De Fundeering
Komende dagen een oplossing?*
Levantkwestie
buiten de UNO?
Moskou en Leningrad
moesten verdwijnen
Verkiezingen
17 en 24 Mei
De distributie
Een stadion te Haarlem
aj^in :PU0AEUT>A {{333 01PBM aflljW» I *99A I 1° 1**° °p P P wg|*°°H
Me .Tunrfijuiff JVo. IftüTil T 1 1 Katerdm; 9 Februari 1949
Bureaux; Groote Houtatr. 95 I 1 /Y /N TJ^ j öjTYl Cf 1 l/H i^f" I l^f Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem %>4_ X J V_r» JL JL JL fj -# Abonnementen p week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, J per kwartaal f 4.
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert'Pecreboom Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
GISTEREN heb ik geschreven over de
noodzaak, de vakmenschen en daar
bij vooral diegenen, die leiding en ini
tiatief kunnen geven, in ons land te doen
optreden. Een tweede belang vloeit daar
logisch uit voort. Het heeft de strekking,
dat men geen nieuwe huizen op wrakke
fundeering moet bouwen.
Het was de Commissaris van de Ko
ningin in Noordholland, die cenige maan
den geleden namelijk op den avond van
Haarlems 700-jarig stadsjubileum het
waarschuwende woord gesproken heeft,
dat onze geestelijke spankracht het oude
peil van voor 1940 nog niet had bereikt.
Er zou veel verbeterd moeten worden
eer wij zoover zouden zijn. Dit woord
geldt ook nu nog- tenvollc. Sinds het op
22 November werd uitgesproken is velen
wel duidelijker geworden, hoeveel er nog
ontbreekt.
Daarmee wordt niet gezegd, dat wij de
toestanden van voor 1940 onveranderd
moeten herstellen. Niemand zal zulk een
aanbeveling in dit blad, waarin al zoo
vaak voor belangrijke vernieuwing ge
pleit is, verwachten. Maar voor den
Duitschen inval bezaten wij, behalve ze
kere belangrijke tekortkomingen, een
aantal duideUjke grondslagen in ons
maatschappelijk bestel. Wie nu helaas
leelijk verzwakt zijn. Ik zal er enkele
noemen.
In dc eerste plaats hadden wij een in
alle geledingen zoo betrouwbaar ambte
narencorps, dat de meeste landen het ons
met reden benijdden. Corruptie, knoeie
rijen deden zich in dc Nedertandsche
ambtenarij vrijwel nooit voor, ofschoon
de salarissen in het algemeen laag waren.
Het corps was niet overmatig groot. In
sommige diensttakken en onderdeelen
was het veeleer te klein. Bureaucratie
deed zich hiei^ en daar gelden, maar in
veel minder mate dan bijvoorbeeld in de
groote landen, waarbij Duitsehland, on
der het Hitler-regime, het ergste voor
beeld was. Toen reeds bereikten ons de
verhalen over dp „Ueberorganisation",
die tot zulk een voortdurende vertraging
en verwarring aanleiding gaf en die wij
weldra van nabij zouden lecren kennen.
Nu een andere grondslag. De openbare
moraal stond in het algemeen op een hoog
peil: er werd weinig gestolen of anders
zins gefraudeerd. Er heerschte geen „ge
zagscrisis" en het gezag van de overheid
ondervond erkenning, al had het in wezen
geleden. In hot algemeen heerschte plichts
betrachting. Dit alles maakte hei mogelijk
dat in de periode tusschen de twee we
reldoorlogen, waarin in menig opzicht en
vooral „in politicls" een achteruitgang
had plaatsgegrepen, in matericelen zin
zooveel bereikt was. Ettelijke groote open
bare werken waren in dien tijd onderno
men en voltooid. Ik behoef maar te herin
neren aan de overbrugging der groote ri
vieren, den aanleg van prachtige wegen
voor het snelverkeer en de Zuiderzee
werken.
Volgende grondslag: Er heerschten een
zekere mate van rust en vertrouwen, bij
het grootste deel van de bevolking, die nu
ontbreken. De geprikkeldheid en het wan
trouwen van dezen tijd bestonden niet.
Men kan mot goede redenen betoogen, dat
er begin 1940 niet veel aanleiding voor
die rust en dat vertrouwen der groote
^meerderheid bestond. Zij waren er niet
temin.
Beschikte Nederland op dit oogenblik
over een in alle geledingen bctrpuwbaar
ambtenarencorps van redelijke afmetingen,
werd er dientengevolge ben weloverlegd
en economisch beheer gevoerd, stond
plichtsbetrachting op hoog peil, vond het
gezag ook in zijn eigen vertakkingen
een goede positieve erkenning en
heerschte er in het algemeen een stem
ming van rust en vertrouwen in den lande,
dan zou men vernieuwingen in het maat
schappelijk bestel met zekerheid tegemoet
zien. Groote vernieuwingen brengen altijd
schokken teweeg. Maar men zou zeggen:
Wij zijn in staat, ze op te vangen.
Helaas mangelt het aan die grondslagen.
Daaqom hoop ik dat de politieke partijen,
die de verkiezingen tegemoet gaan, wel
zullen beseffen, wat de juiste volgorde is
en dit in hun programs van actie tot uiting
zullen brengen Er is steeds gesproken
over Herstel en Vernieuwing. Dat wil zeg
gen: 1. Herstel, 2. Vernieuwing. Dit wordt
niet op conservatieve overwegingen ge
zegd, want die hebben er nie& mee te
maken en ik ben geen conservatief. Maar
het beteekent eenvoudig: Gij kunt niet op
drijfzand bouwen. In de eerste plaats is
noodig dat de goede krachten op hun
plaatsen staan „the right men in the
right place", zooals de EngeUchman het
uitdrukt dat *en degelijk en verant
woord beheer wordt gevoerd en dat het
vertrouwen hersteld is. Men moet,, om
lets van belang tot stand te kunnen bren
gen, op zijn menschen kunnen rekenen.
Wacht liever, zoolang dat niet bereikt is,
anders loopt het °P nog veel grooter ver
warring en bittere teleurstelling uit. Ik
lees vaak van nieuwe plannen en vraag
mij telkens af: kunnen wij dat nu wel?
Het is duidelijk dat wij een tijdvak van
geleide economie betreden. Sommigen be
treuren dat en er zijn ernstige bezwaren
aan te voeren, maar in hoofdzaak is het
onvermijdelijk. Moge men het middel met
de uiterste omzichtigheid toepassen en
zich bij de voorbereiding van maatregelen
niet op theoretisch-aantrckkelijke plan
nen verlaten, maar die vooral eerst toet
sen aan de mogelijkheden van de practijk.
IK» lieer JI. Veenendnnl, clief van liet technisch lwxlrljf «Ier K.D.M.
vierde zijn zilveren jubileum. Tijdens de huldiging deelde de heer l'les-
irian mede, dat tie jubilaris, die nis monteur boron en door zijn groote
energie en vakkennis heeft medegewerkt aan den groei der luchtvaart
in Nederland, by den rand vim bestuur tier Is voorgedragen voor
tie benoeming tot directeur. De heer Veeucndanl (links) en tie lieer
PI est nan bekijken het jubileumboek met herinneringen aan de loopbaan
van den jubilaris. (p.)
Dr. van Mook, die zeidc gereed te zijn
om de onderhandelingen met de Indone
siërs te beginnen, heeft verklaard, den
indruk te hebben, „dat de komende dagen
ons een oplossing zullen brengen".
Het was hem wel bekend, dat de sug
gestie was gegeven een Amerikaaneehen
waarnemer bij de onderhandelingen aan
wezig te doen zijn, maar niet. dat er for-
meele stappen in die richting waren ge
daan. Dr. van Mook meende, dat de wijze,
waarop de Indonesische kwestie door den
Oekraïnschen afgevaardigde in den Veilig
heidsraad was te berde gebracht, tot nu
toe weinig verhelderend was en waar
schijnlijk wel geen invloed zou hebben op
de onderhandelingen. Een parlementaire
-1-
De eenige resteerende klacht op de
agenda van den Veiligheidsraad der Ver.
Volken is die van Syrië en Libanon voor
de terugtrekking der Britschc en Fransche
troepen uit hun landen, doch het is mo
gelijk, dat deze kwestie buiten de U N.O.
geregeld wordt. Men gelooft, dat dc Brit-
sche regeering bereid is haar troepen elk
oogenblik terug te trekken, mits hierover
een accoord met Frankrijk kan worden
bereikt.
De Indonesische kwestie.
De verdere behandeling van de-klacht
der Oekrainsche delegatie over den toe
stand in Indonesië, die op hedenavond
was vastgesteld, zal waarschijnlijk we
gens een lichte ongesteldheid van Ma-
noeilsky naar een lateren datum moeten
worden verschoven.
Ontwortelde persohen.
Een Russisch voorstel, om het vcrlce-
nen van toestemming aan refugiés
om buiten hun land te blijven af
hankelijk te stellen van de goedkeu
ring der regeering van hun geboorteland,
is met 29 tegen 6 stemmen door de betref
fende sub-commissie van de U.N.O. ver
worpen. De afgevaardigde van Z. Afrika
zeide, dat het Sovjet-voorstel geen reke
ning hield met vluchtelingen die geen
oorlogsmisdadigers zijn, maar op grond
van hun misnoegen over de politieke
situatie in hun eigen land daarheen niet
willen terugkeeren.
Aan deze toetsing schijnt het tot dusver
leelijk te haperen. Het wetsontwerp op de
Bedrijfsschappen getuigt ervan door de
voorgestelde benoeming van regeerings-
commissarissen, wier machtspositie zoo
groot zou zijn dat zij in werkelijkheid
namens de regeering het particuliere be
drijfsleven zouden beheeren. Daar zouden
de bedrijfsleiders financieel niet onder
behoeven te lijden. Maar dat is dc kwestie
niet. De kwestie is wel deze: dat wij hun
bekwaamheid, hun vakmanschap en on
dernemingsgeest noodig hebben en die niet
mogen verspelen in een loodzwaar bureau
cratisch apparaat, waarvoor dc huidige
toestanden ons nu al dagelijks waar
schuwen. Wan» het remi.ook nu de meeste
initiatieven.
»nk«n. Wat men doet.
Dit is een felbewogen, critieke periode.
Maar ook hierin moeten wij het hoofd
koel houden en het bedachtzame, solide
beleid toepassen, dat voor ons het eenige
goede is. Omdat wU Hollanders zijn.
R. P.
commissie uit Nederland zou z.i. de be
sprekingen in goen enkel opzicht nadeelig
kunnen beïnvloeden.
Op Oost-Ja va is het bij Ambiroto tot
een botsing gekomen tusschen een Brit
schc patrouille en de plaatselijke bevol
king. Twee Br. Indiërs werden gewond.
De R.A.F. op Sumatra Is versterkt.
679 Milliard roebel
oorlogsschade
Bij monde van It-generaal Roedenko
heeft Oost-Europa in het algemeen en de
Sovjet-Unie in het bijzonder de aanklacht
overgenomen tegen de groote Duitsche
oorlogsmisdadigers. De enorme hoeveel
heid bewijsmateriaal, die Roedenko in
petto heeft, zal zeker nog eenige climaxen
in het Neurenbergsche proces veroorza
ken, maar de eerste zitting, tijdens welke
Rusland het woord voerde, bracht niet
veel nieuwe gezichtspunten. Indruk werd
gemaakt door de argumenten, die zijn be
weringen staafden, dat Duitsehland van
plan was groote gedeelten van het Rus
sische volk uit te roeien en deze plannen
ook gedeeltelijk heeft volvoerd. Leningrad
en Moskou moesten volgens een order van
het Duitsche opperbevel van den aard
bodem worden weggevaagd. Ook de Russi
sche heiligdommen vielen in grooten ge
tale ten prooi aan het Hunnendom. Bijna
drieduizend kerken werden verwoest. Dc
totale schade, door Duitsehland in de
Sovjet-Unie aangericht, werd door Roe
denko op 679 milliard Roebel geschat.
De verkiezingen voor de Tweede Kamer
zullen op 17 Mei a.s. gehouden worden en
die voor de Provinciale Staten op 24 Mei,
zoo meldt het Vrije Volk.
Nieuws uit liet buitenland
Glral, de min.-pres. van de Spaansche
rcpubl. regccrlng is In Frankrijk aange
komen.
Truman beeft zijn vacantte uitgesteld,
wegens een op handen zijnde critieke situa
tie. waarbij problemen betrokken zijn, die
zijn persoonlijke aandacht eischen.
Irak zal protesteeren tegen de Joodsche
immigratie In Palestina.
In de Sovjet-Unie zijn een aantal nieu
we rijstsoorten ontwikkeld, die in veel Noor
delijker streken kunnen worden verbouwd
dan tot rui het geval was.
lie Ned. Zionistenbond heeft in een tele
gram aan de Kngelsche ambassadeur In Den
Haag verklaard diep teleurgesteld te zijn over
bet bericht, dat Transjordanië tot een onaf-
hankelijken staat zal worden verklaard.
Kleinere oogsten gedurende eenige Jaren
verwachten Canadcesche geleerden als gevolg
vjjn de vele zonnevlekken.
Kannibalisme in iterlUn. De Duitsche
politie heeft twee gevallen ontdekt, waarin
Duitsche vrouwen werden vermoord en haar
vleesch op de zwarte markt verkocht. Er
hebben geruchten de ronde gedaan volgens
welke benden „slachters" de stad in ver
schillende wijken onveilig maakten, doch
totnutoc heeft men pas ln de genoemde {wee
gevallen deze practijkcn kunnen vaststellen
(Un, Press).
Hef woord is aan.
Aristoteles:
Vrienden worden niet be
ter beproefd in ongeluk dan
in geluk.
Engeland verlaagt
de rantsoenen
Vrouwen protestveren
De Engelsche minister van voedselvoor
ziening heeft in het Lagerhuis een drasti
sche verlaging van de voedselrantsoenen
aangekondigd. „De maatregelen, waartoo
de Britsche regecring zich ziet genood
zaakt over te gaan", aldus de minister,
„beteekenen een terugkeer naar de sober
heid en beperking uit de oorlogsjaren".
De vermindering der rantsoenen is een
gevolg van een wereldvoedseltekort,
droogte en transportmoeilijkheden. Do
aangekondigde maatregelen hebben al
heel wat protesten uitgelokt en er zijn al
protestvergaderingen van vrouwen ge
houden.
Scheerzeep.
Aan mannelijke personen, geboren In 1927
of vroeger, zal een hoeveelheid scheerzeep
van 45 gram worden verstrekt. Deze perso
nen moeten hiertoe uiterlijk op Zaterdag 16
Febr. bon T 18 der tabakskaart inleveren bij
een detaillist, die gewoon Is scheerzeep te
verkoopen. Mannelijke personen geboren ln
1327 of vroeger, die niet in het bezit zijn vat»
een tabakskaart, doch van een versnaperln-
genkaart, of een gecombineerde tabaks- en
versnaperingenkaart. moeten zich til de week
van 10 t.m. 16 Februari tot den plaatselijken
distributiedienst wenden. Deze dienst zal
hun tegen overlegging van de tweede distri
butiestamkaart een rantsoenbon voor scheer
zeep verstrekken, welke zij bij een der
boven genoemde zaken moeten Inleveren.
De aflevering der scheerzeep zal zoo spoe
dig mogelijk plaats hebben.
Pindakaas voor 1521 Jarfgea
Ter verkrijging van 370 gram pindakaas
voor kinderen van 15 t.m. 20 Jaar moet bon
B 72 bonkaart KB 602 vóór 16 Februari In
geleverd worden bij den detaillist In krui
denierswaren, die hiervoor een ontvangst
bewijs zal afgeven. De aflevering zal na 18
Maart geschieden tegen Inlevering van dit
ontvangstbewijs.
Extra kaas voor Iedereen.
In de periode van 16 Februari t.m. 2 Maart
zal voor alle leeftijdsgroepen 100 gram kaas
extra beschikbaar gesteld worden.
Voor de periode 3—16 Maart zal het rant
soen uitsluitend in buitenlandsche kaas wor
den verstrekt.
Blikjcs-vlccsch duurder.
Om een juister verhouding te krijger, lus-
schen de prijzen van vleesch in blik en vcrsch
vleesch wordt met Ingang van Maandag 11
Febr. de inkoopprijs voor den detaillist van
f 1,05 op f 1,60 per kg. en de verkoopprijs van
f 1,40 op f2 gebracht.
Het hooge water
Dykverzakking by Deventer.
De zware regenval van de laatste dagen
deed een deel van den dijk van dc spoor
lijn Apeldoorn-Deventer, bij de nood-
spoorbrug van Deventer verzakken. Het
spoorwegverkeer moest gestaakt worden.
Treinreizigers van en naar Deventer en
Twente worden vervoerd met bussen
Twello-Deventer. Het treinverkeer gaat
via HattummerbroekZwolle. Men vreest,
dat bij verdere waterstijging de schipbrug
bij Deventer onklaar zal worden, waar
door alle verkeer met het Oosten belem
merd wordt.
Schipbruggen buiten gebruik.
Wegens hoog water moesten de schip
bruggen bij Hedel en Westervoort buiten
gebruik worden gesteld, het verkeer, dat
aangewezen is op de brug van Hedel,
wordt aangeraden vla den Moerdijk of
wel via NijmegenArnhem te gaan
Het verkeer, dat gebruik moest maken
van de brug bij Westervoort wordt voor
zoover het licht verkeer betreft via Does
burg en voor zoover het zwaar verkeer
betreft via Zutphen geleid. Bij gunstig
weer hoopt men de brug bij Hedel binnen
enkele dagen weer in gebruik te kunnen
stellen.
6 voetbal- en 6 tennisvelden
Eenige maanden geleden gaven wy ecu
uitvoerige uiteenzetting van de plannen die
de gemeente Haarlem heeft tot oprichting
van een stadion te Haarlem.
Thans doen B. en W. voorstellen daarover
aan den gemeenteraad.
Voor het stadion zijn bestemd gronden
tusschen de Delft en de spoorbaan Haar-
lem-Velsen In Haarlem-Noord, liggende aan
den Orlonweg. Dit is het centrum van Zuld-
Kennemerland te noemen.
Het ontworpen stadion zal ruimte bicden
voor 15.000 bezoekers. Er komen tribunes,
een restaurant en rijwielstalling. Ook wordt
gedacht aan den aanleg van een slntelbnun.
Verder zijn ontworpen 6 voetbal- en 6 ten
nisvelden.
In de eerste paar Jaren zal het nlet-<gfco-
gelijk zijn het stadion en de bijgebouwen te
zetten. De terreinen kunnen evenwel reed»
aangelegd worden en zullen voorzien ln een
dringende behoefte aan sportterreinen.
De gronden voor dit plan bestemd zijn
geen gemeente-eigendom. ZIJ moeten dus
gekocht of ontelngend worden. Een eigenaar
wil niet verkoopen. dus daarom 1» liet :;e-
wenscht dat meteen stappen ondernomen
worden voor de onteigenlug.
