Se dotacte
Indië houdt de Kamerleden bezig
der Geldsaneering
Minister Kolfschoten acht parlementaire bemoeiing
met doodstraf onaanvaardbaar
Een zwarte handelaar
Prinses Juliana opent
Sanatorium en Cremerhuis
en
Minister Drees
spreekt te Haarlem
Geen herhaling te vreezen. Gevaar voor inflatie afgewend.
Geen overval
op een interneeringskamp
Hel na de ministerieele verklaring van
prof. Logemann, elders in dit blad opge
nomen, gevolgde debat deed ruimschoots
naar voren komen, hoezeer ook in het
Parlement in menig opzicht in verband
met Indië en het te dien aanzien gevoerde
beleid, een zekere verbittering, wrevel,
soms ook een ietwat onbehagelijk wan
trouwen bestaat.
Generaal B a j e 11 o (r.k.), de heeren
v. Poll (r.k.), T i 1 a n u s (c.h.), M e y e-
r i n k (a.r.) gaven te kennen, dat al dat
overleg en onderhandelen met de natio
nalisten tot geen enkel resultaat had ge
leid als wanorde, ellende enz. Dit verwijt
liet Mr. Joekes (v.d.) niet hooren, wat
nog niet wilde zeggen, dat deze in alle
opzichten gerust of tevreden was over het
gevolgde beleid. Met name vond hij het
bepaald gewenscht op ruimere voorlich
ting aan te dringen alsmede op het ver
schaffen van inlichtingen aan de Kamer
«oodra dat maar kan. En tenslotte waar
schuwde hij er tegen de Kamer ten aan-
eien van de in het leven te roepen staat
kundige hervormingen in een dwang
positie te brengen door deze aldus toe te
zeggen, dat de Nederlandsche Grondwet
gever en wetgever zich slechts genoopt
zouden zien het toegezegde zonder meer te
bekrachtigen. Met den v.d.-afgevaardigde
keurden de meeste overige sprekers het
Britsche optreden in zake Bekasi af. De
heer v. P o 11, die het o.m. ook over betere
,voorlichting had, bepleitte een bezoek aan
Indië van een zelfstandig oordeelende
commissie van Kamerleden, de heer T i-
1 a n u s ried aan met het oog op verstrek
king van inlichtingen, die kwalijk in het
openbaar gegeven kunnen wprden, dan
een comité-generaal te beleggen. Deze af
gevaardigde werd terstond op zijn vingers
getikt door Mr. v. d. Goes v. Naters
(s.d.) omdat hij de fout begaan had zich
blind voor de feiten te toonen door nog
maar steeds te spreken van een kleine
groep intellectueelen, die heel de nationa
listische beweging zouden uitmaken. Na de
vele opmerkingen van uiteenloopenden
aard, die er gemaakt waren en waarvan
Jk er slechts enkele heb vermeld, kreeg de
Minister een kwartier tijd om zijn ant
woord op te stellen. Wellicht heeft hij die
korte schorsing van de vergadering tevens
gebruikt om met zijn aanwezige ambtge-
nooten, den Premier, den Minister van
Buitenlandsche Zaken, dien van Justitie
nog even te overleggen. Toen kon prof.
Logemann in een veelal zeer rake du
pliek zijn gehoor nog eens heel duidelijk
zeggen waaraan wij in verband met Indië
toe zijn. Met klem waarschuwde hij tegen
de ernstige misvatting van hen, die de
werkelijke situatie in Indië waarvoor wij
etaan miskennen, door te meenen, dat het
slechts gaat om een kleinen groep natio
nalisten. In breeden kring is diep gewor
teld, dat men er waarlijk niet meer het
„als van ouds"' wenscht. Minister Loge
mann deed m.i. een goed werk toen hij
met nadruk wees op de diepte en den
ernst van de nationalistische beweging,
gelijk het ook zijn nut kon hebben de aan
dacht te vestigen op de militaire kracht
van hen, tegen wie onze bondgenooten én
wij ons met de wapenen moeten keeren
met het oog op herstel van orde en vei
ligheid. Een en ander, benevens, niet te
vergeten, „het internationaal aspec^" der
kwestie doen het onontbeerlijk zijn, poli
tiek overleg samen te laten gaan met ge-
tagsherstel! Dit was de eenige mogelijke
weg, zoo zei de Minister met nadruk.
Mr. Joekes kreeg nog te hooren, dat de
verbranding van Bekasi zeker te Londen
ter sprake zal komen, dat, zoo spoedig mo
gelijk als het landsbelang het toelaat de
Kamer inlichtingen zal krijgen over het
diplomatiek overleg; dat zij alles zal krij
gen wat Haar constitutioneel toekomt en
dat er geen reden bestaat om te verwach
ten, dat de Regeering haar in een onder
mijnende dwangpositie zal brengen. Iets
anders is natuurlijk, dat zulk een positie
eventueel tengevolge der internationale
situatie zou kunnen ontstaan. Met den
heer v. Poll redetwistte de Minister nog
wat over de vraag of zijn voorstelling van
zaken omtrent het zgn. incident-Soekarno
(diens tegenwoordigheid bij de besprekin
gen met Dr. v. Mook) al of niet in strijd
was met die van den Ltnt.G.G., om dien
afgevaardigde voorts nog te zeggen, dat
het voorshands niet aanbevelenswaardig
leek een Kamercommissie naar Indië. naar
het front, te laten vertrekken. Naar aan
leiding van sommiger gebleken o'ngerust-
Had 140 bonkaarten
en kreeg steun
Door de economische recherche te Rotter
dam zijn gearresteerd de zwarte handelaar
C. en zijn eehtgenoote uit de Rubroekstraat.
In beslag genomen werden een hoeveelheid
textiel, thee en Engelsche sigaretten. Boven
dien legde men beslag op een aan S. toebe-
hoorend motorjacht van 12.000 gulden en drie
bontmantels, waaronder een van 5000 gulden,
alles met zwart geld gekocht. S. is dezelfde,
die in Mei van dit jaar, een paar dagen na
de bevrijding, in het bezit werd gevonden
van ongeveer 140 stamkaarten, welke hij van
verschillende menschen in bewaring had en
waarop hij bonkaarten haalde. Op die ma
nier zag hij kans zijn voorraad voor zwarten
handel steeds opnieuw aan te vullen. De
vrouw was een vaste klant van den dienst
voor Sociale Zaken, waar zij regelmatig on
dersteuning ging halen.
restanten engelsche biscuits
Het c.d.k. deelt mede, dat de nog bij
detaillisten en grossiers aanwezige res
tanten Engelsche biscuits zonder bon
verkocht mogen worden.
heid wegens het aftreden van. den vice-
President van den Raad van Indië en twee
leden, schetste de Minister de tragische
noodzakelijkheid dat ouderen, welke in de
interneeringskampen een harden lijdens
weg hebben doorstreden, om physieke en
dikwijls alleen al om psychische redenen
voor jongeren plaats moeten maken. Bij
voorbaat bereidde hij Kamer en openbare
meening er op voor, dat er nog meer
ambtelijke vernieuwingen op komst zijn.
Tenslotte zij nog aangestipt, dat de Mi
nister in een later stadium, b.v. na Lon
den, zeker wel iets voor een comité-gene
raal voelt en dat hij met stelligheid in
ging tegen de theorie van den communist
Wagenaar, dat onze landgenooten in den
Oost er zonder wapengeweld, wat hun vei
ligheid betreft, beter aan toe zouden zijn.
Na de paar uren debat over Indië, hield
Minister Kolfschoten nog een heel
lange rede, ter voortzetting van zijn gis
teren gehouden betoog, omtrent het
vraagstuk politieke delinquenten.
Daaraan zij slechts het volgende ont
leend. Een Kamercommissie zal alle faci
liteiten voor bezoeken aan kampen krij
gen. Met betrekking tot het vraagstuk van
de verbeurdverklaring is een wetsontwerp
op komst, insgelijks met het oog op de
rechtspositie van N.S.B.-kinderen, van
wie er 12000 in gezinsverband zijn opge
nomen en 8000 over 100 kampen verdeeld.
Het belangrijkste van 's Ministers rede
en van wat er verder vanmiddag nog ge
beurde. had betrekking op de doodstraf
Deze, aldus Excellentie Kolfschoten, acht
de Regeering een eisch van gerechtigheid,
inzicht z.i. door de meerderheid van ons
volk gedeeld. Het besluit, waarin de dood
straf voorkomt, is rechtsgeldig tot stand
gekomen, behoeft dus geen nadere wette
lijke bekrachtiging, en dat dit zelfs, nu er
al concrete doodstrafvonnissen zijn, on
aanvaardbaar zou wezen. Deze uitspraak
belette Mr. Joekes (v.d.) niet om, niet
tegenstaande zijn erkenning van de
rechtsgeldigheid van 't besluit, een motie
in te dienen, welke de Kamer het ver
langen moest doen uitspreken om het be
treffende besluit nog te legaliseeren. Doch
succes had de voorsteller niet, want om
strijd gaven een reeks van andere spre
kers te verstaan, dat zij zouden tegenstem
men. De Minister bleef met nadruk aan
zijn „onaanvaardbaar" wegens de reeds
uitgesproken vonnissen vasthouden. Toen
trok Mr. Joekes de motie in om haar wel
licht later conform een suggestie van Mr.
Donker (s.d.), nog een? ter tafel te
brengen, wat echter in het onaanvaard
baar van den Minister en in de voor dezen
daaruit te trekken consequentie geen ver
andering zal brengen. E. v. R.
Op het terrein van het Provinciaal Zie
kenhuis is een groot paviljoen ingeruimd
voor jonge mensehen, die, ljjdende aan
tuberculose, uit Duitschland terug zijn
gekomen. Duin en Kruidberg, het land
goed van de familie Crcmer, is onder den
naam „Cremerhuis" als herstellingsoord
voor uit Ned.-Indië gerepatrieerden inge
richt. Beide instellingen, die getuigen van
Nederlandsche offerzin en hulpvaardig
heid werden Vrijdagmiddag door Prinses
Juliana officieel geopend.
In het Sanatorium.
In den breeden corridor van het groote
gebouw, dat zoo rustig in een fraaie om
geving is gelegen, was een groot gezel
schap, hoofdzakelijk bestaande uit genees
kundigen bijeen, toen de hooge bezoekster
door den heer C. H. E. Visser, voorzitter
van de afdeeling Haarlem van het Ned.
Roode Kruis en tevens voorzitter van het
regenten-college van het Sanatorium werd
binnengeleid. Nadat allen aan de Prinses
waren voorgesteld, hield H K.H. een korte
toespraak.
In betrekkelijk korten tijd is het gebouw
dat toen het door de Duitschers verlaten
was, geheel vervallen was, gereed ge
maakt, waaruit blijkt, dat snel en grondig
gewerkt is- De Prinses bracht allen, die
aan de inrichting hadden meegewerkt,
dank, in het bijzonder aan het werkcomité
onder leiding van dr. De Ruiter. Met in
stemming had de Prinses vernomen, dat
de afdeeling Haarlem van het Roode
Kruis bereid was, het werk ter hand te
nemen.
De heer Visser voerde daarna het
woord.
Na deze plechtigheid heeft de Prinses
de inrichting onder leiding van den ge
neesheer-directeur dr. J. Muller bezich
tigd.
In het Cremerhuis.
Vervolgens begaf de Prinses zich met
haar gevolg naar het fraai ingerichte
Cremerhuis.
H.K.H. werd ontvangen door den heer
Gransberg. In de fraaie, door een kristal
len luchter verlichte hal sprak de Prin
ses ook hier het openingswoord. Zij her
innerde er aan, dat in Augustus de eige
naar zich bereid verklaarde het landgoed
ter beschikking te stellen voor uit Indië
gerepatrieerden.
De Prinses dankte allen die het moei
lijke werk tot stand hebben gebracht. Met
den wensch, dat de inrichting velen ten
zegen mag zijn, verklaarde H.K.H. ook
het Cremerhuis voor geopend,
den heer Gransberg.
Ook deze inrichting heeft H.K.H. met
groote belangstelling bezichtigd.
Duiianaschool
Ter benoeming van hoofd aan de Julia-
naschool te Overveen worden aan den raad
voorgedragen: 1. J. de Knegt, hoofd te
Maassluis. 2. G. ten Napel, hoofd te Borne,
3. R. D. Lagendaal, onderwijzer aan de Ju-
lianaschool.
Korte notities
Van het weinige aan nieuwe litteratuur,,
dat ons in de laatste jaren onder de oogen
kwam, kan nog slechts van enkele werken
gezegd worden, dat zij van meer dan
voorbijgaande belangrijkheid voor ons
geestesleven waren en kans hebben dit ta
blijven. Zondert men Huizinga's testa
ment, dat in dit blad in een hoofdartikel
besproken werd en Schmidt Degener'a
„Phoenix" bundel van prachtig ge
schreven opstellen over litteratuur en
kunst uit, dan resten ons vele beloften
in zakformaat en meer aan kunst lichte
lijk verwante uitingen, die aan tijdelijke
belangstelling velen mogen bevredigen,
zonder een belofte te willen afleggen.
Dat noch formaat, noch belofte ver-
eischt zijn om iets moois te maken bewees
de Haarlemsche docent BarendRijdea
met een vertelling, een wijsgeerige fan
tasie, aan het Grieksche geestesleven uit
den tijd van Pericles ontleend, waarin de
wijsgeer Socrates en de kunstenaar Phi
dias dè hoofdfiguren zijn en de schoone
amoureuse Rhodi^, het lijtiend voorwerp
is van Socrates' philosophic en Phidias'
kunstenaarsinzicht. Reeds hier wordt het
probleem der louter visueele contra de
verinnerlijkte, vergeestelijkte kunst op
fijne wijze gesteld en uitgewerkt. „Het
derde Beeld" is een klein boekske uit de
Schildpad-reeks (uitg. Bruna), waaraan
misschien de beroemde armlooze Venus
ten grondslag ligt en dat in bouw en op
zet Carel Vosmaer en Robert Hamerling
niet overtreft, doch voor dezen tijd weer
uiterst geschikt lijkt, om voor den Atti-
schen geest belangstelling te wekken bij
een grooter publiek dan dat van gymna
siasten. Misschien had het daarom alleen
wat zuiniger met 'Grieksche woorden be
sprenkeld kunnen "zijn. De illustraties van
G. Douwe zijn luchtig, smaakvol als het
geheele boekje. J. H. DE BOIS.
Nieuwjaarsbijeenkomst
S.D.A.P.
De Federatie Haarlem der S.D.A.P.
houdt 1 Januari des middags te 2 uur een
Nieuwjaars-bijeenkomst in het Gemeen
telijk Concertgebouw. Als spreker zal op
treden de heer W. Drees, Minister van
Sociale Zaken, met als onderwerp „Her
stel en Vernieuwing". Medewerking ver-
leenen de Haarlemsche „Stem des Volks"
onder leiding van Ant. Krelage Jr., en het
Haarlemsch Kamerorkest onder Wim
Gaffel.
De minister van Financiën, prof. dr. P.
Lieftinck klom Vrijdagavond voor het
laatst op de brug om over de geldsanee
ring te spreken. De slotacte is bereikt.
Met ingang van 1946 zal het girale
geld worden vrijgegeven, alsmede het
geld, dat nog op de géldkaart staat, -
en daarmede nadert de geldvernieu-
wing haar einde.
De hoeveelheid van gereed en giraal
geld samen is tot een economisch verant
woorden omvang teruggebracht en de
ernstige gevaren waarmede de geldover-
vloed ons land heeft bedreigd, zijn kracht
dadig bezworen.
De splitsing van het geld in giraal
en vrij, die tijdelijk noodzakelijk was,
wordt opgeheven. De mogelijkheden
van gebruik en beschikking worden
ten aanzien van al het geld, dat in
omloop is dus met uitzondering van
het geblokkeerde gedeelte weer
gelijk.
Een stuk economische vrijheid, die velen
zeer noode hebben gemist, keert terug.
Hervatting van den effecten
handel.
De hervatting van den effectenhandel,
waartoe in de eerste dagen van Januari
zal worden overgegaan, moet voorloopig
nog beperkt blijven tot overdracht van
binnenlandsche obligaties en pandbrieven
tegen betaling van geblokkeerde rekening
op geblokkeerde rekening. Vrij geld kan
tot den handel in oud effectenbezit nog
niet worden toegelaten, juist omdat op
het vrije geld een beroep zal moeten
worden gedaan voor nieuwe kapitaalvor
ming ten behoeve van den wederopbouw.
Nieuwe beleggingsmogelijkheid.
Met het oog daarop is voor dit geld eên
nieuwe beleggingsmogelijkheid geschapen.
Begin Januari zal een begin worden
gemaakt met de uitgifte van verhandel
bare spaarcertificaten ter waarde van
100.die een rente zullen dragen van
2% pCt.
Renteverlaging Rijkspostspaarbank
Bjj het begin van het nieuwe jaar
zal de rente" op tegoeden bij de rijks
postspaarbank van 2.64 op 2.16 pCt.
worden verlaagd, waarmede een aan
sluiting zal worden bereikt aan de
rente die tegenwoordig door de meeste
spaarinstellingen wordt vergoed.
Op de spaarcertificaten kan worden
ingeschreven tot een bedrag van 300.
uit geblokkeerd tegoed.
Grootboek 1946 gecreëerd.
Voor het overige zal het tegoed op ge
blokkeerde rekening kunnen worden ge
bruikt voor inschrijvingen op het groot
boek 1946, welke inschrijvingen 3 pCt.
rente zullen dragen. Het grootboekbezit
zal niet terstond overdraagbaar zijn, doch
deze toestand zal ten hoogste drie jaren
duren. Daarna wordt ook dit verhandel
baar. Van het moment der verhandel
baarstelling af zal de aflossing beginnen,
die in 47 jaren zal worden voltrokken.
Met de inschrijvingen in het grootboek
zal men zijn aanslag in de bijzondere hef
fingen kunnen voldoen.
De minister wekte landgenooten op van
deze beleggingsmogelijkheden gebruik te
maken. Hoe meer dit geschiedt, des te
eerder zullen de daarvoor in aanmerking
komende gelden voor het financieel her
stel van ons land ter beschikking zijn.
Het economische herstel voltrekt zich
in ons land bijzonder snel. Wanneer men
denkt aan den enormen achterstand met
betrekking tot de meest noodzakelijke
goederen, waarmede wij moeten beginnen,
en let op het late uur der bevrijding' van
het grootste deel van ons land, is dit her
stel zelfs sneller verloopen dan in eenig
ander land, dat tijdens den oorlog was
bezet en actief aan den strijd heeft deel
genomen.
Voor het jaar 1946 openen zich hoop
volle perspectieven, maar deze zullen al
leen kunnen worden bereikt, wanneer wij
bereid zijn de ruggen te krommen en ons
veel te blijven ontzeggen van wat wij na
de jaren van schaarschte en kommer zoo
gaarne terstond weer zouden genieten.
Dit heeft ook zijn consequenties op fi
nancieel gebied, met name op het gebied
van sparen en belasting betalen. Het is
niet aangenaam dit te moeten zeggen,
maar de waarheid is nu eenmaal hard en
een goed Nederlandsch spreekwoord zegt:
„zachte heelmeesters maken stinkende
wónden."
De geldsaneering is geslaagd, zoo con
stateerde de minister.
Een operatie als thans heeft plaats
gevonden, voert men, als zjj slaagt,
slechts éénmaal nit. Voor een her
haling behoeft men dus niet beducht
te zijn.
Het gevaar voor inflatie is afgewend.
Het A.N.P. meldt uit den Haag:
In een van de dagbladen is gisteravond
gemeld, dat er in den nacht van Woensdag
op Donderdag j.l. op een interneerings
kamp onder Nieuwerkerk door N.S.B.'era
een overval zou zijn gepleegd, waarbij ge
bruik zou zijn gemaakt van. Amerikaan-
sche vrachtauto's, stenguns en revolvers.
Niet minder dan 83 N.S.B.'ers zouden bij
dezen overval betrokken zijn geweest,
doch dank zij het optreden van 24 man
Gezagstroepen, die met de bewaking van
het kamp zijn belast, werd niet alleen da
aanval afgeslagen, doch werden boven
dien de aanvallers ingerekend en overge
bracht naar het hoofdbureau van politie
aan het Haagsche veer te Rotterdam.
In verband met een en ander zouden alle
Kerstverloven zijn ingetrokken.
Zoowel van de zijde van het M. G., den
dienst, welke belast is met de bewaking
van kampen, als van de zijde van het
departement van Oorlog, wordt dit be
richt met de meeste stelligheid ontkend.
Het wordt betiteld als een „volkomen uit
de lucht gegrepen verhaal". Het dep. van
Oorlog deelt mede: Er zijn geen gezags
troepen gelegerd in de omgeving vai
Nieuwerkerk, zoodat dus ook geen sprake
kan zijn van een optreden van gezags
troepen daar ter plaatse. Bovendien is d
mededeeling als zouden de Kerstverloveii
van de troepen, die met de bewaking van
interneeringskampen zijn belast, zijn in
getrokken, volslagen onjuist.
Het M.G. voegt hieraan toe: Een uitge
breid onderzoek heeft bewezen, dat hot
op het oogenblik in alle kampen volk< -
men rustig is. Men is echter paraat en
voorbereid op eventualiteiten omdat d
kans, dat het zou gaan gisten in verschi -
lende kampen niet uitgesloten mag wor
den, juist in verband met de feestdagen.
Er zijn geen verloven ingetrokken; bij
de regeling van den dienst is er echter
rekening mee gehouden, dat elk kamp ge
durende de feestdagen voldoende be
waakt wordt, zoodat er niet de minste
reden voor eenige ongerustheid bestaat.
Wat betreft het dagbladbericht merkt
M.G. op dat dit onjuist moet zijn alleen al
hierom, daar te Nieuwerkerk of in de
onmiddellijke omgeving geen bewakings-
k-i—n bestaat.
Ook den Comm. van Politie te Rotterdam,
is van het gebeurde niets bekend.
