Waarschuwing tegen represailles
Een Vooruitzicht
Dreigende aanval op Semarang
Neurenbergsch
Kerstreces ten einde
Inwoner-aantal van
Haarlem
De „Nieuw-Amsterdam" in Southampton
«Oo Jaargang* No. 1MI» TT I I 1 I Woenstfug S Tamurf 'ïflï
Bureaux: Groote Houtstr. 93 fT jJ jfmaJk f T I 1| 1 *T*1 I f B Uitgave Stichting Voorlichting
en Soend.pli-iil 37, Haarlem XvLvdl 1V^ IXllJ I V i J Ji. Ill II J Atorniemenlm: wart II et.
Bureaux: Kennemerlaan 154, Jj Per kwartaal ƒ4.—
Telel. 5437. Postgiro 273107.
Toi Arimutefmiio in79ii PvnaiJiHn tHoo« Directeur-HoofdredacteurRobert Peereboom
Tel.. Administratie 70724. expeditie 14825 Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
ER is een vooruitzicht in dit Nieuwe
Jaar, dat ons met groote verwachting
moet vervullen. Ik bedoel het volledig
herstel van de parlementaire democratie,
tengevolge van de a.s. verkiezingen in de
maand Mei. Dat zal een gebeurtenis van
het grootste belang zijn en ik moot daar
in het eerste nummer van dit blad dat in
1946 verschijnt, nog eens extra nadruk op
leggen. Want ik heb het gevoel dat som
mige menschen de beteekenis van het feit'
niet geheel doorzien. Wellicht zijn zij ge
neigd, te veel op uiterlijke vormen af te
gaan. F.r is nu toch een parlement, zeg
gen zij, al heet het dan ook Noodparle-
ment omdat het niet door het volk ge
kozen is. En dit parlement heeft volledige
bevoegdheden.
Dat is waar, maar het bezit niet het
gezag, dat een wettig gekozen parlement
draagt. Het is zich daar zelf van bewust.
Dat kan niet anders, want het weet dat
het or niet krachtens een uitspraak van
het Nederlandsche volk van dezen tijd
zit.Het moet wel twijfelen aan zichzelf,
aan zijn samenstelling en aan den indruk
dien zijn woord en zijn beslissingen bui
ten zijn vergaderzaal maken. In hoeverre
geeft de sterkte-verhouding van zijn
fracties een verkeerd beeld van de op
vattingen en wenschen, die thans in het
volk leven? Niemand kan dat precies
zeggen, te minder omdat pogingen tot
concentratie en herziening van partijen
aan den gang zijn en al mei een zekere
mate van succes bekroond. Maar dat het
een verkeerd beeld is staat vast. Dit
maakt de positie van het parlement
uiterst moeilijk als het tegenover be
slissingen van groote beteekenis gezet
wordt. Het zal op zoo'n oogenblik in een
nog moeilijker positie verkeeren dan de
regeering. die het aanhangige wetsvoor
stel heeft gedaan en die heeft moeten
pogen, daarin het volksbelang naar haar
beste inzicht tot uiting te brengen. Want
het parlement treedt op als volksverte
genwoordiging en dient als zoodanig uit
spraak te doen. Voor of tegen kunnen
beide van beslissende beteekenis voor de
toekomst van ons volk zijn, omdat het
besluiten kan gelden die geen uitstel gc-
doogen en welker uitwerking later niet
meer teniet kan worden gedaan. Dit kan
tot zeer moeilijke situaties leiden
Onder degenen die geneigd zijn, de in
grijpende beteekenis van het volledig
herstel der parlementaire democratie te
onderschatten, zijn er die sombere her
inneringen hebben aan de vooroorlog-
sche tekortkomingen. Tot hen zou ik wil
len zeggen: de fout lag niet bij de demo
cratie. maar bij fouten ln haar toepas
sing. Als wij ons daar maar bewust van
zijn en blijven, zullen wij haar beter toe
passen. Gij hebt gezien wat het alterna
tief is. Gij hebt aan den lijve ondervon
den hoe de autocratie werkt en welke de
misstanden zijn die de dictatuur met zich
sleept. Verkeerde toepassing van de de
mocratie levert ook haar nadeelen op.
zooals verkeerde toepassing van ieder
stelsel dat doet Maar zij zijn niet te ver
gelijken met de willekeur, het onrecht,
de wandaden en de verwildering die de
dictatuur met zich sleept en waarvan de
Duitsche editie een voorbeeld heeft ge
geven. dat aanhangers van het simpele
begrip ,.de sterke man" voorgoed gene
zen moet hebben
De Duitschers hebben niet nagelaten,
een jarenlange verdachtmaking en leu
gencampagne tegen de vooroorlogsche
toestanden in ons land te voeren, die
sommigen huns ondanks misleid heeft
Zeker, er waren fouten. Er waren groote
tekortkomingen. Wij kunnen niet dan
m"t droefheid denken aan het falen ten
opzichte van de algemeene bestrijding
der werkloosheidom het voornaamste
voorbeeld te noemen. Maar wat heeft
het Derde Rijk in ruil aangeboden?
Hef Derde Rijk heeft van zijn eigen
rechteloosheid en misdaden steeds zijn
politieke tegenstanders beticht. Het heeft
ons misstanden aangewreven, d'e nooit
ln ons land bestaan hebben. Het heeft
bevolkingsgroepen en personen met zijn
leugens bestookt en het waren niet meer
dan leugens. Soms merk ik met verwon
dering. dat er nog men^hen zijn die ze
napraten en zich er blijkbaar niet be
wust van zijn, door wie zij zijn besmet.
Gelukkig is de groote meerderheid voor
deze propaganda Immuun gebleken. Ge
lukkig is de overgroote meerderheid van
ons volk zich bewust van het feit. dat zij
de parlementaire democratie wenscht.
Zij dient tevens te begrijpen dat het aan
vaarden van een stelsel dat bovendien
het moeilijkste stelsel is en dus de mees
te toewijding en zorg en gevoel voor het
algemeen belang eischt niet voldoen
de is. Met stelsels en partijprogramma's
alleen komen wij er niet Het is de toe
passing die onze volle aandacht eischt,
om er -een succes van te maken. De voor-
oorlogsche fout lag In de verslapping van
die aandacht en in het op de spits drijven
van de tegenstellingen Volksregering
betcekenf toewijding, zorg. wil tot sa
menwerking. verdraagzaamheid, begrin.
eerbied voor de menschelijke persoonlijk
heid.
Ons volk heeft iets geleerd, al heeft
het ook anderzijds veel verloren Als het
dat geleerde in toepassing breng', zullen
wij beter slagen met de democratie dan
voor den oorlog, toen het aan waarschu
wingen al niet ontbroken heeft Tk heb
daar -afwacht i" «en van K" daar
om acht ik hot vooruitzicht van de ver-
He laatste maar niet onbelangrijkste gebeurtenis in de opbouw werk
zaamheden in ons land vormde de opening van de Moerdljkbrug op
31 Dee. j.l. De plechtigheid werd verricht door don directeur-generaal
van Rijkswaterstaat, den lieer J. W. H. Harnisen. Na afloop nniaklen
alle aanwezigen per auto een rit over de nieuwe brug. (P.)
Van Amerikaanschc zijde werd den Un.
Press correspondent verklaard dat de In
donesiërs zich meer en meer realiseeren
dat een compromis de eenige weg uit de
moeilijkheden is en zooals Sjarir het zei-
de, de republikeinen zjjn bereid elk nieuw
voorstel te overwegen dat Van Mook uit
Nederland mee zou brengen, vooropgesteld
dat het gebaseerd is op zelfbeschikking.
Vele waarnemers beamen dit.
Op Sumatra vordert de concentratie der
Japanners in de havens goed en wordt de
militaire situatie voortdurend beter. Op
Java hebben de Britten op het Westelijk
deel van het eiland de Japanners voor
zich aan het werk gezet. Op Midden- en
Oost-Java echter hebben zij deze nog al
tijd niet onder oogen gekregen.
De onderhandelingen met de Indone
siërs over de vrijlating der Japanners
verloopen echter gunstig. De veiligheid
der vrouwen en kinderen wordt dage
lijks grooter. Den Britten wacht echter
nog een zware taak, zoodat de data die
in de buitenlandsehe pers genoemd zijn
voor het terugtrekken der Brltsche troe
pen uit Indië zuiver op gissingen berus
ten.
Admiraal Mountbatten, opperbevelheb
ber van het Z. O. Azië commando, heeft
ln een dagorder, gedateerd 1 Jan. 1946,
het volgende gezegd:
„GU die dienst doet in Ncd. Oost-Indië
had een zelfs moeiiyker en ondankbaar
der taak dan de troepen die onder het Z.
O. Azië commando elders zjjn ingezet,
maar gij hebt er u met hetzelfde geduld
en dezelfde moed die gU ook gedurende
den oorlog hebt getoond, van gekweten
Duizenden geïnterneerden, wnaronder
vrouwen en kinderen, hebben hun leven
aan u te danken en z|jn er u dankbaar
voor. Als gü het dragen van deze ver
antwoordelijkheid verder doorzet, zorgt
er dan voor, dat uw goede naam door niets
aangetast wordt. Hoe groot de aansporing
ook moge zyn. iaat u niet tot represaille
maatregelen verleiden; wraak zou slechts
haat en woede tengevolge hebben, die uw
reputatie schade zouden doen. Slechts
door uw zelfbeheersching en verdraag
zaamheid kunnen de voorwaarden worden
geschapen, waarin de Nederlanders en de
Indonesiërs hun wederzijdseh'e doelstel-
Maar het proces nog lang niet
Na het Kerstreces van twaalf dagen is
heden het proces tegen de 22 vooraan
staande Duitsche oorlogsmisdadigers te
Neurenberg hervat, alsof er geen onder
breking ware geweest Kaltenbrunner, die
aan bloeduitstorting in de hersenen lijdt,
was niet in de beklaagdenbank aanwezig
Alle andere beklaagden waren weer pre
sent. Kolonel Storey, Amerikaansch aan
klager, ging voort met het overleggen
van de bewijsstukken tegen de SS. cn
daarna tegen de Gestapo en de S D Hij
legde hierbij den nadruk op de door Kal
tenbrunner als leidende figuur in de Ge
stapo gespeelde rol.
De beklaagden hebben de onderbreking
benut om aan hun verdediging te werken.
Volgens den Amerlkaanschen rechter
Jackson zal het proces waarschijnlijk tot
April duren.
kiezingen groot en verheugend. Eenmaal
tenvolle hersteld, zal de parlementaire
democratie haar heilzame werking in ons
geheele volksbestel doen gevoelen. En
het gezag zal alleen en uitsluitend gecon
centreerd zijn op de plaats, waar het be
hoort te zijn Di' zal nok de rechts/- k r-
heid ia ons lané bentellen. R. P.
lingen kunnen bespreken en tot overeen
stemming kunnen geraken."
De Nieuwjaarsdag is in Batavia rustig
verloopen. Op 31 Dec. was er bij Sema
rang extremistische activiteit en word
het vliegveld met 75 mm. kanonnen be
schoten. Men houdt rekening met een
aanval op de stad. waartoe blijkbaar voor
bereidingen worden getroffen Het dro
gen van vuurwapens is in Batavia ver
boden. Luit.-adm. Helfrich zal naar Den
Haag terugkeeren om zich te wijdon aan
de functie van commandant der marine-
strijdkrachten. zoodra de reorganisatie in
Batavia, noodig door het opheffen van de
functie van alle Nederlandsche strijd
krachten in het Oosten, gereed zal zijn.
De Deensche evangelist Egon Ostrom is
nabij Medan met 5 hem vergezellende Ja
panners vermoord, hoewel hij een vrijge
leide van den nationallstlschen gouver
neur had. Een Japansehe troepenmacht
heeft represailles genomen.
Volgens Un. Press moet Yamamoto
trachten de vrijlating te verkrijgen van
een groot aantal Japanners, dat op Mid
den- en O. Java door de Indonesiërs
wordt gevangen gehouden. Verder zou hij
trachten de moeilijkheden uit den weg te
ruimen, veroorzaakt door de weigering
van Japansch marinepersoneel om Brit-
sche orders te gehoorzamen
Aan de 150.000 ontbreken
er eenige honderden
Reeds een half jaar geleden werd aan
genomen, dat Haarlem 150.000 Inwoners
had. De schatting in het laatst van 1945
liep zelfs tot 151.000. Zekerheid was er
evenwel niet, want er was. zooals men
weet. zooveel in de registers van den Bur
gerlijken Stand geknoeid, dat elke vastig
heid ontbrak en statistieken niet meer
werden opgemaakt. Nu het bevolkingsre
gister gereconstrueerd is, was het moge
lijk vast te stellen hoeveel inwoners
Haarlem heeft. Er waren er op 31 Decem
ber 1945 ingeschreven 149 347 Aan de
150.000 ontbreken er dus nog 653 Maar
eenige honderden menschen die hier ver
blijven moeten nog geregistreerd worden,
hetgeen in de komende weken geschiedt
Bovendien groeit de bevolking gestadig,
zoodat het hoogstens een quaest Ie van
eenige maanden wordt, voor de 150 000ste
Haarlemmer officieel geregisteerd zal zijn.
Het woord is aan....
Wijnaendts
Francken:
Aan de werken van een
goed schrijver bespeurt men
nooit de moeite, die eraan
ten koste werd gelegd.
De Gaulle dreig <Ie
met aftreden
Generaal De Gaulle heeft Dinsdagmid
dag in de Nationale Vergadering gedreigd
af te treden, indien een socialistische mo
tie, die voorstelt de uilgaven van het leger
met 20 pCt. te verminderen, werd aange
nomen. Hij verklaarde dat de dooi de
regeering gevraagde credieten noodzake
lijk zijn om de overgangsperiode, die aan
de reorganisatie van het leger voorafgaat,
te dekken. Tenslotte kwam men toch tot
overeenstemming, want de vermindering
zal pas na 15 Februari a.s. in werk in" tre
den en alleen dan, wanneer de regeering
vóór dien datum geen wet tot reorganisa
tie van het leger heeft ingediend Dezo
toevoeging is zoowel door cie regoering
als door de socialisten goedgekeurd.
De laatste uren van Hitler
Naar Reuter meldt, heeft men den gang
van zaken tijdens de laatste uren van
Hitier nu vrij nauwkeurig kunnen vast
stellen Op den avond van 28 April kwam
Hitier tot de conclusie, dat het einde in
zicht en er voor het belegerde Berlijn
geen hulp meer mogelijk was Op 29 April
om 2 of 3 uur 's nachts trad hij in het
huwelijk met Eva Braun; om vier uur
's nachts dicteerde hij zijn testament Om
10 uur trof Hitier maatregelen om de ver
zending der documenten te waarborgen:
een boodschapper ging naar admiraal
Dönitz, een tweede naar veldmaarschalk
Schörner. een derde stel documenten
bleef in reserve achter. De boodschappers
hebben hun doel niet bereikt en vertrok
ken naar huis. Inmiddels had Dönitz een
telegram ontvangen van Bormann, waar
in deze hem mededeelde, dat Iliti-r Dö
nitz tot zijn opvolger had benoemd Op
1 Mei telegrafeerden Göbbels en Bormann
aan Dönitz. dat Hitier dood was en da
..regeering" van Dönitz door Hitler was
benoemd Naar men gelooft weigerde
Dönitz om ..smerige nazis" in zijn kabi
net op te nemen.
Martin Bormann
gearresteerd?
Een hoog officier van den Voorlich
tingsdienst van het achtste Brltsche leger
heeft medegedeeld dat op een afgelegen
boerderij bij Neuemünster, 37 km ten Oos
ten van Plöne. een man is gearresteerd
die heel wel Martin Bormann zou kunnen
zijn. met wien hij een frappante geliikcnlS
vertoont. Eenige maanden geleden was
hij in deze buurt onder den naam Marius
verschenen. Hij is gearresteerd op aan
wijzingen van waarschijnlijk Duitseh®
zijde. De Engelsche officier verklaard®
dat op het moment nog niet te zeggen
viel of men werkelijk Bormann In han
den heeft gekregen. (Un. Pres.:).
Mr. B. J. D. ZUBLI.
r. B. J. D. Zubll. oud-burgemeester
van Bennebroek. Is op bijna 80-j.n l(;en leef
tijd tc 's Clravenhage overleden Na zijn
vertrek uit Bennebroek was hij burgemees
ter in Rijswijk. Eenlgcn thd zat hu' m de
Prov. Staten van Noord Holland Ook be
hoorde mr. Zubll tot de dlre innen van do
Hollandsche Maatschappij van Weicirschao-
pen te Haarlem.
Donderdag Is het restant van de letter
n aan de beurt voor het afhalen v.mi nieuw®
bonkaarten in ,.De V!ee*«hhn!" (Woensdag
waren A t.m. Berends ann de beurt)*
Opgeruimde stemming ondanks geleden ellende
Het A.N.P. meldt: Op Nieuwjaarsdag
kwam de „Nieuw-Amsterdam" met 3800
repatrieerende Nederlanders en 600 ver
lofgangers van het Brltsch-Indlsche leger
in Southampton aan Deze geëvaeueerden
kwamen na lange barre jaren in Europa
terug, maar dit woord „geëvaeueerden"
klinkt niet erg preettig, als deze uit een
deel van het eigen rijk komen.
Onze landgenootcn hndden een goede
reis gehad met prachtig weer en een
gladde zee. In Suez werd wintorklccding
verstrekt door het Roode Kruis en de
plaatselijke autoriteiten Door tijdsgebrek
kon niet iedereen geholpen worden, maar
van door de Engelschen beschikbaar ge
stelde dekens kon men toen, in de eerste
plaats voor de kinderen, klceren maken
De gezondheidstoestand aan boord was
slecht. Door zwakte werkte het tempera
tuursverschil. vooral voor de jongeren,
zeer nadeeellg. Het aantal lijders aan in
fluenza en mazelen was dan ook groot
Tijdens de overtocht Is echter geen enkele
ernstige ziekte voorgekomen en er zijn
geen sterfgevallen te betreuren.
De stemming aan boord was prachtig.
Natuurlijk is men blij weer ln Europa te
zijn. In den familiekring teruggekeerd,
wil men in de eerste plaats rust en oon
plaatsje voor zichzelf hebben, waar men
eens op zijn verhaal kan komen M«n kan
zich niet voorstellen wat onze landgenoo-
ten hebben doorgemaakt, doch men kan
zich hun gemoedsgesteldheid wel enigs
zins indenken na deze barre jaren, waarin
zij bovendien al hun bezittingen kwijt
raakten. Laat hen daarom praten en stelt
geen onnoodige vragen. Zij moeten eerst
op hun verhaal kunnen komen in den
kring van familie of vrienden Zij hebben
veel ellende doorgemaakt, wel meer mis
schien dan onze landgenootcn in de Duit
sche concentratiekampen, aldus de A N P.-
verslaggever.
De mngetljkheld bestaat, dat de ..Alman-
zora" morgen omstreeks 12 uur bij <le fruit-
loods van de K.N.S.M, aan de Itiettanden
arriveert en op 6 of 7 Januari met de overig®
passagiers van de N. Amsterdam.
De passagierslijsten van de ..Oranje"
hangen voor de ramen van ons gebouw ln
de Groote Houtstraat.
