Wat Göringmètons land voorhad
U.N.O.
Indonesisch werkcomité
De Haarlemsche
financiën
De Atoomspionnage
■Rffcn Jaavgang No. 18281 I J II Donderdag 21 Februari 1916
Bureaux: Groote Houtstr. 93 I™™! ^lT IT 1 I "|f| CZ? I 3 "^T 9 l^| Uitgave Stichting Voorlichting
cn Soendaplein 37, Haarlem JL JL i a iL O JL Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmuid.en: Kennemerlaan 154, ^3 Per kwartaal f 4.—
Telef. 5437. *-* Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Dlrecteuf-Hoofdrodaetcur: Robert Peereboom TeJ Redactie I0600 Dir._Hoofdred 15054
De beëindiging van de eerste phase van
werkzaamheid van de organisatie der
Vereenigde Naties, met de verdaging van
de zitting van den Veiligheidsraad tot
September, heeft nogal wat nabeschou
wingen in het buitenland uitgelokt. Zij
geven in het algemeen blijk van een ge
matigd optimisme en dat is ook de ver
standigste houding, want eenerzijds is de
organisatie in Londen verder ontwikkeld,
zijn de voornaamste commissies en het
secretariaat-generaal zonder moeilijkhe
den samengesteld en heeft de Veiligheids
raad de eerste reeks klippen zonder on
gelukken kunnen omzeilen, terwijl ander
zijds wel gebleken is, dat de ware geest
van internationale samenwerking nog niet
is bereikt Het heeft geen nut uit dit
laatste af te leiden, dat die geest nimmer
zal worden gevonden. Men kan dat wel
beweren, maar men weet het niet. Met
zekerheid heeft men wel opnieuw kun
nen vaststellen dat de sfeer van de perio
de, die onmiddellijk op een grooten oor
log volgt, zich slecht leent voor het ver
wezenlijken van samenwerking in groo
ten stijl, bezield door machtige idealen
en steunend op diepe overtuiging. Het is
treurig, want het zou zoo mooi zijn als
na de staking der vijandelijkheden een
groot gemeenschappelijk élan was opge
treden. Maar het is niet gebeurd. Wij
moeten op toekomstige ontwikkeling ho
pen, op geleidelijken groei van beter in
zicht maar ook én vooral op wording
van hooger streven. Wie de binnenland-
sche ontwrichting waarneemt, vlak om
zich heen. kan zich nauwelijks meer ver
bazen over de moeilijkheden in de bui-
tenlandsche verhoudingen, al zijn die dan
van anderen aard en is eigenlijk verwon
derd, dat de Londensche disputen zijn
beëindigd zonder dat een breuk is ont
staan. Meermalen scheen een „deadlock"
te zijn bereikt, scheen alles te zijn vast-
geloopen. De Perzische, Grieksche en
Indonesische vraagstukken brachten hun
critieke momenten. Maar ze werden over
wonnen. De Daily Telegraph heeft dit
uitgedrukt In de woorden „de geest van
toenadering overwon". Dit lijkt een te
optimistische verklaring. Wel is in elk
geval is gebleken, dat men er voldoende
belang in zag de tegenstellingen niet op
de spits te drijven en het Charter van
San Francisco na te leven, om zich bij de
uitspraken van de meerderheid neer te
leggen.
Wie eenige ervaring heeft opgedaan reet
internationale conferenties is niet licht
geneigd, de bereikte resultaten aan andere
drijfvoeren toe te dichten. Het optreden
van de Sovjet-delegatie heeft trouwens
wel aangetoond, dat men zich geen illu
sies moet maken en zich niet in sohoone
phrasen begeven. En het in Canada ont
dekte spionnage-complot betreffende dat
dreigende spookbeeld van dezen tijd, de
atoombom, heeft voor verdere ontnuch
tering, voorzoover die nog noodig was,
gezorgd Al6 dergelijke gebeurtenissen
zich voordoen is het dwaasheid, van in
nige overeenstemming en een diepgevoeld
streven naar toenadering tusschen de be
trokken mogendheden te spreken. Het
geschil over Mandsjoerije is ons tegelij
kertijd komen bevestigen, dat wij nog
6tceds in een wereld vol conflicten en
verdeeldheden leven en dat wij eigenlijk
al blij moeten zijn, dat de U.N.O. in Lon
den een redelijk-geslaagd begin met haar
werkzaamheden heeft kunnen maken. De
merkwaardige openhartigheid van som
mige gedachtcnwisselingen, waarbij, voor
al de Britsche minister van Buitenland-
sche Zaken, Bevin, zich onderscheiden
heeft, moge daarbij verwondering hebben
gewekt, maar zij is veeleer een winst dan
het tegendeel Beter dat men elkaar In
hel openbaar te lijf gaat dan dat geheime
diplomatie een rooskleurjgen schijntoe-
6tand In het leven roept, waarbij de
menschheid in slaap wordt gesust. Het
blijft met dat al een feit, dat de
U.N.O. niet in staat is tot actief optreden
als de groote mogendheden het niet met
elkaar eens zijn. Dat voorspelde het
Charter van San Francisco en de loop
van zaken in Londen heeft het bevestigd.
De verkiezing van Nederland tot tijde
lijk lid van den Veiligheidsraad is van
beteekenis gebleken bij de behandeling
van de Indonesische kwestie en heeft ons
overigens de geruststelling gegeven, dat
men de stem van ons land in interna
tionaal overleg hoog blijft taxeeren. Als
klein volk zijn wij geen machtsfactor
van beteekenis in het internationale
bestel, maar men slaat onze volkskracht
en onze bereidheid tot samenwerking en
het bevorderen van vreedzame oplossin
gen nog altijd hoog aan. Onze „noteering"
is dus niet gezakt en evenmin de waar
deering voor onze vertegenwoordigers
persoonlijk Een nieuw blijk van dit laat
ste is tot uiting gekomen in de benoeming
van den heer A. Pelt, die in de Vplken-
bondsjaren reeds groot vertrouwen in
Genève genoot, t°t adjunct-secretaris
generaal van de U.N.O. Het is goed een
Nederlander op dezen hoogen post te zien
en wie den benoemde persoonlijk zoo goed
kent als ik weet, dat hij er niet alfeen
goed werk zal doen. maar ook een knappe
en betrouwbare raadsman voor onze re-
geering zijn. R. p.
NIEUW KONINGSGRAF ONTDEKT
Professor Montet uit Straatsburg heeft
in de Oostelijke Nijldelta, in het gebied
van Tanis, een Egyptisch koningsgraf
blootgelegd, waar hij vele kostbaarheden,
Van omstreeks 1000 v. Chr. zijn gevonden.
Seyss heeft in de beklaagdenbank van
Neurenberg hardnekkig volgehouden, dat
Nederland ztfn welverzorgd pleegkind is
geweest. De Russische aanklager Sheynin
heeft deze overdaad aan humaniteit echter
wreed ontmaskerd, zoodat slechts een ge
wone plunderaar onder oppertoezicht van
Hermann Göring overbleef.
Uit de Woensdag voorgelezen documen
ten bleek, dat Göring tydens een vergade
ring van rijkscommissarissen er b\j Seyss
Inquart op aandrong, Nederland, dat toch
wel heel erg bevoordeeld was boven het
geteisterde Roergebied, de economische
duimschroeven een weinig stijver aan te
draaien. Honger in het Westen, een nood
zakelijk gevolg van scherpere „uitvoer"-
politiek, werd door Hermann als van geen
belang genoemd.
Teekenend is het, dat Göring zich tijdens
bedoelde bijeenkomst (deze vond plaats in
Augustus 1942) zich allereerst tot Seyss
wendde. Hij merkte op, dat het Neder-
landsche volk, Germaansch beschouwd,
een natie van verraders was en dat het
welkom zou zijn, wanneer de weerstands
kracht van dit volk een gevoelige klap
Op «Ie tentoonstelling van bolgewassen
te Sasseoheim Is een nieuwe narclssoort
te bewonderen, welke door den kwee-
ker genoemd werd naar den bekenden
rudio-omrooper der IS.B.C., Joseph Mac
IxhmI, dien vele Nederlanders zlcli nog
van de nieuwsuitzendingen tijdens den
oorlog zullen herinneren. (P.)
De Jolian de Witt.
Het s.s. „Johan de Witt" onder
do van kapitein R. van Rees-Vellinga,
dat met 1005 evacués aan boord den 18en
Februari 1.1. Gibraltar passeerde, wordt,
onvoorziene omstandigheden voorbehou
den, Zaterdag 23 Febr. a.e. te Amsterdam
verwacht.
Het zal aan de fruitloods van de K.N.S.
M. aan de Surlnamekade ligplaats nemen,
terwijl het in de bedoeling ligt, de passa
giers nog denzelfdep. dag te ontschepen,
die vervolgens door den dienst van de
repatrieering naar huis zullen worden ge
bracht.
De parlementaire commissie
voor Nederlandsch Indië.
De parlementaire commissie voor Ncd. In
dië ls thans als volgt samengesteld: M. J. M.
van Poll. voorzitter; H. A. Korthals, H. J.
W. A. Meijcrlnk, Jhr. Mr. B. C. dc Savornin
Lohman, Ch. J. I. M. Welter, leden,
Tot haar secretaris heeft de commissie be
noemd mr. .T van Andel Gzn„ commies
griffier van de Eerste Kamer der Statcn-
Generaal, Binnenhof 23, "s-Gravenhage. De
commissie stelt zich voor op korten termijn
naar Ned. Indië te vertrekken. ZIJ zal haar
arbeid beperken tot het Inwinnen van In
lichtingen.
De Centrale Keuken
in Haurl eni blijft.
Naar wij van de zijde der Vincentius-
keuken te Haarlem vernemen, ligt het
geenszins in de bedoeling deze instelling
thans op te heffen.
Een ingrijpende verandering in den
boezem van het bedrijf heeft echter plaats
gevonden. Het overheidsinitiatief heeft
plaats gemaakt voor het persoonlijke
element, zij het dan nog onder toezicht
van het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening.
Er wordt op dit oogenblik 3500 liter
warm eten per dag geleverd, hoofdzake
lijk aan groote bedrijven in Haarlem.
Wanneer men bedenkt, dat alleen de Vin-
centiuskeuken tijdens dc „bloeiperiode"
van de Centrale Keukens 20.000 liter per
dag kookte, is de vooruitgang in onze
voedselsituatie wel treffend.
Inmiddels werd ons medegedeeld, dat
het aantal afnemers thans weer eenigszlns
toeneemt.
zou krijgen. Deze en andere vriendelijk
heden aan Nederlands adres bewijzen wel,
welk een wassen neus het geheele Duit-
sche propagandaspelletje was en dat de
realiteit systematische uithongering be-
teekende.
Zelfs de vrijwilligers stonden bij Göring
in een slecht blaadje. Hij noemde het de
groote kunst, om Nederlanders naar het
Oosten te lokken en ze daar pas wapens
te geven. „Ze moeten dan zwemmen of
zinken".
vraagt een UNO-commissie
De leden van het Indonesische werk
comité hebben in een tc Batavia gehou
den vergadering den wenseli te kennen
gegeven, dal door dc U.N.O. een onder
zoek wordt ingesteld naar den toestand
in Ned.-Indië. In dc resolutie wordt een
beroep gedaan op de regeering om er bjj
de Vereenigde Volken op aan tc dringen,
een commissie naar Indonesië te zenden
oni zich er van te vergewissen, dat alleen
de „Indonesische republiek" de feitelijke
souvereiniteit over Indonesië bezit en om
een volksstemming te laten houden, ten
einde vast te stellen, dat dc verantwoor
delijkheid, welke door de Nederlanders
ten aanzien van de Indonesiërs wordt ge
voeld, zonder basis is, daar de Indone
siërs de „republikcinsche regecring" daar
mede hebben belast.
In de toelichting op het besluit ver
klaarde het comité: „De Indonesiërs er
kennen de Indonesische regeering als de
eenige instantie, welke bevoegd is namens
Indonesië te onderhandelen. De Neder
landers negeeren dit standpunt door zich
zelf naar voren te brengen als de eenige
regeering.
Dit beteekent, dat zij de erkenning van
een Nederlandsche koloniale regeering
vragen. Ten eerste ontkennen de Neder
landers, dat de toestand veranderd is en
dat sinds 9 Maart 1942, toen de Nederlan
ders zich onvoorwaardelijk aan de Japan-
neezen hebben overgegeven, de souverei
niteit in andere handen zou zijn overge
gaan; ten tweede negeeren zij de procla
matie van de Indonesische onafhankelijk
heid op 17 Aug. 1945, welk recht op onaf
hankelijkheid door het Handvest van de
Vereenigde Volken is erkend; ten derde
negeeren zij het de facto bestaan van de
Indonesische regeering.
Dit werkcomité is een klein adviseerend
lichaam, gekozen uit de leden van het
Centrale Nationale Comité en de houding
van dit lichaam in de huidige politieke
ontwikkeling is wellicht een veelzeggen
de aanwijzing voor dc reactie van het
veel grootere lichaam, dat min of meer de
functie van volksvertegenwoordiging ver
vult.
Sjahrir en Soekarno.
Sjahrir bevindt zich thans te Djokja
karta en men is van meening, dat hij met
Soekarno besprekingen voert over ver
anderingen in het Indonesisch „kabinet"
Nieuws uit liet buitenland
Een Fransch-Chineesch actoord ls geslo
ten over, het ontruimen van Noord-Indo-
China door Chineesehe troepen.
„Volksrepubliek Servië" zal de nieuwe
naam van dit gedeelte van Joegoslavië wor
den, zoo is in de nationale vergadering be
sloten.
lV; millioen Duitsctiers zullen, ingevolge
een overeenkomst tusschen do Kngelschen
en de Polen, uit Polen naar de Britsche be-
zettingszóne van Dultschland terugkeeren.
Hirohito In burgerklceren heeft een In
spectietocht gemaakt en begaf zich voor
Japan volkomen ongekend gewoon onder
de menschen en praatte met hen.
Het woord is aan.
Ramon de la Serna:
Het standbeeld moet wel
glimlachen als een duif op
zijn hoofd gaat zitten
Wij hebben indertijd uiteengezet waar
door het komt, dat de gemeente-admini
stratie in de oorlogsjaren achterop ge
raakt is. Veel achterstand moest inge
haald worden. Nu is het zoover, dat do
Haarlemsche rekening over 1943 is af
gesloten.
Er is een tekort van 556.000.
Maar dat is nog slechts aan te merken
als een voorloopig resultaat. Er zijn nog
verschillende onzekere factoren, die de
werkelijke uitkomst over dat jaar nog
kunnen beïnvloeden. Er is geen rekening
gehouden met het bedrag dat de gemeente
aan het rijk zal moeten afdragen voor de
Vennootschapsbelasting. Daarvoor wa9
aanvankelijk een uitgaaf van f 467 00.)
geraamd. Er is evenwel reden om aan te
nemen, dat nieuwe bepalingen uit Den
Haag komen, waardoor het bedrag geheel
of gedeeltelijk aan de gemeente kwijt ge
scholden zal worden. Wat de gemeento
moet betalen komt dus nog Txiven het te
kort van 556.000.
Daartegenover staat evenwel, dat do
Politie en de Brandweer in Maart 1943 op
genomen zijn in de Staatspolitie en do
Staatsbrandweer. De gemeente moest even
wel de salarissen blijven betalen Daar
mee waren groote sommen gemornd want
beide diensten zijn toen belangrijk uitge
breid. Het is nu waarschijnlijk, dat he<t
rijk alsnog voor deze uitgaven, die ("318.000
beloopen. aan de gemeente een tegemoet
koming zal geven.
Vallen beide beslissingen ten gunste van
de gemeente uit, dan krijgt de gemeente
geen aanvullende uitkeering uit het Ge
meentefonds, maar wordt volstaan met
de 750.000 die in de rekening verwerkt
is.
Deze drie onzekere factoren zijh dus
voor het werkelijke resultaat van 1943 van
veel beteekenis.
Om ons nu te beperken tot de cijfers
die in dc rekening zijn opgenomen, is neg
het volgende mee te deelen.
Het bombardement van het Amsterdnm-
sche kwartier kostte de gemeente f 60 000
aan uitgaven. Voor andere oorlogsgevolgen
werd nog 31.000 uitgegeven.
Over 1943 werd een bedrag van f 190 000
van het rijk ontvangen aan uitkeeringen
die het rijk feitelijk over vroegere jaren
had moeten doen.
Dc winsten uit de bedrijven voor gas.
clectriciteit cn water, die geraamd
waren op 534.000. hebben in werke
lijkheid opgeleverd 1.137.000. Een
meevaller dus van 603.000.
Latere jaren hebben de gas- en electrt-
citeitsbedrijven ongunstige uitkomsten ge
geven als een gevolg van de rantsoenee
ring.
Het Openbaar Slachthuis gaf over 1943
al een verlies van 71.000. omdat door de
vleeschrantsoeneering weinig vee geslacht
werd.
De nadeeliee saldi van het Grondbedrijf,
het Woningbedrijf, de Reiniging en Maat
schappelijk Hulpbetoon waren geraamd oi
2.610.000. Zij bedroegen f 2.260.000 wat
een gunstig verschil is van 350.000.
De Distributie eischte van de gemeente
een uitgaaf van 75.000
Wij herinneren er aan dat de rekening
over 1942 met een tekort sloot van f500.000
De tekorten moeten, tenzij het rijk zich"
over de gemeenten ontfermt, verrekend
worden op de kapitaalsuitgaven
Radio-Moskou heeft gisteravond ccn
verklaring van dc Sovjet-rcgccring uitge
zonden, waarin gezegd wordt, dat „Sovjet
agenten in Canada technische inlichtingen
hebben verkregen, waaruit echter bleek,
dat de Sovjet-techniek op dit gebied ver
der is gevorderd. Deze agenten waren niet
gemachtigd tot deze actie cn zjjn terug
geroepen."
Na verwezen te hebben naar de onthul
ling van Mackenzie King op 15 Febr. j 1.
zegt de verklaring, dat de Sovjet-regee
ring het, na een voorafgaand onderzoek,
noodzakelijk acht het volgende mede te
deelen: „De Sovjet-regeering is op de
hoogte gesteld van het feit, dat tijdens het
laatste gedeelte van den oorlog lndivi-
dueele medewerkers van den militairen
Sovjet-attaché in Canada van Canadee-
sche burgerkennissen eenige inlichtingen
van vertrouwelijken aard hebben verkre
gen, welke voor Sovjet-instellingen geen
belang hadden. Deze inlichtingen betroffen
bepaalde technische gegevens, welke niet
door de Sovjet-regeering met het oog op
hoogere technische prestaties in de Sovjet-
Unie werden verlangd en welke in publi
caties betreffende plaatsbepaling door
middel van radio enz. en ook in het be
kende Amerikaansche pamflet over de
atoomenergie kan worden gevonden. De
mededeeling zegt verder, dat de Sovjet
ambassadeur en andere medewerkers van
de ambassade in Canada in het geheel niet
bij deze zaak zijn betrokken. De Sovjet-
regeering acht het tevens noodzakelijk de
aandacht te vestigen op de ongebreidelde
anti-Sovjet-campagne, welke in de Cana-
deesehe pers en over de radio tegelijk
met de publicatie van de Canadeesche re
geering werd geopend Deze eampagno
wordt door vele Canadeesche organen ge
steund, aldus de verklaring, en de hou
ding van de Canadeesche regeering. direct
er op berekend deze anti-Sovjet-aetie aan
te moedigen, is onvereenigbaar met da
normale betrekkingen tusschen de beido
landen. De Sovjet-regeering wijst er op,
dat de publicatie van Mackenzie King ge
schiedde na afloop van de vergadering
der UNO. waar de Sovjet-afgevaardigden
de principes der democratie en de onaf
hankelijkheid der kleine volken verdedig
den. Klaarblijkelijk is de verklaring van
King en de anti-Sovjet-campagne in Ca
nada een soort wraak voor den last. dien
de Sovjet-afgevaardigden Kings vrienden
tijdens de zitting van de vergadering der
UNO hebben bezorgd.
De Koninklijke Canadeesche bereden
Politie heeft den leider van het spionnage-
systeem gevat, aldus de „Ottawa Journal".
Het blad voegt er aan toe, dat hij had
gewerkt onder den valschen naam „Ar
thur Adums".