Haarlems Dagblad
,,De kloof is niet zoo groot
aisiA jibkij ijaas Buijaasa^j
Westelijk Blok
Iran, Griekenland, Indonesië
Maandag voor den Raad
4 Mei-Feestdag
Gouin
atfU/V.ldAtUU.l.J Udl]S>dpUK|^J \nz iqaqsuoAai loq jsm op fiq Su'ipgaj
I U33 gUB[JL33 '}BA3q gU[UO[ZJOOA dg;dOO[
fiöo Jm» reran# Vn. 182.1ft
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-JJoofdreducteur: Robert Peercbooin
Zaterdag 2« Januari 1948
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4
Postgiro 273107.
Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
TIERHAALDELIJK is er de aandacht
A 1 op gevestigd, dat in het Handvest van
de Vereenigde Naties nadrukkelijk de
mogelijkheid tot het sluiten van regionale
overeenkomsten is opengesteld. Dit is
wellicht de grootste mogelijkheid
waarde van het Handvest, zooals het
thans geformuleerd is, te versterken. Eu
al heel spoedig is in West-Europa het
besef levendig geworden, dat nauwer sa
menwerking in dit gebied noodig zou zijn.
Het werd van de zijde der regeeringen
het eerst geformuleerd door generaal De
Gaulle, die de gedachte van een „Westelijk
blok naar voren bracht. Zoodra dit ge
beurde kwam er verzet tot uiting in de
Sovjet-pers, die een versterking van de
positie in West-Europa als „gericht tegen
Rusland" beschouwde. Spoedig bleek
tusschen, dat de belangstelling voor deze
oniwikkeling zich geenszins tol het vaste
land bepaalde, maar dat men in Engeland
sterk geneigd was tot deelneming aan der
gelijke blokvorming. Ik heb onlangs be
schouwingen in „The Observer" geer
teerd, waaruit bleek dat Engeland er een
direct belang in moet zien. omcial het in
de beraadslagingen der Groote Drie als
machtsfactor de derde plaats inneemt en
zooals bij de conferentie te Moskou
bleek zich nauwelijks tegenover Ame
rika en Rusland kan handhaven. Deze
positie zou het op de meest logische en
afdoende manier versterken, als het in
zoo nauw mogelijke samenwerking trad
met Frankrijk, dat zelf voortdurend zoekt
naar mogelijkheden om zich als groote
mogendheid te handhaven, en met de
kleine landen in West-Europa.
Engelsehe belangstelling voor het Wes
telijk blok maakt het veel aannemelijker
voor de kleine landen, omdat zij in een
combinatie met één groote mogendheid
overheersching door die macht zouden
duchten, maar in een combinatie met twee
dit gevaar afgewend zouden zien.
Dit alles klinkt niet zeer verheven, maar
het heeft geen zin te ontkennen, dat zoo
lang geen wereldregeering gevormd wordt
of Fc-derale Unie-vorming op groote
schaal bereikt, de machtsfactor zich op
beslissende wijze zal blijven doen gelden
in het vanouds bekende streven naar het
zoeken van evenwicht. Vroeger, in dc
tijden van onze neutraliteit, zou men in
ons land voorzichtig gezegd hebben, dat
wij beter deden met buiten alle dergelijke
combinaties te blijven, maar dc ontwik
keling der gebeurtenissen hoeft afdoende
aangetoond, dat die houding niet moer
baat. Zij heeft nog slechts do beteekenis
van het gedrag van den struisvogel, die
den kop in het zand steekt als er gevaar
nadert, om het niet te zien. Deelneming
aan een hechte groepeering van volken is.
een eisch van zelfbehoud geworden in een
eeuw. waarin men als alleenstaand klein
volk om zoo te zeggen: van dag tot dag
aan een overval zou blootstaan. De be
wijzen daarvoor heeft Duitschland in de
jaren 19381940 in een gansche reeks
overvallen van kleine volken geleverd
Daarom voelen dan ook niet alleen wij.
maar evenzeer de andere kleine volken
de noodzaak van aaneensluiting in een
sterke groep Er moet bijgevoegd worden,
dat die noodzaak eveneens gevoeld wordt
bij de z.g middelgrootc volken De hou
ding van Frankrijk, dat daar thans eigen
lijk toe behoort, is er het duidelijke be
wijs van. In het Westen van Europa ver
keert ook Spanje, dat nu nog tn een on
mogelijke gewrongen positie verkeert
door het Franco-régime, als middelgroote
mogendheid in dezen toestand. Zooals ge
zegd is. biedt het Handvest zonder regio
nale verdragen voor de kleine en middel
groote volken geen voldoende waarbor
gen Of Sovjet-Rusland protesteert of niet
kan ten aanzien van de vorming van een
Westelijk blok geen beslissende factor zijn.
Er staan levensbelangen van het Westen
op het spel
Ik moet herhalen dat „blokvorming"
geenszins hetzelfde ls als Federale Unie.
dat het slechts duidt op een aaneensluiting
in het kader van machtsverhoudingen,
maar dat men onder den drang van nood
zaak dit beleid allicht zal willen aanvaar
den in de hoop op verdere en betere ont
wikkeling
De Gaulle is afgetreden, maar dit stuit
het Engelsehe streven naar Westelijke
samenwerking geenszins Met hun mede
socialist Félix Gouin zullen Attlee en
Bevin trouwens nog beter kunnen praten
dan met den generaal En In het House
of Lords heeft dezer dagen een zoo buiten
gewoon invloedrijk man als Lord Vansit-
tart de zaak bepleit. Lord Robert Van-
sittart was permanent onder-staatssecre
taris van Buitenlandsche Zaken van 1929—
1938 en werd daarna de eerste diploma
tieke adviseur van de Britsche regeering
Hij betoogde, dat de nauwere samenwer
king van het Westen ook voor Engeland
een van de belangrijkste kwesties is en
maakte deze kenmerkende commentaar,
die op den wensch van zeer nauw contact
duidt. „Wij verwachten niet dat België of
Nederland alles, wat wij zeggen, zullen
beamen. Dat verwachten wij ook niet van
do Dominions" Het schema van samen
werking van het Westen zou veel minder
strak zijn dan dat, hetwelk aan het Oos
ten van Europa is opgelegd In het Wes
ten zou er geen vooruitzicht zijn op de
overheersching van één mogendheid. De
samenwerking in West-Europa zou in de
eerste plaats Engeland. Frankrijk, Neder
land, België,, Luxemburg en de Scandi
navische landen moeten omvatten.
Rusland maakt bezwaren tegen Iraansche kwestie
De Veiligheidsraad heeft Vrijdag beslo
ten zoowel de Iraansche als de Grieksche
en Indonesische kwestie op de agenda
voor Maandagmiddag te plaatsen.
Visjinsky zeide, dat de Sovjet-delegatie
de gelegenheid behoorde te krUgcn, een
voorstel in te dienen, dat de" Iraansche
kwestie niet door den Veiligheidsraad in
behandeling zal worden genomen. In een
brief aan den voorzitter voerde Visjinsky
aan: „De bewering van de Iraansche de
legatie, dat de Sovjet-Unie zich met haar
ambtenaren en gewapende strijdkrachten
in de binnenlandsche aangelegenheden
van Iran heeft gemengd, is in strijd met
de werkelijkheid en mist eiken grond. Dc
aanwezigheid van de Sovjet-troepen op
Iraansch grondgebied is uiteraard volko
men wettig". Visjinsky achtte in dit bij
zondere geval de voorwaarden, vermeld
in de art. 34 en 35 van het Handvest niet
aanwezig en derhalve het Iraansche be
roep op den Veiligheidsraad ongegrond.
Voorts verklaarde hij, dat de reactionnaire
krachten in Iran door hun „anti-Kussi-
sche agitatie" een toestand scheppen, die
niet getolereerd kan worden.
Waarnemers te Londen meenen dat
Visjinsky zich niet heeft gerealiseerd dat
de door den Raad genomen beslissing om
de essentie van het Sovjet-Russisehe-
Iraansche geschil nader te beschouwen,
definitief is Indien de Raad, na dc par
tijen in het geschil gehoord te hebben,
de zaak wenscht te bespreken of te on
derzoeken. kan de Sovjet-Unie geen ge
bruik maken van haar veto-recht Dat
komt pas aan de orde, wanneer dc UNO
het ondernemen van een militaire actie
zou aanbevelen.
Engeland en Nederland maken
geen bezwaar.
Bevin drong aan op volledige en open-
De regeering heeft besloten, den
Nationalen Feestdag, waarvoor als
datum de 5e Mei was vastgesteld, dit
.jaar op den 4en Mei te vieren, zulks In
verband met het feit. dat 5 Mei op
een Zondag valt.
Voor 'n Nationalen Omroep
In een te Hilversum gehouden vergade
ring van de Nederlandsche Volksbeweging
zei de minister-president Prof. Ir. W.
Schermerhorn (zoo meldt het Handels
blad) sprekend over herstel en vernieu
wing. in hooge mate den gang van zaken
met het radio-accoord te betreuren. Hij
zal al zijn krachten inspannen om een
olksuitspraak voor een nationalen om
roep te bevorderen. Toen hij te Londen
voor de vergadering der Vereenigde Vol
ken sprak, had hij eens te meer gevoeld,
wat de geestelijke en morcele roeping
van ons land in de volkengemeenschap is,
een roeping, die ook in den aether moet
worden uitgedragen.
De Kieswet-wijziging
In de memorie van antwoord op het ver-
ig der Tweede Kamer wordt door de re
geering medegedeeld, dat zU wegens be
zwaren bij de toepassing terugneemt het
voorstel betreffende het stemmen van mi
litairen die elders vertoeven.
CLANDESTIENE SLACHTING
TE HILLEGOM.
De politie ontdekte, dat ln een schuur
aan de Weerlann door twee mannen. Inwo
ners van Nieuw Vennep een paard geslacht
werd De kop en de staart werden nog ge
vonden De twee mannen werden ln ar
rest gesteld.
Papieren kolen
Donderdag j.l. werden eenigc Haarlem-
sche brandstoffenhandelaren verblijd met
het bericht, dat er kolen onderweg waren
voor hun kleumende klanten Zij waar
schuwden hun afnemers, om met een zak
aan de opslagplaatsen te komen, maar in
middels was gebleken, dat de mededee-
lingen inzake de kolen betrekking hadden
op oen partij die reed in Nov was gele
verd, maar waarvan thans pas de papie
ren werden ontvangen.
En nuf
Een schrale troost wordt gevormd door
het feit, dat ook andere steden in den
lande kolenloos zijn. Delft, Leiden,
Utrecht en onze stad zijn op het voor-
rangslijstje geplaatst, wat betreft dc leve
ring van vaste brandstoffen, maar van
de zijde der handelaren vernamen wij.
dat het vervoer per schip van de toege
zegde kolen veel tijd in beslag neemt,
zoodat midden Februari wel de vroegste
termijn van aflevering wordt geacht.
Een verklaring als deze bewijst, hoe de
gedachte van de Westelijke samenwerking
waarove^ op deze plaats al zoo menigmaal
geschreven is, zich blijft ontwikkelen.
R. P.
hartige behandeling van de Indonesische
en Grieksche kwestie. „Al die aantijgin
gen van de Sovjet-regeering in besloten
bijeenkomst ben ik beu", zeide hij „De
Britsche regeering is in de Grieksche
kwestie verantwoordelijk. Indonesië is
echter een aangelegenheid, die in de eer
ste plaats de Nederlandsche regeering
aangaat". In aansluiting op deze woorden
van Bevin verklaarde min Van Klef fens,
dat de Nederlandsche delegatie „er geen
bezwaar tegen heeft, dat deze kwestie,
zooals zij is geformuleerd, op de agenda
voor de volgende vergadering wordt ge
plaatst".
Op de agenda voor Maandag staat even
eens de behandeling van een verzoek van
Albanië, om als lit^fH de Vergadering der
Ver. Naties te worden toegelaten.
nog niet geslaagd
Hij acht sterke
bezuiniging noodzakelijk
De nieuwe Fransche president Gouin is
nog niet geslaagd met de vorming van
een kabinet. In een brief aan de commu
nistische, socialistische en vooruitstre
vende Katholieke partij in FraQkrijk heeft
hij verklaard, dat hij een aantal ingrijpen
de financieele maatregelen noodzakelijk
acht. Zoowel op militair als op civiel ge
bied dient sterk bezuinigd te worden. Hët
leger moet veertig milliard francs minder
gaan kosten. De minister van financiën
moet bijzondere volmachten hebben De
bezuinigingsdecreten moeten uitgevaar
digd kunnen worden door het hoofd der
regeering. waarbij het voldoende moet
zijn, indien door den minister van na
tionale economie en financiën gecontra
signeerd wordt na advies van den minis
ter van het betrokken departement en
advies van de commissie voor de finan
ciën.
Gouin heeft verklaard, dat hij niet ln
staat zou zijn zijn taak te blijven ver
richten, indien niet de drie partijen het
„over elk punt in dezen brief" eens zijn
Door Gouin werd o.a. nog voorgesteld:
alle wapenfabrieken voor 12 maanden te
sluiten en voor civiele productie inschake
len. Demobilisatie van de recrutenlichting
1943 en zoo noodig weigering de lichting
1946 op te roepen.
Naar officieel wordt medegedeeld heb
ben de M.R.P. en de socialisten reeds hun
instemming met dit programma betuigd.
De communisten zouden hun houding nog
niet hebben bepaald.
Hef woord is aan......
Wallis:
Elke waarlijk edele na
tuur zal bij alle menschen-
kennis zich toch nog steeds
het booze minder slecht
denken dan het is.
Prof. Dr. W. Banning
Zooals wij reeds mededeelden is Dr. W.
Banning bij Kon. besluit benoemd tot
buitengewoon hoogleeraar in de faculteit
der Godgeleerdheid aan de Rijksuniversi
teit te Leiden om onderwijs ie geven in
de kerkelijke socKVogie.
Dr. W. Banning, die thans hoofddocent
is aan de Ned. Hervormde Opleidings
school „Kerk en
Wereld" te Drie-
hergen, werd in
1888 te Makkum
(Fr) geboren. Hij
werd opgeleid voor
onderwijzer aan dc
Rijkskweekschool
le Haarlem (1903—
1907) en was tot
1911 bij het onder
wijs werkzaam.
Daarna studeerde
hij theologie aan
ie Leidsche Uni
versiteit (1913—
1917) Als predi
kant werkte hij te
Haarlo (Geld van
1917 tot 1921 en daarna te Sneek tot 1928.
In 1931 promoveerde hij op een proef
schrift „Jaurès als denker" Van 1928 tot
1939 was Dr Bannink directeur van de
Vereeniging Woodbrookers in Holland met
haar centrum te Barchem (Geld Van
1931 af was hij tevens leider van het werk
der Arbeidsgemeenschap der Woodbrookers
té Bentveld.
In Juni 1940 werd Dr. Banning door de
Vereeniging van Vrijzinnig Hervormden
te Haarlem beroepen als predikan'. In
1942 werd hij als gijzelaar door de Duit-
sehers weggevoerd naar St Michielsgestel.
Toen hij vrijgelaten werd. mocht hit niet
nóar Haarlem terugkeeren Hij werd toen
predikant te Naaldwijk. Ongeveer een half
laar geleden volgde zijn benoeming te
Driebergen.
Dr. W. Banning is een bekende figuur
in het kerkelijke en politieke leven in Ne
derland Hij is o.a. voorzitter van het
hoofdbestuur van de Nederlandsche
Volksbeweging.
LIEFDADIGHEIDSZEGELS
Verbetering in toestand te Batavia
tf
A N.P.-Aneta meldt uit Batavia:
Een maand, nadat generaal ('hristison
in Batavia zijn actie om „krachtiger
maatregelen te nemen ten einde orde en
rust tc verzekeren" was begonnen, is het
uiterlijk van de stad belangrijk veran
derd. Het Wild West karakter van de stad
is verdwenen en met den dag worden de
omstandigheden normaler. Chrlstisons
bevel, dgt alle opschriften, van welke
strekking ook, verwijderd moeten wor
den van treinen, trams, perrons, straten
en huizen, vormt het slot van zijn cam
pagne, die zeer effectief is gebleken.
Sir Archibald Clark Kerr,
zant tc Moskou, die met
opdracht naar Batavia Ls vertrokken. (P)
BrllM-h ge.
sjicvlale
De schoonmaak wordt snel ten uitvoer
gebracht en wel in den meest letterlij
ken zin van het woord, ook ten aanzien
van het huisvuil. De Britten hebben van
het republikeinsch gemeentebestuur de
leiding over alle gezondheidsdiensten
overgenomen. Het herstel van de straten
is eveneens flink ter hand genomen door
de Britten, die op het bureau van ge
meentewerken er toezicht op houden hos
Nederlandsche technici en Indonesische
ploegbazen en arbeiders elke groet»
onder een eigen chef dit zoo hoog noo-
dige karwei aanpakken.
Het herstel van recht en orde heeft op
de inheemsche bevolking een grooten
invloed. De stroom van ongeveer vier
duizend fruitverkoopers uit de buiten
wijken naar het centrum van de stad,
welke kort geleden plaats had. is ken
schetsend voor de levensmiddelenpositie.
Hot aantal van deze frultvorkoopem
groeit nog dagelijks.
Ondanks dit alles zijn de omstandig
heden in Batavia nog niet geheel nor
maal. Af en toe hoort men nog schieten
en er komen nog vrij veel gevallen van
chantage voor. voornamelijk op Chinee-
sche inwoners. Het plunderen is nog
moeilijk te onderdrukken, maar over het
geheel genomen, is het beeld van een
maand „gedwongen orde en rust" zeer
bevredigend. Op het departement van
burgerlijke openbare werken, dat nu on
der Britsche leiding staat, komen Indo
nesiërs en Nederlanders weer tot een
zekere mate van samenwerking en met
den dag neemt het wantrouwen af.
In het dagelijksch leven herkrijgen de
dingen hun normaal verloop en dit geeft
den menschen een duidelijk bewijs, dat
dc kloof tusschen Indonesiërs en Neder
landers geenszins zoo groot is als men
hen ccnige maanden geleden heeft doei»
gelooven.
In het Antjolkanaal te Batavia zijn do
lijken van 17 Europeanen gevonden.
Dr. van Mook, wiens terugkeer naar
Java door ziekte te Cairo werd vertraagd
is te Batavia gearriveerd.
