Haarlems
•lems Dagblad
Gevechten bij Buitenzorg duren voort
Wereldregeering
Kerstboodschap
van de Koningin
Dr. van Mook
naar Londen
Het woord is aan....
Frans Halsmuseum
IMrectenr-Hooftlredacteur: Robert Peereboom
Donderdag 20 Doe. 1045
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.—
Giro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
Het stoffelijk overschot van Wybo Lans, de oudste van de dertien gefusilleerden
wordt uit do aula aan den Vergierdeweg gedragen om naast de kameraden
ter ruste gelegd te worden.
Amerikaansch verzoek besprekingen x>oort te zetten
00e Jaargang Xo. 18210
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
Bureaux: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
DE Engelsche schrijver H. G. Wells
heeft lang geleden een boek geschre
ven, waarin een door hem gefantaiseer-
den wereldoorlog besloten werd met het
ontstaan van een wereldregeering, die
den vrede voorgoed verzeker.de. Bij het
einde van den oorlog kwamen de staats
hoofden, koningen en presidenten van
republieken, onmiddellijk bijeen en pro
clameerden gezamenlijk de wereldregee
ring.
Sommigen lachten om deze utopie, an
deren zeiden met een zucht ,,Kon het
maar waarheid worden" en vrijwel nie
mand nam Wells' toekomstbeeld als een
ernstige mogelijkheid op.
In dit opzicht althans is er verandering
gekomen. Twee wereldoorlogen zijn welis
waar besloten zonder directe poging om
tot een wereldregeering te komen en op
beide zijn verwarringen en geschillen ge
volgd, die de vrees voor nieuwen oorlog
weer onmiddellijk deden ontstaan, maar
het streven naar een groot, nieuw beleid
om den vrede te verzekeren heeft niet
temin veld gewonnen. Na den eersten
wereldoorlog ontstond de Volkenbond,
die faalde, maar als novum in de historie
toch een schrede voorwaarts fceteekende.
Na den tweeden wereldoorlog werd het
Handvest van San Francisco door de re
geeringen van vijftig naties onderteekend.
Het brengt geen groote principieele ver
betering in vergelijking met den eersten
Volkenbond, het biedt eigenlijk alleen
grooter mogelijkheden doordat ditmaal de
overwinnende groote mogendheden alle
zijn toegetreden, maar er zitten kansen
op verdere ontwikkeling in en er is een
critiek, die nu al naar belangrijke her
ziening streeft. Intusschen heeft de uit
vinding van de atoombom alle oude be
grippen omtrent militaire macht en stra
tegie op losse schroeven gezet. De wereld
heeft de beteekenis van dit nieuwe oor
logsmiddel wel begrepen, maar de om
wenteling, die het brengt,, nog niet vol
doende beseft. Het kost inspanning, van
oude opvattingen afscheid te nemen. Toch
zijn er steeds meer menschen te vinden,
die het wel beseffen en hun inzicht Wint
van dag tot dag veld. Toen het Handvest
van San Francisco onderteekend was
schreef ik, dat hiermee nog lang niet het
laatste woord in het nieuwe internatio
nale beleid was gesproken, dat eigenlijk
pas een begin was gemaakt. De verschijn
selen nemen toe, die dat bewijzen. Wie
van de menschen, die indertijd bij de ver
schijning van Wells' boek lachten om zijn
utopische fantaisie van een wereldregee
ring of er de schouders over ophaalden,
zou zich hebben kunnen voorstellen, dat
binnen een twintigtal jaren een regeerend
minister-president de verwerkelijking van
deze gedachte als een urgente noodzaak
bepleiten zou? Er is meer veranderd in
de gedachten der menschen, dan uit de
gebeurtenissen blijkt. Groote nieuwe
strevingen woelen langen tijd onder de
oppervlakte, eer zij naar boven komen en
zich in een drang tot daden gaan uiten.
De Canadeesehe minister-president
Mackenzie King, die de vorming van een
wereldregeering bepleit, kent de betee
kenis van de atoombom zooals slechts zeer
weinigen, want zijn regeering is een van
de drie die over het „geheim" der pro
ductie-methoden beschikken en die het
nieuwe aanvalsmiddel tegen Japan heb
ben toegepast. Met presiderlt Truman en
Attlee heeft Mackenzie King de bekende
besprekingen over de atoom-energie te
Washington gevoerd Het is juist naar
aanleiding daarvan dat hij verklaart, dat
de staten hun souvereiniteit ten deele
moeten prijsgeven aan een wereldregee
ring in een of anderen vorm, die in elk
geval zeggenschap zal moeten hebben ten
aanzien van het voorkomen van oorlog
en het handhaven van de interna/.ionale
veiligheid. King zei van het Handvest
der Vereenigde Naties, dat het wel de
eerste maar niet de definitieve stap op
den weg naar samenwerking betéekent.
Hij staat geenszins alleen in zijn opvat
ting. In de Vereenigde Staten heeft de
actie voor een wereldregeering grooten
aanhang gevonden. Zij wordt, zooals het
Alg. Hbl. in een artikel uit Washington
heeft medegedeeld, op zakelijke wijze
geleid. In een conferentie te Dub/in
(New Hampshire) onder leiding van
Owen J. Roberts, tot voor kort rechter
in het Hoogste Gerechtshof van de V.S.,
waren juristen, financiers, economen,
professoren en journalisten bijeen. Zij
kwamen tot de slotsom, dat het Hand
vest door de atoombom bij zijn tijd
ten achter is en dat alleen een Federale
Wereldregeering met de bevoegdheid,
oorlog te voorkomen en bewapening te
eontroleeren, den vrede zal kunnen
waarborgen. Zij dienden bij de Ameri-
kaansche regeering een voorstel in om
het Handvest door de Vereenigde Naties
te doen herzien of een nieuwe constitu-
tioneele Wereldconferentie bijeen te roe
pen.
Alle Amerikaansche organisaties, die
voor een Wereldregeering opkomen, heb
ben zich daarop aaneengesloten onder den
naam World Federalists Zij hebben be
sloten een groote propaganda-campagne
op touw te zetten en een congres in Euro
pa, waarschijnlijk in Stockholm, bijeen te
roepen.
De bekende commentator van de Ame
rikaansche radio Raymond Swing heeft
op dit alles de commentaar gegeven, dat
de rollen zijn verwisseld en, dat de zoo
genaamde onpractische menschen van de
De laatste dagen is het aantal schiet
partijen in Batavia gestadig toegenomen.
Mortieren worden, naar men gelooft, b(j
deze schietpartijen gebruikt. Er gaat geen
dag voorbij zonder dat er een moord ge
pleegd wordt. Chineesche kranten schrij
ven over de gevechten bij Buitenzorg, dat
de hevigheid er van wordt bewezen door
het feit, dat iedere minuut ongeveer 8 ge
weerschoten worden afgevuurd.
Volgens het officieele communiqué
wordt aan den strijd deelgenomen door
drie compagnieën met tanks, pantserwa
gens en kanonnen. Ten Westen van de stad
heeft een van de compagnieën zich stevig
genesteld en een tweede compagnie is tot
de plaats, waar de gevechten j.i. Maandag
begonnen zijn, doorgestooten. Men trof
eenige versperringen aan en toen deze
afdeeling een brug bereikte, die onbruik
baar was voor pantserwagens, is zij naar
haar basis teruggekeerd. De achterhoede
werd voortdurend met kleine wapenen
en lichte machinegeweren beschoten. Twee
Britsch-Indische soldaten werden gedood
en 1 gewond. Ook aan Indonesische zijde
vielen eenige dooden.
In Batavia is vrij hevig geschoten o.a. op
auto's van een brigade luchtlandingstroe
pen in het gebied van Tanah Tinggi, waar
ook handgranaten geworpen werden. Een
Britsche soldaat werd gewond. In het
Kramatgebied hadden gevechten plaats
tusschen Ambonneesche soldaten en In
donesiërs. In de Chineesche wijk wordt
nog steeds geplunderd. Nederlandsche
troepen die de Wilhelminabarakken bij
Batavia bewaken, openden het vuur op
een troep van veertig Indonesiërs, die
uit elkaar gedreven werd.
In het Noorden van Bandoeng zijn
centra van weerstand opgeruimd. Het
radiostation Bandoeng is door de Geal
lieerden bezet. De 32 uit Bandoeng ont
voerde Indo-Europeanen zijn volgens de
berichten gedood.
Amerikaansch verzoek
De Ver. Staten hebben den Nederlan
ders en den Indonesiërs verzocht de be
sprekingen, die ten doel hebben een
vreedzame oplossing voor de problemen
van Ned.-Indië te vinden, voort te zetten.
Optreden v. Henriëtte Bosmans
Het is al eenige jaren geleden, dat onze
bekende pianiste Henr. Bosmans optrad. Zij
zal thans als soliste medewerken aan het
leden-concert der H.O.V. op Vrijdag a.s.j
waar o.a. het pianoconcert opus 16 van E.
Grieg tea gehoore zal worden gebracht.
Vrijdag 21 December zal de Koningin
om 20.00 uur over de radiozenders van
Hilversum een Kerstboodschap tot het
Nederlandsche volk richten, waarbij
tevens een woord tot land- en rijksge-
nooten in overzeesche gebieden zal
^worden gesproken. J
wetenschap de realisten van onzen tijd
zijn geworden, terwijl de dikhoofdige po
litici in een Utopia van het verleden zijn
blijven steken. Ik moet erbij zeggen, dat
Mackenzie King nog niet gesproken had
toen deze meening over de politici werd
uitgesproken.
Voor Nederland moge dit alles nog wild,
fantastisch en onbereikbaar lijken. Maar
is het onbereikbaar? R. P.
In de verklaring van het Amerikaan
sche departement van buitenlandsche za
ken, waarin deze mededeeling wordt ge
daan, wordt verder gezegd dat de Ver.
Staten de jongste gebeurtenissen in Ne-
derlandsch-Indië met groeiende bezorgd
heid gadeslaan. Bljjkbaar is er een stil
stand gekomen in de vroeger gevoerde
besprekingen. Er wordt op gewezen dat
de eerste verantwoordelijkheid voor het
bereiken van een overeenkomst b(j Ne
derlanders en Indonesiërs ligt.
(Un. Press).
Ned.-Indische leger in actie.
Het opperbevel van het Ned.-Indische
leger maakt bekend, dat de kampong Pa
sar Minggoe, bij Batavia, door het Ned.-
Indische leger gezuiverd en bezet is. Bij
zonderheden van de actie zijn nog niet
beschikbaar.
Naar de Indische redacteur van A.N.P.-
Aneta verneemt, zal dr. H. J. van Mook
zeer binnenkort naar Londen vertrekken,
teneinde besprekingen te voeren met ver
tegenwoordigers der Engelsche regeering.
Het vertrek van dr. Van Mook naar
Londen is op 26 Dec. vastgesteld. Hij zal
gaan in gezelschap van prof. ir. W.
Schermerhorn, prof. dr. J. H. A. Loge-
mann en vermoedelijk ook van mr. J. H.
van Royen, minister zonder portefeuille.
Er zullen besprekingen worden gevoerd
met den Britschen minister-president
en andere leden der Britsche regeering.
Dr. van Mook heeft sinds zijn aan
komst in Nederland reeds geconfereerd
met leden van het Nederlandsche kabi
net. Van heden af zal hij ook in contact
treden met verschillende groepen uit het
parlementaire en "openbare leven. A.s.
Zaterdag zal hij delegaties ontvangen van
het „Verbond van Indonesische burgers"
de „Perhimpoenan Indonesia" en de Chi
neesche vereeniging „Chung Hua Hui".
Anonymus:
Het vervelende is dat de
geschiedenis telkens als zij
zich herhaalt duurder wordt
H. P. Baard
-tot directeur benoemd
De Haarlemsche Noodraad heeft Woens
dagmiddag tot directeur van het Fraru
Halsmuseum benoemd den heer H. P.
Baard, wetenschappelijk assistent hij het
Rijksmuseum te Amsterdam.
De heer Baard, Amsterdammer van ge
boorte, is thans 38 jaar. Hij bezocht da
vijfjarige H.B.S. in de hoofdstad en ta
Haarlem. Aangezien hij zich aangetrokken
voelde tot de kunst, besloot hij zich ver
der in die richting te ontwikkelen. Hij
nam privaatlessen in Latijn en Grieksch
en studeerde kunst te Parijs. Na zijn te
rugkeer in Nederland was hij eenigen tijd
werkzaam in een kunsthandel. Hoqwel
hem in 1928 opnieuw een aanbieding in
deze branche werd gedaan, gaf hij de
voorkeur aan de post van volontair bij
het Rijksmuseum.
Aan de Amsterdamsche Universiteit
volgde hij drie jaar de colleges van prof.
F. W. Hudig in de kunstgeschiedenis et<i
twee jaar die van prof. dr. H. Brugman®
en dr. I. Thijssen. Zijn aanvullende stu
die in de schilderkunst en bouwkunst
verrichtte hij onder leiding van prof. H.
M. Luns en prof. W. A E. v. d. Pluym;
de practijk van het schilderen heeft hij
echter nooit beoefend.
Na eenigen tijd volgde de benoeming
van den heer Baard tot wetenschappelijlt
assistent bij het Rijksmuseum. Bij het
uitbreken van den oorlog werd hij belast
met de algemeene zorg voor de evacuatie
van Nederlandsche kunstschatten nasrtr
veiliger oorden. In die kwaliteit verbleef
hij eenigen tijd in Medemblik en Castri-
cum; tot dit oogenblik had hij zije woon
plaats in Steenwijk, waar eveneens re-
geeringsdepots van kunstschatten waren
en waarover hij het toezicht had.
Gevraagd naar zijn meening over zijn.
nieuwe domein zeide de heer Baard de
meening te beamen van Lodewijk van
Deyssel, die het Frans Halsmuseum een
instelling noemde om blij mede te zijn.
Het ligt in zijn voornemen dit „heiligdom
van Haarlem" voor iederen Haarlemmer
bekend en geliefd te maken en het mu-
seumbezoek op diverse wijzen te stimu-
leeren. De heer Baard is geen voor
stander van het verstrekken of ondertée-
kenen van certificaten van echtheid;
schikferijen-expertise is volgens hem een:
zeer gevaarlijk terrein, waarop zelfsde
grootste deskundigen zich nog onzeker
voelen, niettegenstaande hun feeling en
vakkennis.
Er verschenen van zijn hand verschil
lende studies over oude en moderne schil
derkunst. Over niet al te langen tijd zal
de publicatie volgen van een verzamel
werk „De Odyssee van de nationals
kunst", inhoudende de geschiedenis van
de omzwervingen der Nederlandscha
kunstschatten van 19391945.
Tenslotte vermeden wij nog, dat da
heer Baard slotvoogd is van het Muider-
slot.
De geldsaneering
Naar de Maasbode verneemt, zal met
ingang van 1 Januari a.s. de dam tusschea
de girale en vrije rekeningen worden door
broken. De vl'ije rekeningen en girale re-
kenningen zullen worden samengevoegd,
zoodat men naar believen gereed geld kan
opnemen op deze rekening. Vanzelfspre
kend kan men ook door overschrijving over
de samengevoegde rekeningen beschikken
Van 1 Januari a.s. af zullen er dus 110®
slechts 2 soorten rekeningen bestaan, ïi.1,
vrije en geblokkeerde.