Qcde zat in faepzones
Uit Engeland
Kort en bondig
van Indonesië worden hersteld
Het Haarlemsche
Bevolkingsregister
De radio geeft:
Landelijk leven
Beveiliging van persoonlijke veiligheid
Wat zal er geiaan worden om een einde
te maken aan het lijfsgevaar en de ont
beringen van de Indische Nederlanders en
de andere bedreigde volksgroepen in In
donesië? Dat noemde minister Logemann
de klemmende vraag van het oogenblik in
de verklaring, welke hij Vrijdagmiddag in
de Tweede Kamer aflegde. Als antwoord
hierop zeide de bewindsman, dat binnen
het kader van de opdracht van het Ge
allieerde opperbevel een eind zal komen
aan de zeer onvolkomen gebleken be
scherming binnen kampen of wijken, die
maar al te vaak bedreigde, belegerde ves
tingen waren.
Daartoe is noodzakelijk de orde te her
stellen in bepaalde zones, waarbinnen dan
een meer normale gang van het leven is
verzekerd ten aanzien van de persoon
lijke veiligheid, functioneeren van de
openbare diensten en van het economisch
verkeer.
I?e bijeenkomst te Singapore op 6 De
cember onder leiding van den Supreme
Allied Commander in Zuid Oost Azië, lord
Louis Mountbatten, had ten doel daar
omtrent een gedragslijn vast te stellen.
Onze bondgenooten blijven zich strikt
beperken tot de opdracht, die hun door
het Geallieerde opperbevel is verstrekt:
ontwapening en concentratie der Japan
ners, bevrijding en beveiliging van krijgs
gevangenen en geïnterneerden.
Als de sfeer van orde is gekomen, waar
van hierboven melding is gemaakt, zullen
betere woningtoestanden kunnen ont
staan, al is het geroofde en vernielde
huisraad niet dadelijk te vervangen, zal de
voedselvoorziening kunnen worden her
steld en zal men weder aan den arbeid
kunnen gaan. De physieke ontberingen
en de psychische druk zullen belangrijk
kunnen afnemen en allicht ook de hyper-
critische stemming, waarin men anderer
omstandigheden en werkzaamheid thans
vaak beziet, doen verminderen.
In die sfeer van orde en veiligheid zal
ook de Indonesische samenleving tot meer
normale condities kunnen terugkeeren en
zal kunnen blijken, welke positie en bij
drage zij in staat en bereid is te leveren
tot den herbouw van het geteisterde land.
Met dit al blijft de in Singapore ge
trokken gedragslijn naar een beperkt doel
wijzen. Het mag niet verbloemd worden,
dat de uitvoering van de Geallieerde taak
over heel Java zeer zwaar is en tijd eischt.
Het blijft een bittere waarheid, dat in
het binnenland verscheidene duizenden
nog onbereikbaar blijven, die hulp en uit
redding allerdringendst behoeven. Welis
waar kan hun getal, rekening houdend
met dat dergenen, die in Batavia, Ban
doeng, Buitenzorg, Semarang en Soera-
baja of buiten Java verblijven, niet zoo
hoog zjjn, als men hier en daar ziet ge
kraamd in Jog ja misschien 2000. in Ma-
lang wellicht 3000 als voornaamste centra
maar exacte cijfers zijn uiteraard niet
te geven en ik zeg dit niet, omdat mijn
zorg bij kleinere cijfers iets minder zou
zijn.
Eigen troepen
Onze troepen zullen volledig worden in
gezet en de motieven, waarom dat tot
dusverre nog niet is geschied, zijn van
zuiver zakelijken en militairen aard. Zij
komen in het Oosten ter beschikking van
den Supreme Allied Commander en het is
dtee, die beslist en de verantwoording
draagt, waar, wanneer en waartoe zij zul
len worden gebruikt, uiteraard gehoord
het advies van onze militaire bevelheb
bers en de beleidsoverwegingen der Ned.
Indische regeering.
Het Geallieerde opperbevel is van oor
deel geweest, dat zoowel de uitgezonden
bataljons Kon. Landmacht als de uit de
gewezen krijgsgevangenen gevormde een
heden van het Kon. Ned. Ind. leger niet
dadelijk in eerste linie bruikbaar waren
voor de zware taak. die momenteel op de
Britsch-Indische troepen op Java rust en
die zij zoo bewonderenswaardig vervullen.
Al onze troepen missen nog de samen
vatting in hoogel-e verbanden met de noo-
dige nevenwapens. De gewezen krijgsge
vangenen zijn voor zware aanhoudende
actie nog niet aanstonds geschikt. De Kon.
Landmacht behoeft aanvulling harer uit
rusting en een periode van acclimatisatie
en training onder tropencondities. Om
deze redenen is de verantwoordelijke lei
ding van meening geweest, dat hun on
middellijke landing en inzetten op Java
haar taak niet zou hebben verlicht, doch
hun taken zijn vastgesteld. Onze troepen
zijn zoowel in Bgtavia als op verscheidene
plaatsen in de buitengewesten reeds in
actie en zij zullen allen hun bijdrage gaan
leveren en hun waarde mogen toonen.
Taak van Nederland
Nederlands taak omvat ook het herstel
van staat en maatschappij en tweeërlei
kan daarbij aan niemand meer verborgen
zijn. Vooreerst, n.l. hoezeer die twee ta
ken dooreengemengd zijn en ten tweeede,
dat herstel van staat en maatschappij niet
kan en niet mag worden nagestreefd door
wapendwang alleen al is het dwaasheid
te meenen, dat de anarchie met haar ex
cessen, die op Java heerscht, zou ver
dwijnen, indien men zich van militair op
treden onthield. Wel spreek ik gaarne uit,
dat zelfs in het aangezicht van de gruwe
lijkste excessen waarvoor ik geen en
kele vergoelijking kan aanvaarden de
reacties geen onschuldigen mogen treffen.
Internationaal aspect
ftitusschen staat vast, dat de politieke
bijdrage tot herstel van 6taat en maat
schappij de eenig constructieve zijn kan.
Voor wie namelijk mocht hebben ge
meend, dat het mogelijk zoo dan al oir-
baar en wenschelijk ware -r- het contact
met Indonesische voormannen uit te stel
len tot na het herstel van rust en orde met
geweld, moeten toch de woorden, die mi
nister Noel Baker in het Britsche parle
ment sprak en de recente openbare ver
klaring van het State Department te
Washington duidelijke taal spreken. De
regeering wil harerzijds duidelijk verkla
ren, dat zij den weg van besprekingen van
den aanvang af heeft gezocht en zal blij
ven bewandelen.
Zij acht de verkregen contacten waarde
vol en verwacht, dat de voorwaarden voor
vruchtbaar overleg zullen verbeteren. De
in een groot deel der buitengewesten ver
kregen samenwerking kan aan Java en
aan de wereld duidelijk maken, dat het de
regeering met den nieuwen koers ernst is.
Harerzijds voelt zij zich gerechtigd om èn
aan de nationalistische beweging èn aan
de wereld te zeggen, dat de veiligheid van
leven, vrijheid en goed van weerlooze
mannen, vrouwen en kinderen nimmer
afhankelijk kan worden gesteld van her
vormingen of besprekingen en dat noch
die beweging noch de wereld ooit hare
verantwoordelijkheid zal kunnen verloo
chenen, indien zij elk haar bijdrage niet
leveren om de schandelijke toestanden te
beëindigen, waaronder zoo velen onzer
land- en rijksgenooten thans nog lijden.
De nieuwe perspectieven die zich ope
nen maakten een intensief overleg met
den luit- gouv.-gen. ten zeerste wensche
lijk. Over de besprekingen met hem en
straks met de Britsche regeering te voe
ren, laten zich uiteraard thans nog geen
mededeelingen doen.
Was bijna vernietigd
Wij hebben medegedeeld, dat het Haar
lemsche Bevolkingsregister gerecon
strueerd is. Er was. met opzet, in den
bezettingstijd veel daarin weggemoffeld,
om te voorkomen, dat de Duitschers ma
teriaal in handen kregen van menschen,
die zij zochten. Bovendien werd bereikt,
dat vele jonge mannen aan uitzending
naar Duitschland ontkwamen.
Het maken van opzettelijke fouten ge
schiedde door ambtenaren. Door vak-
menschen, die het zóó deden, dat het
later niet moeilijk zou zijn de fouten te
herstellen. Bovendien werden de vele
duizenden kaarten, die uit de registers
verwijderd werden, elders in veiligheid
gebracht. De kaarten waren verborgen in
een antieke kist, die stond op een schil
dersatelier midden in de stad.
De Duitschers kregen achterdocht en
hebben vermoedelijk een spoor in handen
gekregen. Groote ontsteltenis ontstond,
toen zij in het atelier kwamen om een
onderzoek in te stellen Zij gingen op de
kist zitten en toonden zooveel belangstel
ling voor een schilderij, dat op een ezel
stond, dat zij de kaarten gauw vergaten
en de kist niet openden. Natuurlijk wer
den de kaarten toen op een andere plaats
verborgen. Voorloopig werden zij toen
verstopt op een rommel-zolder in het
Stadhuis.
Er rees in dien tijd het plan niet al
leen deze kaarten, maar bovendien het
geheele Bevolkingsregister van Haarlem
te vernietigen. Er stond al een wagen
voor het vervoer klaar, terwijl ook een
schuit in het Spaarne gereed lag. Het
voornemen was deze schuit op een een
zame plaats te laten zinken. Omdat ge
vreesd werd, dat de Duitschers daarop
met straffen zouden reageeren, is die
krasse maatregel op het laatste oogen
blik uitgesteld geworden tot het absoluut
noodzakelijk zou blijken. Dit moment
kwam gelukkig niet, wel de bevrijding.
De z.g.ii. „Atlantikwal", waarmede de Duitschers de Geallieerde invasie
hoopten te kunnen stuiten, wordt geslecht. Een verwrongen hoop ijzer en
puin Is al wat er overblijft van de enorme betonnen gevaarten, die op den
boulevard te Ostende waren opgericht. CP,)
BINNENLAND
be huldiging van Jan Musch ter gele
genheid van zijn 70sten verjaardag had Vrij
dag plaats in de kunstenaarssociëteit „De
Kring" in 's Gravenhage. De jubilaris werd
toegesproken door Albert van Dalsum, die
zijn groote virtuositeit roemde. Deze bood
hem tevens het eerelidmaatschap aan van de
sectie Tooneel der Ned. Fed. van Beroepsver.
van Kunstenaars.
De turfproductie in het Oosten des lands
was in 1945 1.700.000 brandstof-eenheden. Op
1 Dec. waren 500.000 eenheden afgeleverd,
zoodat nog 1.200.000 eenheden op ,£et land
staan, die het volgend jaar kunnen worden
afgeleverd. 6 dagen productie onzer mijnen
staat gelijk aan een jaar turfproductie.
In verband met het gebeurde bij de
voorstelling van „Tosca" zijn besprekingen
gevoerd met regeeringspersonen en personen
uit het kunstleven over den toestand, welke
ontstaan is, doordat de uitspraken van de
eereraden nog geen wettelijke sanctie hebben
gekregen. B. en W. van Amsterdam hebben
thans besloten de voorstellingen niet te doen
voortzetten.
De restauratie van den Cuneratoren en
kerk te Rhenen zal 1 Wz miïUoen gulden
kosten, f 50.000 zijn alleen noodig om wer
ken uit te voeren om te voorkomen dat de
ruïne instort.
Een gifhandelaar is doodgeschoten te
Amsterdam toen hij bij een razzia trachtte
te ontsnappen en na enkele waarschuwings
schoten niet bleef staan.
BUITENLAND
RU het verongelukken van een Fransch
viermotorig marine-vliegtuig bij Toulon heb
ben 17 personen den dood gevonden.
Een woordvoerder van de centrale Chi-
neesche regeering heeft ontkend, dat de Chi-
neesche communistische partij een onvoor
waardelijk „staakt het vuren" heeft voor
gesteld.
Sacha Gui try zal voor een Fransch ge
rechtshof verschijnen, dat zal uitmaken of
Guitry van zijn burgerlijke rechten vervallen
moet: worden verklaard.
De Sovjet-Unie is voornemens een aan
tal eerste klas comfortabele mailschepen te
bouwen voor de verbindingen met Noord
en Zuid-Amerika, de handelsvloot zal voor
1950 verdubbeld worden.
Een Griepepidemie, welke in het Oosten
en Midden van België heerscht is thans ook
naar West-Vlaanderen overgeslagen. In
Brugge zijn 18.000 personen aangetast.
De Nederlandsche en Fransche regeerin
gen zullen op uitnoodiging van Engeland en
de Ver. Staten deelnemen aan ce Anglo-
Amerikaansche Caraibische commissie. De
commissie werd in 1942 gesticht door de Brit
sche en Amerikaansche regeeringen om de
sociale en economische samenwerking tus-
schen de twee landen in het Caraibische ge
bied te stimuleeren en te versterken.
HAARLEM EN OMGEVING
De Burgemeester van Bloemendaal is
verhinderd op Vrijdag 28 December a.s. zijn
gewone spreekuur te houden.
De N.V. Alg. Noord-Hollandsehe Mij. van
Levensverzekering te Haarlem hield haar
aandeelhoudersvergadering. Tot 31 Dec. 1944
was het verzekerde kapitaal gestegen tot
f 31.169.697. De premieontvangst was in 1944
f 1.443.514. De waargenomen sterfte was 79.4
®/o van de berekende. De premiereserve moest
een verhooging ondergaan van f 911.623. Deze
komt nu op de balans voor met f6.941.804,
niet begrepen de posten die herverzekerd
zijn. De gekweekte rente was gemiddeld 3.63
De extra reserves werden gebracht op
f 354.600. De balans, winst- en verliesrekening
werden goedgekeurd.
Examens. Aan de Universiteit te Am
sterdam is voor het doctoraal examen in de
theologie cum laude geslaagd mej. M. B. de
Lugt te Aerdenhout.
Het jongenskoor „De Minnestreelen"
onder leiding van Hubert Cuypers, zal Don
derdag 24 December in de Gem. Concertzaal
te Haarlem een speciaal Kerstconcert geven.
Er wordt een Kerstnachtdienst in de Be
gijnhofkapel gehouden op 24 December van
910 uur.
Mej. C. v. d. Weyden te Santpoort is te
's Gravenhage geslaagd voor het examen
vrouwelijke handwerken.
HILVERSUM I. 301 M.
15.00 Ted Powder. 15.30 Engelsche les gevor
derden. 16.00 Carlo Carcassoia's orkest. 16.45
Boekbespreking. 17.00 Leon Combé en Felix
de Nobel, resp. bas en piano. 17.30 Jan
Musch, 70 jaar. 17.45 Gramofoonmuziek. 18.00
Cantabllé-septet. 18.30 Rijk Overzee. 19.00
Nieuws. 19.15 Reportage. 19.30 Radio film
show. 20.00 Nederland Herrijst. 20.15 Gram.
muz. 20.30 Het Aether-Restaurant. 21.30 Hoor
spel. 22.00 De Speellieden. 22.15 Mensch en
Maatschapij. 22.30 Benedict Silbermann en
zijn „Novelty Serenaders". 23.00 Nieuws. 23.20
Avondwijding. 23.30 Gram.muz. 23.58 Sluiting
en Wilhelmus.
HILVERSUM II, 415 M.
13.00 Voor de Nederlandsche Strijdkrachten.
13.30 Canadeesch programma. 14.05 Tuin-
bouwpraatje. 14.20 Gramofoonmuziek. 14.45
Beeldende Kunsten. 15.00 Gramofoonmuziek.
16.30 Tuberculose-lezing. 16.45 Orgelconcert
(gr.), 17.00 Kinderhoorspel. 17.30 Kinderzang
klas. 18.00 Nieuws. 18.15 Persoverzicht. 18.30
Gevraagde platen. 19.30 Voor de Nederland
sche Strijdkrachten. 20.00 Ensemble Jetty
Cantor. 20.30 Sportpraatje. 20.45 Het Omroep-
Vier heuvelen ontmoeten elkaar waar,
beneden, een stroompje over een witge-
schuurd kiezelbed vloeit en in die be»
schutte holte ligt een schuur omgeven
door een wit ruwsteenen muurtje. Dat ia
mijn domein. In voor-oorlogsche jaren
waren de velden niets anders dan een
uitzicht, waar in den zomer de gaspel
doorn geel stond te bloeien en in het
najaar de bramenstruiken vol vruchten
zaten. Als de zomer niet al te droog was
en het gras niet tezeer verschroeid, zond
een nabije boer er soms wat jong vee te
weiden.
De oorlog eischte dat die vergeten vel
den opnieuw een rol in de voedselvoor
ziening gingen spelen. Er kwamen kippen,
ganzen, en eenden. Een schuchter begin
werd gemaakt met ploegen* een hectare
haver werd gezaaid, kool volgde. De op
brengst werd gebruikt om een deel van
de schuur voor melken in te richten.
Terwijl een uit het gebombardeerde Lon
den ontvluchte familie mijn huis bewoon
de, leerde ik bij een boer in de buurt
het karakter en het melken van koeien.
Bij mijn terugkeer kocht ik mijn eerste
koe en kort daarop een pony en een licht,
laag karretje, waarmee handig op dit
heuvelachtig terrein lichte lasten konden
worden vervoerd. Dat was het begin. In
den derden oorlogswinter was het zoover,
dat het grootste veld in zijn geheel kon
worden geploegd en met rogge uitgezaaid,
In die dagen breidden zich rondom de
vliegvelden uit, nam het lawaai eiken dag
toe en werd de stilte die het vasteland,
ook het bezette Holland, omgaf, steeds
dieper. Elk bericht bleef uit. Het was
maar goed, dat er te zaaien en te ploegen
viel. Het scheen mij ontroerend, dat er
menschen kwamen, uit het dorp, om het
versleten gras in reepen te zien verdwij
nen, terwijl de tractor tegen de heuvel
opklom en de roodbruine aarde naar bo
ven keerde. Want het was achtenzestig
jaar geleden, volgens een oud inwoner,
sinds dat veld voor het laatst koren droeg.
Er waren steeds handen tekort. Er wer
den kleerscheuren opgeloopen, in elke zin
van het woord. Maar wat begonnen was,
bleef zich ontwikkelen en wie eenmaal
het spel in den kringloop der seizoenen
is begonnen, komt onder de betoovering
en wil het er iedere ronde beter afbren
gen.
Af en toe viel mij goeds ten deel: een
zonnigen dag tijdens het hooien; een eier-
leggende kip, die van geen ophouden
weet; een prijzend woord van een oud
gediende op landbouwgebied; maar boven
al Bluebell: het kalf van mijn eerste koe,
geboren in het klein domein, in een
sneeuwnacht, in de beschutting van een
meidoornstruik. Daar stond het in de
vroege morgen, onzeker en wijdbeens,
maar springlevend en al klaar voor bokke
sprongen, in toom gehouden door zijn
moeder's zachte, bezorgde geluid. Daar
begon het voor het eerst te drinken;
strekte zich, zette de pooten schrap en
raakte zoo in vervoering, dat de "Staart
dolzinnig te zwaaien begon. Op dat oogen
blik was voor mij het domein geen oor-
logstaak meer, maar een manier van
leven. Een manier van leven, die ik nog
beter begreep, toen ik, een jaar geleden,
Bluebell met haar eigen kalf in de schuur
bracht en de melkstoel nam en de emmer
en mij aan haar zij zette en voorzichtig
begon te melken. Bluebell keek eens om,
nam mij wat verbaasd op en liet het zich
maar welgevallen. Wij kenden elkaar al
zoolang. Het wa6 wel goed.
Vr. S.
orkest. 21.45 Avonriwijding. 22.00 Nieuws 22.20
Gramofoonmuz. 22.58 Sluiting en Wilhelmus.
ZONDAG
HILVERSUM I, 301 M.
8.30 Kapt. pater M. Goossens O.F.M. 9.00
Nieuws. 9.20 Wiener en Doucet. 9.30 Waters!.
9.35 Vioolsonaten. 10.00 Kinderhalfuur. 10.30
Ned. Herv, Kerkdienst. 12.00 Suite uit Uncle
Remus". 12.15 Instr. Solistenconc. 13.00
Nieuws. 13.20 Carlo Carassola. 13.50 De Spoor
wegen spreken. 14.00 Ds. Zuurdeeg. 14.30 Con-
certgeb. A'dam. Residentieorkest met sol. en
Kon. Oratoriumver. o.l.v. Anton v. d. Horst.
16.00 Eenacter. 16.20 Gaspar Cassado. 16.30
Ziekenlof. 17.30 Gewijde muziek. 18.00 Mer
chant seaman suite. 18.15 Bob Scholte. 19.30
Viool- en pianosoli. 19.00 Nieuws etc. 19.30
't Utrechtsch Vrouwenkoor. 20.00 Nederland
Herrijst. 20.15 Métropole-orkest. 21,00 Muziek
met nieuwe intervallen. Spr.Martin Lür-
sen. 21.08 Wederopbouw. 21.15 Sylvesfer-trio.
21,45 Gedichtjes. 21.50 Geliefde repertoirestuk
ken. 22.15 Mensch en Maatschappij. 22.30 OP
den drempel van den nacht. 23.00 Nieuws.
23.2023.30 Avondwijding.
HILVERSUM II, 415 M.
8.00 Nieuws. 8.20 Concert. 9.00 Mario Tra
verso. 9.30 Strijkorkest. 10.00 Hoogmis. 11.30
Werken van Liszt. 12.00 Nieuws. 12.20 Salon-
muziek. 13.00 Eddy Walis. 13.45 Lichte Orkest,
muz. 14.30 Muizek der steppen. 15.00 Gram.
muz. 15.15 Vaudevtlle-ork. 16.00 Filmpraatje.
16.15 Cabaret. 17.00 Lourens Bogtman. 1730
Oome Keesje. 18.00 Nieuws. 18.20 Jan Cor-
duwener. 18.45 Denksport. 19.00 Sam Swaap,
19.30 Cabaret. 20.00 Hoorspel II. 20.30 Kamer
orkest. 21.30 Londensche brief. 21.45 Avond
wijding. 22.00 Nieuws. 22.20—23.00 Sweet and
Swing.
Agenda
ZATERDAG 22 DECEMBER
Stadsschouwburg: Het betooverde Prinses
je, 14.15 uur; Professor Klenow, 20 uur. Be
gijnhofkapel: Wonderen der Kunst, 20.15 uur.
Rembrandt: Oké, mr, Deeds, 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Palace: Jij wordt mijn man, 14,
16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor: Modern Times,
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Hals: 't Zit
in de lucht. 14, 16.15. 19 en 21.15 uur.
ZONDAG 23 DECEMBER.
Stadsschouwburg: Ik zie, ik zie wat jij
piet ziet (Comedia), 14 èn 20 uur. Gem. Con
certgebouw: Variété met Ecdy Walis, 20 uur,
Bioscopen: als Zaterdag.
MAANDAG 24 DECEMBER.
Stadsschouwburg: Pas op voor stille Wa
ters! (Comedia), 20 uur» Bioscopen: als Za«
ter dag,
