naanems uaorDiaa
Sjahcic: een bominslag.
Het
Naar de
Verkiezingen
Een vergissing van...
De holennood
Turkije
Europa's slaven maken de balans op
I» .Ï*»IK«1W No. 1I1U 1 I "V li 1 ZaK>r<lo* 10 .liii.nnrt Kill
IJmuiden: Kennemerlaan 154, B per kwartaal f 4.-
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel Administratie 10724. Exoeditie 1482K Dlrectenr-HooMredacteur: Robert Peereboom
IN de eer«te periode na de bevrijding
heeft zich niet veel nieuws in de po
litieke constellatie in ons land voorge
daan. Men zag de oude partijen bijna al-
,1e terugkeeren en uit de gelederen van
die velen, die beseften, dat onze toepas
sing van de democratie dringend ver
nieuwing behoefde en dat vooral de voor-
oorlogsche versplintering met den be-
faamden hokjes- en schotjesgeest bestre
den moest worden, klonken herhaalde
lijk alarmkreten. Intusschen was na de
bevrijding, als gevolg van politiek over
leg tijdens de bezetting, de Nederland-
sche Volksbeweging opgericht. Zich aan
dienend met een door een reeks bekende
intellectueelen onderteekend manifest,
dal in zijn toespitsing op hel personalis
tisch socialisme een niet zoo gemakkelijk
verstaanbaar begrip naar voren bracht,
wekte zij aanvankelijk twijfel bij de
vraag, of dit nu weer een nieuwe
politieke port»! was of niet. Haar eigen
verklaringen Heten dat voorloopig in het
midden; het zou van tien wil tot samen
bundeling van krachten en van den moed
tot liet Inslaan van nieuwe wegen bij de
oude partijen afhangen, of zij zeil' als
politieke partij zou optreden. Ten
slotte heeft /.ij daarvan definitief afge-
rien. Optredend als gangmaakster en
bruggenbouwster heeft zij overeenstem
ming weten te bereiken met S.D.A.P.,
den Vrij/.-Dom. Bond, de Chr Dem. Unie
en oen deel van de R.K. Christofoor-groep
ter gezamenlijke oprichting van een
nieuwe Partij van den Arbeid.
Dit resultaat is bereikt bij den aanvang
van het nieuwe jaar 1946, waarin de eer
ste verkiezingen na de bevrijding zullen
worden gehouden en men moet het be
schouwen als de eerste belangrijke nieu
we uiting van die politieke wilsvorming,
die van de zijde der Nederlandsche Volks
beweging zoo vaak naar voren is gebracht
als noodzakelijke voorwaarde voor het
houden van verkiezingen.
In het mot de vorming van de Partij
van den Arbeid bereikte resultaat zal de
Volksbeweging niet al haar wenschen
verwezenlijkt zien, al is hier ongetwijfeld
sprake van een belangrijke gebeurtenis in
ons politieke leven. Want het blijkt nu
inderdaad, dat er oude scheidslijnen zijn
verdwenen. Hoe de massa der kiezers
van de betrokken groepen op de door de
leiders bereikte overeenstemming zal rca-
geeren, zullen de verkiezingen moeten
bewijzen. In den daarvoor nog restenden
tijd zal hun ongetwijfeld het program van
de nieuwe partij in een intensieve cam
pagne worden voorgelegd. Ook is al een
bericht verschenen dat prof. Schermer-
horn zich candidaat zou laten stellen voor
de Tweede Kamer. Zijn persoonlijke po
pulariteit maakt het op dit oogenblik
waarschijnlijk, dat de Partij van den Ar
beid hem als een van haar lijstaanvoer
ders naar voren zal brengen.
Of oude politieke tegenstellingen zooals
die van Christelijke antithese en van den
lclassestrijd, die als verouderd en over
leefd moeten worden beschouwd, tenge
volge van de oprichting van de Partij van
den Arbeid doorbroken zullen worden is
nog niet geheel duidelijk. Wel staat het
al vast dat zulk een nieuwe formatie haar
invloed ook op de andere partijen en haar
onderlinge verhoudingen doet gelden. En
dat kan zich nog verder ontwikkelen, niet
alleen voor de verkiezingen maar ook er
na, als veel verduidelijkt zal zijn, dat nu
nog op hot gebied der veronderstellingen
ligt. Hier moet Ik wel bij aanteekenen,
dat het in ons land nieuw ingevoerde
opinie-onderzoek vóór de verkiezingen al
vrijwat opheldering zal kunnen geven.
Bij dc Anti-Revolutionnairen en die
Christelijk-Historischen, die op grond van
hun maatschappij-beschouwing tegenover
een Partij van den Arbeid met haar so-
cialisatie-plannen blijven staan is men
ook overleg gaan plegen en wel niet tot
een algeheel samengaan, maar dan toch
tot een zekere overeenstemming omtrent
bepaalde programmapunten en dientenge
volge tot het voornemen van zekere sa
menwerking gekomen.
De R.K Staatspartij heeft besloten haar
naam in R.K. Volkspartij te veranderen
en haar lidmaatschap ook voor niet-Ka-
tho'.ieken open te stellen. In hoeverre zij
zich verder ontwikkelen zal moet worden
afgewacht;wie zich de politieke meenings-
verschillen herinnert die voor den oorlog
in haar boezem bestonden kan zich niet
onttrekken aan de gedachte, dat het laat
ste woord in den kring van deze belang
rijke partij nog lang niet gesproken is. De
Katholieke groep, die zich tot dusver bij
dc Partij van den Arbeid heeft aangeslo
ten. aangeduid als een deel van de Chris
tofoor-groep, telt blijkbaar maar een klein
aantal leden.
Van een definitieve opstelling van de
slagorde voor de verkiezingen kan men
ook nu nog niet spreken. Er begint wel
veel meer teekening in te komen. Te ver
wachten is, dat bij overleg over urgentie
programs de noodzaak naar voren zal
komen om in de eerste plaats de grond
slager. van ons zoo zwaar ontwrichte volk-
bestel opnieuw te verzekeren, zoodat de
rust en de zekerheid gevonden worden
waarop alleen met succes zal kunner. wor
den gebouwd. Aan die rust en zekerheid,
aan dal solide fundament waarop in Ne
derland moet worden gewerkt, hebben wij
dawrlijk r. p.
In alle kringen te Batavia !s de grootste
verbazing uitgedrukt over het bericht,
dat de Tweede Kamer de regeering ver
zocht heeft de uitzending van een parle
mentaire commissie naar Java te bevor
deren.
„Dit bericht in als een bominslag", zei
Sjahrir. „Het bezoek van de commissie
beteekent, dat het Nederlandsche parle
ment dr. Van Mook niet vertrouwt. Ik
ben van meening, dat de toestand een
grooter probleem vormt voor dr. Van
Mook en de Nederlandsche regeering dan
voor dc Indonesiërs. Als een commissie
inderdaad in Indië zou aankomen, om
naast dr. Van Mook op te treden by mo-
gelijke besprekingen, zou er weinig reden
zijn voor dergelijke besprekingen."
Een welingelichte Britsche commentator
heeft te Batavia verklaard: ,,een zooda
nige daad zal waarschijnlijk het werk van
de laatste maanden teniet doen."
De bedoeling van de Kamercommissie Is
niet, naar men in Batavia iykt te denken,
het beleid van de regeering en den luit.-
Irau netelig probleem.
De Daily Telegraph meldt uit Teheran:
In gezaghebbende Franschc kringen
heerscht ongerustheid over het voorstel,
de Iraansche. quaestie voor te leggen aan
den Veiligheidsraad. De regeering leeft
in een atmosfeer van voortdurende span
ning ten gevolge van de aanwezigheid
van een geweldige gewapende macht, die
het land sterker bezet houdt dan in het
hartje van den oorlog. Niemand kan het
Noordelijk deel van het land betreden
zonder ondervraging en doorzoeken van
voertuigen door Russische troepen. Alle
pogingen van vertegenwoordigers der
vooraanstaande Engelsche en Atnerikaan-
sche bladen en agentschappen Azerbeids-
ian te bezoeken hebben gefaald. Men ver
wacht bij het voorleggen van de quaestie
aan den Veiligheidsraad groote moeilijk
heden, daar Engeland en Amerika daarbij
scherp tegenover Rusland zullen komen
te staan. Technische voorbereidingen in
verband met mogelijke stappen van de
Iraansche regeering zijn bij de UNO
reeds in bespreking.
Gezagstroepeu naar Iiulië
In een officieel bericht uit Den Haag
wordt gemeld, dat een deel der Gezags-
troepen in Nederland bestemd is voor
den dienst in Indie. Verder wordt mede
gedeeld, dat reeds belangrijke contingen
ten Gezagstroepen op weg raar de Oost
zijn.
Gas en electriciteit
In een te Gouda gehouden redevoering
voor de S.D.A.P. heeft de minister van
Handel, Nijverheid en VisscheriJ, Ir H.
Vos, verklaard, dat de mogelijkheid be
staat, dat ondanks de moeilijkheden bij
de kolenvoorziening de rantsoeneering
van gas en electriciteit na de wintermaan
den zal worden afgeschaft.
Paspoorten noodig
voor vreemdelingen
De commissaris van Politie te Haarlem
deelt mede, dat alle in Haarlem woonachtige
vreemdelingen zich ten spoedigste In het be
zit moeten stellen van geldige paspoorten,
aangezien zij zich anders aan strenge maat
regelen blootstellen. Van de adressen van
gezantschappen en consulaten ligt bij de
Politie, afd. Vreemdelingendienst, een lijst
ter inzage.
Men kan het lot niet dwingen
Een zekere mijnheer A. te Den Haag
had een poosje geleden meegespeeld in
een Haarlemsche loterij. Toen hij eens
kwam hooren, of hij wellicht tot de ge
lukkigen behoorde, bleek hem dat .hij
daarmee te lang had gewacht: de geldig
heid van het lot was verloopen. Uit wan
hoop hierover ging A. een kroeg binnen
om zich vergetelheid te verschaffen, het
geen hem in zooverre gelukte, dat hij in
dt-n laten avond op straat meende de ge
lukkige eigenaar van een automobiel te
zijn geworden. Hij reed ermee naar Den
Haag c-n verkocht de gestolen wagen daar
voor f 800. Op verzoek van de Haarlem
sche politie is de man, die vergeefs ge
poogd heeft het lot te dwingen, thans aan
gehouden. Hij toont veel berouw.
Verder arresteerde do politie een zeke
ren De R., die geregeld fietsen stal uit hot
gebouw van den G.G.D. en prompt in een
voor hem opgestelde val wandelde en de
vrouw H. V., die art. 251bis van het Wet
boek van Strafrecht overtrad en daarmee
den dood van een Haarlemsche vrouw op
haar geweten heeft.
Mr. F A. Schwartz
Tengevolge van een ongeval ls over
leden mr. F. A. Schwartz te Heemstede.
Mr. Schwartz, die 48 jaar oud is gewor
den, was lid der directie van Van Vollen-
hoven's Bierbrouwerijen te Amsterdam,
waarin hij na het beëindigen van zijn
studie in Utrecht, nu 24 jaar geleden,
werd opgenomen. Hij is gedurende kor
ten tijd ouderling geweest van de Ned.
Herv. Kerk, was zeer muzikaal en had
een warm hart voor ieder. De teraarde
bestelling zal plaats hebben op Maandag
a.s. op de Alg. Begraafplaats te Heem
stede, des middags om 1 uur.
gouv.-jen. te doorkruisen, maar wel om
de Staten-Generaal door eigen waarne
ming de voorlichting te verschaffen waar
aan zy behoefte gevoelt, zoo meldt de
Regeeringsvoorliehtingsdienst.
Volgens een bericht uit Solo heeft de
sultan van Socrakarta op 2 Januari een
bezoek gebracht aan Mangkoe Negoro,
wat nog nooit is voorgekomen in de ge
schiedenis van Soerakarta.
Een troepentransportschip van de High-
land brigade met 2000 Indische troepen
aan boord, is Vrijdag buiten Singapore
op een mijn geloopen. De havendienst is
uitgevaren om reddingspogingen in het
werk te stellen. Naar verluidt verkeert
het schip in gevaar te zinken.
Dc Philips fabrieken
Bij het bezoek dat journalisten aan de
Philipsfabrieken brachten (zie ons vorig
nummer) bleek nog, dat de productie
einde 1945 weer fi0% van het cijfer over
1939 bedroeg. Met verschillende landen die
vroeger Philipsproducten afnamen, zijn
weer contracten opgenomen. Het devie-
zenvraagstuk is daarbij nauw betrokken.
De productie van radio-apparaten hangt
ook zeer nauw samen met den export en
inct den aanvoer van grondstoffen, doch
men hoopt dit jaar van drie types gelei
delijk zooveel voor Nederland te kunnen
reserveeren, dat aan het einde van dit
jaar de levering voor Nederland gelijk
zal zijn aan die van voor den oorlog
Of men in Nederland binnen afzienba-
ren tijd tot televisie-uitzendingen zal kun
nen komen, zal afhangen van de vraag, of
men de daarvoor benoodigdc zeer hooge
geldsommen zal kunnen beschikbaar stel
len. Een P.T.T.-commissie heeft de zaak
in studie. Men zou eventueel, zooals ook
in Amerika, het reclame-element kunnen
inschakelen, ten einde de hooge lasten te
kunnen betalen. Als men er toe zou kun
nen besluiten, dan zou de opbouw van de
zenders een kwestie zijn van een paar
jaar Philips zou dan huiskamertoestellen
kunnen leveren, waarvan de prijs thans
moeilijk is te bepalen, doch welke zou
varieeren tusschen 500 en 1000 gulden.
Het lykt wel, of het thema „slavenar
beid" onuitputtelijk is. Even hongerig als
'Ie Duitsche oorlogsmachine steeds weer
nieuwe contingenten gedeporteerde arbei
ders verzwolg, hamert de acte van be
schuldiging onafgebroken te Neurenberg
•>p het aambeeld der „Arbeitseinsatz". Dat
deze massa-recru teering en een onderdeel
vormden van een te voren opgesteld pro
gramma, bleek duideiyk uit de geciteerde
documenten die eveneens en wellicht ten
overvloede aantoonden, dat de Duitsche
manier van werkkrachten ronselen vol
komen in stryd was met alle beginselen
van recht en menscheiykheid.
Göring, Keitel, Speer en Funk waren
dc verantwoordeiyke dryvers, Sauokel
een van hun gehoorzame jachthonden.
Nederland was wel een bijzonder zwaar
getroffen slachtoffer en Seyss was hier
de man, die aan de touwtjes trok. Het
Duitsche „bestuur" schrok niet terug
voor het kunstmatig scheppen van een
werkloosheid, ja een armoede, die een
welkom arbeidsreservoir opleverden. De
klopjachten op mannen moesten gedekt
worden door de fictie van vrijwillige wer
ving, maar Nederland bemerkte spoedig,
dat de Duitsche kaarten alle doorgesto
ken waren.
De krijgsgevangenen werden, tegen alle
internationale bepalingen in, misbruikt
voor gevaarlijken en voor de oorlogvoe
ring belangrijken arbeid.
Brieven van Kauckel bewüzen zonne
klaar, dat hier misdadige opzet in het spel
was. De verordening van Maart 1943, die
I
woord is aan......
Edmond Rostand:
In ieder edel doel een
edeler doel ontluikt.
(Uit: La Princesse
Lointaine)
f 281.700!
Het is bekend, dat financleele ambte
naren soms dagen moeten zoeken als er
in de boeken een verschil van eenige cen
ten is. Alles moet precies kloppen! Maar
nu is gebleken, dat bij het opstellen van
de primitieve begrooting voor 1944 van
de provincie Noord-Holland een cijferfout
gemaakt ls van 281 700. De uitgaven van
het ziekenhuis „Duinenbosch" te Bakkum
kunnen met dit bedrag verlaagd worden.
Het gevolg is, dat nu alsnog op die be
grooting 250.000 kan worden uitgetrok
ken voor storting in het Wegenfonds,
waarvoor aanvankelijk geen geld beschik
baar was.
De sluiting der
Haarlemsche scholen
In aansluiting op de mededeeling in ona
vorig nummer ontleenen wy aan een com
muniqué van het gemeentebestuur, dat
besloten is voorloopig de openbar» scho
len voor gewoon lager onderwijs te Haar-
lemop Zaterdag en Maandag u sluiten.
Zoo de heele week school gehouden zott
worden, zou de voorraad brandstoffen,
half Februari uitgeput zijn. met het ge
volg, dat de scholen dan geheel gesloten,
zouden moeten worden.
Wij vernemen dat ook verschillende bij
zondere scholen denzelfden maatregel
hebben genomen.
een eerste uitbarsting van nationale on
wil tengevolge had. had als mentor SeyM
Inquart, de mcnxchrnjachten werden be
volen door Seyss Inquart, de schandalig®
behandeling van de Nederlandsche gede
porteerden kwam in laatste instantie voor
rekening van Seyss Inquart.
Kt 1.000 Nederlanders
In Februari 1943 werkten 154.000 Neder
landers in Duitschland, waarvan het ovor-
groote deel gedwongen te werk wa-
steld. Namens deze duizenden presen'-cr".
de Fransche aanklager Herzeg thans vlo
rekening. Zij is zwaar en de totaaltelling
zal komen bij het reeds door Seyss en
consorten geïncasseerde.
spreekt geheim onderhoud'
tegen
Het Turksche persagentschap heeft vol
gens radio Ankara opdracht gekregen om
het bericht, volgens hetwelk de Turksche
minister van Buitenlandsche Zaken een
geheim onderhoud zou hebben gehad met
Visjinsky. waarin eerstgenoemde zou heb
ben voorgesteld, dat Turkije onder be
paalde voorwaaiden de districten Kars en
Ardahan aan de Sovjet-Unie zou terug
geven, formeel tegen te spreken.
In tegenwoordigheid van vele autoriteiten is te Utrecht liet Unlversiteltn-
liui.- officieel geo|K'itd. De gvnoodlgdcn tijdens de oiienliiKspleclitlirfioid.
2de van links zittend de burgemeester van Utrecht. dr. ter l'elkwljk; ge
heel rechts kol. mr. J. C. baron Itnud, die namens Prins»»» .Tullimu do
openliiK bijwoonde.
