Straffe prijspolitiek gehandhaafd
Onze Economische
Toestand
Soebardjo door Sjahrir
gearresteerd
Minister Lieftinck
geslaagd
Russische minimum-eisch:
uitstel tot 10 April
J i j jggpueujaoia uj ueuu0|cujoas j #«1:1 j L 4
«Oc Jaargang N"o. 182»O I I H J "T| Wooii«la« 27 Mutirt 1046
Bureaux: Groote Houtstr. 93 1 E "fV^ Q! I J f^T f^jT |l 1 f| Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendapleln 37, Haarlem JL JL JL Mi fx? JLa^^ Ja Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, M Pcr kwartaal f 4.
Telef. 5437. Postgiro 273107.
mi j t, .j-t- Directe nr-Hoofdredacteur: Robert Pecreboom TI
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 1482o Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
/""V NZE financiëele medewerker heeft be-
langwekkende gegevens geciteerd, door
prof Tinbergen in een rede over den
economischen toestand van Nederland
voor de studenten in Leuven te berde ge
bracht. De Nederlandsche hoogleeraar
schat het verlies, dat ons nationaal ver
mogen in oorlogstijd geleden heeft, op
acht milliard. Het bedroeg in 1940 in to
taal negenentwintig milliard, .zoodat het
volgens zijn berekening met 27%% zou
zijn gedaald. De productiefactor kapitaal
is dus zwaar aangetast. Bovendien is de
arbeidsproductiviteit met ongeveer een
derde verminderd. De prijzen zijn geste
gen tot 80% boven de vooroorlogsche en
ze zullen in dit jaar, volgens zijn ver
wachting, nog wel tot 100% daarboven
klimmen. Intusschen volgen de loonen
deze prijsstijging vrij snel. Prof. Tinber
gen schatte ze nu, over de geheele linie
gerekend, op 60% boven de vooroorlog
sche In de industrie bedraagt de stijging
maar 50% en in den landbouw 140%.
Dit -groote verschil en de geringe invloed
van de groote stijging van de loonen in
den landbouw op het algemeen gemiddel
de van 60% moeten natuurlijk verklaard
worden door het feit, dat in den land
bouw het loonpeil stukken lager lag dan
in de industrie
Prof. Tinbergen kwam tot de slotsom,
dat het welvaartsniveau nu op zeventig
procent van het vooroorlogsche ligt en
onze financiëele medewerker voegde daar
aan toe: Als het bij het prijsgeven van
dertig procent blijft mogen wij tevreden
Zijn.
Gisteravond sprak de directeur-generaal
van de Prijzen, prof G. Brouwer, voor de
radio over de prijspolitiek. Deze geleerde
econoom sprak de taal eens directeur-
generaals en verklaarde: Tot hiertoe en
niet verder! Het beslissende punt is be
reikt. Wij hebben sinds de bevrijding een
periode van aanpassing achter den rug.
waarbij de prijzen der ingevoerde goede
ren hoog en de loonen aanvankelijk laag
waren Zoowel het prijspeil als het loon
peil in ons land moesten dus stijgen. Dit
proces, op beheerschte wijze verloopen, is
bijna afgewikkeld Wordt de nu bereikte
grens belangrijk overschreden, dan ont
staat gevaar voor de koers van den gul
den en kunnen wij aanstonds in de con
currentie op de wereldmarkt niet mee
doen Wij moeten daarbij niet kijken naar
landen, die al min of meer in een toe
stand van inflatie verkeeren, maar naar
Engeland, dat leiding zal geven in de
Wcst-Europeesche economie en waar de
stabiliteit het grootst is. Het Engelsche
peil van prijzen en loonen hebben wij nu
bereikt Aan den overkant van de Noord
zee spant men de uiterste krachten in om
het te handhaven, omdat het herstel van
den uitvoer voor Engeland een zaak van
loven of dood is Dat moeten wij ook doen
Het houdt in dat wij niet alleen de ver
hoogingen stopzetten, maar veel harder
moeten gaan werken Want de arbeids
productiviteit is te laag en dat verhoogt
den kostprijs van onze productie Hoe
meer wij produceeren, hoe lager de kost
prijs wordt en hoe goedkooper het levens
onderhoud.
Aldus de directeur-generaal van de Prij
zen. Hij spreekt gezonde en krachtige
taal. die iedereen begrijpen kan en daar
om vestig ik op deze passages uit zijn
rede bijzondere aandacht, tevens verwij
zend naar het verslag, dat ln dit nummer
voorkomt, omdat daar nog andere mede-
deelingen betreffende uitvoeringsmaat
regelen c d in voorkomen
Als ik mij nu bepaal tot twee .heel een
voudige en bovendien (toevalligerwijs) ge
lijke percentages uit de uiteenzettingen
van prof. Tinbergen, die door die van
prof Brouwer volkomen worden beaamd,
dan doe ik dat om op te merken, dat
het iedereen volkomen duidelijk moet zijn
dat wij er niet kunnen komen met een
verminderd welvaartspeil van dertig pro
cent en een verminderde arbeidsproduc
tiviteit van eveneens dertig procent. Dat
is zoo klaar als een klontje. Als de direc
teur-generaal van de Prijzen zegt: „Wij
zullen harder moeten gaan werken"
spreekt hij geen phrase, geen vromen
wen.seh maar een onafwijsbare noodzaak
uit. Voor den journalist, zijn verklaringen
besprekend, is er dan ook geen aanleiding
om vanouds bekende strofen over de
schoonheid van den arbeid te gaan aan
heffen, want daar is, eigenlijk gezegd,
geen tijd voor. Het is geen zaak voor
mooie woorden en evenmin voor dispuut
Het is: erop of eronder Volgens mijn in
druk is nog in geen enkelen kring in ons
land dit besef tenvolle doorgedrongen
Integendeel bestaat in sommige kringen
een na-oorlogsche stemming, die ik door
menschen met inzicht ironisch heb hoo-
ren betitelen als „een geest van pot
verteren" en in het algemeen doet zich
bij zeer velen de opvatting gelden: „Wij
hebben zooveel moeten missen: ze moe
ten ons nu maar geven waar wij recht op
hebben"
Die opvatting houdt geen steek en dat
zal in den loop van dit jaar al veel dui
delijker en in de volgende jaren onver
biddelijk klaar worden. „Ze" bestaan
niet Wij zullen er zelf, alleen en uit eigen
kracht, bovenop moeten komen. Andere
volken hebben ons hulp kunnen verlee-
nen toen wij pas bevrijd waren, hetgeen
Op 20 Maart luid op liet Witte lluis te Washington Óen bespreking plaats tussehen
Trygve Lie. seer. gen. van de l'.N.O. (rcolits)Harry Truman, president der Ver.
Staten (links) en staatssecretaris .Tames P. Byrnes. (P)
Veel artikelen worden goedkooper
De directeur-generaal van de prijzen,
prof. G. Brouwer, heeft voor de radio ge
sproken over de ontwikkeling van de
prijspolitiek, waarbij hij o.a. zcide:
„Wij hebben sedert de bevrijding een
periode van aanpassing achter den rug
zoowel wat prijzen als loonen betreft Dc
prijzen van goederen, die wij moesten in
voeren, lagen naar verhouding, o.a. door
de devaluatie van den gulden, hoog. De
loonen daarentegen lagen achter bij de
aanvankelijk geldende prijzen. Zoowel de
loonen als de prijzen moesten dus stijgen
Wij hebben dit proces op beheerschte wijze
laten verloopen; het is bijna afgewikkeld,
maar nu geldt het ook: tot hiertoe en niet
verder. Wordt de grens, die wij op het
ooge.nblik hebben bereikt, belangrijk over
schreden, dan ontstaat gevaar voor onze
guldenkoers en kunnen wij aanstonds in
de concurrentie op dc wereldmarkt niet
mee."
De straffe prijspolitiek zal nog gerttimen
t(jd gehandhaafd moeten worden en hier
en daar zelfs moeten worden verscherpt.
Zoo zal de broodprijs niet verhoogd kun
nen worden. Andere prijzen zullen nog
omlaag gaan. Al zal daar waarschijnlijk
een zekere verhooging van den vlcesch-
prijs, die zwaar gesubsidieerd wordt, tegen
over moeten staan. Op korten termijn zul
len voorts de vischprjjzen opnieuw naar
beneden moeten. Met betrekking tot de
groenten wordt verwacht, dat het aanbod
over eenigen tijd dusdanig zal zijn, dat dc
vrije werking van vraag en aanbod tot
redelijke prijzen voor de nieuwe groenten
zal leiden. Mocht dit onverhoopt niet het
geval blijken, dan zullen wij niet aarzelen
in te grijpen."
„Textiel, schoenen, meubelen, glas en
aardewerk, potten en pannen, kortom huis
houdelijke artikelen van alle mogelijke
soort, zullen binnenkort in iets ruimere
mate beschikbaar komen. Er zal voor ge
zorgd moeten worden, dat deze goederen
gekocht kunnen worden. Wij hebben met
het oog hierop in de afgeloopen maanden
niet stil gezeten. D.e prijzen van japonnen,
mantels en costuums zullen niet onbelang
rijk naar beneden gaan. Wij hebben na
overleg met de meubelindustrie een vier
tal typen van ameublementen ontworpen,
die tegen belangrijk lagere prijzen dan tot
dusver aan de markt zullen komen."
„Er zijn nog teveel prullaria en z.g.
„luxe-producten" aan de markt,
waarbij grondstoffen en arbeid wordt
verspild. Deze artikelen worden
doorgaans tegen hooge prijzen ver
kocht, waartegen zich dan de critiek
van het publiek richt. Ten onrechte.
Het pubhek behoort in dit opzicht de
hand in eigen boezem te steken. Het
vergooit nog te veel zijn goede geld
aan allerlei rommel. De mate, waarin
de overheid het tegen te hooge prij
zen kan beschermen, heeft zijn
grenzen."
(Prof. Brouwer over
de prijspolitiek).
Het woord is aan
E. Wertheimer:
Wanneer men jegens de
menschen medelijden gaat
koesteren beoordeelt men
hen rechtvaardiger.
Soebardjo. een bekend Indonesisch
advocaat, die heeft medegewerkt aan
den geheimen Japanschen dienst en in
het „kabinet" Sockarno minister van
buitenlandsche zaken was, is on last
van Sjahrir gearresteerd. Uit op liem
gevonden documenten zou zijn geble
ken, dat hij een staatsgreep tegen Soc
karno beraamde. Hij zou hebben samen
gespannen met Tan Malaka. Soekarin
en anderen, die ook in arrest zün ge
steld. Volgens een rcpublikcinsch«Mi
woordvoerder waren de motieven van
Soebardjo hoofdzakelijk van persoon
lijken aard, daar hij meende door Soe-
karno te zijn opzij gezet.
Soebardjo heeft tijdens de Japansche
bezetting een hevige campagne gevoerd
tegen de Geallieerden en de Russen.
Verleden jaar heeft hij de Sovjet Unie
om hulp gevraagd in zijn anti-Neder-
landsche campagne.
Van Britschc zijde wordt over de
duikbootkwestie nog gemeld, dat dc on
derzeeërs inderdaad de Russisch- vlag
hebben gevoerd. Naar verluidt bestond
de bemanning echter uit Japanners of
Indonesiërs. De vlag zou zijn gevoerd
voor propagandadoclen, n.l. om den in
druk te wekken, dat de Sovjet-Unie de
Indonesische onafhankelijkheidsbewe
ging steunt.
Een rusthuis voor moeders
Het verbouwde hotel „Zomerzorg" te
Bloemendaal wordt 1 April geopend als
rusthuis voor moeders Het initiatief is
uitgegaan van „Volksherstel" te Haarlem.
Voor dit doel leent het gebouw zich in
het bijzonder, dank zij de vroegere be
stemming. Er zijn een flinke eet- cn con
versatiezaal en bovendien talrijke kamers.
Twee gasten krijgen samen één kamer.
In het huis Is plaats voor 40 moeders.
Het is niet de bedoeling, dat deze er al
leen komen om een genoeglijke vacantie
door te brengen, er moeten medische
overwegingen zijn die pleiten voor opne
ming. Dc aanwijzing geschiedt via den
Gem. Geneeskundigen Dienst te IJaarlem.
De bedoeling is, dat de moeders gemid
deld 4 tot 6 weken in het rusthuis zullen
blijven.
De besprekingen van minister Lieftinck
in de Ver. Staten zijn met succes bekroond.
De minister heeft een blanco overbrug-
gingscrediet gekregen van de Import-Ex-
portbank ten bedrage van 200 000.000 dollar,
terug te betalen In twee termijnen, elk van
één jaar. De rente bedraagt 2)4 pCt.
Met deze overeenkomst heeft dc minis
ter bereikt, dat Nederland zijn meest drin
gende inkoopen in de Ver. Staten voor den
wederopbouw kan voortzetten, zonder tol
een verpanding of overhaaste liquidatie
van Amcrikaansche effecten tc behoeven
overgaan.
velen, zonderling genoeg, aanvaard heb
ben als iets dat vanzelf sprak, zoodat zij
nauwelijks dankbaarheid toonden. Ten
onrechte. De andere volken zijn er, be
houdens een paar kleine uitabnd erin gen
in Europa, alle even slecht of slechter
aan toe dan wij. Zij zullen ook vechten
om er bovenop te komen. De concur
rentie zal feller dan ooit zijn. Zoo ziet
de werkelijke toestand er uit. Wij zullen
er alles op moeten zetten, alleen al om
ons staande te houden. De sfeer ln Ne
derland zal niet geladen moeten zijn met
gepraat over rechten, maar met daden,
die plicht zijn en noodzaak Bovendien
zullen wij onder zwaren belastingdruk
staan. Daarom moeten dc overheidsuit
gaven besnoeid worden! Ik heb daar eer
gisteren over geschreven en herhaal het
nu de eischen, die terecht aan ons allen
worden gesteld, scherp op den voorgrond
treden: Het is absoluut noodzakelijk dat
Dc tweede zitting van den Veiligheids
raad op Dinsdag eindigde 11a langdurige
debatten, nadat tenminste over een be
langrijk detail der Perzische kwestie een
bindend besluit was genomen: de ver
gadering besliste 11a stemming dat de
Perzische aangelegenheid niet van de
agenda zou worden afgevoerd, waar
mede het daartoe strekkende Russische
voorstel, dat dadelijk na dc opening van
dc zitting door Gromvko werd geopperd,
was verworpen. Slechts twee gedele
geerden stemden voor het Sovjet-voor
stel: de Russische en de Poolschc.
In de redevoering, waarmede Gromy-
ko zijn voorstel introduceerde, sprak hij
van „bepaalde elementen, die trachten
een nieuwen wereldoorlog teweeg te
bengen en daarbij misbruik maken van
de vrfjheid van pers en debat." Hij kon
digde namens zijn regeering aan dat de
Russische troepen binnen vijf of zes
weken hun evacuatie uit Perzië, die op
24 Maart was begonnen, zouden beëin
digd hebben, „tenzij onvoorziene om
standigheden zich zouden voordoen", en
achtte daarmede de reden om de kwestie
op de agenda te plaatsen, vervallen.
Een „uitstel-studiecommissie"
Hierna bracht Gromyko de „minimum
eisch" zijner regeering ter tafel, n.l. een
uitstel der behandeling van de Perzische
kwestie tot 10 April. Hij voegde erbij
dat de Sovjet-regeering niet bereid zou
zijn aan verdere discussies deel te ne
men wanneer dit voorstel niet zou wor
den aanvaard.
Gedurende het hierop volgende debat
dat uren duurde, hekelde minister Van
Kleffens de wijze waarop Rusland de
actie dreigt te verlammen: dat is een
soort pressie-uitoefenen, zeide de Neder
landsche gedelegeerde. De meeste leden
waren van meening dat de opinie van
Perzië over eventueel uitstel moest wor
den gevraagd, doch Gromyko verzette
zich daartegen. Tenslotte kwam de dis
cussie voorloopig uit de impasse door
een Fransch voorstel, een sub-commissie
te benoemen van drie gedelegeerden die
dc verschillende voorstellen zou bestu-
deeren en den volgenden dag rapport
de staatshuishouding geregeld wordt Zoo
gaat bet niet langer. Als men den goe
den geest ln ons land wil doen ontwa-
ken, moet de Staat het voorbeeld geven, zou uitbrengen. Dit voorstel werd aan-
R. P. 1 vaard, de Amerikaansche, Fransche en
Russische vertegenwoordigers wenden
in de sub-commissie gekozen en de zit
ting werd daarop verdaagd tot Woens
dag. Heden, om 21 uur Nederlandsche
tijd. volgt de derde zitting.
Prins Firouz, de woordvoerder vac
het Perzische departement van buiten
landsche zaken, heeft heden verklaard
dat de Perzische ambassadeur te Wash
ington geen instructies heeft ontvangen
tot het intrekken van het Perzische be
roep op den Veiligheidsraad, en dat
dergelijke instructies ook niet te ver
wachten zijn.
De evacuatie vordert.
Intusschen gaat de ontruiming van
Perzisch grondgebied in een snel tempo
verder Een Ru* sisrhe controlepost op
30 K.M. ten Noord-Westen van Teheran
evenals een daarachter gelegen kamp is
ontruimd, terwijl spoorwegarbeiders en
tunnelwachten, behoorende tot de Sov
jet-bezettingstroepen, die gestation-
neerd waren in plaatsen langs de Kas
pische Zee, zijn teruggetrokken. Tank
colonnes en militaire treinen bewegen
zich in Noord-Westelijke richting van
uit verschillende legerplaatsen in de
omgeving van Teheran. Volgens Reuter
Uitbreiding der ziekenhuis-
ruiinte te Haarlem
108 bedden meer.
Er wan reeds eenlge jaren een tekort
aan ziekenhuisruimte te Haarlem Het ge
volg was, dat er oen lange lijst van pa
tiënten is die wachten op opneming Ver
meerdering van het aantal bedden zal nu
verkregen worden door de plaatsing van
barakken, die elk ruimte bieden voor 18
patiënten. De Mnrlastichtlng krijgt 3 ba
rakken, het St ElUabeths-Onsthuis 2 en
het Dinconessenhuls 1. Dit beteekent dus
108 bedden meer. Thans zijn er ongeveer
1100 bedden, zoodat de stijging ongeveer
10% bedraagt.
De barakken van het St. Ellsabeths-
Gasthuis zijn reeds gezet op „Eikcngnar-
de" in Aerdenhout, de dependance die
uitsluitend bestemd ls voor verpleging
van tuberculoselijders.
