Haarlems Dagblad
De Omroep
M.R.P. toch in Fransche regeermg?
Amerika ontworstelt
zich aan den oorlog
Nederlanders boven Europa
Waar de wederopbouw vleugels heeft
Indonesië en Griekenland
voor den Veiligheidsraad
<WV JjuuNo. 18235
Dinsdag 32 Januari 11M ft
Uitgave Stichting Voorlichting
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem 1 V A V A I 1 1 I 1 aj 1 W i V J \aJRm Abonnementen: p. week 31 ct.
nm -per kwartaal f 4.
IJmulden: Kennemerlaan 154,
Telef 5437. - Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie M» nirrmtcnr-lTooMredaconr: Kober» Peereboon, M 10600 Dlr..Hoo(dred. 150S4
EF;N van onze dierbare oude Neder-
landsche kwesties is het geharrewar
met de omroep-vereenigingen. Voor den
oorlog wedijverde het dispuut in felheid
nit't de spelling-kwestie, tot de laatste het
publiek zoo stierlijk begon te vervelen dat
het zelfs den chaos, door opeenvolgende
pogingen tot vereenvoudiging veroorzaakt,
gelaten aanvaardde onder conditie, dat
hol er geen kibbelarijen meer over
behoefde te lezen. De radio-ruzie was in
middels min of meer geluwd door de
vaststelling van het Zendtijd-besluit. Maar
waarom wij onze radio-energie moesten
blijven \ersnipperen over een reeks con-
currcerende vereenigingen, terwijl men
In andere landen allang tot een nationalen
omroep was overgegaan, werd niet dui
delijk.
Na de oevrijding zou dit nu veranderen
Jawel! Dc oude omroep-vereenigingen
verdedigden zich als leeuwen, ouderwets
gehuisveste dierentuin-leeuwen wel te
verstaan, gehuisvest in hokken tusschen
schotten. Oppassers deden hun best, maar
deinsden de een na den ander af, verdoofd
doc r het seccarisch gebrul. De leeuw
Avro nial zich plotseling het etiket „hu
manitair" aan en bleek een der kwaad-
aten. Na een half jaar onderhandelen is
nu een z.g vergelijk bereikt, waarbij wel
een soortement légime voor de leeuwen-
hokken in het leven is geroepen, maar de
bewoners bijna hun volledige oude
vlccschrantsoen hebben behouden: ieder
voor zich en allemaal zoo'n beetje ver
schillend. Eigenlijk komt het erop neer,
dat de oude toestand blijft gehandhaafd.
De omroepvereenlgingen hebben bijna de
geheele voorbereiding van de radio-pro
gramma's behouden. Moeten wij nu weer
traag verder sukkelen? Het is een teleur
stellende en oen armelijke vertooning en
wij moeten maar hopen dat de buitenlan
ders. die zoo'n respect hebben voor onze
snelle drooglegging van polders en het
vlotte herstel ven onze verkeersverbin
dingen, maai met stomme verbazing onze
ziuvcrings-methoden aanschouwen, aan
de radio-vertooning niet teveel aandacht
besteden. Want het is een treffend voor
beeld van de wijze, waarop men niet
samenwerkt. Niettemin bleek onlangs uit
een opinie-onderzoek, dat driekwart van
de openbare meening voor de instelling
van een nationalen omroep is. Maar de
mcèning van de luisteraars schijnt er zoo
zeer niet op aan te komen.
Vandaag is een manifest verschenen,
dat u in dit nummer vindt en waarin aan
voorstanders van een nationale oplos
sing van het hoogst urgente radiopro-
blccm wordt verzocht, hun bewijzen van
instemming te adresseeren aan het Co
mité Nationale Omroep, Postbus 110, Am
sterdam. Ik heb dat onmiddellijk gedaan
en raad u aan, het ook te doen. Denk
niet: anderen zorgen er wel voor. want
liet zal juist de omvang van de adhaesie-
post zijn, die kans op welslagen biedt.
Met lauwheid en aan-anderen-overlaten
is nog nooit iets bereikt. Wel is er veel
door mislukt.
De onderteekenaars van het manifest,
die vele belangrijke geestesrichtingen in
het Neder landsche volk vertegenwoordi
gen en bij wie men klinkende namen aan
treft. hebon den bevoegden autoriteiten
met aandrang verzocht, om zonder toe
geven aan een verouderd en onsamenhan
gend radio-bestel met de grootste voort
varendheid te jjtreven naar de totstand
koming van een waarlijk nationalen om
roep. Zij stellen zich dien omroep niet
neutraal voor, maar in een vorm, die aan
de levende verscheidenheid in ons volk op
godsdienstig, cultureel en maatschappelijk
gebied gestalte geeft in een met eerlijke
zorg vastgestelde en wettelijk gewaar
borgde verhouding Zij wenschen ook, dat
dit instituut een dienende let wel: een
dienende' taak zal vervullen jegens de
groote materieele en geestelijke nooden
van dezen tijd En het goedkoope en tri
viale willen zij bestrijden: zij vragen een
positieve bijdrage tot een waarachtig Ne-
dcrlandsche cultuur.
Met dit alles 6tem ik van harte in. Ik
geloof dat de lezers van dit blad het ook
zullen doen. Laten zij daarvan getuigen.
Als vij oude gebreken niet bestendigen
willen moeten wij ze nu afschaffen. Niet
straks, want dan wordt het weer sleur
en is het te laat. Maar nu. R. P.
Rwhtbunk aclit zicli
onbevoegd inzake K.P.-werk
Hedenmorgen werd uitspraak gedaan door
dc Haarlemsche Arrondissementsrechtbank
ln de zaak tegen A. D., die als verzetsman
een contrdleur van den CCD op 15 Februari
Van het vorig Jaar had doodgeschoten.
De rechtbank verklaarde zich onbevoegd in
dezen een uitspraak te doen en het is nu aan
den auditeur-militair van den Krijgsraad ter
beoordeeling overgelaten, of deze kwestie ln
de termen valt om door dit college te wor
den berecht. A. D. bevindt zich nog steeds
ln verzekerde bewaring.
Ook 'en aanzien van de aanhangig gemaak
te zaak tegen de gebroeders V.. die er van
verdacht worden, liet lijk van den CCD-man
in het v.ater te hebben laten zakken, heeft
de rechtbank zich onbevoegd verklaard.
Gezondheidstoestand
dr van Mook verbeterd.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
toestand van dr. Van Mook aanmerkelijk
is \orbetcrd. Zoo mogelijk zal hij Woens
dag de reis naar Batavia voortzetten.
Zieken en ll<-liaiiielijk zwakken worden per L.C.T.
in.N. „Oranje" gebracht.
it hel
<l\)
Er is nog geen oplossing gevonden in
de Fransche regeeringscrisis. Ook is nog
niet bekend of de nieuwe regeering op
twee. de communistische en socialistische,
of op drie partijen zal steunen. De com
munisten hebben n.l. wel aan de socialis
ten voorgesteld een kabinet te vormen
onder leiding van een eonnnunistischen
premier, waarvoor de naam van Maurice
Tliorez is genoemd, en de M.R.P. heeft
weinig bereidheid vertoond tot nieuwe
samenwerking met de communisten, maar
hedennacht achtten politieke waarnemers
het niet onmogelijk, dat er toch nog een
samengaan van alle drie partijen moge-
Hjk is.
Deze waarnemers zeggen, dat de com
munisten weliswaar Thorez mei veel na
druk naar voren hebben geschoven als
candidaat voor de functie van hoofd der
regeering, doch men neemt aan, dat zij op
dit punl wel tot een compromis bereid
zijn. in ruil voor andere voordeelen. De
eventueele socialistische candidaat is Vin
cent Auriol. Naar verluidt, zouden de
communisten Maandagavond hebben
voorgesteld beide candidaten los te laten
en met steun van beide partijen Felix
Sir Archibald Clark Kerr
30 Januari in Batavia
Sir Archibald Clark Kerr is Maandag
middag met een transport-Dakota-vlieg-
tuig uit Manston (Kent) vertrokken. Hij
vliegt naar Moskou en zal vandaar zijn
reis via Cairo, Karachi, Calcutta en Sin
gapore voortzetten. Hij wordt op den 30en
Januari te Batavia verwacht.
Woensdag zal Sjahrir zich naar Djokja-
knr'a begeven voor besprekingen met
Soekarno Volgens Indonesische bronnen
zal op deze conferenties beslist worden
wie de aanstaande onderhandelingen met
de Nederlanders zal leiden. Het is moge
lijk dat Soekarno in gezelschap van Sjah
rir nou. Batavia zal terugkoeren.
De nocduniversiteit te Batavia is her
opend met 211 studenten, 14 hunner zijn
Indonesiërs.
De socialisten hebben hun verwondering
uitgesproken over de door het aftreden
van de Gaulle „op zoo een ongelogen mo
ment veroorzaakte crisis". Zij hebben
verder verklaard bereid te zijn bij de re-
geeringsvorming den hoofdlast der ver
antwoordelijkheid met M.R.P. on commu
nisten te deelen.
Bij een opinie-onderzoek sprak 32°der
ondervraagden zich uit voor een 3 par
tijen-regeering, 30°/« voor een socialistisch-
communistische samenwerking en 1*9%
voor een combinatie van M.R.P. en socia
listen. 19*'® had geen meening. Deze en
quête kwam een week vóór de regeerings
crisis gereed
Herriot, de leider der radicaal-socialis
ten, is te Parijs gearriveerd. Men ver
wacht, dat hij een rol zal spelen ln de
nieuwe regeering.
In zyn traditioneels jaarlykschr bood
schap aan het congres heeft dc president
van de Vcrecnigde Staten. Harry Truman
een overzicht gegeven van de groote eco
nomische moeilijkheden, waarmee zijn
land in deze na-oorlogsche periode heeft
te kampen. Hy deed een ernstig beroep
zoowel op de arbeiders als op de werk
gevers om den bedryfsvrede te hand
haven, waarbjj liy de werknemers op hun
stijgende verantwoordelijkheid wees. naar
mate hun macht is toegenomen. Den on
dernemer werd op het hart gedrukt, dat
„zakendoen een zaak van publiek ver
trouwen Is." Hij spreekt zich met kracht
ui( voor aanzienlijke loonsverhoogingen.
De plannen, die Truman ontvouwde
voor het komende jaar, omvatten o m.
een verlenging van de hem toegekende
volmachten en een voortzetting van do
gedurende den oorlog tot stand gekomen
controle- en subsidiemaatregelen. Verder
moeten de nationale hulpbronnen geïn
ventariseerd worden en ook de publieke
zaak zal ter hand worden genomen in
den vorm van maatregelen in het belang
van de volkswelvaart, de nationale ge
zondheid, den woningbouw en de opvoe
ding. Ook de demobilisatie werd bespro
ken en Truman achtte een totale leger-
sterkte van 2 millioen man noodzakelijk.
De begrooting voor het jaar 1947 komt
uit op een bedrag van 35.8 milliard dollar.
Dc nationale schulden zullen, voor het
eerst sinds 1930 geen verdere stijging ver-
toonen, maar gezien het uitgebreide ur-
genticprogram is een verlaging van den
belastingdruk niet toelaatbaar.
In officieele kringen te Washington tee
kent men by deze boodschap aan. dat de
president streeft naar een evenwichtige
lieg rooting voor het jaar 1948. by een be-
grootingstotaal van 25 milliard dollar.
Hakimi neemt ontslag
De Perzische premier Hakimi heeft ont
slag gevraagd en de Sjah heeft het ge
accepteerd. Dit aftreden brengt tevens
dat van het geheele kabinet mede.
De K. L. M. zit niet bij de pakken neer
Nadat zij een maand geleden een dage-
lijkschen dienst op Kopenhagen heeft in
gesteld. is Maandagmorgen haar eerste
toestel op de lijn Amsterdam—Zürich ge
start. Precies om 9 uur verhief zich de
nog mimicry-gekleurde Dakota van het
vliegveld Schiphol en om 4 uur 's middags
landde het toestel weer op de plaats van
vertrek, terwijl de ijle berglucht het nog
om de vleugels hing. Ook dezen dienst
zullen de Dakota's dagelijks onderhouden.
Hiermee zet Nederland een nieuwe schre
de op den weg naar volledig herstel van
het Europeesche luchtverkeer.
De Dakota is de oorlogsvervorming van
hét type DC3. zooals de K.L.M. dit des
tijds in gebruik had. o.a. op Indië. Ge
durende den oorlog deden verscheidene
van deze toestellen, die in Mei 1940 buiten
ons land toefden of aan den Duitschen
greep wisten te ontsnappen, dienst voor
het vervoer van Geallieerde parachutis
ten, voor het trekken van „gliders" en
als passagiersvliegtuigen op de lijn Bris-
tol-Londen, in hot laatste geval bestuurd
door de oorspronkelijke Nederlandschc
De Sovjet-republiek Oekraïne heeft ge
vraagd het Indonesische probleem voor
den Veiligheidsraad te brengen. In den
brief, waarin dit verzoek is vervat, wordt
o.in. gezegd:
Zooals bekend is. worden in Indonesië
reeds gedurende eenlge maanden militaire
acties ondernomen, welke gericht zyn
tegen de plaatseiyke bevolking, waaraan
zoowel Engelaehe strijdkrachten als Japan-
sche gewapende strydkrachten deelnemen.
Naar het oordeel san de Oekraïnsche re
geering schept deze situatie een staat van
bedreiging tegen de handhaving van den
internationalen vrede en veiligheid, welke
wordt omschreven in art. 34 van het
Handvest.
Dc Oekraïnsche delegatie vraagt den
Veiligheidsraad om de noodzakelijke on
derzoekingen te doen en dc maatregelen
te nemen, waarin het Handvest voorziet
om aldus een einde te maken aan dc tegen
woordige situatie.
Rusland heeft gevraagd de situatie in
Griekenland voor den Veiligheidsraad te
brengen krachtens art. 35.
Het acht geen excuus voor het verblijf
van Britschc troepen in Griekenland om
militaire redenen mogelijk en acht deze
aanwezigheid bovendien nadeeliR voor de
binnenlandsche situatie van het land. Het
verblijf der troepen in Griekenland wordt
met behulp van gewapende macht in de
Griek6che binnenlandsche 6ituatie inter-
veniceren" genoemd, „die zoowel ernstige
consequenties voor Griekenland met zich
sleept, zoowel als voor het handhaven van
vrede en veiligheid."
Artikel 34 luidt: De Veiligheidsraad mag
elk geschil of eiken toestand, die tot in
ternationale wrijving zou kunnen leiden
of aanleiding zou kunnen geven tot een
geschil, onderzoeken, ten einde vast te
stellen of de voortduring ervan dc hand
having van internationale vrede en vei
ligheid in gevaar zal brengen.
In art. 35 staat te lezen: 1. Ieder lid
van de Vereenigde Naties mag elk geschil
of eiken toestand van dc in art. 34 be-
dce.de soort onder dc aandacht brengen
van den Veiligheidsraad of van dc Alge-
meene Vergadering. 2. Een staat, die niet
lid is van de Vereenigde Naties, mug elk
geschil, waarbij hij partij is, onder de aan
dacht van den Veiligheidsraad of van de
Alg Vergadering brengen, indien hij bij
voorbaat, met het OOK "P bet geschil, de
verplichtingen aanvaardt tot vreedzame
schikking, in het onderhavige Handvest
voorzien. 3. De maatregelen van de Alg.
Vergadering ten aanzien van aangelegen
heden. die krachtens dit artikel onder
hare aandacht zijn gebracht, zullen val
len onder de voorschriften van de artt
11 en 12.
Visjinsky is Maandag in Berlijn gearri
veerd. Hij hoopte Dinsdag naar Londen te
vertrekken.
bemanning. Piloten en toestellen zijn
thans weer bij de K L M.. in dienst van
den vrede en geleidelijk worden de Da-
kota's, in de Fokkerfabriek te Amster
dam, weer DC3 (met een verleden).
De Vryhcidsstraat.
Schiphol is het symbool van den we
deropbouw, want nergens neemt deze
laatste zoo'n hooge vlucht, hoewol er
geen van de gebouwen, niets van het
mooie stationsgebouw, niets van de han
gars is blijven staan. De stalen geraam
tes van twee nieuwe hangars staan reeds
groot aan den rand van het platform, de
hamers klinken en op de plaats, waar
hei voorloopige stationsgebouw zal ver
rijzen. gaat heipaal na heipaal den grond
in. Een definitief nieuw gebouw zal er
pas over enkele jaren kunnen komen,
maar de gemeente Amsterdam spant haar
uiterste krachten in om haar luchthaven
zoo spoedig mogelijk weer een normaal
aanzien te geven. Thans staan alle toe
stellen buiten op het veld. de monteur»
werken moeizaam maar dapper in dc kou
de. In een dertigtal kleine houten loodsen
vinden bewoners en bezoekers van Schip
hol beschutting, langs de Vrijheidsstraat,
welke fiere naam menschen van zes lan
den in hun moedertaal op het naambord
kunnen lezen. Men vindt er de loods van
den Repair:eeringsdienst, waar de met het
Indië-vüegluig aangekomenen gastvrij
worden ontvangen, verzorgd en verkwikt,
de loodsen van den Regeeringsvliegdienst.
van het radiostation, van het K.N.M.I.
en in het midden van do Vrijheidsstraat
staat het houten gebouwtje met de pas-
sagchal, de wachtkamer en de cantine.
Daar brandt een groote kachel met ver
kleumde piloten, monteurs en reiziger»
van alle nationaliteiten er om heen, die
hun koffie slurpen en trachten zich boven
hot gedaver der motoren buiten in alle
talen van den aardbol met elkander ver
staanbaar te maken.
Perspectieven.
Maandag. Woensdag en Vrijdag zijn da
drukke vliegdagen op Schiphol en eiken
dag word» het drukker. Op 28 Januari be
gint de K.L.M. haar dienst op Spanje en
Portugal, drie maal per week. Op 4 Febr.
wordt de lijn AmsterdamPraag geopend.
En achtereenvolgens hoopt de K L M. dit
jaar te gaan vliegen op België, Frankrijk
dc Sovjet-Unie, Engeland. Noord- en
Zuid-Amerlka. Hierover zullen nadere ge
gevens volgen, als de plannen verwezen
lijkt zijn. De dienst op Batavia wordt In
Februari eerst op vier. dan op vijf maal
per week gebracht en in Maart tot zes en
zeven meal per week opgevoerd. Men
hoop', dan over 15 viermotorige DC4'.s te
beschikken. Voor de trans-oceanische lij
nen verwacht zij een aantal Lockheed Con
stellations. die nog grooter zijn dan de
DC4 en waarvan de motoren nog machti
ger dreunen. Zij dreunen het lie:! van
Nederlands wederopbouw, aan de Vriy-
heidsstraat, in Paramaribo of waar ook
ter wereld.