Haarlems Dagblad
Eerste U.N.0.-,,kwestie"Iran?
De Lichte Gevallen
Georganiseerd Indonesisch
verzet tegen Soekarno
Democratische Liga wordt opgericht
Christison's steun gevraagd
Repatrieering
„Van heremiet
tot beul"
Hoede N.Z.H.
«Oe Jattrgang No, 182«t
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kersnemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pec reboot»
Donderdag: 17 Januari I04(t
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107
Redactie .10600. Dir.-Hoofdred. 15054
SINDS eenigen tijd is men aangevangen
met de voorwaardelijke vrijlating van
de „lichte gevallen" onder de politieke
delinquenten. Daar is een regeling voor
gemaakt, die wij destijds hebben medege
deeld. Over vrijlating wordt beslist dooi
de procureurs-fiscaal bij de Bijzondere
Gerechtshoven, die ook de voorwaarden
vaststellen. Die kunnen vrij ongemakkelijk
zijn.
Het voornaamste motief voor vrijlating
van de lichte gevallen is, dat de betrok
kenen al minstens den tijd hebben uitge
zeten waartoe zij, naar redelijkerwijs ver
ondersteld kan worden, zouden worden
veroordeeld. Er hebben zich meer over
wegingen voorgedaan, o.a. de groote moei-
lijkheden die zich voordoen bij de gevan
genhouding van tienduizenden in kampen
gedurende den winter. Het is ook wel
duidelijk geworden, dal het vraagstuk der
bewaking niet gemakkelijk oplosbaar is.
Bij de vrijlatingen deden zich in den
aanvang soms moeilijkheden voor met
den terugkeer in de maatschappij. Som
migen werden door hun oude omgeving
op dusdanige wijze ontvangen, dat zij
maar liever haastig naar het kamp terug
keerden. Tegenwoordig hoort men hier
minder van. ofschoon zich nog onlangs
het befaamde geval in Dordrecht heeft
voorgedaan, waarbij een vrijgelatene ver
moord werd. Dat staat evenwel op zich
zelf. Het is niet noodig er lange nabe
schouwingen over te houden. Er schijnt
bij de vrijlating een vergissing in het spel
geweest te zijn: de man behoorde niet tot
de lichte gevallen en er was zelfs al beslo
ten, hem opnieuw in arrest te nemen. Dat
het geen licht geval betrof rechtvaardigt
evenwel het gebeurde allerminst. Met de
rechtszekerheid in ons land, waarmee het
niet goed gesteld is, zou het heelemaal
ellende worden als men het recht in eigen
hand ging nemen, zooals in dit geval is
gebeurd Laat ons hopen dat het bij de
eene uitzondering zal blijven.
De vrijlating van de lichte gevallen
wordt Intusschen voortgezet, blijkbaar in
langzaam tempo. Het is zeker van groot
belang, dat er geen vergissingen bij ge
maakt worden. En het is den vrijgelatenen
geraden zich met de grootste bescheiden
heid, dus onopvallend te gedragen en zich
bewust te zijn van het feit. dat zij hun
gevangenschap aan zichzelf te wijten heb
ben en dat niet alleen door een officieel-
ingesteld toezicht op hen gelet wordt. Dit
slaat natuurlijk niet op diegenen, die on
schuldig gezeten hebben,
Hoe staat nu het publiek in het alge
meen tegenover de vrijlating van de lichte
gevallen? Een der bureaux voor opinie
onderzoek, het Centraal Bureau voor Do
cumentatie te Den Haag, heeft daarover
een merkwaardig rapport gepubliceerd.
Het heeft in deze zaak een zeer uitvoerige
enquête gehouden, want niet minder dan
elfduizend menschen, behoorend tot ver
schillende beroepen, klassen der samen
leving en politieke richtingen zijn erover
ondervraagd. Het onverwachte resultaat
is. dat er een zeer groote meerderheid
voor de voorwaardelijke invrijheidstelling
van lichte gevallen blijkt te zijn. Het is
we! nuttig nog eens met nadruk te her
haler.: de voorwaardelijke invrijheidstel
ling. 79Vt van de ondervraagden heb
ben zich ervoor verklaard, 15 tegen en
5 1 hadden geen meening. De enquête
werd schriftelijk gehouden. Gezien de be
langrijke ervaringen, in het buitenland
met opinie-onderzoek opgedaan, waarbij
in verschillende landen bleek, dat het
resultaat van verkiezingen nooit meer
dan 2 afweek van het tevoren gehouden
opinie-onderzoek, dient men wel beteeke-
nir. aan zulk een onderzoek te hechten.
Het bureau heeft de uitkomsten van
zijn onderzoek volgens de beroepen en
de politieke richtingen der ondervraag
den gespecificeerd. Bij de beroepen doen
zich weinig groote verschillen voor: bij
schier alle zijn de voorstanders van
voorwaardelijke invrijheidstelling om en
bij de 80 van het totaal, alleen bij de
predikanten, waar de meerderheid tot
90 stijgt (5 tegenstanders en 5
Zonder meening) en de arbeiders (uitge
zonderd de landbouw) waar de meerder
heid tot 71 daalt (21 tegenstanders
en 8 zonder meening) Bii de landbou
wers is de meerderheid 78
In de verdeeling naar politieke rich
tingen doet zich evenmin veel meenings-
verschil voor, behalve alleen bij de Com
munisten. die sterk verdeold zijn over
deze vraag. Bij de R.K is de meerderheid
voor vrijlating 84 A.R. en CH 80
Liberalen 79 fó. V D. 86 Ncd Volks
beweging 83 S.D.A.P. 80 maar bij
de Communisten zijn maar 46 voor.
49'tegen en 5 zonder meening.
zoodat alleen deze groep een (overigens
kleine) meerderheid tegen voorwaarde
lijke vrijlating van lichte gevallen aan
wijst
In de kampen zal het resultaat van dit
onderzoek wel blijdschap wekken, maar
de gevangenen zullen verstandig doen
met er niet uit te concludeeren dat de
ellende, die de N.S.B. ons heeft aange
daan. in het vergeetboek begint »e raken.
Want dat is allerminst het geval. Dit be
treft alleen lichte gevallen, dus in hoofd
zaak de sukkels en andere tamme mee-
loopers en zeer zeker alleen diegenen,
die geen landgenooten verraden hebben
aan de vijanden van ons volk Laten zij
zich niet vergissen en vooral niet ver
trouwen op eigen politiek inzicht Bittere
ervaring moet hun nu wel geleerd heb-
r
Het woord is aan.
De menschelijke geest
wordt grooter naarmate hij
zijn doel hooger stelt.
Zeer binnenkort zal te Batavia de „De
mocratische Liga" (..democratic league")
worden opgericht. De Liga is een nieuwe
politieke groepeering van intellectueelc
Indonesiërs. Een voorbereidend comité
van acht personen, onder voorzitterschap
van mr. Mas Slamet, die onlangs een open
brief aan de Koningin heeft gezonden,
heeft de taak op zich genomen een schets
op te stfJIen van een werkschema voor
een democratische groepeering. die zich
tot een politieke party zal kunnen ont
wikkelen.
De andere leden van dit voorbereidende
comité zijn: mr. Koesoemo Oetojo, P. F.
W. Wakary (beiden oud functionarissen
bij de Ned.-Indische regeering); A. C. Toe-
pamahoe (een Ambonnees), R. Jooslensz,
Roebini, Ongkiehong (dit Chineesche lid
van het comité bekleedt op het oogenblik
een functie bij het Ned. Ind. deparlement
van financiën) en J. L. F. Rhemrcv.
Do Liga stelt zich do onafhankciykheid
van Indonesië ten doel. maar is scherp
gekant tegen de republiek van Soekarno.
Een van de belangrijkste punten uit het
werkschema is, dat het aannemen of wei
geren der Nederlandsche voorstellen niet
bepaald behoort te worden door „tiet dic
tatorschap van Soekarno, maar voorge
legd moet worden aan een competent
lichaam da( een werkeiyke vertegenwoor
diging is van het Indonesische volk."
Volgens het werkschema zal een zoo
danig lichaam samengesteld moeten wor
den bjj vrye verkiezingen, met stemrecht
voor iedereen, onafhankeiyk van ras ot
geloof, die „een zekeren graad van ont
wikkeling heeft."
De groep zal alleen diegenen als lid
aannemen, „wier onkreukbaarheid bewe
zen is en die gedurende de Japansche be
zetting van onbesproken gedrag zijn ge
weest".
Een delegatie van de groepeering ver
wacht binnenkort een onderhoud met ge
neraal Christison te hebben en dan van
de gelegenheid gebruik te maken om den
Geallieerden bevelhebber te verzoeken
zoodanige voorwaarden te scheppen in de
geallieerde gebieden, dat de groep vrij
bijeenkomsten kan organiseeren, zonder
dat haar leden gevaar ioopen gemolesteerd
te worden. De delegatie zal generaal
ï)r. y. Mook heeft influenza
De luit. Gouv-Generaal, dr. H. J. van
Mook, die zich reeds gedurende de laat
ste dagen van zijn verblijf in Nederland
minder goed gevoelde, i6 door influenza
eenige dagen te Cairo opgehouden. Zijn
toestand is thans evenwel zoo, dat hij
hoopt met het eerstvolgende K.L.M.-
vliegtuig naar Indië door te reizen.
Kardinaal de Jong is Woensdag door de
Koningin ten palet ze lounge Voorhout In
audiëntie ontvangen. Dc Kardinaal ver
hult na de ontvangst hel pa lel», uitge
leide gedaan door den kamerheer der
Koningin, haron Heiige r».
ben, dat te wantrouwen. En laten ook de
vrijgelatenen dit wel beseffen: wij hou
den hen in de gaten De argeloosheid van
1940. waarin wij overvallen werden, be
staat niet meer en komt niet meer terug.
R. P.
Christison ook vragen een bepaalden zend
tijd beschikbaar te stellen van den Ge
allieerden soldatenzender.
De Liga is van meening, dat het noo
dig is de gemeenschap van fascistische en
misdadige elementen te zuiveren, voordat
overgegaan kan worden tot het vestigen
van toestanden, waarin wet en orde ge
ëerbiedigd worden.
Conferentie: SjahrirSoekarno.
Sjahrir ,zal waarschijnlijk Zaterdag
naar Djokjakarta reizen voor het voeren
van besprekingen met Soekarno.
Rustiger in de groote steden.
De heropening van vijf van de zes
markten te Batavia is een nieuwe aan
wijzing voor de verbetering van den toe
stand in de hoofdstad.
Ook in Buitenzorg worden de toestan
den meer en meer normaal na de zuive
ring, die kortgeleden heeft plaats gehad
en na de reorganisatie van We T.K.R., die
vroeger veel extremistische elementen
telde. Te Bandoeng wordt de zuivecing
ondanks Indonesisehen tegenstand, nog
steeds voortgezet. Ook in de gebieden,
die niet onder geallieerde controle staan,
als in Tjimahi lijkt de houding van de In
donesiërs tegenover de Europeanen echter
beter te worden.
naar Nederland bespoedigd
De Ned.-Indische Rcgeeringsvonrlich-
tingsdienst maakt in een communiqué be
kend, dat binnenkort een begin zal wor
den gemaakt met een dagciykschcn lucht-
dienst in beide richtingen, tusschen Ne
derland en Indië. zoodat ongeveer 500 tot
600 passagier» per maand kunnen worden
getransporteerd.
Seyss Inquart veranderde van een „be
deesde eenzelvige" in Weenen tot een mee-
doogenloos moordenaar in Amsterdam,
gelijk bleek uit documenten, die Woens
dag in het proces te Neurenberg te berde
kwamen. In Aug. '39 schreef Seyss, zich-
zelve verontschuldigend, aan Himmler:
„Een van mijn voornaamste eigenschap
pen een nadeelige, is mijn bescheidenheid,
die bijna bedeesdheid is. Ik kan me een
voudig niet naar voren dringen."
De Amerikaansche aanklager Atherton
beschreef, wat de gevolgen van deze „be
deesdheid" voor Nederland zijn geweest,
lij schilderde de verantwoordelijkheid
'■au den „Rijkscommissaris" voor de be
ruchte activiteit van S.S. en Polizei. voor
dc verregaande verspilling van Nedcr-
landsch eigendom, voor de deportatie van
Nederlandsche burgers als slaven naar
Duitschland en voor het naar de gas
kamers sturen van ruim 100.000 Joodsche
Nederlanders. Atherton illustreerde do
meedoogenlooze wreedheid van den be
klaagde met brokstukken uit diens redt»
te Amsterdam in Maart '41: „Wij zullen
de Joden neerslaan, waar we ze ook ont
moeten en zij die zich bij hen voegen,
moeten de consequenties dragen (U P.)
Franschc aanklager brengt bewijzen
Atherton zeide over de in Nederland
bedreven misdaden van Seyss-lnquart
geen bewijsstukken te zullen overleggen
aangezien dit zou gebeuren door de 'aan
klager van Frankrijk De Franseho hoofd
aanklager De Menthon is hedenmorgen
zijn beschuldiging tegen enkele van de
voornaamste Duitsche oorlogsmisdadigers
begonnen. Zooals hij zelf aankondigde,
maakt hij zich hierbij tot tolk van Noor
wegen, Denemarken, Nederland, België
en Luxemburg.
De ter vergadering van de Ver. Naties
aanwezige delegatie van Iran heeft op
dracht gekregen van haar regccring te
Teheran, om het geschil met de Sovjet
unie inzake Azerbeidsjan l>y de U.N.O.
aanhangig te maken. In liet Iraansche
parlement had de premier Ilakimi dezen
stap reeds aangekondigd, met de toevoe
ging, dat de Iraansche regerring bereid is
af te treden, indien het parlement van
mcening is dat zU haar taak niet op de
juiste wyze heeft vervuld.
Woensdagavond laat had de Iraansche
delegatie evenwel nog niets ondernomen
ter uitvoering van haar Instructies, naar
men gelooft In verband met de wankele
positie van het kabinet-Hakimi. De in
structies stonden de delegatie de keuze
toe, of zij de aangelegenheid aan de ver
gadering of aan den Veiligheidsraad wilde
voorleggen. Deze laatste zou hedenmlddng
zijn eerste bijeenkomst houden.
De Noorschc minister van Buitenland-
sche zaken Trygve Lie heeft in een rede
voor dc U.N.O. er op aangedrongen, dat
de nieuwe organisatie niet dienstig zou
zijn aan de bijzondere doelstellingen van
welke natie ook. Hedenmorgen zou Bevin
een groote rede houden. Reeds conige
dagen Is men te Londen in afwachting
van do komst van den Sovjet-Russischen
vice-volkscommissaris voor Bultenland-
sche zaken, Visjinsky, die aan de eerste
zitting van den Veiligheidsraad zou deel
nemen. Visjinsky's komst wordt nu defini
tief Vrijdag tegemoet gezien.
Truman optimist.
President Truman heeft te kennen ge
geven. dat de vergadering der Ver. Noties
opmerkelijk goed gaat en dat hij geloofde,
dat zij haar doel zou bereiken.
In antwoord op eenige desbetreffende
vragen zeide Truman, dat de eilanden in
den Pacific, die door de Amerikanen ver
overd zijn en die zy niet noodig hebben,
onder Trustecschap van de U.N.O. gesteld
zullen worden. De eilanden, die Amerika
wel wil behouden, zullen onder Ameri-
kaansch Trustecschap worden gesteld.
Daartoe zou Amerika aan de U.N.O. mach
tiging vragen.
„Hei compromis
in den omroep"
De minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappon, prof. dr G van der
Leeuw zal Vrijdagavond 18 Januari in
de serie radiovoordrachten „Op de
brug" spreken over het onderwerp „de
stichting radio Nederland in over
gangstijd" met als ondertitel „het com
promis in den omroep".
De leider van de Amerikaansche dele
gatie bij de Ver. Naties Byrnes heeft van
de VorecnJging van Voorstanders van een
Wereldorganisatie een telegram gekregen,
waarin er op werd aangedrongen, dat de
Amerikaansche gedelegeerden de kwestie
van een wereldregeering vrijelijk zouden
bespreken. Het is van het grootste belang,
zoo staat er in het telegram, dat van Bril-
schc zijde In de besprekingen te Londen
de totstandkoming van een wereldparle-
ment voor de veiligheid naar voren ia
gebracht.
reilde en zal zeilen
Toen het in October 1944 afgeloopen waa
met de clcctriciteitsvoorziemng en de
tram ophield met ryden, brak de slechtste
periode voor ons volk aan, die het sinds
lang had gekend. Niet bepaald omdat de
tram hc| byitjc er by neerlegde, maar
toch was dit ook een ongcmakkeiyk ge
volg van het „Duitsche bezoek".
Een tijdperk van overbelasting en 6tump
volle wagens was afgesloten, de tram ging
haar wintersjaap in. De eenige. maar dan
ook geduchte schade, waarmee de „Blauwe
Tram" uit den oorlog kwam. was het op
breken van de lijn Scheveningen—Den
Haag. het vorderen van een groot deel der
autobussen en eenige vernieling, toe
gebracht door mitrailleeringen uit de
lucht.
Gelukkig bleef het hierbij, zoodat de
N.Z.H. vrij gauw na dc bevrijding (25
Juni) een beperkten dienst kon gaan ver
zorgen. Dit rijden gaat nog niet over
rozen, maar over versleten rails en wis
sels, nog niet met volop materiaal maar
met 6urrogaat-isoiatie, nog nietNee,
nog niet, maar men laat den moed niet
zakken in de werkplaatsen, waar de de
fecte wagens gerepareerd en gereviseerd
worden, al is er geen rolletje draad, geen
centimeter wikkeling of geen stukje rail.
We zijn langs de groote machines go-
loopen, waar de flensen worden uitgesle
pen, we hebben de zware carrosserieën
zien hangen in de zware vijzels en we
hebben gevoeld, dat de zaak weer draait,
zij het dan ook nog met moeite. Als straks
de bruggen bij Oegstgeest en Noordwijk
hersteld zijn. is het gehccie net intact en
kan men zijn volle aandacht wijden aan
gestadige uitbreiding van den dienst, na
tuurlijk wanneer het stroomrant«oen zulks
toelaat.
Naar wU van een der hoofdambte
naren der N.Z.H. vernamen, ligt het
In de bedoeling van «ie directie om,
zoodra de aankoopmogclijl-heden weer
wat ruimer worden, de oude Belgische
wagens, die reeds 45 jaar dienst doen
en al lang vervangen hadden moeten
worden, naar den siooper te zenden en
een geheel nieuw type tramwagens In
gebruik te nemen. «j
