Haarlems Dagblad Iran in den Veiligheidsraad Nationale Omroep Nu „Mesotronen" vrijgemaakt Wordt het trammen duurder Terugtrekking Sovjet-troepen verzocht Minder gespannen verhoudingen Engelschen-Nederlanders op Java '1~ V SU OU flOe Jaargang No. 18241 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendapleln 37, Haarlem IJmuIden: Kennemerlaan 154, Telef. 5437. .Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 IMrcctcur-IIooftlroduclour: Robert Peereboom J>iusdag 29 Januari 19 IA Uitgave Stichting Voorlichting Abonnementen: p. week 31 cfc. per kwartaal f 4.— Postgiro 273107. Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 1505C HET is noodig, met volharding te blij ven ijveren voor de schepping van een Natlonalen Omroep. Er is geen twijfel aan dat de groote meerderheid van het volk en dus ook van de luisteraars deze ontwikkeling van zaken voorstaat. Dat is geen wonder en een logisch uitvloeisel van het na-oorlogsche streven, om het vooroorlogsche stelsel van scheidsmuren, dat in ons land zoo had doorgewoekerd, te niet te doen. Daarom zit aan de actie voor een Natlonalen Omroep meer vast dan het radio-belang alleen. Zij is eigen lijk wat de Engelschen zouden noemen een test-case. Falen wij hierin in Neder land in een zaak, die door haar popu lariteit de aandacht van alle klassen der bevolking trekt dan zullen de gevolgen ook op ander gebied niet uitblijven. Aller lei weifelaars omtrent een nieuwe, betere koers, die haar wel graag zouden zien maar door een aangeboren scepticisme aan alle verbeteringen twijfelen, zullen zeggen: Zie je wel. Het is het oude lied weer. Probeer maar niet om daar veran dering in te brengen. Het is vechten tegen de bierkaai. Velen van hen zeggen dat nu al, nu Herrijzend Nederland door de Stichting Radio Nederland in Overgangs tijd vervangen is, die tegen de terugge keerde reeks omroepvereenigingen in een zoo z.wakke positie verkeert. Overigens dulden die woorden „in overgangstijd" al aan dat het laatste woord in deze zaak nog gesproken moet worden. Daarover dient de openbare meening te beslissen. Daarom heb ik er verleden week toe op gewekt. bewijzen van instemming te zen don aan het Comité voor een Nationalen Omroep. Postbus 110, Amsterdam. Ik doe dat opnieuw. Zij, die het nalaten, hebben geen recht om later te gaan mopperen als het misgeloopen mocht zijn en zullen dan met hun mond vol tanden staan als an deren hun vragen: Wat heb jij gedaan? Het geeft niet om te zeggen: ik ben voor dit, of voor dat en voor de kleinste in spanning, om er zelf iets aan te doen, te rug te schrikken. Men kan alleen iets bereiken door zelf iets te doen, al is het maar een heel klein steentje dat wordt bijgedragen. De massa van de kleine steentjes verzekert de totstandkoming van het nieuwe gebouw. Zijn er onvoldoende, dan wordt het niet opgetrokken. Dit is geen nieuwe redeneering en een erg een voudige. Over de eenvoudigste dingen moet men altijd het meest schrijven. De actieve voorstanders van een Natio nalen Omroep hebben natuurlijk met vol doening vernomen, dat de minister-presi dent aan hun zijde staat. In een rede te Hilversum heeft prof. Schermerhorn ver klaard, dat hij een duidelijke volksuit spraak ten gunste van een Nationalen Omroep zal bevorderen. Dat is- een be langrijke steun Onze tegenwoordige mi- nistor-president. die zich in zoo menig Opzicht van zijn voor-oorlogsche voorgan gers onderscheidt, weet telkens weer ons hart te veroveren door de geestdrift, waarmee hij in de oppositie gaat. Zijn voorgangers deden dat nooit. Hij doet het. Hij strijdt, om zoo te zeggen, aan weerszijden van de barricade. Op hetzelf de oogenblik waarop de Groene Amster dammer schrijft: „Er is een regeering, die de kool en de geit zou willen sparen, wat gewoonlijk de beste manier is om ze beide te verliezen" en voor het blad deze woor den heeft gepubliceerd, springt prof. Schermerhorn op en bepleit hetzelfde als de Groene. Onder den somberen titel „Herzinkend Nederland" merkt dit weekblad op, dat de toestand voor Mei 1940 historisch ver klaarbaar maar hoogst onbevredigend. was. De grondgedachte hield in. dat er in ons land een aantal belangrijke gees telijke stroomingen is, die elk in den aether volledig tot haar recht moeten ko men. d.w.z. recht hebben op een volledig en zelfstandig radio-programma. Het eerste is waar voor ieder, die democra tisch denkt: het tweede is onzin. Verschil van geestelijke stroomingen beteekent niet, dat het volksleven in gescheiden beddingen vloeit. Katholiek en Protestant gaan met dezelfde tram naar hetzelfde werk. zien dezelfde film, hooren hetzelfde concert, zwemmen in hetzelfde water, loopen onder dezelfde zon door denzelf den polder. Zij zien op naar dezelfde vlag en zingen met dezelfde ontroering het zelfde Wilhelmus. Velen van hen hebben uit dezelfde geweren dezelfde kogels ge kregen en rusten in dezelfde aarde. Er is veel dat ons scheidt, maar meer dat ons verbindtEr is niets voor te zeg gen. dat een Katholiek en een Protes- tant^ch, een socialistisch en een „huma nistisch" orkest dezelfde muziek uitvoe ren in het kader van afzonderlijke pro gramma's. Materieel niet. omdat één groot orkest meer kan en minde^kost dan vier kleinere en ideëel niet, omdat het gescheidenheid suggereert waar in wezen eenheid is Zulke beschouwing citeer ik met vol komen instemming. Niet minder ben ik voorstander van een verhooging van het cultuurpeil van de radio, dat niet onbe reikbaar voor velen moet worden, maar ver boven het peil-oome Keesje en Bonte Dlnsdagnvondtrein behoort te liggen in een voortdurend streven om den goeden smaak en de belangstelling bij de massa te verbeteren, inn'aats van met grove middelen op eoedkoooe populariteit te jagen. Een Nationale Omroep kan dat be reiken. Een troep conenrreerende ver- Prinses Beatrix, die 31 Januari n.s. 8 Jaar wordt. (P.) Amerika koopt rubber in ISederl. Indië. Het departement van bultcnlandsche zaken der Ver. Staten heeft bekend ge maakt, dat een overeenkomst is tot stand gekomen, waarbü de Reconstruction Fi nance Corporation, door haar nnderafdec- ling de Rubber Development Corporation, alle natuurlijke rubber zal aankoopen, welke aan Amerika wordt toegewezen door de gecombineerde commissie voor dc grondstoffen, of haar opvolgster, de Gecombineerde Rubber Commissie, van de Britsche, Nederlandschc en Fransche productiegebieden in hel Verre Oosten tegen den prijs van 20.25 dollarct, in Amerikaanschc valuta per pond voor eer ste standaardsoortcn, levering f.o.b. oceaan' stoomer in havens in het Verre Oosten. Deze overeenkomst geldt voor de pe riode van 2 September 1945 (V. J -dag) tot en met 30 Juni 1946 ten aanzien van de Nederlandschc en Fransche gebieden en voor de periode 2 September 1945 tot en met 31 Maart' 1946, in het geval van het Britsche rijk, uit welks productiegebieden reeds groote hoeveelheden rubber zijn verscheept. De „Oranje" heeft vertraging. Naar wij vernemen is het vertrek van het hospitaalschip „Oranje" vertraagd. Het schip heeft door de vorst schade ge leden. welke men aan het herstellen is. De mannelijke Roode Kruis-lcden zijn in Southampton aan boord van de „Oranje" gegaan. De vrouwelijke leden van het team werden te Londen ondergebracht in ccn vrouwenkamp. Omtrent den duur van het oponthoud is nog niets naders bekend. De laboratoria van de General Electric in Shenectady (Staat New York) hebben voor de eerste maal melding gemaakt van „mesotronen", een essentieel bestanddeel van de kosmische stralen. Deze mesotronen werden voortgebracht door middel van „betatron", dat onder een spanning van honderd millioen volt werkt. „Betatron" werd voor het eerst ontdekt in October van het vorig jaar. Het werd om veiligheidsredenen geheim gehouden. De geleerden zijn van meening, dat deze ontdekking groote. gevolgen zal hebben op het gebied van de atoomenergie. De neo- electronen, die op deze wijze worden voortgebracht, kunnen een ijzeren plaat van 30 cM. dikte doorboren. De concen tratie 'hiervan is ongeveer 200 maal groo- ter dan die van de electronen, die tot nu toe door cyclotronen werd voortgebracht, welke onder een spanning van 20 millioen volt functionneeren. „Betatron" wordt ge bruikt voor de geneeskundige onderzoe kingen tegen kanker. Veel zieken. Meest liehte grlep-go vallen. Van den directeur van den Geneeskun digen Dienst te Haarlem vernemen wij, dat er' thans te Haarlem vrij veel ziekte gevallen voorkomen. In het algemeen is het slechts lichte griep. Er komen weinig complicaties, zooals van longontsteking, Hef woord is aans Rabindranath T a g o r e: Het onware kan nooit tot waarheid worden door in macht toe te nemen. Levenslang voor Wey. De Haarlemmer Piet Wey, tegen wiea wegens meermalen gepleegd verraad in het Bijz. Hof te Amsterdam levenslang en in een volgende zaak 15 jaar geéischt is, werd conform den eisch tot levenslang veroordeeld. Bovendien werd schuldig verklaring zonder oplegging van straf uitgesproken in de tweede zaak. Zijn compagnon H. van Rossum hoordo zich tot 20 jaar veroordeelen. Beide von nissen zijn met levenslange ontzetting uil de kiesrechten en recht ven cassatie. De NSKK-man C. v. d. Berg werd ver oordeeld tot 1 jaar Rijkswcrkinrichtfng (eisch 6 maanden gevangenisstraf). Naar wij vernemen overweegt de N.Z.H. een verhooging van de op haar lijnen gel dende tramtarieven. Voor deze verhooging evenwel ingevoerd kan worden, moet deze de goedkeuring van den Commissaris voor de prijzen verkrijgen. Gistermiddag is de Iraansche kwestie voor den Veiligheidsraad gebracht. De voorzitter Makin vroeg, of er eenig be zwaar bestond om een Iraanschcn gede legeerde uit te noodigen. Aller oogen richtten zich op Visjinsky, maar de gede legeerde voor Sovjet-Rusland zat dood stil, zijn handen op tafel en zijn blik op de papleren gevestigd. Daarop werd de iTnansche afgevaardigde Seyed Hassan Tadizadeh uitgenoodigd aan de conferen- tictafel plaats te nemen. Met vermoeide stem sprak hy in het Engelsch dezelfde beschuldigingen tegen Rusland alt, als vervat waren in dc eerste en tweede Iraansche nota aan den Veiligheidsraad. Tadizadeh besloot met een verzoek om terugtrekking van de Sovjet-troepen op 2 Maart, in overeenstemming met het dric- mogendhedenverdrag en vroeg den Vei ligheidsraad erop toe te zien, dat het Iraansche verzoek werd ingewilligd. In rap Russisch sprak vervolgens Visjinsky. De kern van zijn antwoord was. dat, alvorens de Raad de Iraansche kwestie besprak, beslist diende te worden, of de Veiligheidsraad zich krachtens het Handvest met deze zaak kon bezighouden. Tevoren diende te worden uitgemaakt, of Un. Press meldt uit Batavia, dat dr. van Mook de besprekingen met zijn adviseurs heeft hervat en zich op de hoogte heeft laten stellen van den gang van zaken en van de veranderingen die zich tijdens zijn afwezigheid in de situatie hebben voor gedaan. Hedenavond zou hij een radiorede houden. De vervanging van generaal Christison door Sir Montague Stopford zal den 31sten Januari ingaan en lijkt geenerlei verband te hebben met de politieke situatie. De mutatie werd reeds zes weken geleden in Britsche militaire kringen voorspeld. Ve len zijn niettemin wel geneigd samenhang te zoeken tusschcn Christison's vertrek en het feit dat er Ie Londen verschillende klachten tegen het opperbevel op Java bestaan. Men verzekert, dat de gespannen verhouding tusschen de Engelschen en Nederlanders op Java thans verbetert. Het wordt opvallend geacht, dat de mutatie in het opperbevel samenvalt met een alge- meene functieverandering in de militaire commando's te Batavia, daar ook de mees te Nederlandsche bevelhebbers afgetre den zijn. eenigingen kan het, zooals gebleken Is, niet. Tenslotte een enkel woord tot ophelde ring van een misverstand. Sommige men- schen schijnen de begrippen Nationale Omroep en Staatsomroep te verwarren en rillen bij de gedachte aan een nieuw kostbaar en traag-werkend ambtenaren apparaat. Daar hebben mij ongeruste uit latingen over bereikt. Maar zij hebben niet goed gelezen. Er wordt niet naar een neutralen Staatsomroep gestreefd, maar naar een in vrijheid en in verschei denheid werkenden Nationalen Omroep. Dat heeft het Comité ook duidelijk ver klaard, R. p. Volgens Un. Press ligt het in de bedoe ling het Ned.-Indische departement van marine af te schaffen en dit geheel onder te brengen bij het ministerie van marine in den Haag. Er zal een marinecommando In Soerabaja gevestigd worden. Er zijn vijf wijzigingen aangekondigd in het „kabinet" vaji Sjahrlr, waarvan de be langrijkste is de benoeming van prof. Supeme, „ex-minister van justitie", tot adviseur van den nieuwen „minister van Justitie" Soewandi. het Charter geschonden is. De kwestie is te berde gebracht door een regecring, die niet langer aan het bewind is en de an- gehaalde feiten zijn ongegrond, aldus Visjinsky. ,,De Sovjet-regeering en dc Sovjet-delegatie verzoeken den Veilig heidsraad, de kwestie te laten rusten en open te laten voor overleg en onderhan deling tusschen beide partijen. Dit is eer lijker en billijker, meer in overeenstem ming met de beginselen van goede na buurschap en tevens in het belang van de organisatie." De nieuwe Iraansche minister-president, Ghavam Sultaneh, heeft na zijn verkie zing verklaard, dat hij tot directe onder handelingen met de Russen hoopte te ge raken. De Iraansche delegatie te Londen is nog steeds In afwachting van nieuwe instructies uit Teheran. Wel zou Sultaneh dringende instructies naar Londen heb ben gezonden aan den Iraanschcn gezant aldaar. Woensdagmiddag wordt de kwestie weer in den Veiligheidsraad behandeld. De verkiezingen in Z Duitschland In de gemeenten van Z. Duitschland met niet meer dan 20.000 inwoners zijn. Zondag vrije verkiezingen gehouden De uitslagen van deze verkiezingen bieden niet voldoende basis voor een definitief oordeel over de politieke gezindheid der Zuid-Duit6chers, omdat er nog niet ia de groote steden, waar de bevolking zich' veel intensiever met de pölitiek bezig houdt, gestemd i6. Tot dusver is ongeveer 90 pCt. van da uitgebrachte stemmen voor de gemeente raden in Hessen, Beieren, Württcmberg en Baden geteld. Van de vier millioen kiesgerechtigden zijivdrie-en-een-half mil lioen ter stembus getogen Voorloopige uitslagen zijn: christelijke democraten 1 400.000, sociaal-democraten 900.000, com munisten 140.000, liberaal-democraten 60.000, andere groepen samen 900.000 stem men. i in Beleren behaalden de chr.-dem. 43 van de meer dan 2 millioen stemmen. Da soc.-dem. hadden 16 en de communis ten 2 In do Koucrdamsehe haven arriveerde Maandag; togen don avond do Noder- landscho torpedojager „Tjerk Hidden", welk schip Indertijd door on*© regecring voor onze vloot van Engeland werd gekocht. (I'd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1