Haarlems Dagblad tBcw&coetiecs sadisten^ Cultureel Leven De gedragingen van den P.O.D. te Velsen Guerilla bij Semarang Dr. van Mook naar Indië terug De vergadering van de UNO 60c Jaargang, No. /interring 12 Jniiunrl 1016 Uitgave Stichting Voorlichting Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem At ^fU&i -3m -Ml. AAA iif^ C'' F, f A VA VA Abonnementenp. week 31 ct. Bureaux: Kennemerlaan 154, U per jcwai taal r 4 Telcf. 5437. Postgiro 273107 Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboom Djr _Hoofdred 15054 MET de cultureele herleving in Haar lem is het nog niet best gesteld. Van de rijke schakeering, die het voor den oorlog bezat, is weinig te bespeuren. Dat is dan ook in den eersten winter na de bevrijding moeilijk te verwachten. De be zwaren zijn talrijk. Maar nu de tram bin nenkort weer 's avonds gaat rijden ver valt er een. Een ander, de moeilijkheid om ontbonden vereenigingen opnieuw in elkaar te zetten, wordt vergroot doordat oude bestuursleden er niet meer zijn. Het is bekend hoe het in besturen ploegt te gaan: een of twee mensehen zijn de actie ve gangmakers en als die heengegaan zijn en de vereeniging is ontbonden, moet men den man vinden die het enthousiasme be zit om haar nieuw leven in te blazen. Dat eischt veel werk en toewijding. Veel men- schen zijn na de beproevingen van den bezettingstijd nog niet op volle toeren en een groot aantal is in eigen beroep over- kropt met werk, omdat daar nog zooveel gereorganiseerd moot worden. Daarvan getuigt ook het duizelingwekkend aantal der commissies, die in dit land zijn ge vormd. Bij verscheidene vereenigingen, die in Haarlem op cultureel gebied werkten, geldt bovendien de moeilijkheid dat hel plaatselijke afdeelingen waren. Haar te rugkeer is daarom afhankelijk van de her leving van het hoofdbestuur. Dit verklaart het feit, dat de Alliance Frangaise en de English Association haar taak in Haarlem nog niet hervat hebben. Intusschen heeft de Amsterdamsche afdeeling van het Ge nootschap Nederland-Engeland al van zich doen hooren, want voor die afdeeling heeft mr. Brian Downs gesproken over „De litteratuur in Engeland sedert 1939", een onderwerp dat duidelijk aangeeft welke hiaten in onze kennis de eerste aan vulling vereischen. Er is blijkbaar kans op fusie van het Genootschap en de Associa tion, hetgeen een verbetering zou zijn in den vooroorlogschen toestand, want er is toch geen noodzaak voor hel bestaan van twee organisaties, elk met haar afdeelin gen, op dergelijk gebied. Zulke samenvoeging zou misschien ook tot stand kunnen komen bij de Alliance Frangaise en het Genootschap Nederland- Frankrijk. Er bestaat niet minder behoef te aan terugkeer van den directen invloed der Fransche cultuur dan aan de Engel- sche. De laatste moge bij haar nieuwe adepten gemakkelijker aanspreken en het Engelsch moge in de mode zijn, maar dat zijn tenslotte niet de criteria die over de waarde van een cultuur beslissen en de bewonderaars van Frankrijk als centrum van Europeeschen geest en beschaving zullen zich evenmin laten beïnvloeden door de vraag, wie op de slagvelden van Europa de meeste overwinningen heeft be haald. De geest is sterker dan het zwaard, zooals Napoleon al moest ontdekken en zooals wij zelf in dezen oorlog tot onze blijdschap ervaren hebben. Dat wij in pre cies dezelfde omstandigheden als de Franschen hebben verkeerd en het zelfde verzet hebben gepleegd dient onze belangstelling en begrip voor la belle France te vergrooten Zoowel in het Fran sche als in het Engelsche geval zou het overigens buitengewoon verheugend zijn. als eindelijk de boekenzendingen in Ne derland kwamen. Een andere cultureele herleving wordt door velen met ongeduld verwacht. Dat is die van de Volksuniversiteit, die nvi. evenals de Engelsche en Fransche veree nigingen de velden wit om te oogsten zou vinden. Ik was dezer dagen in een bijeen komst van een ontwikkelingsclub, die wekeltjksche inleidingen van deskundige sprekers hoort, steeds in grooten getale opkomt en bovendien nog een aantal extra-bijeenkomsten houdt. De intense belangstelling en de samenstelling van het programma hebben veel indruk op mij gemaakt. Er is een groote drang naar cultureele ontwikkeling na de woestenij dor bezettingsjaren, die achter ons ligt. Op de gebieden van schilderkunst en tooneel zal het volgende seizoen ons on getwijfeld veel meer brengen dan het huidige. Ook daarop moet nog veel tot 6tand gebracht worden, al is in beide gevallen bij bijzondere gelegenheden al grooten indruk gemaakt en gebleken, dat de greep op den ouden, trouwen aanhang geenszins teloor is gegaan. Het snelste herstel hebben wij kunnen waarnemen op het terrein der muziek, dat in de bezettingsjaren zooveel activi teit heeft getoond door de invoering van de huisconcerten Die moeten de belang stelling voor kamermuziek sterk bevor derd hebben en daarom is het verheugend, dat de afdeeling Haarlem van de Maat schappij tot Bevordering der Toonkunst is herleefd en eerstdaags haar concerten hervat. Zij begint op 24 Januari met het Hongaarsch strijkkwartet en op de vier volgende concerten zullen de cellist Pierre Fournier, de pianist Stevan Bergmann, de zangeres Jo Vincent en de violist Jacques Thibaud optreden: een exquis programma, dat de grootste beloften inhoudt. De oud ste afdeeling van de 115 jaar oude Maat schappij, die een kwarteeuw geleden met deze kamermuziek-avonden begonnen is, heeft haar beleid gedemocratiseerd. Geen avondtoilet wordt meer vereischt. Er zijn verschillende rangen ingesteld, zoodat de concerten voor velerlei beurzen bereik baar zijn. Verbeteringen dus. Het aantal leden, dat zich aangemeld heeft, is al zeer bevredigend maar de Concertzaal kan er nog veel meer bergen. Een uitgebreid onderzoek In ons blad van Donderdag hebben wij medegedeeld, dat twee rechercheurs van den Polltleken Opsporingsdienst te Velsen en een employé van een bureau voor het beheer van onroerende goederen van N.S.B.-ers en dergeiyken, door de marechaussee gearres teerd ztjn, verdncht van het plegen van onregelmatigheden. Nader vernemen wij dat er in Velsen reeds «enigen tijd veel klachten waren over het optreden van den P.O.D. Er werd ge mompeld, dat eenige personen, bij dezen dienst betrokken, een zoo weelderig leven leidden, dat dit niet bekostigd kon worden uit hun gewone inkomsten. Er werd onder meer beweerd, dat zij goederen van gedeti neerden ten eigen bate zouden hebben aan gewend en ook dat zij gevangenen tegen be taling zouden hebben vrijgelaten. De autoriteiten hebben daarin aanleiding gezien een uitgebreid onderzoek in te stel len. Dit Is opgedragen aan de marechaussee. Daarvoor ls een majoor naar Velsen geko men. die de leiding ln handen heeft. Ons werd van bevoegde zijde met stelligheid ver zekerd. dat het hier een nauwgezet en streng onpartijdig onderzoek geldt. Als er dingen zijn voorgevallen die gestraft moeten worden, zal dit. zonder onderscheid van personen gedaan worden. Men moet even wel gereserveerd zfjn met het vellen van een oordeel, omdat bij zulke onderzoeken meermalen blijkt, dat van beschuldigingen als men de feiten nagaat soms weinig over blijft waaraan men hou-vast heeft. Daar tegenover staat weer. dat als men eenmaal een onderzoek begint soms ook andere on regelmatigheden naar voren komen. Het onderzoek der marechaussee is nog ln vollen gang. Daarom wordt het zeer ongewenscht geacht daarover in dit stadium van de zaak mededeellngen te doen. Wel vernamen wij dat het onderzoek reeds heeft aangetoond, dat er grond is om aan te nemen, dat bij den P. O. D. te Velsen Inderdaad dingen zijn gebeurd die niet on gestraft kunnen blijven. Een der drie aangehoudenen, de employé van het bureau beheer onroerende goede ren. ls wederom op vrye voeten gesteld. De twee andere aangehoudenen, de re chercheurs H. en van der V. waren aan vankelijk overgegeven aan de Justitie te Haarlem, maar nadat gebleken was dat de feiten waarvan deze personen verdacht wor den, niet behooren tot de competentie van de gewone rechtbank, maar eventueel be handeld moeten worden door het bijzonder gerechtshof te Amsterdam, zijn zij over gegeven aan den procureur-fiscaal te Am sterdam. Geen Duitsche methoden Bij den Commissaris van Politie te Haarlem was een klacht ingekomen over de houding van eenige agenten tegen het optreden van eenige studenten. Zij waren aan het bureau gebracht in verband met een overtreding (het meevoeren van een volwassene op den bagagedrager van een fiets). Op het bureau zouden zij geslagen zijn en hebben kniebuigingen moeten maken. De Commissaris, die heden zijn onder zoek beëindigd heeft, deelde ons mede, dat van twee kanten •verkeerd gehandeld is. De studenten zijn „treiterig" opgetre den. Maar het komt niet te pas, dat ar restanten geslagen zijn en kniebuigingen hebben moeten maken. Zulke Duitsche methodes moeten er absoluut uit. zij zul len door mij niet geduld worden. Het slaan is niet zoo erg geweest. De studen ten moesten met het gezicht tegen den muur staan en toen ze dat niet deden heeft een hunner een klap tegen het hoofd gekregen. De agent had een ring aan de hand en vermoedelijk is daardoor een wondje ontstaan. De twee agenten die zich aan de bedoelde feiten schuldig ge maakt hebben, zullen gestraft worden. De trolley-hiisseu Een vergadering van belanghebbenden Eenlgen tijd geleden werd door de N.Z.H een plan bij het gemeentebestuur van Haarlem ingediend om in de naaste toekomst het tramvraagstuk op te lossen door het laten rijden van trolley-bussen. Hedenmorgen had een vergadering plaats die werd bijgewoond door de direc tie der NZH en vertegenwoordigers van de gemeentebesturen van Haarlem en omlig gende gemeenten, ten einde deze plannen nader te besprekciv Op de agenda van den noodraad der ge meente Bloemendaal voor 17 Januari staat op de agenda de behandeling van het rap port van de door den raad benoemde com missie ad hoc over de verkeersplannen te Bloemendaal wat de trolleybussen betreft en het openen van een autobusverbinding Noord-Zuid in die gemeente. Hoe het met de Bachvcreeniging zal gaan is nog niet bekend. Maar Haarlem zal de groote orkesten spoedig weer moe ten kunnen hooren. Ook op muzickcgbied hapert nog wel het een en ander. En veel ontbreekt op dat van de eigen litteratuur. Dit alles te doen herleven is een mooie en een drin gende taak en daarbij een, die er krach tig toe zal bijdragen om in de nog heer- schende ontwrichting en verwildering der geesten herstel te brengen. Geef den men- sehen de schoonheid en de beschaving weer! Zij staan er voor open. R. P. Samenwerking te Banjermasin Extremisten uit Demak, ten Westen van Semarang, maken de omgeving van Se marang sedert eenigen tijd onveilig. Zij passen een guerillatactiek toe, en verdwij nen zoodra geallieerde troepen op het too neel verschijnen. In Oost-Java worden meer gevallen gemeld van extremisten, die op Britsche patrouilles schieten. De geallieerde verliezen zijn echter in den regel nihil. Te Pakanbaroe is na de ont voeringen van den laatsten tijd, door de geallieerden een overval uitgevoerd, waar bij tien verdachte personen zijn gearres teerd. Uit Banjermasin (Borneo) komen berichten over een nauwe samenwerking tusschen de Nederlandsche en Indonesi sche bevolking. In de stad zijn de zaken weer practiseh normaal. De export is weer ter hand genomen. Het „Rubber fonds" tracht de vooroorlogsche uitvoercapaciteit weer te bereiken. In het Engelsche blad „The Economist" wordt gezegd, dat indien de Nederlandsche regeering bereid is Sjahrirs kabinet als een Indonesische regeering de facto te er kennen, de Indonesiërs hun toekomstige betrekkingen met Nederland zouden over wegen op basis eener bijzondere positie door de Nederlanders in Indonesië inge nomen en een statenbond van Nederland en Indonesië binnen het kader van Ne- derlandsch bestuur. (U.P.) Pest te Bandoeng. Uit Bandoeng, waar een rattenplaag heerscht. wordt door het A.N.P. gemeld, dat er een pestepidemie is uitgebroken. In het Noordelijk gedeelte van Bandoeng, waar de Europeanen verblijf houden, is het leven uiterst primitief, door het onvol doende functioneeren van de water- en stroomvoorziening. Door de boycot van de Permoeda's is de voedselpositie uiterst ongunstig. De militaire situatie in de stad wordt als rustig geteekend. De lt.-gouverneur-generaal, dr. H. J. van Mook, is hedenmorgen te 9 uur precies van het vliegveld Schiphol vertrokken met bestemming Cairo. Vandaar zal hij met het volgende vliegtuig, dat Dinsdag uit Nederland vertrekt en dien zelfden dag te Cairo verwacht wordt, naar Neder- landsch-Indië doorreizen. Verliezen der Nederlandsche Luchtmacht De voorlichtingsdienst van de Kon. Ned. Luchtmacht heeft bekend gemaakt, dat tus schen Mei 1940 en het einde van den oorlog 247 van het 521 man sterke personeel der Nederl. Luchtmacht, opereerend van Enge land uit, den dood hebben gevonden. Dertien personen werden als vermist opgegeven Hier in zijn niet begrepen de verliezen onder het personeel van vliegdekschepen en van de mannen die naar Engeland vlogen en later naar het Verre Oosten zijn gegaan. Het bombardement op Rotterdam In zijn Nieuwjaarsrede tot den nood- gemeenteraad heeft burgemeester Oud officieele gegevens bekend gemaakt met betrekking tot het bombardement van 14 Mei 1940 dat, zooals hij zeide, aan ruim 900 burgers het leven heeft gekost. Hot verwoeste gebied beslaat 258 HA. 11.000 panden, 24601 woningen, 1212 fabrieken en werkplaatsen, 2393 winkels, 566 café's en hotels, 21 kerkgebouwen, 4 ziekenhuizen. 69 scholen, 20 bankgebouwen, 12 bioscopen 2 schouwburgen en 6 vergaderzalen wor den met den grond gelijk gemaakt. 77.000 inwoners werden door het bombardement dakloos. Dachau had dubbel gelaat Tijdens de zitting van Vrijdag werd de aanklacht tegen de economische dictators van Nazi-Duitschland voortgezet. Schacht, de voornaamste „wisselaar" van het derde Rijk, is in hooge mate verantwoordelijk voor de financiering van Duitschlands agressies, die tenslotte hun sluitstuk von den in een wereldbrand. Walther Funk is eveneens een belangrijke figuur in het Nationaal-Socialistische economisch stel sel geweest en nam een even belangrijke plaats in als Göbbcls in het ministerie van propaganda, voornamelijk als schakel tusschen Hitler en de industrie. Na den middag werden de ver schrikkingen van het kamp te Dachau bij monde van den Tsjcchischen arte Franz, die als gevangene lijkonderzoe- kingen moest verrichten, onthuld. Proefnemingen, barbaarscher dan „ge- Hef woord is aan.... Paul B r u 1 a t: Ieder draagt op zijn rug een etiket, volgens 'letwelk men hem beoordeelt en dat alleen hij niet ziet. De vergadering der U.N.O. was het eens over de agenda. Een aanvullende lijst van onderwerpen zal aan de algemeene com missie van onderzoek worden voorgelegd. Hiertoe behoort ook het voorstel van de IMiilippijnsche delegatie voor een inter nationale persconferentie ter waarborging van een vrije pers over de geheele wereld. Daarna ging men over tot het verkiezen van de voorzitters der zes commissies. Tot voorzitter van de commissie voor politieke zaken en aangelegenheden be treffende de veiligheid waaronder ook bewapening ressorteert werd gekozen Dmitri Manoeilski, hoofd van de Oekrai- nische delegatie. Ncderlandsch voorstel aangenomen Het door minister Van Kleffens inge diende Nederlandsche voorstel betreffende de verkiezing van de toegevoegde leden van het bureau der algemeene vergade ring is op voorstel van de Mexicaansche delegatie bij acclamatie aangenomen Dit betrof de verkiezing van vertegenwoordi gers van China, de Sovjet-Unie. de Ver. Staten, Groot-Brittannië. Frankrijk, Ve nezuela en Zuid-Afrika. De andere leden zouden zijn de voorzitter van de vergade ring en de zes commissie-voorzitters. Byrnes zal tijdens zijn verblijf in Lon den trachten de Dardanellcnkwestic tot een oplossing te brengen. De Turkscho delegatie zal zich zeker niet verzetten tegen discussie over dit onderwerp. Men is van meening, dat klaarheid in dit pro bleem een belangrijke stap op weg naar ontspanning tusschen Rusland en Turkije betcekent, hoewel men zich over het wel slagen van deze geen groote illusies maakt aangezien de gezichtspunten van Turkije- Engeland-Ver. Staten zeer sterk verschil len van die der Sovjet-Unie. In Londen worden nu besprekingen ge voerd omtrent de benoeming van de niet- permanente loden en den «eer.-generaal van den Veiligheidsraad en door de verte genwoordigers der Groote Vijf. De Russi sche gedelegeerde, ambassadeur Gromyko, verklaarde dat de verkiezing dezer leden wel eens uitgesteld kon worden, omdat de staatshoofden nog niet tot een actoord zijn gekomen. De Russen hebben zich verzet tegen het opnemen van een Ncderlandsch lid in den Veiligheidsraad; zij zagen daarin liever een vertegenwoordiger van Noorwegen. Du verlokkingen van de sigaret Voor den Haarlcmschen economische» rechter stonden Vrijdagmorgen een aantal zwarte handelaars terecht. De eerste ..witte raaf ln het zwarte gilde" was een man, die ruiterlijk zhn fout. 1. c. het koopen van een party Engelsche sigaretten, bekende en de consequenties wilde aanvaarden Getroffen door zoo'n eeriyke Inborst, wilde de poli tierechter den slgarettenkooper niet een Jaar naar Veenhulzen sturen, zooals het plan van den officier was. maar zou deze zaak liever door een nader rapport zien toegelicht. Nummer twee was een luclfers- kooper, die er eveneens met een rapport af kwam. maar na een Jongeman, die voor een familiefeestje donker Amsterdam Instapte en de daar gekochte rookwaar met 6 we ken zag betaald, kwam een doorgewinterde zwarthandelaar ln het bankje. Twee gouden horloges waren den weg van vele Neder landsche kostbaarheden opgegaan: een ruil- trnnsactle by de Canadeezen had ze In 1755 sigaretten omgezet. Een vrouwelijke ken nis werd voor het zwarte wagentje gespan- Gold Flakes dragen. Zl| droeg, maar de op- nen on moest den koffer met de Players en zet mislukte, by de Haarlemsche controle werd zij met haar. zwarte witte 1765 staaf jes gesnapt. De meneer mag eerst drie maanden gaan nadenken over de gevolgen van een ..rulltje" cn dan nog een Jaar ln Veenhulzen gaan werken, tcrwlll de over- gehaaldo Juffrouw er met f 30 nfkwam. wone" terechtstellingen, kwelden de ongclukkigen, die er voor werden ge bruikt. Toen Kaltenbrunner een be zoek aan Dachau bracht, moest alles netjes „in orde" zijn, er mocht niet gemarteld worden en er moest een in druk van vreedzaamheid en goede be handeling gevestigd worden Ook andere Nazi-bonzen waren in Dachau geweest, tijdens welke visites een keurcoilectie van gevangenen werd opge steld. meestal bestaande uit beroepsmis dadigers en maatschappelijk onbruikba- ren, geflankeerd door een paar prominen ten uit de geestelijkheid cn vijandige be stuursorganen. De MUnchensche bevolking moet heb ben geweten, wat er in Dachau voorviel, want verscheidene gevaTigenen waren in verschillende oorlogsindustrieën tewerk gesteld. en onderhielden ren enkelen keer contact met de omwonenden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1