3te£r oude Jwdie
J)idtsMand
Oproep
De Distributie
keerf nret terug
doodde zes millioen Joden
De kwestie aan het
Chr. Lyceum
De Haarlemsche Noodraad
Alleen een taak voor de jongeren,
aldus Dr. van Mook
Aan onze weekabonnés
Voor de Stille Armen
«O»- Jaargang? No. 18206 I I Zaterdag 15 December 1945
Bureaux: Groote Houtstr. 93. H 0 (J "Br |J O® I I /^j| |S I Uitgave Stichtiag Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem JL JL A A IKf JtiihiiIf JL Abonnementen: p. week 31 ct.
Bureaux: Kennemerlaan 154, per kwartaal f4,—
Telef. 5437. Giro 273107.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-HooftlredactenrRobert Peereboom Tel Redactie 10600 Expeditie 14825.
£1" EN enquête over de distributie van
levensmiddelen heeft aangetoond, dat
80 van de ondervraagden er tevreden
over zijn de opmerkingen wisselden
van „zeer tevreden" tot „gaat wel"
tegen 14 ontevreden en dat de overige
6 geen oordeel wenschen uit te spre
ken. Van de ontevredenen merken velen
op, dat levensmiddelen bederven omdat
te lang met de distributie gewacht wordt
en dat er teveel geloop en bureaucratie is.
Het onderzoek, gehouden door het Ne-
derlandsch Instituut voor de Publieke
Opinie te Amsterdam, heeft zich evenwel
niet tot levensmiddelen bepaald, maar
zich ook geïnteresseerd voor textielgoe-
deren en schoenen. En op die'verdeelings-
gebieden zijn de uitkomsten ongunstig.
De tevreden meerderheid bij het eten
blijkt plaats te moeten maken voor een
ontevreden meerderheid bij onderklee-
ding en schoeisel. 63 zijn ontevreden
over de verdeeling van textiel-goederen,
25 tevreden, 12 onthouden zich van
een meening. Van de ontevredenen geeft
ruim een derde als haar meening over de
distributie op: willekeurig, systeemloos,
oneerlijk, vriendjesgedoe e.d. Een andere
groep klaagt over omslachtigheid van de
regeling, geloop om papieren zonder ge
volg en wachten in eindelooze queues.
Een derde categorie zegt dat er te weinig
wordt verdeeld, ofschoon er genoeg in de
winkels is en tenslotte zijn er nog kla
gers die vinden, dat te weinig rekening
wordt gehouden met de bijzondere be
hoeften van babies en van groote gezin
nen. Onder de 25 tevredenen komen
nog zulke commentaren voor als „ik
hoop, dat het zoo niet te lang duurt" en
„het is wel tijdroovènd". Het platteland
blijkt tevredener te zijn dan de steden,
omdat de behandeling van aanvragen in
een kleine distributiekring blijkbaar vlot
ter loopt dan in een groote.
De meening over de distributie van
schoenen toont een vrijwel even groote
meerderheid van ontevredenen. 61 zijn
ontevreden, 28 tevreden, 11 hebben
geen oordeel. Bij een groote groep gelden
hier als redenen van ontevredenheid: de
distributie is onbillijk en willekeurig, er
is geen systeem, er komt veel geknoei bij
voor, wie in den oorlog maar aanvroeg
is het eerst aan de beurt. Vele anderen
achten het systeem te omslachtig en te
traag. 18 kunnen ondanks dringende
behoefte niets krijgen, hoewel er genoeg
is dat zijn wellicht de ondervraagden
in Heemstede en de overigen meenen
dat bepaalde groepen achtergesteld zijn,
in de eerste plaats kinderen. Ook ten
aanzien van de schoenen-dütributie blijkt
het platteland tevredener te zijn dan de
stad.
Het enquêteerende bureau trekt uit dit
alles de slotsom, dat de menschen weinig
voelen voor een stelsel, dat op indivi-
dueele waardeering van behoeften ge
grond is. Bij de distributie van levens
middelen wordt in groote trekken de
regel gelijke monniken, gelijke kappen
gehuldigd, waarbij ieder weet waar hij
aan toe is. Willekeur en administratieve
rompslomp worden zoo tot een minimum
beperkt. Daar geeft men de voorkeur aan.
Er zit zeker veel waars in deze gevolg
trekking! Als er twee dingen zijn, die het
publiek ergeren dan zijn het wel wille
keur en onnoodige rompslomp. Toch valt
nog wel meer over de uitkomsten van
dit onderzoek te zeggen. Onze mededee-
lingen over de geheel achterwege blijven
de schoenen-distributie in Heemstede, ge
voegd bij de algemeene resultaten van
dit Amsterdamsche onderzoek, bewijzen
dat het in verschillende plaatsen ver
schillend gesteld is. Heemstede ontvangt
eenvoudig geen bonnen van het C.D.K.
Waaraan ligt dat en hoeveel andere plaat
sen verkeeren in hetzelfde bedenkelijke
geval? Het zou blijkbaar de moeite loo-
nen om ook eens plaatselijke enquêtes te
houden en daarbij eenvoudig de vraag te
stellen: „Krijgt gij iets?" Waarop dan in
zulke trieste gevallen als het Heemsteed-
sche door 100 geantwoord zou kunnen
worden: „Neen, niets."
In het algemeen heeft de Nederlander
de reputatie, dat hij gauw en veel klaagt.
Blijkbaar is die faam overdreven. Tach
tig procent tevredenen bij de distributie
van levensmiddelen vind ik een mooie
meerderheid. Des te meer aandacht ver
dienen klachten, die zich in grooten ge
tale voordoen. Ik heb ze hierboven aan
het rapport ontleend en zij geven opnieuw
het noodige te denken over het gedrag
van een aantal ambtenaren en ambte
naartjes. Generaliseeren zou onverdiend
zijn; dus worde er weer aan toegevoegd:
den velen goeden niet te na gesproken.
Het heeft misschien zijn nut, er hier
eens verwondering over uit te spreken
dat vele anderen zich zoo onwelwillend
en zonder begrip jegens het publiek ge
dragen en zoo kennelijk „de lijn trekken".
Wat hebben zij er eigenlijk aan? Wat be
reiken zij ermee? Niets dan schade voor
zichzelf. Want zij worden er steeds lam
lendiger door en dus steeds minder ge
schikt, om iets goeds in hun leven te
bereiken. Als zij eens poogden zich in te
denken in de gevoelens en de zorgen van
die tallooze menschen, die eindeloos in
queues staan, er telkens met nieuwe hoop
op uit trekken en dan worden afgeblaft of
een nauwelijks hoorbaar, onverschillig
antwoord krijgen? Het zou een openba
ring voor hen zijn, 'als zij zoo gingen be
proeven eens wat menschenkennis op- te
doen. Niet alleen omdat dit de wetenschap
Hedenmorgen zijn de leerlingen van
den bovenbouw van het Chr. Lyceum te
Haarlem weer naar school gegaan, zoodat
de normale gang van het' schoolleven is
hersteld. Hedenmiddag gaat de Kerstva-
cantie in, welke drie weken zal duren.
Van de zijde der leerlingen ontvingen
wij een mededeeling, onderteekend W. de
Groot van Embden, D. Groot, J. W. B.
Smit en C. N. Noppen, dat met ingang
van hedenmorgen de staking is opgehe
ven. Zij verklaren hiertoe te zijn overge
gaan na diepgaand overleg met den rec
tor, dien zij in deze zaak als hoogste in
stantie beschouwen.
Installatie van den
burgemeester.
Zooals wij reeds mededeelden verga
dert de Haarlemsche Noodraad op
Woensdag 19 December te 2 uur in de
Statenzaal.
"Eerst heeft dan de installatie van den
burgemeester plaats.
Daarna wordt een agenda van 10
punten behandeld.
van den Minister van Oorlog
In myn radiorede van 28 September 1945
werd door mij medegedeeld, dat ik voor
de taken, frelke ons leger in Indië te wach
ten staan, nog 15.000 oorlogsvry willigers
zon noodig hebben.
Nu in de afgeloopen periode met het
oproepen dezer oorlogsvrijwilligers een
aanvang werd gemaakt, is gebleken, dat
zeer velen aan dezen oproep geen gehoor
meer gegeven hebben. Dit Is begrijpelijk,
immers, zij. die het langst op hun beurt
hebben' moeten wachten, hebben ln ver
schillende gevallen werk gevonden.
Er is hiervoor echter nog een belangrijke
oorzaak, nl. tallooze oorlogsvrijwilligers,
die als eerste voorkeur dienstneming bij de
luchtmacht, marine of mariniers te ken
nen hadden gegeven, bleken niet bereid
deze voorkeur tè wijzigen en zich voor de
voor Indië bestemde troepen te doen in
schrijven, ondanks het feit, dat er voor
hen geen plaats bij het dienstvak hunner
keuze beschikbaar was.
Helaas heeft zich bovendien de toestand
In Indië na 28 September in ongunstigen
zin ontwikkeld. Deze ontwikkeling maakt
het noodzakelijk om tusschen heden en het
tijdstip, waarop de eerste divisie kan wor
den uitgezonden, nog sterkere contingenten
troepen naar Indië te zenden.
Ik ben overtuigd, dat het noch de be
doeling is der Nederlandsche bevolking,
noch der oorlogsvrijwilligers, om in dit
moeilijk tijdsgewricht voor ons vaderland
verstek te laten gaan.
De regeering doet dan ook een dringend
beroep op alle jonge mannen, welke zich
als oorlogsvrijwilliger hebben laten in
schrijven. om aan de oproepen, welke hen
nu bereiken, gehoor te geven. Dit geldt
ook voor de oorlogsvrijwilligers, die ge
boren zijn in de jaren 1925, '26 en '27, wel
ke ik eerst meende niet direct noodig te
zullen hebben. Hun wordt verzocht zich
alsnog ten spoedigste te melden bij het
aanmeldingsbureau, waar zij geregistreerd
zijn, ten einde bun inschrijving te ver
nieuwen. Hun uitzending kan binnen kor
ten tijd tegemoet worden gezien.
Het gaat om de eer en dé toekomst van
Nederland en Indië beide.
De minister van oorlog,,,
Mr. J. MEYNEN.
's Gravenhage, December 1945.
n
Heden zal dr. Van Mook naar Nederland
vertrekken. Vóór zijn vertrek heeft hjj via
de radio een overzicht gegeven van de
dramatische en pjjnljjke gebeurtenissen,
die zich op Java, na de nederlaag der
Japanners, hebben afgespeeld.
Sprekend over de toekomst zei dr. Van
Mook, dat er een eind moet komen aan
misleiding, verbittering en terreur, die
Nederlanders van Indonesiërs scheiden.
Ofschoon ik zoo besloot dr. Van Mook
zijn rede in de afgeloopen jaren geleerd
heb geen voorspellingen te doen van ge
beurtenissen in de toekomst, geloof ik toch
wel, dat ik mag zeggen, dat de feiten en
omstandigheden een verandering onder
gaan en dat zjj ons uit de chaos naar een
nieuw herstel voeren.
„Het blijft moeilijker dan ooit zoo
zei dr. v. Mook voor ieder individu de
situatie te overzien en er de oorzaken van
te doorgronden. Door de ellende, die nog
steeds door velen geleden wordt en dóór
het gevaar, dat hen nog steeds bedreigt, is
het begrijpelijk, dat velen van u vervuld
zijn van. bitterheid en teleurstelling, en
een uitweg zoeken in de critiek, maar het
antwoord voor hen allen is, dat het slechts
zeer langzaam kan gaan."
Dr. van Mook zei voorts, dat in de eer
ste maanden na de landing der geallieer
den de veiligheid van geïnterneerden en
gevangenen al hun aandacht in beslag
nam. Het vraagstuk is echter nog slechts
voor enkele duizenden opgelost „na een
groot lijden en na bijna ondraaglijke span
ning en zelfs toen waren nog velen het
slachtoffer geworden."
Niet zonder bemoediging.
„Wanneer wij aldus dr. Van Mook
de komende Kerstdagen en Nieuwjaar
vergelijken met die van 1944, dan is de
toekomst niet zonder bemoediging en
hoop.
Een nog moeilijker jaar ligt voor ons.
Het zal een jaar zijn van vechten tegen
destructieve krachten, maar ook een jaar
van opbouw.
Het Indonesische vraagstuk kan niet op
gelost worden zonder het bedwingen van
wetteloosheid, maar het kan ook niet op
gelost worden door den strijd van het eene
volk tegen het andere. Het oude Indië zal
nooit terugkeeren, maar in het nieuwe
Indië moet plaats zijn voor allen die hier
thuis hooren, hetzij door geboorte of door
afkomst.
Deze veranderde wereld vraagt nieuwe
jonge krachten. De ouderen moeten plaats
maken, hoe hard dit ook moge zijn na de
bittere jaren van bezetting en gevangen
schap. Maar veranderingen kunnen slechts,
door de jongeren aangebracht worden. Zij
zullen ontdekken, nadat de mist van wan
begrip en verwarring is opgetrokken dat
zij voor een groot deel kunnen bouwen op
hetgeen hun voorgangers gepresteerd heb
ben. Dominion-status?
Op de laatste persconferentie vóór zijn
vertrek naar Nederland heeft dr. Van
Mook in antwoord op een vraag, of de
Nederlandsche regeering aan Indonesië
den Dominion-status zou aanbieden, als
valgs geantwoord:
Uit de Neurenbergsche aanklacht blijkt
overduidelijk dat de Joden in de Duitsche
concentratiekampen systematisch uitge
hongerd werden. Andere, even doeltref
fende en niet minder onmenschelijke mid
delen waren het in één slag vernietigen
van ghetto's, zooals dat te Warschau in
April 1943, waar vele duizenden menschen
levens in de vlammen ten gronde gingen.
Twaalfduizend dooden per dag, dat was
het gewone quantum, dat aan de helsche
terreur ten offer viel. Niet alleen in het
Oosten, maar ook in de Westelijke be
zette gebieden woedde de doodende wel
lust van de Germaansche horden.
is, die ieder noodig heeft die in zijn leven
wil slagen. Maar ook omdat zij er dan
toe zouden komen, zich een indruk van
hun eigen optreden te vormen en een
beetje zelfkennis op te doen. Erg heil
zaam zou dat zijn.
Bij het eenvoudige stelsel van de levens
middelendistributie komen weinig klach
ten'voor. Bij het moeilijke stelsel van de
verdeeling van textiel-goederen en schoe
nen komt het op de ambtenaren aan, die
er zijn om het publiek te helpen en ter-
wille te zijn en die juist in dezen tijd
zooveel kunnen bijdragen om Men goeden
geest in ons volk te sterken en de apathie
te overwinnen. Maar daar wemelt het
van klachten. Het is een ongunstig beeld.
R, P.
De totale oogst van de Duitsche uit
roeiingscampagne bedraagt zes mil
lioen Joodsche dooden, waarvan vier
millioen in de kampen werden ver
moord en twee millioen door de Si-
cherheitspolizei tijdens de Russische
veldtocht werden geëxecuteerd.
Gistermiddag kwamen de Duitsche
maatregelen voor de methodische plun
dering en verduitsching van de bezette
gebieden ter tafel. In vele gevallen is het
ten laste gelegde slechts bewijsbaar door
de resultaten van de plannen. Het geheele-
Poolsche volk moest in het „Deutschtum"
worden Ingesloten. Von Neurath is hoofd
zakelijk verantwoordelijk voor de Duit
sche infiltratie van Tsjechië. De spanning
in de gerechtszaal steeg naarmate het
materiaal bezwarender werd. De beschul
digden waren kennelijk onder den indruk
van de overstelpende hoeveelheid docu
menten, die overduidelijk hun ontzaglijke
verantwoordelijkheid aan het lijden van
Europa bewijzen.
Ten einde een vlotte afrekening
mogelijk te maken verzoeken wij
vriendelijk, aan onze bezorgers
vóór de a.s. Kerstdagen eenige
welcen abonnementsgeld te voldoen
DE ADMINISTRATIE
„In feite geloof ik, dat onze voorstel
len verder zullen gaan dan de Dominion-
status, aangezien zij het deelnemen aan de
buitenlandsche politiek van het koninkrijk
in zich sluiten."
Drie leden van de Raad van Ned.-Indië,
het hoogste adviseerende college onder
den Gouv.-Generaal, hebben in de afge
loopen weken hun ontslag genomen. Het
zijn mr. H. J. Spit, vice-president van
den Raad en dr. G. F. de Bruyn Kops, die
resp. op 20 en 23 November ontslag vroe
gen en dit door de Nederlandsche regee
ring bevestigd kregen, en sinds enkele
dagen Edeieer C. O. van der Plas. De
beide eerstgenoemde leden werden de
eerste maand na de bezetting door de
Japanners geïnterneerd. Waarnemers te
Batavia zijn van meening, dat hun ontslag
veroorzaakt is door verschil van politiek
inzicht. (Un. Press).
Men schrijft ons:
In den loop der jaren is wel gebleken,
hoezeer in tal van gezinnen de Kerstgave
op prijs werd gesteld. De inzameling was
reeds ingeburgerd en nu er voor het eerst
na 1940 weer gelden voor worden ge
vraagd leeft in vele gezinnen de hoop, een
gif-t met de a.s. Kerstdagen te mogen ont
vangen. In veler bestaan, vooral van
ouden van dagen, is de toestand eer slech
ter dan beter geworden. Immers alles is
zooveel duurder. Zij die nog nooit steun
hebben gehad zijn er nu slechter dan
ooit aan toen en hun leven is een aaneen
schakeling van zorgen en moeilijkheden.
In deze gezinnen een lichtpuntje te bren
gen met de a.s. feestdagen, moet_ voor
ieder, die daartoe in staat is, een vreugde
zijn. Zij die geheel vrijwillig op zich heb
ben genomen de gaven, evenals voorheen,
te bezorgen zien verlangend uit naar het
oogenblik, dat zij er op uit mogen trekken
om talrijke gezinnen gelukkig te maken.
Zij zouden u van hunne ervaringen veel
kunnen vertellen, niet alleen van de
moeilijkheden waarmee velen te worste
len hebben, maar ook van de blijdschap,
dat zij op zoo prettige wijze geholpen
worden.
Dezer dagen kwamen wij in aanraking
met iemand, die het nu weer goed heeft,
maar vele moeilijke jaren heeft gekend.
Hij vertelde, dat hij eens op den avond
voor Kerstmis vrijwel niets in huis had,
geen geld en geen voedsel, tóen er tegen
7 uur gebeld werd. Hij deed open en
iemand kwam hem de Kerstgave bren
gen. Hij en zijn vrouw waren nog nooit
zoo gelukkig geweest. Toen de bezoeker
vertrokken was sprongen en lachten zij
van vreugde en dankbaarheid. Zij hadden
door die gave een heerlijk, nimmer te
vergeten Kerstfeest.
Ons wordt verzocht mede te deelen,
dat alsnog de heer M. van Roon tot het
Comité voor de Stille Armen is toegetre
den.
Nu de eerste week van de inzameling
ten einde loopt willen wij niet nalaten
onze blijdschap uit te spreken over het
aanvankelijke resultaat. De hoop op een
goed begin is volledig vervuld. Er is veel
meer noodig, want duizend gezinnen
moeten geholpen worden. Maar wij ver
trouwen dat dit ook komen zal en doen
gaarne nogmaals een beroep op diegenen
onder onze lezers, die helpen kunnen en
nog niet gegeven hebben. Velen hebben
bijgedragen, die het niet dan met moeite
missen kunnen.
Vijfde verantwoording Stille Armen
13 December 1943.
Door ons blad ontvangen giften' d. J.
f3,—J. S. f2,—, N. N f2,50, A C G. f5,—.
J. F. H. f20,—. B. S. f2,50. Trix en Kazan
f 10,—J. H. S. f5.—. P. J. W. B flO,—J
B. f2,50, S. B. f2,50. X f 0.50. M. J L f 10.—
D. A. M. f2,50, S. C. M. f2.50. H. J. W. f5,—,
N.V. v. Waveren's Graanh f 100,W. de B.
f 10,—, N. N. f 5,—, J H. U. f 2,50, J J F.
f 2,50, P. M. f 1,—, A. V. d. L de V. f 25,—.
A. K. 2 f20,—, A. G. K. f 2,50, M. V f5,—,
Fam. B. te Hst. flO,—A. B. f2,50. Geeft wat
men kan f 1,—Fam. Fr. f5,—J. K. f2,50,
L. D. H. fl,—P. E. f 1,A. P A f 10,—,
A. H. W. f 1,—V. Z. flO,—J. f 10,—C.
f5,—, G. J. V. D. 15,—, P P v. B f50,—.
Mevr. M. H. f 10.—J. M. A. f2.50. A. E. P.
f 2,50, T. f 5,Nederlander (uit dankbaar
heid voor de bevrijding) f 10.S. H. f5,—,
H. A. flO,—C. H. C. flO.—'C. M R. f5,—,
Bag flO,—C. D. f2,50, W K. f 2,50, W F
f3,—, Towi fl.—N. N. f 2,50, N. N f2,—, J.
v. d. S. f 10,—, M. C. S. f 5,—. V. f 50,—, N.
N. f 5,
Door ons blad ontvangen girobiljetten: J.
W. D. B. f25,—, P. S. f 26.27, J. J F f 10,—
A. E. f5,—, A. A. B. S. f5,—, M A. V E.
f25,—, J. A. V. d. A. f 10,—J. M— B f2,50,
A. B. f2.50, Ir. G. V. D. f5,—, N. N f 10,—
R. B— K. f2,—, E. C. L. f5,—. M. M. A.
fö,—F. Y.—H. £10,—M. D. v D. flS,—,
W. S. f25,—, A. V. flO,—H. H V. A f 10,—
E. H. H. flO.—J. d. B. f 10,—M. J. H. f50.-.
Totaal f 806,77. Reeds ontvangen f 5045,70.
Totaal ontvangen f 5852,47.
Bij het Comité zijn via de Twentsche Bank
de volgende giften ontvangen: Tn opdracht
van J. S. M. V f25,—.
Bij het Comité ingekomen: Mej. A C.
f25,—, B. M. fioo,—J. J. W. f25,—, Cinema
Palace f25,—, T. v. d. G. f25,—, J. L. C. v.
M. f 10,—, W. A. C. W f 5,—, Th. H. f 5,—,
S. de C. f 100,—W. B. f 5,—, Mevr. B. v. d.
B, f5,—, C. A, f 10,—,
