Haarlems Dagblad
Japansche troepen in Atjeh
Nazi-Hoogépriesters
Het Persbesluit
Dr. van Mook
te Londen
Vervoer van
Italiaansch
Bandietendom
Niet de Stadsleelijkerd
Betere tijden voor de
Radio distributie
80» Jaargang» N't*. 18224
Bureaux: Groote Houtstr. 9S
en Soendaplein 37, Haarlem
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofd redacteur: Robert Peerclioom
YVoonsdng 9 Januari 194Ö
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week SI Ct.
per kwartaal 4.—
Postgiro 273107.
Redactie 10600 Dir -Hoofdred. 15054
DOOR de directies en hoofdredacties
van een aantal dag- en nieuwsbladen
Is onlangs een request aan 'den minister
van Binnenlandsche Zaken gezonden,
waarin bezwaar wordt gemaakt tegen de
perszuivering zooals die geregeld is in het
Persbesluit 1945. Dit besluit is in de plaats
gekomen van een in 1944 genomen beschik
king, die te Londen tot stand is gekomen
en waarvan de uitvoering in de practijk
op groote moeilijkheden bleek te stuiten.
De vervanging van het eerste Persbesluit
door een nieuw heeft groote vertraging
in de perszuivering tengevolge gehad. Nu
zijn door de bedoelde, adressanten bezwa
ren tegen het besluit-1945 ingediend, om
dat dit zich uitsluitend bezighoudt met de
zuivering van personen. Zij hebben aan
den minister geschreven: „De criteria, die
hiervoor in art. 24 worden gesteld, mogen
door velen scherper geacht worden dan
die in het Persbesluit-1944, toch koesteren
adressanten groote bezorgdheid ten aan
zien van den toestand van het Ncderland-
sche perswezen in de naaste toekomst,
aangezien huns inziens deze personenzui-
vering een wezenlijke zuivering en ge
zondmaking van het perswezen niet zon
der meer met zich meebrengt. Uitgaande
van hel onaanvechtbare beginsel, dat het
geheel meer is dan de som 'van zijn dec-
len. zijn zij er van overtuigd, dat een
dagblad meer is dan de gezamenlijke re
dacteuren, redactioneele medewerkers en
verslaggevers, tezamen met de leidende
functionarissen. Het is hun overtuiging
dat een persorgaan, dat zich als orgaan
in bezettingstijd misdragen heeft, bij wijze
van zuivering dient te kunnen worden
verboden."
De strekking van het Persbesluit is,
dat als leiding en redactiestaf van een
blad, na onderzoek door de perszuive
ringscommissie, aanvaard worden en dus
als een zuivere groep worden erkend,
vergunning tot verschijning aan dit blad
wordt verleend. Er zijn nog ongeveer
twintig dagbladen, aan welke lot dusver
een vergunning tot verschijning is ont
houden. Nu de aanvragen in behande
ling komen is dus te verwachten, dat
vele van die bladen binnenkort weer
verschijnen zullen. Volgens de bepa
lingen van het Persbesluit zouden ze alle
kunnen verschijnen, mits zij geleid en
geredigeerd worden door personen tegen
wié g#en bezwaren bestaan.
Dat lijkt mij in principe juist en ik
ben het dan ook met de bezwaren van%
de adressanten niet eens. Als zij het on
aanvechtbaar beginsel, dat het geheel
meer is dan de som van zijn deelen, er
bij te pas brengen kan men dat begin
sel aanvaarden en de slotsom trekken,
dat als al de vitale deelen deugdelijk zijn
bevonden de goede werking van het ge
heel toch wel op de beste wijze gewaar
borgd is. Voor het overige moet het pu
bliek beslissen. Dat is, naar het mij voor
komt, de logische maatstaf en de aange
wezen oplossing in een democratisch
land, dat de persvrijheid wenscht. Een
na langdurig verschijningsverbod terug-
lceerend dagblad komt voor het feit te
staan, dat al zijn vroegere abonnés lezers
van andere bladen zijn geworden. Wen-
schen zij niet naar hun oude blad terug
te keeren, omdat dit in bezettingstijd een
verkeerde houding heeft aangenomen,
dan laten zij het. Wenschen zij het wel
te doen, omdat leiding en redactie een
gezuiverde staf vormen en zij er daarom
vertrouwen in stellen, dan doen zij het
wel. Bovendien zal het weder-vcrschij-
nende blad door zijn qualiteiten zijn
lezers moeten winnen. Men kan moeilijk
zeggen dat het in een bij uitstek gunstige
of gemakkelijke positie verkeert bij zijn
terugkeer, want het is hen kwijt.
Vele nieuwe bladen, voortzettingen van
dc illegale bladen in bezettingstijd, die
daarin zulk voortreffelijk en moedig
werk in het verzet tegen de Duitschers
hebben verricht, verschijnen en worden
gedrukt op drukkerijen van thans verbo
den bladen. In sommige gevallen, waar
in de oude blafden sinds de bevrijding al- I
weer verschenen zjjn, worden op hun
drukkerijen zoowel oude als nieuwe bla
den gedrukt, naast elkaar. Als meer
oude bladen terugkeeren en wanneer in
de toekomst de omvang van alle bladen
wordt vergroot, levert dit een vraagstuk
van ordening op. Dat is een andere
kwestie, die inderdaad tot oplossing zal
moeten worden gebracht De adressan
ten hebben verklaard, dat huns inziens
overal een bewindvoerder zal moeten
worden aangesteld waar ondernemingen,
die vroeger een blad uitgaven dat nu niet
verschijnt, voordeel trekken van de uit
voering van drukorders van nieuwe bla
den. Met de principieele vraag, of men
alleen personen moet zuiveren of boven
dien nog deh terugkeer van bladen ver
bieden houdt dit geen direct verband.
R. P.
Crisis in België?
Het gerucht gaat, dat de kabinetsraad
besloten zou hebben, de Kamers te ont
binden en den datum der verkiezingen
te vervroegen en vast lo stellen op 17
Februaïi. (U.P.)
Ken doeltreffend Influenza-vaccine, dat
tot dusver alleen ter beschikking van het
Amerikaansche leger stond, zal nu ook voor
algemeen gebruik geproduceerd worden Dc
bereiding varf dit vaccine kwam tot stand In
het Amerikaansche militaire medische pro
gramma.
Volgens een nicdedecling van het „In
donesische ministerie van Voorlichting"
worden Japansche troepen aan de Oost
kust van Atjeh aan land gebracht sinds
24 December. Vooral in het gebied van
Sigli bieden de Indonesiërs hevigen tegen
stand. In deze Indonesische mededeeling
wordt verder gezegd, dat zich in dit ge
bied geen krijgsgevangenen of burger-
geïnterneerden bevinden, zoodat de con
clusie voor de hand ligt, dat de Japansche
troepen tegen de Indonesiërs in het veld
worden gebracht. (U. P.).
Dr. H. J. van Mook is Dinsdagmorgen
voor een verblijf van twee dagen te Lon
den aangekomen. Betrouwbare waarne
mers aldaar, zoo schrijft Reuters diploma
tieke correspondent, zijn van meéhing, dat
het doel van Van Mook's bezoek is de
Britsche regeering op de hoogte te stellen
van de reactie van het Nederlandsche
parlement op de resultaten van de bespre
kingen te Chequers. Nederlandsche offi-
cieele kringen te Londen hebben catego
risch verklaard, dat het communiqué, dat
in de Engelsche hoofdstad is uitgegeven,
nog steeds zijn waarde behouden heeft.
Men is in Londen nog steeds niet te weten
kunnen komen of, en zoo ja in hoeverre,
de twee regeeringen overeenstemming
hebben bereikt over het gebruik van Ne
derlandsche troepen op Java.
De toestand op Java.
Batavia: Soldaten van de luchtlan
dingsdivisie hebben een aantal kampongs
doorzocht, maar er werden geen wapens
aangetroffen.
Buitenzorg: Aanval op een ver
dachte wapenopslagplaats, waar vele kis
ten met springstoffen, groote hoeveel
heden schokbuizen, granaten en doozen
met zwavel en salpeter werden ontdekt.
Semarang: Vliegveld door twee of
drie kanonnen gebombardeerd. De gebie
den, die aan het vliegveld grenzen, wor
den gezuiverd en een actie wordt onder
nomen om de kanonnen ten Westen van
de stad te veroveren.
Soera ba ja: De artillerie heeft een
aantal Indonesiërs, die een Britschc stel
ling hebben aangevallen, onder vuur ge
nomen Verder heeft een groep Indone
siërs een stelling te Kletek aangevallen.
Hun vuur werd beantwoord cn zij trok
ken terug Bij een aanval op de ..Dell ma
chine-fabriek" is gebleken, dat aldaar spe
ren werden gemaakt.
Voedselpositie verslechterd.
De laatste maand ls de voedselpositie
op Java in belangrijke mate verslechterd.
Amerikaansche goederen
ook door
niet-Amerikaansche schepen
In Washington hoopt men binnenkort een
verzachting te krijgen van dc bepalingen,
volgens welke op credlet geleverde goede
ren slechts door Amerikaansnhe schepen mo
gen worden vervoerd. In alle leenlngsover-
eenkornsten op een na van de Ex- en
Importbank was deze bepaling opgenomen.
De kwestie wofdt nu bestudeerd door een
groep ambtenaren met de bedoeling zoo
spoedig mogelijk hierin verandering te bren
gen. Wanneer de credietgoederen ook door
andere dan Amerikaansche schepen mogen
worden getransporteerd is dit, vooral voor
Nederland en Noorwegen, van groot belang.
Noorwegen zou speciaal hierom bezwaar
hebben gemaakt tegen het aangaan van een
leenlngsovereenkomst van 50 mlllloen dol
lar, De Nederlandsche regeerfng heeft Inder
tijd Ingestemd met de bepaling, hoewel Ne
derlandsche scheepvaartkrtngen zich tegen
deze clausule hadden verzet.
De golf van gewelddaden, dlc thans
Italië teistert, dreigt aan te zwellen tot
een springvloed. Groote formaties mo
dern bewapende bandieten maken het land
onveilig en de Carabinieri hebben de han
den vol, om zich de benden van het lijf
te houden. Te Borgetto werd een slag van
twee uur geleverd tus6i-hen zes Carabi
nieri én honderd gemotoriseerde bandie
ten, welke laatsten zich tenslotte moesten
terugtrekken Te Genua word de gevan
genis door de delinquenten overrompeld
cn zij bleken plotseling in het bezit te zijn
van automatische wapens en handgrana
ten.
De Napolitaansche bandiet' Lnmarca ge
niet door zijn stoute stukjes van dc laat
ste weken een Icgendarischen roem. Vele
van zijn bendeleden zijn reeds door de
carabinieri ingerekend, maar Lamarca
heeft nu zelfs een „voorlichtingsdienst" in
het leven geroepen. De rcgcering staat
vrijwel machteloos tegenovei het terroris
me, dat thans hoogtij viert Ik de Abruz-
zen, de Apenijnea u> op £icUa*-
Sjahrir in Batavia terug.
Bij zijn terugkeer uit Djokjakarta in
Batavia heeft Sjahrir aan Un. Press ver
klaard, dat het doel van de reis van hem
en enkele van zijn kabinetsleden naar
Midden-Java hoofdzakelijk gelegen was
in het voeren van besprekingen der détails
van de Britech-Indonesische overeenkomst
betreffende het ontwapenen, concentrce-
ren en evacueeren der Japanners. Leden
van den staf van het T.K.R. hebben «an
de besprekingen deelgenomen.
De T.K.R. ie Buitenzorg heeft vijf Indo-
Europeanen binnengebracht, die sedert
eenigen tijd verdwenen waren. Bepaalde
teekenen wijzen erop, dat de T.K.R. te
Buitenzorg georganiseerd wordt in een
meer gematigd lichaam, dat bereid zal zijn
orde ei\ rust te helpen herstellen. Ook
Bandoeng is rustiger, zoodat het tijdstip
waarna men niet meer in de open lucht
mag verblijven, van 20.00 tot 22 00 uur
verlaat kon worden. -Tot gisteren zijn in
Zuid-Bandoeng 192 gijzelaars losgelaten.
Een tweede trein met voorraden is onder
bewaking van T.K.R.-leden uit Batavia
te Buitenzorg aangekomen.
Het herstel betreft
een anderen Gashouder
Wij hebben medegedeeld, dat B en W
van Haarlem een crediet van f 50.000 aan
den noodraad hebben gevraagd voor de
herstelling van een gashouder.
Eenige bladen hebben naar aanleiding
daarvan, medegedeeld, dat de „Stads-
leelijkerd" (in de oorlogsjaren belangrijk
verlaagd) hersteld zal worden. Ter gerust
stelling van beminners van landschaps-
schoon kunnen wij evenwel verzekeren,
dat het hier niet de „Stadsleelijkerd""
geldt, maar een der kleine lagere gashou
ders.
Het woord is aan.
Mr. C. Bake:
De lcat is een merkwaar
dig dier: zij is tevreden als
zij het goed heeft.
De Haarlcinsche distributie van radio-
muziek zal binnenkort haar net gaan re-
visccren. Te beginen met de centrale
„Fiva" in de Kloosterstraat (Haarlem-N.)
zal het omvangrijke Ilaarlemsche onder
en bovcngrondsclie net nagekeken worden.
Hierbij bestaat de mogelijkheid, dat alle
perceelen, die voorzien zijn van een kabel
maar tot nog toe van muziek verstoken
bleven, opnieuw worden aangesloten'. In
perceelen, waar nog geen kabel aanwezig
is, kan dus onmogelijk voor een nieuwe
aansluiting gezorgd worden. Het publiek
behoeft zich hiertoe niet tot de centrales
te wenden, daar het in verband met de
materialenpositie onmogelijk is, nieuwe
abonnés aan te nemen.
Ook het vraagstuk der clandestiene aan
sluitingen op het radio-distributienet i
waardoor zooals bekend is, storingen ont
staan zal onder oogen worden gezien.
Reeds 500 processen-verbaal werden uit
gedeeld en men hoopt binnenkort alle on-
oirbare luisteraars uit de rijen der abon
nés te hebben verwijderd. Deze maand
zal een begin gemaakt worden met het
herstellen van het net in de Indische
buurt, dat door een kabelstoring aan de
Jan Gijzenvaart reeds een jaar buiten
werking was. Men hoopt vóór den vol
genden winter het geheele Haarlemsch®
radio-distributie-apparaat gerepareerd te
hebben, zoodat dan alle 8000 aangeslotenen
weer ongestobrd uit deze bron van ont
spanning kunnen putten Daar de noodige
lampen nog niet verkrijgbaar zijn. zal
het voorloopig nog niet mogelijk zijn. meer
dan twee zenders over de radiodistributie
te relayeeren.
IN* eerste sininistippelen zijn met liet s.s. „Tltus" uit Juffa In ons land
minlek omen en zullen op de ingeleverde bonnen worden gedistribueerd.
Niet minder dim 27815 kisten met deze vitamlnerljke vrncliten werden
te Itotterdüin gelost. (P.)
afzonderlijk ter verantwoording geroepen
Tijdens de zitting van het Neurenberg-
sche tribunaal is Von Ribbentrop's doop
ceel gelicht. Maxwell Fyfe begon de zaak
tegen een der grootste Nazi-profeten, die
in hooge mate aansprakelijk 16 voor het
lijden van Europa, met een overzicht van
zijn carrière, die als wijnkooper begon cn
uitliep op een monsterproces.
Von Ribbentrop's huis diende vóór 1933
meermalen als vergaderruimte voor Hitier
en Von Papen. Uit Ciano's dagboek blijkt,
dat hij tijdens een bezoek aan Von Rib-
bentrop heeft gevraagd- „Wel. Ribbentrop,
wat wil Je, de corridor of Danzig?"
Het antwoord was onverwacht en tee
kent den persoon van den vrocgeren men
tor van Duitschland's buitcnlandsche po
litiek len voeten uit: ,,WU willen oorlog!"
Inmiddels heeft zijn verdediger zich te
ruggetrokken tengevolge verschil van
meening over de te voeren verdediging.
Seyss' laatste hoop.
Betreffende z(Jn optreden In Oostenrijk
heeft Seyss Inquart het tribunaal verzocht
een zevental getuigen te dagvaarden, die
allen aannemelijk moeten maken, dat dozp
verdachte het beste voor heeft gehad met
de wereld en de mensebheid cn vooral dat
de Anschluss van Oostenrijk op volkomen
wettige wjjze geschied Is.
Om het tempo van het proces niet te
zeer te laten terugloopen. heeft president
Lawrence besloten, slechts een klein ge
deelte van het bewijsmateriaal mondeling
te laten voordragen en de rest schriftelijk
te laten indienen. De zaak tegen Göring
persoonlijk wordt een opeenhooping van.
belastend materiaal, zonder veel nieuws
te brengen. Deze week zal ook Seyss In
quart apart behandeld worden, zoodat dan
de Nederlandsche vertegenwoordiger to
Neurenberg, de actieve baron Van Tuyll
van Serooskerken. onzen duit in het zakje
zal kunnen doen.
Gevaar voor „concurrentie" lijkt niet
denkbeeldig te zijn. doordat de Amerika
nen en Franschen op Nedcriandsch terrein
komen en daardoor afbreuk doen aan het
Nederlandsche deel van de aanklacht.
C.A.O. in het Rloembolleii-
berlriif opgezegil.
Tiet Collectief Ai-belds Contract voor het
Bloembollenbedrljf is met wederzljdsch goed
vinden van werknemers en werkgevers op
gezegd. Men verwacht In wei kgeverskringen
ln het algempen wel tot vaststelling van een
nieuw contract te komen. Naar wij van di«
zijde vernemen, vloeide de opzegging hoofd
zakelijk voort uit den wensch een verandering
ln de pensioenregeling te brengen. Vóór den
eersten Maart moet het nieuwe contract ge
reed zijn, daar op dien datum de nieuwo
C.A.O ingaat. Er zal tevoren nog onderling
overleg worden gepleegd over den definilte-
ven vorm waartoe een aantal vergaderingen
van belanghebbende organisaties zijn uit
geschreven.