Het Cezag
Sovjet-eischen aan Perzië
Als voorwaarden voor ontruiming
Sjahrirs opdracht:
Driemogendheden-verklaring
over Spanje gepubliceerd
De Sovjet-spionnage in Canada
Conferentie van Vier?
®0© No! t®®Tf TT 1 T "1 mnndnc Maart 1040
Bureaux: Groote Houtslr. 93 I*™"! 1 j I £gj| I I Jj' S^isT 9^^^ I 1 Uitgave Stichting Voorlichting
cn Soendaplein 37, Haarlem JL JL JL ^x_j* -»- -9, -9- jjJJ. ^L^m. Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, J per kwartaal f 4.
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboou, Tfll>; Redact|e 1060(J_ Dir..„oofdred. 15054
DE opheffing van den Bijzonderen
Staat van Beleg, die gisteren een feit
is geworden, beteekent het definitieve
einde van de uitoefening van het Militair
Gezag in ons land en het volledig herstel
in bevoegdheid van de burgerlijke over
heden. Het is al zooveel maanden ge
leden dat het plaatselijk M.G., tenminste
in zijn volledige werking onder leiding
van een Militairen Commissaris, uit dit
district en uit de meeste locale besturen
verdween, dat het in de dagelijksehe ge
dachten van de meeste menschen niet
meer voorkwam. Eoch had nadien het
M.G. nog vele bevoegdheden in den
lande behouden en zijn definitieve op
heffing is dus inderdaad een belang
rijke stap op den weg, die ons terug
voert naar normale democratische ver
houdingen.
Het is van meer belang in dit opzicht
het heden en de toekomst in het oog te
houden, dan zich te verliezen in nabe
schouwingen over de werking van het
Militair Gezag, waarop zeker veel af te
dingen is maar die anderzijds, wil men
objectief oordeelen, tot de vraag noopt:
was er. een betere oplossing te vinden ge
weest dan de instelling van het M. G
Hetgeen iets anders is dan de vraag: zijn
wij steeds tevreden geweest met de resul
taten? Ongetwijfeld was het een vondst
(geen Nederlandsche vondst overigens)
om een soort overgangsvorm tusschen een
zuiver militair en een burgerlijk bewind te
scheppen door burgers in uniform en met
militaire titels te laten optreden, hetgeen
hun in het verkeer met hun medemen-
schen een zekere mate van autoriteit ver
schafte, die de snelle uitvoering van hun
beslissende maatregelen mogelijk maak
te. In een tijd, waarin snelle beslissingen
ongetwijfeld noodzakelijk waren, is dat
noodig geweest en wij hebben in dit
distriet met verschillende vertegenwoor
digers van het M. G. goede ervaringen
opgedaan en het getroffen met onzen Mili
tairen Commissaris. Later zal de geschie
denis van het M. G., met zijn voor- en
nadeelen, wel tot nabeschouwingen aan
leiding geven, die van belang kunnen zijn
als het voortschrijden van don tijd de
gelegenheid heeft gegeven, o/n de gebeur
tenissen op voldoenden afstand te zien.
Het is duidelijk genoeg dat het pad van
het burgerlijke gezag nog geenszins over
rozen gaat en dat het op menig gebied
juist deerlijk tekort 6chiet in snelheid van
handelen, omdat een ontstellende mate
van bureaucratie zich in ons land
heeft ontwikkeld. Die geeft aanleiding tot
een ontevredenheid bij velen, waarvan
men zich niet kan afmaken door haar kort
weg als gekanker en daarbij meteen als
een nationale ondeugd te bestempelen: be
halve als de ontevredenheid zich werke
lijk tot gekanker bepaalt en de klager
zelf in gebreke blijft, om mede te werken
tot hel bereiken van betere verhoudingen.
Daar heb ik onlangs al over geschreven.
De medewerking van iedereen, die van
goeden wille is, moet als de belangrijkste
voorwaarde voor het herstal van een
goeden gang van zaken worden beschouwd
Wie, zelf van de beste bedoelingen ver
vuld, niettemin tegenslag ondervindt
zooals dat nu zooveel voorkomt moet
groot genoeg zijn om zich niet te laten
ontmoedigen en toch vol te houden. Als
hij even rustig nadenkt zal hij beseffen,
dat de oorlog en de bezettingstijd de
nauw-luistercnde machinerie vap ons
maatschappelijke leven in al haar geledin
gen zoozeer verstoord hebben, dat het tijd
móet vergen om deze ingewikkelde appa
ratuur weer prompt te doen werken. Hij
zal ook het feit moeten erkennen dat niet
alleen aan die machinerie, maar boven
dien aan den menschelijken geest in veel
gevallen een schade is toegebracht,
die alleen door het goede voorbeeld van
anderen en de helende kracht van den
tijd hersteld kan worden. Het baat niet
veel om ons over de vele onregelmatig
heden, verwarringen cn vertragingen van
dezen tijd telkens weer t* verbazen en te
ergeren, alsof wij zooiets nu heelemaal
niet verwacht hadden. Het is beter den
toestand te zien zooals hij is en mee te
helpen waar men kan, om er verbetering
in te brengen. Oorlog vernielt niet alleen
menschenlevens en gebouwen. Oorlog ver
nielt en beschadigt veel meer: in de samen
leving zoowel als in menige persoonlijk
heid, waarvan het weerstandsvermogen
niet tegen dergelijke hevige schokken is
opgetvassen.
Natuurlijk is het erg eenvoudig, de
schuld van alle verwarring cn ontwrich
ting maar aan de regeering te geven en
te zeggen dat zij niet krachtig genoeg is,
omdat zij ,,de ambtenaren niet onder appèl
kan houdenWie zoo gemakkelijk oor
deelt. moet zich maar eens even indenken
dat hij zelf morgen ergens in een werk
kamer in Den Haag neergezet zou worden,
met eenige secretarissen, wat telefoon
toestellen cn een antichambre die den
heelen dag door met bezoekers gevuld is,
die allen persoonlijke of gemeenschapsbe
langen komen bepleiten of hun grieven
uiten. Hoe denkt hij te waarborgen dat
niet alleen vertrouwde oude krachten
maar ook de geheele nieuwbakken amb
tenarij, temidden van na-oorlogsche ver
warring en ontwrichting ontstaan en tot
veel te groote afmeting uitgedijd, man
voor man haar plicht nakomt en door de-
hoogste gevoelens bezield wordt? Hij zal
ondervinden dat de taak van een minister
honderdmaal zwaarder lfl dan van zijn
vooroorlogschen voorganger, die op een
Volgens de Evening News zou de Sow-
jet-regeering aan den Perzischen minis
ter-president Sultaneh de volgende
eischen hebben gesteld:
1. Tusschen Perzië en de Sow jet-Unie
zal een verdrag van bondgenootschap
worden gesloten.
2. De centrale regeering in Teheran zal
de autonome regeering van Azerbeidsjan
erkennen.
3. De Perzische regeering zal haar bui-
tenland6che politiek baseeren op die van
de Sowjet-Unie.
4. De Perzische regeering zal de Sowjet-
Unie olieconcessieis verleenen.
5. Na terugtrekking der Sowjettroepen
uit Azerbeidsjan zal aldaar onder leiding
van Sowjct-Russische militaire adviseurs
een eigen leger gevormd worden, dat ge-
stationncerd wordt op punten die voor
de Sowjet-Unie van strategisch belang
zijn.
6. In het tusschenstadium zal de Perzi
sche regeering heft roode leger „verzoe
ken" te blijven waar het thans is.
Aangezien Sultaneh deze eischen niet
kon aanvaarden besloot de Sowjet-regee-
ring hare troepen niet uit Azerbeidsjan
terug te trekken, zoolang de toestand niet
was opgehelderd. Van dit besluit werd
echter geen mededecling gedaan, noch aan
den Perzischen minister van buitenland-
sche zaken, noch aan den Britschen am
bassadeur te Moskou, noch aan het Foreign
Office.
De Perzische minister-president Sulta
neh heeft terstond bfj de Sowjet-regeering
te Moskou een officieel protest ingediend
toen hjj gehoord had van de bedoelingen
der Sowjet-Unie!
Noch uit Washington, noch uit Londen
Onderhandelingen
op grondslag van
erkenning der republiek
De v(jf punten tellende opdracht, welke
Sjahrir van het Centraal Nationaal Co
mité heeft gekregen, luidt:
a) De onderhandelingen moeten wor
den gevoerd op den grondslag van er
kenning van. dc republiek:
b) Er moeten voorbereidingen voor de
verdediging van de Indonesische republiek
getroffen worden op het stuk van defen
sie, economie en sociale zaken;
c) Een democratische grondslag voor
het centrale en het provinciale bestuur
zal worden gevestigd;
d) Ontwikkeling van een zoo «root
mogelijke productie cn van een billijke
distributie van voedsel en kleeding;
c) Onontbeerlijke ondernemingen en
industrieën moeten onder het toezicht van
de regeering worden gebracht.
zijn berichten gekomen over stappen der
geallieerden bij Moskou. Bevin heeft den
Perzischen ambassadeur Tadizadeh ont
vangen en met hem den ontwikkelings
gang besproken.
Het woord is aan.
Voltaire:
Het is beter de kans te loo-
pen een schuldige te redden
dan een onschuldige te
veroordeelen.
Op uitnood!ging van het Kuropcew-lu- Economische Noodcouiité lieert een
aantal export* uit alle geallieerde landen, waaronder Rusland en Turkije,
een bezoek gebracht aan liet landbouwproefstation te .lealott's Hill iw
Engeland, waar «Ie groote vorderingen, welke Brltaehe scheikundigen ge
durende den oorlog op landbouwgebied hebben gemaakt, getoond werden.
Tevens vonden demonstraties plaats niet de nieuwste machines welke ge
bruikt worden voor de Iwstulvlng ter bescherming van het gewas tegen
ziekte en insecten.
Verbreking der diplomatieke betrekkingen
als stok achter de deur
Het Britsche ministerie van buitcnland-
sche zaken heeft gisteravond de volgende
gemeenschappelijke verklaring gepubli
ceerd van de regeeringen van de Ver
Staten, Engeland en Frankrijk over
Spanje:
„De regeeringen van Frankrijk, het
Vereenigd Koninkrijk cn dc Ver. Staten
hebben van gedachten gewisseld met be
trekking tot de huidige Spaanschc regec-
ring cn haar betrekkingen met dat regiem.
Men is het er over eens, dat, zoolang
generaal Franco de controle over Spanje
blijft behouden, het Spaansche volk geen
volledig en hartelijk samengaan kan ver
wachten met die naties van de wereld,
die met gezamenlijke krachtsinspanning
dc nederlaag hebben toegebracht aan het
Duitsche nationaal-soclalismc cn het Itali-
aanscho fascisme, welke het huidige
Spaansche regiem hulp hebben geboden
bij het in handen nemen van de macht, en
naar welker voorbeeld dit regiem is op
gezet.
Uitgevoerd onder directe instructies uit Moskou"
De Canadecsche regcering h'eeft gisteren
bijzonderheden medegedeeld over de on
langs ontdekte spionnage-samenzwering,
waarin de Sovjet-Unie als principale werd
genoemd.
De nasporingen heoben uitgewezen, dat
de spionnagehandelingen werden uitge
voerd door zekere leden van den staf der
Sovjet-ambassade te Ottawa volgens di
recte instructies uit Moskou. Onder per
soonlijke leiding van den Sovjet-Russi-
fichen assistent-militair-attaché Zabotin
werkte een groep Canadeesche agenten,
waarvan capt. Gordon Lunarin, lid van
den Canadeeschen inlichtingendienst als
aanvoerder genoemd wordt.
Deze groep bestond verder uit E. W.
Mazerall, electro-technisch ingenieur bij
het nationaal research-bureau, Kathleen
Mary Willsher, beambte op het bureau
IrT alle geledingen betrouwbaar, ervaren
en in omvang beperkt ambtenarencorps
kon rekenen Hij zal misschien zeggen:
dan moet ik mijn geest en bedoelingen
laten doorwerken. De geest van de opper
ste leiding werkt in ieder corps door.
Juist. Denkt hij dot te bereiken in een
week, of een maand, of zes maanden, ten
aanzien van duizenden onderhebbenden in
allerlei nieuwe diensten en vertakkingen
van nieuwe diensten, die lang niet allen
tegen misbruiken en lijntrekkerij bestand
zijn gebleken en geen traditie en scholing
in het vak achter zich hebben? Het is niet
eenvoudig. Het ls een zware taak, waar
tegen heel weinigen zijn opgewassen en
dan nog alleen: op den duur. Bij alle ver
diende critiek, die ook de huidige regee
ring ten deel valt, moet men dat beseffen:
het ls een schier bo venmenschel ijk zwaar
werk. Laat ons iedere verbetering in den
toestand met vreugde waarnemen. En het
onze ertoe bijdragenl R. P.
van den Britschen hoogen commissaris en
mevrouw Emma Woikin. werkzaam op het
departement van Buitenlandsche aange
legenheden.
Deze laatste verdachte heeft békend den
inhoud van geheime telegrammen aan de
Russen te hebben medegedeeld. Mazerall
zou bijzonderheden over de radar hebben
uitgeleverd. De vier beschuldigden zullen
tot 11 Maart in preventieve hechtenis
worden gehouden.
Maarschalk Maniierheini
president-af
Maarschalk Mannerheim, president van
de Finsche republiek, is gisteren afgetre
den. Dit werd medegedeeld in een com
muniqué, dat na een buitengewone ka
binetszitting van de regeering gistermid
dag werd uitgegeven. Verwacht wordt, dat
de tegenwoordige minister-president,
Paasikivi, hem zal opvolgen.
W. M. Gunning overleden
Op 68-jarigen leeftijd is overleden de
heer W M. Gunning te Bloemendaal, die
in de Belgische en Nederlandsche suiker
industrie geen onbekende is. Het begin
van zijn carrière beleefde de overledene
in Vlaanderen: omstreeks 1907 werd hij
aangesteld als directeur van een suiker
fabriek bij Groningen. Toen direct na den
eersten wereldoorlog een samenvoeging
van verschillende kleinere en groote
suikerindustrieën ter sprake kwam cn
haar beslag kreeg in de vorming der
Centrale Suikermaatschappij, werd de
heer Gunning secretaris van den Raad
van Beheer dezer maatschappij, hetgeen
hem voor een belangrijk deel de directie
in handen legde. Verder nam de over
ledene nog verschillende andere posten in
het industriëele leven in. De begrafenis
heeft hedenmiddag aan den. Bergweg te
Bloemendaal plaats gehad
Er bestaat geen plan om in de binnen-
landsche aangelegenheden van Spanja
tusschenbeide te komen. Het Spaansche
volk behoort zelf op den duur zijn eigen
bestemming te kiezen. Ondanks het feit,
dat het huidige regiem repressieve maat
regelen neemt tegen de ordelijke pogingen
van het Spaansche volk om zijn politieke
aspiraties tot uiting te brengen en zich
volgens deze te organiseeren, vertrouwen
de drie regeeringen, dat het Spaanscho
volk niet opnieuw de verschrikkingen en
de kwelling van een burger^trm moe
ten ondergaan
Integendeel, men ho'opt, dat de leidende
patriottische en ruimdenkende Spanjaar
den spoedig dc middelen zullen vinden
om een vreedzame verwijdering van
Franco, de afschaffing van de phalanx en
de instelling van een overgangs- of waar
nemende regeering te bewerkstelligen,
onder welker bestuur het Spaansche voilé
wellicht de gelegenheid zal krijgen om in
vrijheid te beslissen over den regeerings-
vorm, welken w-n-oht on -"n leiders
te kW—
ie eischen.
Politieke amncsue, terugkeer van de
verbannen Spanjaarden, vrijheid van ver
gaderingen, politieke verceniging en voor"
zienlngen voor vrjje openbare verkiezin
gen zijn esscntieele vcreischten: een over-
gangs-regecring, welke deze vcreischten
voor oogen zou willen houden, zon de er
kenning en de ondersteuning van all0
vrijheidslievende volkeren verkrijgen.
De kwestie van de handhaving of da
verbreking der diplomatieke betrekkingen
door de regceringen van Frankrijk, bet
Vereenigd Koninkrijk en de Verrenigde
Staten met het huidige Spaansche regiem
zal beslist moeten worden in het licht van
dc gebeurtenissen en rekening houdend
met de inspanning van het Spaansche volk
De Fransche regeering heeft aan de
regeeringen te Washington, Londen en
Moskou het houden eener viermogend-
hedenconferentie voorgesteld ter be
studeering van alle problemen die
Duitschland betreffen.
De „Kota Gede" gearriveerd
Maandagavond is het motorschip „Kota
Gede" van de Rotterdamsche Lloyd met
122 repatrleerenden aan j|>oord, te Rotter
dam aangekomen. Hedenmorgen is mart
begonnen me', de ontscheping.
Bijz. Gerechtshof Amsterdam
Tegen de 23-jarige Hendrika v d. B uifc
Haarlem, die in April 1943 vrijwillig bij
Duitsche Koode Kruis in dienst was ge
treden en tot Mei 1945 in militaire hospi
talen achter het Oostfront had gewerkt,
is door het Bijz. Gerechtshof te Amster
dam hedenmorgen 10 jaar gevangenisstraf
geëischt, waarvan er 9 door te brengen
in een Rijkswerkinrichting
Dezelfde straf hoorde vervolgens de 29-
jarige B. v. L. uit Haarlem voor dienst
neming bij het NSKK tegen zich eischen*
Uitspr. 13 Maart as.
