II
jïi
Mfffl
Regeering geeft haar visie
op Oorlogsschadekwestie
De Trolley-bussen
De Radio geeft vanavond:
Clandestien tramvervoer
Tartakower
Sport in het Kort
Avonturen van Wag en Warrel
Wi
Minister Ringers houdt zijn Maidenspeech
Nog een aantal sprekers liet zich van
middag hooren. Zoo de chr. dem. Post-
h u m a, die, er op wijzende, dat de oor
logsschade er een was, die het geheele
volk had geleden, bepleitte, dat bedrijfs
schade, huurderving en verlies van positie
mede onder de regeling moesten vallen,
dr. B i e r e m a (lib.) die het niet eens was
met het nemen van de waarde van Mei
'40 als basis voor toe te kennen schade;
«Is. Zandt st. ger.) die waarschuwde
tegen herhaling in een misère als die van
de Zuiderzee-steunwet. De heer K r ij g e r
(c. h.) vroeg welk bedrag door schade-
molestverzekering is gedekt.
De minister van Financiën, prof. L i e f-
t i n c k, had dit keer zijn dag niet. Hij
hield zich krampachtig vast aan wat hij
op papier had gezet. De minister bestreed
het door de meeste sprekers aanbevolen
denkbeeld om de schadevergoeding van
onroerend goed op de basis van de ver
vangingswaarde te doen geschieden. Op
moreele gronden achtte hij dit niet te
verdedigen. Maar goed bezien kwam deze
vooral neer op economisch-financi'eele be
zwaren. want in dit gedeelte van zijn uit
eenzettingen liet de bewindsman zijn ge
hoor duizelen en huiveren, door het voor
te houden hoe het totaal der verzekerde
6chade 2'/», de schadeomvang volgens de
schade-enquête-commissie 4 milliard be
draagt, terwijl het totaal van het tegen
molest verzekerde bedrag neerkomt op
25.8 milliard. De minister stipte verder
aan, dat de aan particulieren en onder
nemingen te vergoeden schade 3 4 mil-
Ervaringen te Groningen
Op dit oogenblik is in Haarlem en om
geving het verkeersvraagstuk aan de
orde. Er is zooals men weet een
plan, gemaakt door Openbare Werken van
Haarlem in samenwerking met de N.Z.H.,
om de tramlijn in de binnenstad te laten
vervallen en een net van trolleybussen
in te voeren, dat niet alleen voorziet in
de verkeersbehoeften in de gemeente
Haarlem, maar ook communicatie geeft
met Heemstede, Overveen en Bloemen-
daal. Over dit plan worden thans bespre
kingen gevoerd tusschen de gemeentebe
sturen van Haarlem, Bloemendaal en
Heemstede. Ook weten onze lezers, dat B.
en W. van Bloemendaal zich wel kunnen
vereenigen met het systeem trolleybus
sen, maar dat B. en W. van Heemstede
daartegen bezwaren hebben en de voor
keur geven aan autobussen.
Daar Groningen trolleybussen heeft,
hebben wij aan eenige Groningers ge
vraagd naar de ervaringen.
Zij schrijven ons:
Nadat op 23 December 1924 de eerste
autobussen bij het Gem. Trambedrijf te
Groningen in gebruik waren genomen,
werd op 27 Juni 1927 een proef genomen
met de uit Engeland geïmporteerde trol
leybussen.
Wat het vervoermiddel der toekomst zal
zijn, is thans nog niet met zekerheid te
zeggen. Tram, trolley en autobus hebben
elk voor zich voor- en nadeelen. De tram
is een bedrijfs-safe vervoermiddel en
vindt bij het publiek evengoed bewonde
raars als critiek. De autobus heeft het
voordeel, dat naar behoefte verande
ringen in routes kunnen worden aan
gebracht. De trolleybus heeft, nadat de
kinderziekten waren overwonnen, als
vervoermiddel uitstekend voldaan en is
bijvoorbeeld in onderhoud zeer voordeelig.
Deze Trolleys zijn practisch ingericht en
's winters verwarmd. Bij de tram heeft de
trolley voor, dat zij met het verkeer mee
kan uitwijken, hetgeen in smalle straten
van beteekenis kan zijn; maar het feit, dat
zij weer niet kan draaien op eigen kracht
of terugrijden, is een bezwaar.
Over de exploitatie van de trolleybus
nog het volgende. Bij de berekening in
het voorjaar 1927 bedroegen op het tra
ject KranewegGroote Markt, Groote
MarktMeeuwerderweg te Groningen de
kosten bij een 10-minutendienst per afge-
legden kilometer: voor de tram 40,9 ct.,
autobus 42 ct. en trolleybus 34.5 ct. Bij
een gedeeltelijken 5-minutendienst resp.
36,7, 42,6 en 34,5 ct.
Over de reactie van het publiek kunnen
wij kort zijn. Het was eerst vreemd, een
tram-zonder-rai'.s door de straten te zien
rijden, doch dat wende spoedig. Het
Groninger pub'iek toonde niet veel sym
pathie en evenmin antipathie voor het
„nieuwerwetsche" vervoermiddel. Het
maakte er voor den oorlog graag gebruik
van als dit mogelijk was en het ziet met
verlangen uit naar het tijdstip, dat de
tijdens de bevrijdingsgevechten aangerich
te schade aan de bovenleiding zal zijn
hersteld, zoodat het ook dan weer van dit
vervoermiddel gebruik kan maken.
Nat Gonella in Haarlem.
De befaamde bandleider Nat Gonella
maakt een tournee met zijn Georgians door
ons land. Haarlem zal op Zaterdag 26 Jan.
met zijn bezoek worden vereerd. De juiste
bezetting van de band is nog niet bekend.
Het eerste gedeelte van dezen avond zal ver
zorgd worden door het dansorkest The Hard
Tacks.
M.S. „Oranjefontein"
naar Nederland.
Het m.s. „Oranjefontein", dat 45 repa-
trieerenden uit Ned.-Indië aan boord
heeft, zal naar alle waarschijnlijkheid
hedenmiddag in Southampton arriveeren.
Het schip wordt op 1 Februari in Rotter
dam verwacht.
liard omvat, dat de staatsschuld geleide
lijk op 30 milliard is gekomen en dat het
nationale volksvermogen op basis-waarde
van 1939 tusschen de 15 en 20 milliard
bedroeg.
Meer toegevendheid legde prof. Lief-
tinck aan den dag t.a.v. de regeling voor
vergoeding huisraad-schade. De laagste
klasse zal hij of belangrijk herzien of
heelemaal laten vervallen, den factor ge
zinsomvang denkt hij te veranderen en
voorts overweegt hij de verschillen tus
schen stads- en plattelandsgemeenten te
herzien.
Verder zij aangestipt, dat in de plaats
van het besluit 1945, dat slechts een voor-
Het openbare vervoer komt weer op gang.
De N.Z.H. is vrijwel ongeschonden aan
den oorlog ontkomen en werkt aan haar
net.
Een „Boedapester" wordt onder handen
genomen in de Haarlemsche werkplaats
voor het smalspoormaterieel.
Soldaten zonder uniform.
Wij werden in de gelegenheid gesteld, de
film, die in het nieuwe program van het
Rembrandt-Theater vertoond zal worden,
te zien. Wanneer men een vergelijking trekt
met „Kaarslicht in Algiers" een rolprent,
cie eveneens haar thema aan het verzet ont
leende, staat „Soldaten zonder uniform" zoo
wel uit technische als uit gevoelsoverwegin
gen eenigszins bij de eerste ten achter. Het
Belgische ondergrondsche werk, de stupidi
teit van de Duitschers en hun boosaardig
raffinement als het op repressailles aan
kwam. worden in een spannende geschiedenis
verteld, waarin zoo nu en dan een Ameri
kaanse!» tintje afbreuk deed aan de couleur
locale. Authentieke opnamen uit de bezet
ting wisselen af met spelmomenten van een
somtijds weinig overtuigend karakter. Over
het algemeen een verzetsfilm met goede
kwaliteiten, die de Belgische cineasten en
„moviemakers" eer aandoet.
KRO 17.00 Voor de Rijpere Jeugd. 17.15
Hobo-kwartet. 17.30 Ned. liederen. 18.00 Ma
rinekapel. 18.20 „KRO-kiosk". 18.35 Lieder-
symphonle v. Haydn. 18.50 ,,'s Avonds als ik
slapen ga". RNIO 19.00 Nieuws. KRO 19.15
Gram.muz. 19 30 Lichte gr.pl. RNIO 20.00
Nieuws. KRO 20.05 ,,De Ark van Noë". 20 25
Omroepork. o.l.v. W. Lohoff, m.m.v. Maria
de Rooy, sopr. RNIO 21.00 „Op de brug". K
RO 21.15 Harpmuziek. 21.25 Luisterspel. 21.53
Koor Russische Kath. te Parijs. RNIO 22.00
Nieuws. KRO 22.15 Stemmige muziek. 22,30
Avondgebed. 22.50 Piano-muziek. 23.00 Vroo-
lijke gram.muz.
HILVERSUM II, 415 M.
VARA 17.00 Luchtige klanken. 17.30 Jan
Corduwener. RNIO 18.00 Nieuws. VARA 18.15
Eddy Walis. 18 45 Jaar NVV. 19.00 Johan
Jong. 19.15 Buitenl. Weekoverzicht L. de
Jong. VPRO 19.30 „Beteekenis van de Kerk",
RNIO 20.00 Nieuws. VPRO 20 05 Muziek. 20.30
„Ons Gezin". RNIO 21.00 Op de brug. VARA
21.15 Gram.muz. 21.30 Men vraagt, wij draaien.
22.00 Voordracht Piet de Nuyl 22.10 Metro-
pole-orkest. 22.35 Jascha Heifetz. VPRO 22.40
Avondwijding. RNIO 23.00 Nieuws. VARA
23.15 Luchtige muziek.
38, „Zijn er in het riet dan cafeetjes?"
vroeg Warrel. „Ja, ergens in een klap
roos moet een zekere Semmetje Spriet
een herberg houden. Maar hoe we in
deze warwinkel van stengels ooit een
klaproos moeten vinden, is me voorloo-
pig nog een raadsel." „Mij niet," merkt
Warrel op. „We klimmen als de razen
de knorhaan in een rietpluim en kijken
loopige voorziening bevat, eerlang een
regeling bij de wet het levenslicht zal
aanschouwen en dat er voor Walcheren
een speciale regeling zal komen. Wat de
klacht aanging over al te veel schade-
instanties, de minister lijkt wel eenige
vereenvoudiging te overwegen. Zeer spoe
dig zal een regeling tot stand komen in
verband met schade door publiekrechte
lijke lichamen geleden. Met hét oog op de
groote gevaren voor 's lands financiën
moest de minister nog eens nadrukkelijk
de aandacht vestigen op de financiéele
consequenties van heel de schadevergoe
dingsaangelegenheid.
Na prof. Lieftinck kwam zijn ambtge
noot ir Ringers aan het woord, die
zijn maidenspeech begon met de verheu
gende mededeeling, dat volgens de pas bij
hem binnengekomen berichten vermoede
lijk op hetzelfde oogenblik waarop hij
zich in 's lands vergaderzaal verhief, het
laatste gat op Walcheren (bij Rammekens)
dicht zou zijn. Wederopbouw van kerken
zoo deelde hij mede zal dit jaar
niet gaan.
Ir. Ringers vertelde verder, hoe hij gis
teren voor het eerst van zijn leven in de
grootste stad van ons land, in Amsterdam,
was geweest, d.w.z. in zijn hoedanigheid
van minister! Hij had er tot zijn schrik
ontdekt, hoe de hoofdstad no. 3 was in de
rij van steden, waar tengevolge van den
oorlog een ontzaggelijk aantal woningen
niet meer bestond of onbruikbaar was,
doordat zij leeg- en uitgeroofd waren.
Minister M a n s h o 11 deed o.m. nog
eenige mededeelingen over wat er met en
op Walcheren geschiedt, n.l. geen verka
veling op de oude basis, doch een werke
lijke „vernieuwing" zoo dat er -gezonde,
economisch deugdelijke bedrijven zullen
komen. Een en ander zal echter geschie
den in overeenstemming met de verlan
gens van de bevolking. Een noodwet-Wal-
cheren komt daarom straks ter tafel.
E. v. R.
Kamermuziekavond.
We hebben in de afgeloopen maanden
al heel wat Kamermuziek kunnen genie
ten: in den Stadsschouwburg, in de Tuin-
zaal, in de Begijnhofkapel en in de groote
Gem. Concertzaal. Van al deze localitei-
ten is de laatste wel de minst geschikte
om de intieme sfeer te scheppen die voor
kamermuziek gewenscht is, vooral wan
neer die zaal half leeg en onvoldoende
verwarmd is. Ondanks dit bracht het Hon-
gaarsch Strijkkwartet Donderdagavond
spoedig een warme stemming te weeg door
hun sublieme vertolking van Haydn's
„Leeuwerik"-kwartet. Szekely's viool en
voordracht beheerschten de eerste 2 dee-
len; in de 2 volgende zijn de partijen meer
gelijkwaardig. Het hoogtepunt was de
volmaakte vertolking der Finale, een vir
tuose prestatie van den eersten rang.
Bartok's 2de Strijkkwartet heeft zeer
verschillende reacties gewekt. Na Haydn
was het dan ook een geduchte sprong en
het zal velen moeilijk gevallen zijn om
zich in deze dissonantenrijke klankwereld,
in de frenetieke herhalingen (waarbij ver
geleken die uit Beethoven's op. 135 nog
tam zijn) van het 2de deel tijdig te accli-
matiseeren. In deze van hartstocht gela
den muziek schijnt me de invloed van
Schönberg werkzaam te zijn geweest. Vol
hartstocht en spanning werd zij ook ge
speeld
César Franck's Strijkkwartet vulde het
2de deel van den avond. De zaalacoustiek
belemmerde het uitkomen van belangrijke
onderdeelen der ingewikkelde structuur.
We hopen dit werk mettertijd in een meer
geschikte Tuimte te hooren.
K. DE JONG.
Dameskoor Z.I.G.E.A.
Van het Donderdagavond in de Begijn
hofkapel gegeven concert kon ik 6lechts
een deel van de eerste helft bijwonen.
De presidente deelde vóór den aanvang
mede dat een aantal koorleden aan ver
koudheid leed. Deze verkoudheid zal wel
licht de oorzaak geweest zijn van den iet
wat geforceerden ruwen koorklank in het
forte. In de zachte tinten was daaren
tegen de klank zeer goed en de gevaar
lijke chromatische modulaties in twee
van Zagwijn's werkjes slaagden volko
men. De door Mevr. Stengerv. d. Vel
den gespeelde begeleidingen waren over
't geheel nogal sterk.
De pianiste Tiny Kaiser speelde vóór
de pauze Schumann's „Etudes Sympho-
niques". Ik hoorde die ook verleden zomer
van haar, toen met weinig, nu met veel
pedaal. Overigens was de technische uit
voering meerendeels wel goed.
K. DE JONG.
goed om ons heen." Wag ging „bok
staan" en Warrel klom op zijn rug.
Daarna hielp Warrel Wag weer omhoog
en zoo arriveerden de twee helden van
het avontuur in den pluim, waar zij
over de zonbeschenen rietvelden tuur
den, op zoek naar het klaproos-restau
rant van meneer Semmetje Spriet.
Ik heb een hond. Dat is op zichzelf niets
bijzonders, mede aangezien hij behoort
tot het onvolprezen ras der vuilnisbakken-
langharigen. Maar wel iets bijzonders zijn
zijn bruine oogen, die zoo trouw de wereld
inkijken, dat deze, anders vrij egoïstische
instelling hun eigenaar niets weigeren
kan. Zijn naam is Werrie, maar al
leen zijn naam bezit een zekere analogie
met zoo'n rank vaartuig, want de rest
van zijn wezen vertoont meer overeen
komst met een rol beschuit, onwrikbaar
gemonteerd op vier lange beschuitjes.
Mijn ronde huisgenoot heeft een onver
klaarbaar zwak voor de tram. Als ik met
hem uitga en we loopen samen in de
richting van de halte dan springt Werrie
ongeacht mijn gestoomde regenjas, enthou
siast tegen mij op en als dan later blijkt,
dat ik slechts naar den fietsenmaker
moest, staat de hondenbarometer op storm.
Zaterdag mocht Werrie mee naar het
„dorp" en luid blaffend rende hij voor
mij uit de trappen af, om met een bons
tegen de deur te springen, welke ma
noeuvre meestal tot gevolg heeft, dat de
laatste barricade voor de vrijheid wijkt,
maar nu geen resultaat opleverde. De
doorvoede bastaard mijns harten draaide
eenige malen om zijn as, keek mij vragend
aan en ging met een geeuw tegen de deur
opstaan. Enfin, hondenbezitters onder mijn
lezers zullen de verleidings-methoden van
hun viervoeters kennen.
Toen Werrie zag, dat zijn baas de fiets
greep, betrok zijn hondengelaat aanmer
kelijk, want hij heeft een heel regiment
broertjes dood aan het draven naast een
fiets, al gaat het nog zoo langzaam. Je
kunt dan nooit eens even pauseeren bij
allerlei opwekkende objecten, meent hij.
Maar toch was mijn „Kom dan" te veel
voor zijn gemoed, hij spande zijn spieren
en draafde voor mij uit den weg op, toe
vallig in de goede richting. Bij de tram
halte begon hij onrustig te worden en zijn
zenuwen werden op een zware proef ge
steld, toen van de tegenovergestelde zijde
een tram naderde, die duidelijk aanstal
ten maakte om ter plaatse van passa
giers. te wisselen. Ik vertrouwde op de
hondentrouw en peddelde voort, voorzich
tig, omdat een verdachte glinstering op
den weg mij waarschuwde voor eventueele
glijpartijen met pijnlijken afloop. De tram
stopte en toen ik omkeek scharrelde mijn
metgezel tusschen de instappende passa
giers door. Ik riep, maar Werrie kwam
niet. De tram vertrok in de richting van
mijn huis en toen ik het weer waagde om
te kijken, was het hondebeest verdwenen.
Toen ik een uur later weer thuis arri
veerde lag de tramenthousiast, schuldbe
wust uit één oog kijkend, naast de haard
en mijn huisgenooten meenden hem uit
de tram te hebben zien etappen, toen deze
een halte verder stopte.
Zou ik een dezer dagen den incassodienst
van de N. Z. H. aan mijn deur krijgen,
om mij aan te manen, een achterstallige
vordering te voldoen? J. F.
doet het niet best meer
Euwe winnaar in zijn sectie?
De tiende ronde in het Londensche
schaaktournooi heeft wederom eenige
verrassingen opgeleverd, aldus dr. M.
Euwe. Er is over den einduitslag nog
weinig te vertellen, aangezien er nog een
groot aantal hangpartijen te spelen zijn,
die den stand radicaal kunnen wijzigen.
De matador Tartakower verloor giste
ren weer en wel van den hekkesluiter
Stone.
In de andere groep won Euwe een be
langrijke partij van Denker. Wanneer hij
Vrijdag tegen Christoffel remise haalt,
heeft hij den eersten prijs. Dit laatste is
geen gemakkelijke taak, aangezien de
Zwitser buitengewoon op dreef is.
De volledige uitslagen zijn: Groep A.
GolombekBroadbent 10; PomarList
10; OpocenskyFriedmann 1—0; Stone
Tartakower 1—0; BernsteinPrins afge
broken; FairhurstSteiner afgebr. in
voor den eerste gunstiger stand. Afgebr.
partijen SteinerList y2Golombek—i
Fairhurst 10.
Groep B; DevosNewman 10; Tho
masKönig y2V2.; AbrahamsWinter
10; EuweDenker 10; LupiChristof
fel 01; afgebr. partij DenkerLupi
ViYi-
De wedstrijden van den Kon, Nederl. Korf-
balbond, welke voor a.s. Zaterdag en Zondag
waren vastgesteld, zijn afgelast.
In de districten een, twee, drie, vier en
vijf zijn alle voetbalwedstrijden voor a.s.
Zondag afgelast. Het programma Is weer een
week opgeschoven naar Zondag 3 Februari.
In district zes zijn alle wedstrijden gehand
haafd.
lie Ned. Voetbalbond heeft in beginsel
een uitnoodiging aanvaard om tegen Frank
rijk te spelen en als datum 9 Juni voorge
steld. De Fransche bond moet zich hierover
nog beraden.
Ontevreden zijn de Schotten over het
spel van hun voetbalelftal tegen België. Voor
den wedstrijd tegen Ierland op 6 Febr. is een
geheel nieuwe voorhoede opgesteld en ook
is de rechtshalf vervangen.
Aan de Enropeesche athleüek-kampioen-
schappen van 23—25 Aug. ii> Oslo zal Neder
land deelnemen.
De Ned. Cultureele Sportbond protesteert
tegen de besluiten die enkele landen (Duitsch
land, Italië en Japan) uitsluiten van het in
ternationale sportleven en doet een beroep
tot hooghouden van de traditie der verdraag
zaamheid.
De heer J. B. Sluiter Jr. zal morgen 25
jaar lid zijn van de Haarl. Damclub en des
wege des avonds in het clublokaal gehuldigd;
worden.
J|Ë
