Blijde geluiden over Moskou
JCmst^oadscliap
Overheid en Pers
van de Koningin
Informeele besprekingen vlotter dan de formeele
Nederlands aandeel
in de schadevergoedingen
Koelemeyer
weer gepakt
Generaal Patton
overleden
Ons doelhet winnen van den vrede
BOo Jaargang No. 18212 T^V J Zaterdag 2-2 December 1943
Bureaux: Groote Houtstr. 93 g 1 I faJk I 1 C? I If 1 I ^^1 Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem JL JL - e> X. JL JL a, J? J, r-*^ ^„Jl! Psi Mr^ P *9 aft Abonnementen: p. week Si Ob
Bureaux: Kennemerlaan 154, 77 per kwartaal 4.-
Telef. 5437. -> Postgiro 273107.
Tol ahminictrotio 1079a ,„0l- Directeur-Hoofdredacteur: Kotert Peereboom
Tel- Administratie 10724. Expeditie 14825 Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15034
Prinses Juliana bij de opening van het. Roode Kruis Sanatorium op het terrein
van het Prov. Ziekenhuis to Santpoort.
DE gemeenteraad van Bloemendaal
heeft met 9 tegen 7 stemmen een
merkwaardig voorstel van B. en W. aan
genomen. Het houdt in, dat de gemeente
gedurende een jaar het is een proef
neming 2000 vergoeding zal betalen
aan een nieuw plaatselijk weekblad, de
Bloemendaalsche Post, om de beschik
king te hebben over hoogstens één pagi
na per week. Die pagina zal van. gemeen
tewege niet alleen voor gewone publica
ties en berichten worden gebruikt, maar
ook voor stukken, waarin B. en W. eigen
opvattingen verdedigen en toelichten.
Dit besluit lijkt mij verkeerd. Niet om
dat ik ook maar het geringste tegen de
Bloemendaalsche Post heb, welker op
richters mij zelfs niet bij name bekend
zijn. Voor den oorlog bestond er een
Bloemendaalsch Weekblad van mr, P.
Tideman en het is logisch dat dit een op-
vo'ger krijgt.
Maar het besluit noem ik verkeerd,
omdat in een democratisch geregeerd
lar.d de Pers vrij dient te zijn van iede-
ren invloed van de Overheid. Het heeft
eeuwen geduurd, eer de ontwikkeling
van de democratie de persvrijheid en de
erkenning van haar waarde hebben mo
gelijk gemaakt. Laat ons er nu niet op
terugkomen en daarmee de klok achter
uit zetten. Men kan mij antwoorden dat
dit nog geenszins het geval is, als in een
enkele gemeente zulk een besluit wordt
genomen. Ook betreft het slechts een
vergoeding van bescheiden omvang. Ik
erken de juistheid van beide argumen
ten. Maar het geldt hier immers een prin
cipe en dus is het bijzaak in welke mate
naar een standpunt wordt teruggegaan,
dat overwonnen scheen.
Het is veel waard dat de Pers volko
men vrij is. Het is zelfs een absolute
•voorwaarde voor een gezonde democra
tie. De Pers, het forum der openbare
meening, zooals zij vaak genoemd is,
verschaft het volk de gelegenheid tot een
openbare, onbelemmerde uitwisseling
van gedachten. Zij oefent invloed op de
publieke opinie uit en wordt er weder-
keerig zelf door beïnvloed. Dat heeft de
ervaring geleerd. Er is een voortdurende
wisselwerking. Om dit in vrijheid
functioneerende orgaan in het maatschap
pelijk bestel de vertrouwenspositie te ge
ven, die het behoeft voor zijn speciale
taak, moet het los staan van de over
heid. Op het oogenblik is dat in zooverre
niet het geval, dat vergunningen ver-
eischt worden voor het uitgeven van een
blad en dat wegens papiergebrek de om
vang der bladen van overheidswege be
perkt wordt. Maar de meenings-uiting
is vrij en afkomstig van de bladen- zelf,
niet van de regeering.
Ik twijfel niet aan de goede bedoelingen
van burgemeester den Tex, die verklaard
heeft dat B. en W. het gewenscht achten,
dat zij hun inzichten uitvoerig toege
licht aan de burgerij bekend maken. De
dagbjaden kunnen z.i., vooral in den te-
genwoordigen tijd, niet zooveel ruimte
besteden aan Bloemendaalsche vraagstuk
ken. Een van de raadsleden had tevoren
opgemerkt, dat als het gemeentebestuur
werkelijk iets bijzonders heeft te zeggen,
het ook de dagbladpers wel bereid zal
vinden daaraan plaats te geven. Dat
raadslid heeft gelijk en het blijkt al bij
deze gelegenheid. De meening van het
gemeentebestuur is niet alleen in het
raadsverslag omstandig weergegeven,
maar er wordt ook een artikel aan ge
wijd.
De burgemeeste wil evenwel dat het
gemeentebestuur zelf zijn beschouwingen
in een eigen weekblad-pagina ten
beste geeft en zegt dat men niet bang
behoeft te zijn, dat de redactie haar on
afhankelijkheid zal verliezen. Dat begrijp
ik niet. Over die pagina zal de redactie
niets meer te zeggen hebben. En als zij
e£ prijs op stelt, de overeenkomst na een
jaar \-erlengd te krijgen, zal zij de nood
zaak gevoelen, het gemeentebestuur min
of meer te ontzien. Wellicht verwachten
de oprichters van het weekblad dat niet.
Vermoedelijk zijn zij even optimistisch als
öe burgemeester. Dan denken zij te luch
tig over deze dingen.
Het doel, dat het gemeentebestuur be
oogt, zal het ook niet bereiken. Het zal
immers niet gelezen worden zooals een
journalist gelezen wordt, maar als de
overheid. Dat maakt een groot verschil.
En de verwonderde burgerij zal zich af
vragen: waarom bepaalt het zich niet tot
zijn eigen tribune: in de raadszaal? Die is
toch het terrein van de overheid? Dit is
het onze! Want de raadszaal is van de
overheid en de Pers is van het volk. Beide
varen er het best hij als zij op eigen ge
bied blijven.
Uit het resultaat van de' stemming
blijkt, dat in den Bloemendaalschen Raad
sterke oppositie tegen het voorstel be
stond. Het kwam er maar met twee stem
men meerderheid door. Een der tegen
standers, de heer Holt, merkte kernachtig
en juist op. dat hij er een uiting in zag
van de „epidemie van publiciteit die thans
woedt." Ook hij voerde aan dat een blad,
dat zulke nauwe connecties met een ge
meente heeft, niet meer vrij staat-in zijn
critiek.
Maar de eindbeslissing moet nog vallen.
Blijkens de toelichting op het voorstel
en ook blijkens de feitelijke bestuurs-ver-
houdingen is het besluit genomen .be
houdens goedkeuring van Gedeputeerde
Staten". Hun beslissing zie ik met groote
belangstelling tegemoet. R. P.
In Amerikaansche kringen is Vrijdag
gezegd, dat tot dat tijdstip de resultaten
der conferentie te Moskou „positief"
zijn en dat de besprekingen in bijzon
der aangenamen sfeer worden voort
gezet.
Een der vele andere optimistische be
richten over het verloop der besprekin
gen, toegeschreven aan Amerikaansche
kringen te Moskou, luidde, dat de confe
rentie wellicht met Kerstmis afgeloo-
pen zou zijn. De Engelsche commentaren
beperkten zich tot de mededeeling, dat
de besprekingen „openhartig en vriend
schappelijk" waren. In Sovjet-Russische
kringen werd opgemerkt: „Het is niet
onze gewoonte over deze dingen te pra
ten zoolang ze niet zijn afgeloopen".
Er zijn ook de berichten,- dat de con
ferentie tot na Kerstmis zal voortduren.
Vrijdagmiddag hebben de drie minis
ters van buitenlandsche zaken, vlak
voor hun formeele conferentie, een in
formeele bespreking gehouden.
Deze bijeenkomst duurde uur. De
besprekingen hadden zulk een gunstig
verloop,, dat besloten werd af te zien
van het houden van de gebruikelijke
formeele bijeenkomst. Vanmiddag zou
wederom een informeele bijeenkomst
tusschen de drie ministers en hun nauw
ste samenwerkers worden gehouden.
Van gezaghebbende zijde wordt er op
gewezen, dat deze informeele bijeen
komsten aan de ministers aanzienlijk
meer bewegingsvrijheid bieden en hen
in de gelegenheid stellen het aspect der
besprekingen uit te breiden. Er wordt
echter nog steeds geheimhouding be
tracht over de op de bijeenkomsten be
sproken onderwerpen.
Op de Parijsche conferentie over de
door Duitschland te presteeren schadever
goedingen is een indeeling van de voor
vergoedingsprestatie beschikbare objec
ten in een categorie A. en een categorie
B. vastgesteld. Onder categorie A. vallen
alle Duitsche bezittingen en hetgeen de
tegenwoordige Duitsche productie op
levert. Onder categorie B. valt de geheele
industrieele en andere outillage in
Duitschland, waaronder ook de schepen
voor binnenlandsch verkeer. Voor Neder
land is het uit deze categorieën te ont
vangen percentage vastgesteld op respec
tievelijk 3,9 en 5,6.
Donderdagavond werd de Haarlemscha
P.O.D. gewaarschuwd, dat M. A. Koele-
meijer, de N.S.B.'er, die eenigen tijd ge»
leden uit het interneeringskamp te Half
weg wist te ontvluchten, zich hier ter
stede bij familie söhuil hield. Zooals men
zich zal herinneren, was Koelemeyer de
handlanger van v. d. Voet, tegen wien:
eenigen weken geleden de doodstraf is
geëischt en dien hij ijverig heeft geholpen
met het vorderen van auto's en bij roof
overvallen. Na zijn ontvluchting schreef
K. den Amsterdamschen procureur-fiscaal
een brief, waarin hij zijn ontsnapping
motiveerde met de bewering, dat hij go-
tuigen en bewijsmateriaal te zijnen gun
ste wilde verzamelen.
Toen de rechercheurs van den P.O.D.
bij het huis van K.'s familielid arriveerden
bleek de gezochte er inderdaad een on
derdak gevonden te hebben. Hij werd met
bekwamen spoed naar den Koudenhora
overgebracht, waar hij verder aan zijn
verdediging zal kunnen werken
Generaal George Patton. die aan «le ver-
wtmdingen. opgelooiten bij een auto-
ongeluk bü Heidelberg Vrijdag bezweek,
werd op 11 November 1885 te San
Gebriel in Californië geboren. Ofschoon
hij aanvankelijk de cavallerie had ver
kozen, ging hij in Juli 1940 bij het
tankcorps. Met zijn onstuimig tempera
ment en zijn typische uitingen van
pronkzucht bij droeg pistolen niet
paarlemoeren kolven en een Fransohen
degen was liij een van de meest be
sproken Geallieerde generaals. Evenals
voor zichzelf was hij ook voor zijn sol
daten niet gemakkelijk. Voor de Ge
allieerde doorbraak in Normandië in
Augustus 1944 was hij door Eisenhower
aan bet hoofd van het befaamde derde
Amerikaausche leger gesteld.
gemeenschap die wij de wereld noemen
en die in wezen slechts de voortzetting
is van het gezin.
Toont bij uw werk, in uw werkplaats,
in uw uren van ontspanning, dat het
juist in de practijk van het leven moge
lijk is in toepassing te brengen de liefde,
die Christus ons-leert en waarin Hij ons
is voorgegaan.
Wij moeten den vrede winnen, over
winnen op duistere machten op bergen
van moeilijkheden, zoowel in ons per
soonlijke leven als in dat van ons volk
en dit zien als vervolg op den arbeid
van de onzen die hun leven gaven voor
vrijheid en recht en een betere toe
komst. Wij hebben den fakkel van hun
overgenomen. Niets past meer in de
Kerstsfeer, dan ons te bezinnen hoe die
fakkel verder te dragen. Niets past be
ter bij ons heerlijk Kerstfeest, geen be
ter bewijs, dat wij de diepe,beteekenis
die het heeft begrijpen, geen getrouwere
navolging van Christus denkbaar, geen
zuiverder weerklank op Zijn vredes-
verkondiging dan mede te werken aail
het winnen van dien vrede.
Landgenooten,
Waar wij in gedachten vereenigd zijn
om het Kerstfeest, gaan onze wenschen
en gebeden uit naar onze zwaar beproef
de land- en rijksgenooten in Neder-
landsch-Indië, zoowel mannen als
vrouwen en kinderen, naar onze bevrij
de krijgsgevangenen en geïnterneerden
en naar de velen die hier nog in onze
kerheid over de hunnen verkeeren o£
treuren over één of meerdere van hen
die hun lief zijn. Ik spreek de hoop uit,
dat velen tusschen de keerkringen deze
woorden zullen kunnen beluisteren.
Totnutoe is het vrijwel onmogelijk
gebleken hen te bereiken en toch is er
in onze gedachten niet één vergeten ge
weest. Moge spoedig hun lijden beëin
digd worden en ook daar de vrede wor
den gewonnen.
Een hartelijke Kerst- en Nieuwjaars
groet zenden wij ook aan onze rijksge
nooten in Suriname en Curagao die, ik
heb het zelf ervaren, zoo innig' mede
leven met het lijden hunner rijksgenoo
ten in het Moederland en in Azië. Onze
gedachten en goede wenschen omringen
hen bij de wisseling des jaars»
Vrijdagavond heeft H.M. de Koningin
over de beide radiozenders van Hilver
sum de volgende kerstboodschap uitge
sproken:
LANDGENOOTEN,
Aan den vooravond van dit, mag ik
wel zeggen historisch kerstfeest, het
eerste na de jaren van benauwenis, van
onrust, van opgejaagd zijn, van verbeten
strijd en bitter lijden, die achter ons
liggen, wil ik, hereenigd met u. een en
kel woord door de microfoon tot u spre
ken.
Met nog versch geslagen wonden en
schrijnend leed, gelijk onze geschiedenis
nog nimmer heeft gekend, verzamelen
wij ons om Gods heerlijke gave, ons in
Christus geschonken, als vrij volk. Bij
het uitspreken van deze woorden maakt
zich een diepe ontroering van mij mees
ter, een ontroering die natuurlijk door
u wordt gedeeld.
Meer dan ooit danken wij God op een
oogenblik als dit, dat Hij ons uitredding
schonk, danken wij Hem, dat wij dit
feest als vrije menschen mogen vieren,
danken wij God voor Zijn heerlijke
Kerstboodschap.
Moge dit Kerstfeest bovenal voor u er
een zijn van innerlijke waarachtige
blijdschap en moge die vrede die alle
verstand te boven gaat en verlicht, die
vrede die alleen de Vredevorst schen
ken kan, uw deel zijn.
Dit wensch ik u allen van heeler
harte toe.
Tk weet niet hoe gij dit aanvoelt, maar
mij schijnt het toe, dat het komende
feest in' het teeken staat van de bezin
ning. In dit woelige leven moeten wij
tijd hebben om tot ons zelf te komen en
tot geestelijke klaarheid om ons te be
zinnen op onze verantwoordelijkheid
tegenóver elkaar en om ons te bezinnen
op ons doel. Voor ons ligt onze taak om
den vrede te winnen en dit zal geen een
voudige zijn.
Het verheugt mij op dit gebied ver
blijdende verschijnselen waar te nemen.
De onder den indruk en dwingelandij
gegroeide hulpvaardigheid voortgeko
men uit naastenliefde en het besef van
saamhoorigheid, de wijd verspreide en
in kracht winnende overtuiging, dat dat
gene wat Christus uitdroeg uitkomst
brengt in de geestelijke verwarring en
den nood van dezen tijd, en de overtui
ging van velen, dat hierin de normen
liggen voor onze samenleving, onver
schillig tot welke sfeer of kring men
zich voor het overige aangetrokken
voelt, vormt een wezenlijken band en
een hechten grondslag om de toekomst
van het leven op te bouwen.
Doch het bestaan alleen van deze
hoopvolle verschijnselen en mogelijk
heden waarborgt nog niet het winnen
van den vrede. Dit zal groote krachts
inspanning van ons vragen op ieder ge
bied van het leven. Willen wij ons doel
bereiken dan moeten wij daadwerkelijk
en eendrachtig den schouder er onder
zetten, zoowel in de maatschappij als in
den huiselijken kring.
Wat dit laatste betreft, Christus gaf
ons het voorbeeld. Hij groeide op in het
gezin waartoe Hij -behoorde en heeft
daarmee de hooge waarde aangegeven,
welke aan het gezinsleven moet worden
toegekend. Hij geve u allen, ouders en
kinderen, de liefde en de bezieling die
vereischt zijn om bihnen uw kleine ge
meenschap alle mogelijkheden en al het
schoone die zij kan bevatten tot ont
plooiing te brengen en daarvandaan uit
te dragen in het leven, in onze groote