand.
Rekening met grootte
der gezinnen
By de samenstelling van het distributie
pakket zal de mogelijkheid worden ge
opend van een keuze tusschen goedkoo-
pcre en duurdere artikelen van gelijke
voedingswaarde. Dit zal in de eerste plaats
voor de grootere gezinnen eenige ver
lichting kunnen geven.
De prijzen
De beheersching der prijzen is slechts
binnen zekere grenzen mogelijk. Het te
kort aan grondstoffen en zooveel meer
dwingen ons op groote shchaal in te voe
ren, in de eerste plaats uit Engeland en
Amerika.
De prijzen zijn daar tijdens den oorlog
-eer sterk gestegen. Bovendien zijn valuta
verhoudingen vastgesteld, die neerkwamen
op een tweede, vrij sterke devaluatie van
den gulden, zoodat Nederland voor pon
den en dollars veel meer moet betalen
dan vroeger, wat de prijzen der geïmpor
teerde artikelen verder verhoogt.
Hierbij komt de stijging der transport
kosten overzee en in het binnenland, ge
ringere opbrengsten van den bodem, klei
ner handelsomzetten, geringer bedrijvig
heid in de fabrieken, voorts de toegenomen
geldcirculatie, de in oorlogstijd sterk ge
stegen prijzen en de gevolgen van de
loonsverhoogingen. Een deel van deze
factoren is, naar men mag aannemen, van
tijdelijken aard. De regeering heeft het
daarom gerechtvaardigd geacht de prijs
stijging te remmen door op de levensmid
delen, brandstoffen en grondstoffen toe-
De Wieriïigerineer Ls thans grrootendeels
drooggevallen, doeh wat er boven water
gekomen is, is 'n troost dooze ruïne. Een
overzicht, gemaakt van den toren in
Slootdorj», geeft een beeld van den deso-
laten toestand, waarin het eens zoo wel
varende dorp thans verkeert. (P.)
slagen te geven, die van de schatkist hon
derden millioenen per jaar vragen. Dit
kan echter niet onbeperkt doorgaan.
De voorwaarde voor het tot stand komen
van gunstiger verhoudingen en een ver
hooging van het levenspeil is, zooals ove
rigens voor de hand ligt, maar in de prak
tijk niet altyd begrepen schynt te worden,
toeneming der productie. Naarmate het
Nederlandsche productievermogen zich
herstelt, worden wij minder afhankelijk
van den invoer.
Waardebonnen
De regeering is voornemens een rege
ling te treffen, welke in het kort op het
volgende neerkomt.
Telkens wanneer iemand een aankoop
vergunning voor duurzame gebruiksgoe
deren voor zich of zqn gezinsleden aan
vraagt, resp. ontvangt, kan hjj daarbij
tevens het verzoek doen in het bezit te
worden gesteld van voorschot waardebon
nen tot een bedrag, noodig voor den aan
koop van de goederen. Voor het in totaal
te verleenen voorschot zullen maxima
worden gesteld, verband houdende met de
gezinsgrootte. Ten bewijze, dat de aanvra
ger het voorschot noodig heeft, moet hij
een formulier onderteekenen, waarin hij
verklaart, dat zijn gezinsinkomen een na
der vast te stellen bedrag niet te boven
gaat en dat hij ook overigens financieel
niet in staat is de goederen aan te schaf
fen, met name niet beschikt over saldi,
vorderingen op den staat of op derden
enz. Valsche opgaven zijn strafbaar.
Achteraf heeft controle plaats op de
juistheid der opgaven en wordt vastge
steld, hoe het voorschot moet worden te
rugbetaald. Deze terugbetaling zal moeten
geschieden volgens een nader vast te stel
len schaal, waarbij de te sparen of af te
lossen bedragen varieeren naar de hoogte
van het inkomen, alsmede naar de grootte
en de samenstelling van het gezin, terwijl
minima worden gesteld, waar beneden
niet gespaard of afgelost behoeft te
worden.
Doordat de waardebonnen alleen geldig
zullen zijn tezamen met een aankoopver
gunning, wordt bereikt, dat het voorschot
ook inderdaad wordt gebruikt voor het
doel, waarvoor het is gegeven.
Bij de uitvoering der regeling zullen,
naar het aanvankelijk voorkomt, de ge
meentebesturen een belangrijke taak kun
nen vervullen.
Verhooging Indische
Legerpensioenen
Tot dusver zijn de Indische legerpen
sioenen nog niet aangepast aan het peil
van de pensioenen van het Nederland
sche leger. Hierin wordt een onbillijk
heid gezien. „Trouw" verneemt, dat
hieromtrent met de betrokken instan
ties overleg gaande is. Zeer binnenkort
is een beslissing dienaangaande te wach
ten.
Het gevaarlijke verkeer
Ook in September heeft het verkeer weer
slachtoffers geëischt. zoo bericht de A. N.
W. B. Bedroeg in September 1938 het aantal
verkeersongevallen, tengevolge waarvan per
sonen zijn overleden, 65, in September 1945
is dit aantal gestegen tot 90. terwijl het aan
tal slachtoffers dat overleed opliep van 68
naar 96. Al zijn cijfers over de intensiteit
van het verkeer in 1945 vergeleken met die
in 1938 nog niet te geven, aangenomen mag
toch worden, dat, uitgezonderd op de spits
uren, het verkeer nog niet zoo druk is als
voor den oorlog.
Een Vermogensheffing en een
Vermogens-aanwas-belasting
Het Nederlandsche volk heeft aldus
de regeeringsnota door verzet te bie
den, collectief have en goed in de waag
schaal gesteld. Het besef, dat men de
schade, die daaruit voortvloeit, ook col
lectief moet dragen, verdient in een daad
van het geheele volk te worden omgezet.
Uit laatstbedoelde overweging vloeit te
vens voort, dat algemeen een bijdrage in
de schade wordt verleend en dat de tege
moetkomingsregeling in oorlogsschade
niet is beperkt tot de gevallen, waarin de
noodzaak daartoe, in verband met finan
cieel onvermogen, blijkt.
4. Kijk maar eens goed, maar dan moet
je gauw zijn, want Wag is er al inge
stapt en het wagentje hobbelt het heu
veltje af, waar zijn boom-huis op staat.
Het wordt al donker in de Ruischende
Wouden, Wag rijdt met rare plofgeluid-
jes over het mos en langs de bloemen,
die net willen gaan slapen, maar toch
nog even opkijken, om te zien, wat daar
voor een raar karretje voorbijgaat. Maar
veel tijd om er over na te denken heb
ben ze niet, want Wag is al verder ge-
sngrd op weg naar de Bolle Berg,
Toegelicht wordt waarom in het alge
meen en in het bijzonder voor de schade
aan onroerend goed de bijdragen-regeling
plaats vindt naar de waarde van 5 Mei
1940. Verstandig financieel beleid gedoog
de slechts de verleening van een tege
moetkoming in de geleden schade. Een al-
geheele schadeloosstelling, die op de ver-
vangingskosten zou moeten zijn ingesteld,
moest onaanvaardbaar worden geacht,
zoowel wegens de onoverzienbare finan
cieele consequenties daarvan voor 's lands
financiën, als wegens de gevreesde infla-
torische werking.
Voorts worden mededeelingen gedaan
over het financieele plan tot dekking van
de uitgaven, waarvoor 's rijks schatkist
zich ziet gesteld, ter zake van de ver
goeding van oorlogsschade. Het ligt voor
de hand, hier terug te grijpen op de ge
dachte van de averij grosse en wel in
dezen algemeenen zin, dat het gemeen
schappelijk ondergane gevaar tot eisch
stelt, dat door allen de noodige offers
worden gebracht. De gevaarsgemeenschap
moet dan aldus worden gezien, dat de
geheele oorlog als een schade-geval en de
geheele volkshuishouding als ,,een schip"
wordt beschouwd. De schade zal dan
moeten worden omgeslagen naar het
totale vermogens-belang. Deze gedachten-
gang leidt er toe de middelen te vinden,
uit de algemeene belastingheffing en in
het bijzonder uit een algemeene vermo
gensheffing, alsmede uit de heffing op het
„tijdens de vaart" verworven voordeel,
de vermogensaanwasbelasting.
Voor zoover de materieelc oorlogsscha
de ten laste van de gemeenschap kan wor
den gebracht, dient zij derhalve door het
geheele vermogensbezit der volksgemeen
schap te worden gedragen, waardoor het
nauwe verband tusschen de vorenbedoel
de heffingen en de vergoeding der mate-
rieele oorlogsschade naar voren komt.
