Egyptisch amendement
over Indonesië
A A* jk jj
ibwbwmhi
SP*
verrast den Veiligheidsraad
Een stuk van Shaw
Haarlemsche Sportweek
iJjSr" j|
Canada leent ons honderd millioen
Ontdooiing
Van Mook
ontmoette Sjahrir bij Kerr
I joux ajiuouop.) optoiaa aap iuua)tM*> upsip
#<k- luww No. J8IM4 T T I I "N 1 1 Woensdag rWimrl HM
Bureaux: Creole Houlstr. 93 |™H rfHT OTYl Q I JH I H" H Ci.gav. Stichting Voorlichting
en Socndapleln 37, Haarlem J. iUlllO JLy vlvj jJlVXUL ^r° k°™rta° 4
iSSjwOT Ke"ne",Crli,anJM' W Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Bircetenr.nooMredactem-: Robert Pecroboom Tei.: Redactie 10600. Dlr.-Hoofdred. 150M
IN 1929 werd, merkwaardigerwijze te
Warschau en dus in het Poolsch. de
première gegeven van George Bernard
Shaw's tooneelstuk „The Apple Cart". In
Augustus van hetzelfde jaar werd het voor
het eerst in Engeland opgevoerd. Natuur
lijk had de fonkelende geest van den gril
lige»» Ier de wereld weer verrassingen
bereid. Zij gingen ditmaal verder dan
vondsten in conflict en dialoog. Shaw,
vanouds democraat, had een stuk geschre
ven waarin een democratische regeering
het aflegt tegen den constitutioneelen
Koning van Groot-Brittannië, als zij poogt
hem te berooven van zijn recht, de open
bare mcening te beïnvloeden en hem tot
een marionet wil maken. Koning Magnus
beantwoordt het ultimatum zijner regee
ring met de mededeeling, dat hij dan lie
ver afstand doet ten gunste van zijn zoon
Robert. Hij zal zich evenwel, met een
voortreffelijke kans op succes, candidaat
laten stellen bij de verkiezingen en acht
de mogelijkheid oiet uitgesloten, dat zijn
zoon hem met de vorming van de nieuwe
regcering belastBij deze houding
van den schranderen en populairen Ko
ning blijft de regeering geen andere
keus over. dan haar ultimatum in te
trekken en.haar nederlaag te aanvaarden.
Den auteur werd verweten dat dit een
anti-democratisch stuk was, hetgeen Shaw
met kracht van argumenten weerlegde.
Intusschen werd de opvoering in Dresden
verboden, omdat het stuk de democratie
zou bespotten. Ja, werkelijk in Dresden!
Dat kon, want hot gebeurde ruim drie
jaar vóór- Hitier; de republiek van Wei-
mar bestond nog.
Dat ik aan The Apple Cart herinner
heeft evenwel een andere reden dan het
stormpje, dat indertijd om zijn democra
tische hoedanigheid woedde. Er komt
namelijk een scène in voor, waarin de
ambassadeur van de Vereenigde Staten
Koning Magnus de verrassende mededee
ling komt doen, dat zij, de in de achttien
de eeuw afgevallen Britsche koloniën
met al wat zich daar later bij aangeslo
ten heeft, besloten hebben tot terugkeer
tot het Britsche Keizerrijk. De Onaf
hankelijkheidsverklaring is vervallen.
Natuurlijk maakt Amerika aanspraak op
hot statuut van Dominion, dus op recht
van zelfbestuur, maar het erkent Koning
Magnus als zijn vorst. Het stelt even
wel de voorwaarde, dat hij den titel van
Keizer zal voeren „Koning" mag dan
goed genoeg zijn voor dat kleine Britsche
eiland. maar als de Amerikanen er bij
komen willen zij iets indrukwekkenders.
De Koning is ontzet. Hij doorziet on
middellijk de fatale beteekenis van den
terugkeer van koloniën, die tot een
grootmachtig rijk zijn gegroeid. Zijn
eerste gedachte is, te vechten voor Enge-
lands onafhankelijkheid. Hij protesteert
hevig. „Wij zouden kunnen strijden tot
onze laatste druppol bloed, liever dan
een aanhangsel van een groot Ameri-
kaansch concern te worden."
„Neen, neen", zegt de ambassadeur,
„wij moeten niet tcrugkeeren tot het bar-
baarsche verleden. En de cosmopolitische
bemanning van de Atlantische vloot van
den Volkenbond zal er ook niets voor
voelen. De vloot zou uw land blokkeeren,
Sire. En ik vrees, dat wij u zouden moe
ten boycotten Dat zou u twee milliard
per jaar schelenPolitieke Unie met
ons, daarentegen, is niet anders dan de
officieele erkenning van een. reeds vol
dongen feit"
Zoo gaat de discussie, waaraan ook
Koningin Jemima deelneemt, verdet Ik
moet de verleiding weerstaan er veel uit
te citeeren. Wel is het een schoon en
typisch-Shawsch moment, dat niet on
vermeld mag blijven,- als de Koning,
veronderstellend, dat de Amerikaansche
President Bossfield, nimmer aan dezen
meesterlijken zet gedacht kan hebben,
„omdat Z. M zijn mond als het meest
efficiënte deel van zijn hoofd beschouwt",
vraagt wie dan wel op het idee is ge
komen De ambassadeur erkent dat het'
aan den Ierschen President, bij zijn
vrienden bekend als Mick O'Rafferty,
wordt toegeschreven. „De schurk!", zegt
zijne Majesteit.
Aan deze passages uit een tooneelstuk
van een der meest brillante geesten, die
dit tijdperk heeft gekénd, herinner ik
eenvoudig, omdat zij in 1929 als eeri gril
lige toekomst-fantaisic aandeden en
nuzoo dicht bij dc werkelijkheid
zijn gekomen. Al zal de Amerikaansche
ambassadeur in Londen morgen niet bij
Koning George binnenstappen met de
mededeeling, dat de oude koloniën hun
Declaration of Independence hebben ver
scheurd en in het Rijk terugkeeren
de tegenwoordige machtsverhoudingen
brengen de verhoudingen in „The Apple
Cart" dicht tot de realiteit. Er is, gezien
door Amerikaansche oogen, nu inder
daad sprake van „dat kleine Britsche
eiland" Wie zal de mogelijkheid van
boycott en de afhankelijkheid van Ame
rikaansche milliarden nog als een on
werkelijkheid zien? En al bezit de we
reld nog geen cosmopolitisch-bemande
vloot van de Vereenigde Naties, wij kun
nen die bij de internationale ontwikkeling,
waarop zij voor haar redding hoopt, geens
zins meer als een onwaarschijnlijkheid be
schouwen. Zooveel is er veranderd, in
weerwil van de lieden die plegen te zeg
gen, dat er niets in de wereld verandert.
Maar ais George Bernard Shaw, die ook
in den lijve onsterfelijk schijnt te zijn en
blijkbaar op weg naar de honderd is, op-
Men was Dinsdag in den Veiligheidsraad
büna aan een beslissing toe t.a.v. de
Oekraïnsche klacht, dat de aanwezigheid
van Kritschc troepen in Indonesië een
bedreiging voor de veiligheid van de we
reld inhoudt, toen de Egyptische afgevaar
digde door het voorstellen van een nieuwe
wijze van handeling voor een verrassing
zorgde.
Zijn amendement hield in, dat de Veilig
heidsraad zou verklaren, na de verklarin
gen van Nederland, de Oekraïne, de So
vjet-Unie en het Vereenigde Koninkrijk,
zich een oordeel te hebben gevormd over
de volgende feiten:
De Britsche troepen ln Indonesië zou
den onder geen voorwaarde tegen de In
donesische beweging worden gebruikt.
Zij zouden worden teruggetrokken, zoodra
zij zich van hun rechtmatige taak, n.l de
bescherming van personen uit de Geal
lieerde landen en het ontwapenen der
Japanschc troepen, zouden hebben gekwe
ten. De Raad hoopt, dat de onderhande
lingen, die nu in Indonesië begonnen zijn,
gunstige resultaten zullen hebben, in over-
eenstefnming met het Atlantisch Hand-
vestten het recht van zelfbeschikking der
volken. Voorts verlangt de Raad den uit
slag der onderhandelingen te vernemen en
behoudt zich het recht voor; in de toe
komst acties te voeren, welke hij noodig
acht. Aldus het Egyptische amendement
In, een officieele verklaring wordt mee
gedeeld, dat dr. van Mook Dinsdagavond
on» 6.00 uur (Batavia-tfjd) ten huize van
Sir Archibald (Mark Kerr een bespreking
heeft gehad met Soetan S.iahrir. De bij
eenkomst. die plaats had in een vriend
schappelijke sfeer, was voor het grootste
deel gewijd aan het geven van toelichting
op enkele punten van de verklaring der
Nedcrlandschc regeering. Voorts is de
evacuatie van Rapwi-ambtenaren uit het
binnenland besproken. Overeengekomen
werd, dat nog meer besprekingen gevoerd
zullen worden, zoodat deze en andere
kwesties uitvoeriger behandeld zullen
worden.
Maandagavond heeft Si$ Archibald
Clark Kerr Sjahrir in zijn woning be
zocht en Dinsdagochtend heeft hij dr. van
Mook ontvangen en ook den republikein-
schen burgemeester van Batavia.
In een commentaar op dc Nederland-
sche regceringsverklaring schrijft „Het
Dagblad" te Batavia, dat de voorstellen
den verjongden geest in het nieuwe Ne
derland aantoonen. Daardoor was het in
staat, ondanks verkeerd begrip, de wen-
schen van andere volkeren beter aan te
voelen, zoo schrijft het blad. De keuze
van de meerderheid van het Nederland-
sche volk is nu neergelegd in deze ver
klaring. die door hot parlement is goed
gekeurd.
In het Indonesische blad' „Merdeka" is
tot heden nog geen commentaar op de
voorstellen verschenen.
Het „Repubiikeinsche Centrale Na
tionale Comité" heeft ln haar vergade
ring een beroep op de republiek gedaan
om de organisatie van de Vereenigde
Volken uit te noodigen zoo spoedig mo
gelijk een commissie van onderzoek naar
Indonesië te zenden teneinde te bereiken:
a een doelstelling zooals deze is ge-
wenscht door dc Sovjet-Oekraïnsche
delegatie;
b. om te onderzoeken, hoeveel leden en
leiders van dc Nedcrlandschc Nazi-partij
nog hun ongehinderde activiteit onder de
Nederlanders in Indonesië uitoefenen.
Politieke waarnemers te Batavia zijn
volgens Un. Press hierover ten zeerste
verbaasd.
De „New York Times" heeft te Batavia
uit zeer betrouwbare bron vernomen, dat
men in meer gematigde Indonesische krin
gen, gunstig gestemd is ten aanzien van
een eventueel aanvaarden van de Nedcr
landschc voorstellen, mits in de definitie
ve formuicering de bepalingen nauwkeu
rig omschreven slaan. De wetenschap, dat
de buitenwereld het aanbod royaal vindt,
heeft deze houding beïnvloed Er zal ech
ter een aanzienlijke druk op de extremis
ten moeten worden uitgeoefend vóór deze
nieuw een anaaksche fantaisic over de
democratie en het koningschap mocht
schrijven loopt hij wel alle kans, dat ook
dit stuk weer in Duitschland verboden
wordt. Want daar doen ze nu, ondanks
zichzelf, weer aan democratie. En zij heb
ben nog altijd geen gevoel voor humor.
Voordat het amendement was ingediend,
was het duidelijk, dat Engeland den sterkst
mogelijken steun had voor zijn zaak en de
voorgestelde Oekraïnsche resolutie geen
schijn van kans maakte, aangenomen te
worden. 8 van de 11 gedelegeerden had
den Teeds uiting gegeven aan hun inzicht,
dat de Oekraïnsche bewering, als zou de
aanwezigheid van Britsche troepen in
Indonesië den „internationalen vrede be
dreigen", niet staande gehouden kon wor
den. Deze gedelegeerden waren van En
geland, Nederland, China, Mexico, Egyp
te, Frankrijk, Brazilië en Australië. De
Oekraïnsche delegatie heeft zelf geen
stemrecht.
De meeningen over het zenden van een
commissie van onderzoek naar Indonesië
zijn een weinig meer verdeeld. Het deel
van de Oekraïnsche resolutie, dat dit aan
beveelt, werd bestreden door Engeland,
Nederland, de Ver. Staten en Brazilië.
De Sovjet-Unie, Mexteo en Polen steu
nen het voorstel tot hel zenden van ten
commissie; Frankrijk, China en Australië
zijn principieel niet tegen een commissie,
doch achten het wenschelijk, dat de Raad
eerst de resultaten van de in Batavia aan
den gang zijnde onderhandelingen afwacht.
De gchecle situatie is thans echter in
gewikkelder gemaakt door het Egyptische
amendement, dat volgens Visjinsky „het
bestudeeren waard i6"
hun eischen van voltedige onafhankelijk
heid laten varen.
Mariniers gedood in Meester Cornclis.
Maandag zijn bij een aanval van Indo
nesiërs in de wijk Polonia te Meester Cor
nells drie Nederlandsche mariniers ge
dood. Nadere bijzonderheden zijn nog niet
bekend.
Dit jaar 4-10 Juli
Het uitvoerend comité voor het organi-
seeren van een Sportweek te Haarlem,
heeft den datum voor 1946 vastgesteld.Deze
eerste volledige sportweek na de bevrij
ding zal gehouden worden van 4 tot en
met 10 Juli.
1
Het woord is aan
Macchia velli:
Gansch verkeerd is de
gangbare meening, dat geld
de pees van den oorlog is.
Kapitein en acht onderofficieren
gearresteerd
In den nacht van 10 op 11 Januari j.l. werd
in Huisduinen een overval gepleegd op de
voormalige weesinrichting aldaar, waar goe
deren van N.S.B.'ers, die op het oogenbhk
in een interneeringskamp zitten, waren op
geslagen. Een flinke-, hoeveelheid meubelen
verdween uit de inrichting. Het is /oo
meldt het A.N.P. de politie in den Helder
thans gelukt deze goederen op te sporen en
de daders van dezen roofoverval te arres'ee-
ren. Het blijken te zijn acht onderoffic:-'en
van de le compagnie Gezagstroepen tc Den
Helder gelegerd; bovendien heeft de pol'."e
een kapitein, commandant van deze com
pagnie en garnizoenscommandant van I)-n
Helder gearresteerd, omdat hij, hoewel nie:
bij den overval aanwezig, er van op de
hoogte is geweest en pm zijn mannen e
dekken, bij een yerhoor door de politie d< -
ze volkomen om den tuin heeft geleld.
Over de motieven wordt het volgend me
degedeeld: De Gezagstroepen hadden in hur
cantine een groot gebrek aan meubelen. F.r-
kele onderofficieren „wisten hier wel aan te
komen" en vroegen den kapitein d*i toe
verlof. Zij hebben zijn kapiteinsjas geleend
en bovendien sigaretten gekregen, welke zij
noodig hadden om hun doel le bereiken
inmiddels is te Den Helder een nieuwe
garnizoenscommandant benoemd.
Slachtoffer
van een mijnexplosie
Dinsdagmiddag te ongeveer vijf uur
werd op het strand tusschcn Noordcrbad
en Zeeweg bij Zandvoort gevonden het
zwaar verminkte lijk van den 22-jarigea
voerman J. van Koningsbruggen. Uit een
ingesteld onderzoek is gebleken, dat het
onvoorzichtig omgaan mot op het strand
gevonden mijneiï, waarvan er een halt
uitgegraven in zijn nabijheid werd aan
getroffen, de oorzaak vajt zijn dood is ge
weest. Het paard van den schclpenwagcn,
waarmee hij zich op het strand bevond,
was door de explosie op hol geslagen, doch
kon later worden gegrepen
Door het ruwe weer van dc laatste
weken zijn weer vele mijnen losgeraakt
en aangespoeld, zoodat voorzichtigheid ia
geboden.
Arrestaties l>ij de Unilever
Naar het A.N.P. verneemt heeft de econo
mische recherche te Rotterdam vijftien lei
dende persoonlijkheden van de N V. Uni
lever Verkoopcentrale gearresteerd, onder
wie de geheeie directie, In het huidige sta
dium van het onderzoek kunnen nog geen
nadere mededeelingen worden verstrekt,
maar in ieder geval lijkt vast te staan, dat
er handigheidjes met boterbonnen hebben
plaats gevonden, waarvan er duizenden
werden verduisterd en opnieuw in omloop
gebracht. Binnen enkele dagen hoopt dc po
litie over deze aangelegcheid een boekje te
kunnen opendoen.
i, k'- i
(f
wutci-sutiicl
omen. (I*.)
Op 5 Februari is een overeenkomst ge-
teekend, volgens welke Canada, als aan
vulling op de leening yvan 25 inllllioen
volgens overeenkomst van 1 Mei 1915, aan
Nederland een leening van honderd mil
lioen dollar zal toestaan. I)e leening van
Mei 1945 is door dc Nederlandsche reger-
ring reeds aangewend voor den koop in
Canada van tarwe, bloem, vrachtuuto's,
rundvleesch, houtpulp, meststoffen en
landbouw- en industrie-machines. Het
nieuwe crediot zal gebruikt worden om
deze aankoopen voort te zetten alsmede
voor den aankoop van verschillende an
dere producten.
De overeenkomst vat beide leeningen
tezamen in een enkel totaal, dat tot 1 Mei
1947 gebruikt zal worden. Hel bedrag moet
worden terugbetaald in 27 gelijke termij
nen, te beginnen in 1950 en te beëindigen
in 1976. De rente zal tot 30 April 1947 drie
procent bedragen. Op genoemden datum
zal het totaal geconsolideerd worden, Do
bedragen, weike in de periode van 1938
tot 1970 vervallen, zullen drie procent
rente dragen, het overschot 3Y\ procent.
De gemiddelde rente zal 3,05 procent be
dragen
van onze Saldi
in de Vereen. St.
De minister van Financiën der Ver. Sta
ten heeft het ontdooien van de Neder
landsche geblokkeerde saldi in de Ver.
Staten aangekondigd. Het vrijmaken van
de Nederlandsche saldi zal geschieden
volgens een procedure van certificaten,
zooals reeds voor de Fransche, Belgische,
Noorsche en Finsehe activa in werking is.
In feite werden alle belemmeringen voor
valuta-transacties met Nederland begin
December opgeheven.
In vriendschappelijke sfeer toelichting gegeven