Franco denkt niet aan verdwijnen
De Poolsche troepen in Italië
Amerika en
Engeland
Katholieken en Communisten
winnen in België
De atoombom-spionnage
Benoemingen bij de UNO
Wc «Taargang Wo. 18258 'T "1 11 1 Maandag 18 Februari 11118
Bureaux: Groote Houtstr. 93 j/^Ê' 1 yV^"\ C® 1 1 |S I Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplcin 37, Haarlem 1 M I 1 1 m J M M M Jfi Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, per kwartaal f 4.-
Telef. 5437. Postgiro 273107.
T$l.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel.: Redactie 10600. Dir-Hoofdred. 15054
VERLEDEN week schreef ik over een
stuk Kan Shaw, The Apple Cart, dat
in 1929 voor liet eerst werd opgevoerd.
Hij liet daarin den Amerikaanschen ambas
sadeur bij den Koning van Engeland ko
men met de mededeeling, dat de in de 18e
eeuw afgevallen Britsche koloniën, ge
groeid tot de machtige Vereenigde Sta
ten, besloten hadden zich weer bij het
Moederland ,te voegen. Zulk een samen
voeging leek in 1929 een dartele politieke
fantasie. Ik schreef, vijf dagen geleden,
dat de gedachte nu niet meer vreemd
is. „Al zal de Amerikaansche am
bassadeur in Londen morgen niet bij
Koning Qeorge binnenstappen met de
mededeeling, dat de oudb koloniën hun
Declaration of Independence hebben ver
scheurd en in het Rijk terugkeeren, de
tegenwoordige machtsverhoudingen bren
gen het geval in „The Apple Cart" dicht
tot de realiteit".
En gisteren bereikte ons het bericht uit
Washington, dat Winston Churchill van
plan is om in Maart een zeer warm plei
dooi te houden voor Anglo-Amerikaan-
sche solidariteit met het doel „tot een
gemeenschappelijk staatsburgerschap te
geraken". Churchill zou den Amerikaan
schen minister van Buitenlandsche Zaken
ByniC6, die hem Zaterdag per vliegtuig
in Miami is komen opzoeken, er over pol
sen en zijn laatste bezoek in Washington
zou uilsluitend de bespreking van dit on
derwerp ten doel hebben gehad.
Hel bericht is een beetje primitief ge
formuleerd, waar het over een gemeen
schappelijk staatsburgerschap spreekt.
Zoo iets is immers als afzonderlijk doel
niet bereikbaar. Het kan alleen verwezen
lijkt worden bij een zoo nauwe vereeni-
ging der betrokken volken, dat zij boven
hun eigen staatsbewind een gemeen
schappelijk bewind stellen en een aantal
groote belangen vereenigen. Kortom: het
is alleen uitvoerbaar in een Federale
Unie, zooals die welke de achtenveertig
staten van Noord-Amerika vereent. Daar
in bezit iedereen een dubbel staatsbur
gerschap: dat van zijn eigen staat en dat
van de Vereenigde Staten.
Churchill, leider der oppositie m het
Engelsche parlement, zou dus streven
naar Federale Unie met de Vereenigde
Staten.
In de eerste oorlogsmaanden, dus in den
winter 1939'40, streefde hij naar een
Federale Unie tusschen Engeland en
Frankrijk en de beide regeeringen gingen
toentertijd eveneens zoo sterk in die
richting, dat al zeer vergaande vormen
van samenwerking waren bereikt. Zij
werden uiteengeslagen door de Duitsche
bezetting van Frankrijk in Juni 1940. Ver
leden jaar, na de Duitsche nederlaag,
toen de Labour Party in Engeland aan
het bewind was gekomen, kwam de voor
zitter van deze partij, prof. Harold Laski,
erop terug en bevat de Unie met Frank
rijk opnieuw aan. Churchill protesteerde
in het Lagerhuis en gaf de meening te
kennen dat het plan thans eerst opnieuw
onderzocht zou moeten worden. Het was
de vraag of het nog wel aanvaardbaar
was. De regccring onthield zich van eeni-
ge uitspraak. Sindsdien is het steeds dui
delijker geworden, dat Engeland temidden,
van de Groote Drie de minst sterke positie
inneemt. De Engelsche pers toont, zich
daarvan bewust te zijn en in ver
scheidene artikelen is een voorkeur voor
nauwe vereeniging mei West-Europa tot
uiting gekomen, omdat men daardoor een
invloedssfeer zou scheppen en daarmee
een totale machtspositie bereiken, die te
gen de machtsposities van de Vereenigde
Staten en de Sovjet-Unie zou opwegen.
Bovendien gaat het Engelsche sentiment
uit naar een vereeniging met West-Europa,
waarmee het door politieke en cultureele
traditie verbonden, is. Hunnerzijds moeten
de West-Europeesche staten, thans alle
gedwongen tot een actieve buitenlandsche
politiek, naar aansluiting in het Westen
zoeken.
De agressieve houding, die de afgevaar»
digden van de Sovjet-Unie in den Veilig
heidsraad van de Vereenigde Naties voort
durend tegenover Engeland aannemen
do botsingen tusschen Visjinsky en Bevin
hebben de wereld wekenlang in spanning
gehouden heeft de Engelschen er inmid
dels toe genoopt, voortdurend op Amerika
te steunen. Dat gaat zoolang en voorzoo
ver het mogelijk is. want de Engelsche en
Amerikaansche belangen in de wereld zijn
op velerlei gebied strijdig met elkaar.
Wat hetcekont nu het optreden van
Churchill in Amerika? Als leider der op
positie zal hij zeker geen buitenlandsch
beleid gaan voeren, dat strijdig Is met de
bedoeling der Britsche regeering. Hij zal
geen besprekingen met Byrnes, dus met
de Amerikaansche regeering, houden zon
der Instemming en medeweten van Attlee
en Bevin. Is er een werkelijk streven om
tot een Anglo-Amerikaansche Unie te
komen of peilt men slechts mogelijkheden
en is dit tevens als een manoeuvre tegen
over de Russen bedoeld? De verdere ont
wikkeling van Churchills activiteit zal in
elk geval met groote aandacht gevolgd
worden.
Indien inderdaad een zoo geweldige
onderneming als een Anglo-Amerikaan
sche Unie beraamd zou worden en dus
Shaw's fantastische gedachte in The Apple
Cart het domein der practische politiek
Wmiltaa. «du hot Engelsche belang bij
Liberalen verliezen ca. 50 procent van hun zetels
De uitslagen van de Kamerverkiezingen
in 8 van de 9 Belgische provincies zijn
bekend. De resultaten van de provincie
Luik weet men nog niet. De stand is nu:
Chr. Volkspartij 85 zetels 17)
Socialisten 59 (+4)
Communisten 18 12)
Liberalen 15 13)
Democr. Unie 1 (+1)
De Chr. Volkspartij heeft aanzienlijke
winsten geboekt, vooral in Vlaanderen.
De Communisten hebben eveneens een
grooten vooruitgang. De Socialisten blij-
Churchill voor
Anglo-Amerikaansch
burgerschap
In welingelichte kringen te Washington
heeft men gezegd, dat Churchill het plan
heeft opgevat om den 8en Maart in Virginia
een zeer warm pleidooi te houden voor de
Anglo-Amerikaansche solidariteit, met het
doel tot ecu gemeenschappelijk staatsbur
gerschap te geraken. Churchill zal Byrnes,
die Zaterdag pre vliegtuig naar hem in
Miami is gekomen, over diens oordeel
polsen.
Churchill's laatste bezoek aan Washing
ton zou uitsluitend deze discussie ten doel
hebben gehad.
ven vrijwel gelijk en de liberalen verlie
zen ongeveer 50 pCt. van hun zetels. De
C.V.P. zal zeer waarschijnlijk niet de ab
solute meerderheid behalen, daar zij dan
in Luik ruim twee derden van de stem
men zou moeten krijgen. De Socialisten
en Communisten samen kunnen die meer
derheid niet behalen, ook al zouden zij
alle zetels in deze provincie winnen.
Afgezien van de groote nederlaag der
liberalen hebben er geen zoodanige ver
schuivingen plaats gehad, dat het tot een
volkomen duidelijke wilsuitspraak van
het Belgische volk is gekomen, tenzij dan
deze, dat het over het geheel aan zijn ge
matigdheid getrouw is gebleven. De op
positie heeft succes behaald ten koste van
de regeeringscoalitie der llnksche par
tijen.
De Belgische regeering is afgetreden.
Nieuws uit het buiten land
Het Duitsche volk Is niet veranderd in
vergelijking met zijn houding na den vorigen
oorlog, zoo verklaarde de weduwe van pre
sident Roosevelt te Berlijn, waar zij op
dit oogenhlik vertoefi. Over de voedselsitua.
tie verklaarde zij, dat deze zeer behoorlijk
is en dat sommige kinderen er zel/s beter
uit zien dan in Engeland.
Dc Perzische regeerlngsmlssle zou vol
gen Reuter Zondag j.l. naai Moskou vertrek
ker.. Over de agenda van de besprekingen
is nog niets bekend, maar men neemt aan.
dat de kwestie Azerbeldsjan nog wel cenige
strubbelingen zal veroorzaken.
„De strijd is voorbij, maar niemand kan
zich terugtrekken en rust nemen. Wij
moeten de wacht houden en op onze hoede
zijn". Met deze woorden heeft Franco
eenige nieuwbenoemde leden van den
Spaanschen generalen staf Zaterdag toe
gesproken. Hij memoreerde het hoogere
peil, dat door het militaire Spanje sinds
den tijd van de republiek en door den
burgerstrijd werd bereikt. In deze tweede
rede sedert de aankomst van Don Juan in
Lissabon heeft Franco niet alleen geen
toespeling gemaakt op eenige verande
ring in het politieke bestel van Spanje,
maar integendeel wederom den indruk
gegeven, dat hijzelf zijn aftreden niet
heeft overwogen.
In Spanje is men het kennelijk nog niet
eens over de staatkundige toekomst van
het land.
Ter gelegenheid van den tienden ver
jaardag van de verkiezingen in 1936, welke
Kinderen uit Nederlnndwhe vluchte
lingenkampen te Batavia zijn thans
iedere week In den dierentuin te «ast
hij de mannen van 101 Gen. Trnn.s|a>rt
Coy. Lult. .TnhiiMtn assisteert bij de wip.
(P.)
West-Europa groolcndccls verdwijnen. De
mogelijkheid roept de ontstellende ge
dachte op, dat wij in West-Europa tus
schen twee grootmachten bekneld zouden
raken en afhankelijk worden van een on
zekere verdere politieke ontwikkeling.
Maar er is nog geen reden om daarover
gealarmeerd te raken. Wel Is het duide
lijk, dat belangrijke zetten op het inter
nationale schaakbord op til zijn.
Wie de gebeurtenissen met aandacht volgt
dient er steeds rekening mee te houden
dat niet meer. zooals in vroeger tijden,
het machtsevenwicht bepaald wordt door
Europeesche verhoudingen, maar dat het
wereldverhoudingen betreft, waarin de
Vereenigde Staten en Sovjet-Rusland de
sterkste machtsposities Innemen en het
Britsche Rijk zoekende is naar versterking
van macht. Dit dan: in combinatie met an
deren. - R. P.
het Volksfront in het leven riepen, zijn
Zaterdag in de straten van Madrid pro-
en anti-Franco demonstraties gehouden.
Aan den eenen kant werd de republiek
toegejuicht, andere demonstranten ge
tuigden van hun Franco-sympathieën. Ook
in Parijs zijn Zondagmorgen door Frun-
sche en Spaansche communisten betoogin
gen tegen het Franco-regime gehouden,
tijdens welke de stemming in de Fransche
constituante Franco-vijandig genoemd
werd.
Veiligheidsraad
tot Maart verdaagd.
De volgende bijeenkomst van den Vei
ligheidsraad zal in Maart te New-York
plaats hebben, tenzij een of andere drin
gende kwestie de leden eerder bijeen
roept. In de Syrisch-Libaneesche kwestie
is nog geen beslissing genomen. Een Ame
rikaansch compromis-voorstel kroeg door
het tegen-stemmen van Visjinsky geen
kans van slagen.
Het woord is aan.
A 1 1 e t z:
Dc verdraagzaamheid vloeit
voort uit een verlicht geloof
Un. Press, verneemt van gezag).i.t.endè
zijde, dat zich momenteel twaalf personen
in arrest bevinden inzake het onthullen
van geheimen der Canadeesche regeering
aan een buitenlandsche mogendheid, die
naar is vastgesteld, Rusland is.
De bekende journalist en radiocommën- v
tator Drew Pearson schrijft in een artikel'
✓in de New York Mirror, dat er een uitge
breid net van Russische spionnen over
Noord-Amerika is gelegd. Volgens Pear
son zouden er niet minder dan 1700 Rus
sische spionnen in Canada en de Ver. Sta
ten werken.
Deze intrigue zou ontdekt zijn, toen een
Russisch agent aan de Canadeezen de na
men en woonplaatsen van Sovjet-agenten
in Noord-Amerika bekend gemaakt heeft.
Hij heeft bovendien een aantal autoritei
ten in de Amerikaansche en Canadeesche
regeering aangewezen als samenwerkende
met de Sovjets, aldus Pearson. Ook heeft
hij eenige Amerikaansche arbeidersleiders
genoemd. Zelfs zijn fotocopieën van be
talingen aan Amerikaansche en Canadee
sche autoriteiten gevonden.
Pearson zeide, dat de „schoonmaak" van
het Sovjet-spionnage-systeem bezig waa
en dat eerste-rangs Sovjet-geheime agen
ten naar de Ver. Staten zijn gezonden om
dc lekkages bij de agenten te vullen. Pear
son beschuldigde er de Ver. Staten van,
een Russischen agent uit Seattle to hebben
laten vertrekken met een tasch, die ge
gevens over de atoombom bevatte Hij
voegde hier aan toe. dat de agent waar
schijnlijk niet was vastgehouden, omdat
het ministerie van Buitenlandsche Zaken
oordeelde, dat de Russen reeds het atoom
geheim bezaten.
Republikeinen
vertrouwen Sjalirir.
In oen offlcleele bekendmaking van de
Republikeinen heeft het werkcomité van
de centrale nationale commissie uitdruk
king gegeven aan zl|n volle vertrouwen in
de Ucpiihllkeinsche regeering en In huar
beleid bij de komende besprekingen met de
Nederlanders.
Het blad ..Merdeka" heeft voor de eerste
rnani commentaar geleverd op de nieuwe
voorstellen aan Ned.-Indlë, Het blad vraagt
zich af, of de voorgestelde hervormingen
eigenlijk niet slechts een naamsverande
ring beteekenen.
De heer C. J. van der Loo herdacht Za
terdag J.l. den dag, waarop hij 35 jaar geleden
op het graveursatelier van de firma Andréa
te Haarlem zijn werkzaamheden begon. Een
hartelijke huldiging werd zijn.deel, van alle
kanten stroomden de brieven, geschenken
en bloemen binnen. In den morgen weid do
jubilaris toegesproken door den heer W, F.
Andrea, 's middags werd een drukbezochte
receptiy aan de zaak gehouden.
Een wandelpad wordt aangelegd aan de
Oostzijde van den Wagenweg, achter de hoo
rnen van het Florapark. Het nieuwe pad zal
214 meter breed worden.
Joegoslavië voelt zich bedreigd
Visjinsky heeft aan den secr.-gen. vnn
de UNO een brief voerhandigd betreffen
de het Poolsche leger van gen. Anders In
Italië.
Radio Warschau heelt een mededeeling
uitgezonden over een Poolsche nota aan
de Britsche regeering inzake de ontbin
ding van de Poolsche strijdkrachten in het
buitenland.
Visjinsky's brief.
De brief van Visjinsky ging vergezeld
van een memorandum van dc Joegoslavi
sche regeering, waarin o.a. :egd wordt,
dat het „leger der Poolsche emigranten"
sinds eenige maanden Noordwaarts en
Noordoostwaarts optrekt, teneinde de
grens van de Joegoslavische republiek
dichter te naderen. In Januari duurde de
ze beweging voort, zoodat het leger van
Anders thans de lijn Bologna, Ferrara,
Padua, Venetië, Teviso, Udinc beslaat, en
alle Britsche eenheden langs dë Noord
kust van de Adriatische Zee heeft ver
vangen.
Het „Poolsche emigrantenleger" Ls de
federale volksrepubliek van Joegoslavië
vijandig gezind. Dc troepen staan in nauw
contact met de Joegoslavische Quisling-
formaties. die zich thans in Italië bevin
den, en die door het leger van Anders
van materiaal worden voorzien."
De Joegoslavische regeering acht deze
feiten een mogelijke toekomstige bedrei
ging voor den vrede, rust cn orde aan de
Joegoslavisch-Italiaanschr grens.
Zij heeft Visjinsky verzocht, deze zaak
in den Veiligheidsraad aanhangig te ma
ken.
Engelsch antwoord
Naar Reuters diplomatieke correspon
dent verneemt, is binnenkort de publicatie
van het Engelsche antwoord op de Pool
sche nota tc verwachten. Het Britsche
antwoord ontkent, dat er bewegingen van
de Poolsche troepen in Italië plaatsvin
den. Zij zijn niet op een plaats in Italië
geconcentreerd, doch in groepen over het
geheele land verspreid. Zij verrichten be
wakingsdiensten. Naar verluidt, zou de
Engelsche regeering prijs stellen op het
advies van den Veiligheidsraad over dit
lastige probleem. Een mogelijke oplossing
zou een duidelijke verklaring van de Pool
sche regeering zijn, waarin werd uiteen
gezet, onder welke voorwaarden de Pool
sche troepen naar Polen zouden kunnen
terugkeeren.
Hooge functie
voor den heer A. Pelt
I)e secr.-generaal van de organisatie der
Ver. Volken, Trygvc Lie, heeft de eerste
benoemingen b(j het secretariaat bekend
gemaakt.
De heer A. Pelt wordt adjunct-secretaris
generaal, belast met de conferentie en al
ge meen e diensten. De heer A. Sobolev
wordt adjunct-secretaris-generaal, belast
met de afd. ten behoeve van den Veilig
heidsraad. De heer A. D. K. Owen wordt
uitvoerend adjunct b(j het bureau van het
secretariaat-generaal met den rang vau
directeur en de heer A. II. Feller wordt
algemeen raadsman bij den secretaris
generaal, eveneens met den rang van
directeur.
De heer A. Pelt was gedurende den oor
log hoofd van den Nederlandschen Regee-
ringsvoorlichtingsdienst te Londen. Van
1909 tot 1919 werkte hij bij de redacties
van verschillende Nederlandsche dagbla
den. Van 1920 af maakte hij deel uit van
den inlichtingendienst van den Volken
bond, van welke afdeeling hij in 1932 di
recteur werd. In 1940 begaf hij zich
naar Londen, De heer Pelt maakte deel
uit van de Nederlandsche delegatie Lu <To
conferentie te San Francisco.