Vi
h
matmt
ktedi
Nederlands grootste sportfeest
Nederlandsche Verzetsfilm
gereed gekomen
Een onderhoud met Peter
Ar lis ontwaakt
Geteisterd Arnhem gastheer,
de bezoekers „Paying Guests"
„Revolutie in de schijnwereld'
Terug naar den goeden weg
Avonturen van
Vé/ipaAte
Na een Belgische, Dcensche en Russische
verzetsfilm, is nu ook een Nederlandsche
film over deze materie gereed gekomen.
Deze film is vervaardigd in de studio van
Multifilm te Haarlem en zal uitgebracht
worden onder den titel „Bezet gebied".
De scenarioschrijver en regisseur Frans
Dupont, heeft getracht het hoe en waar
om van het Nederlandsch verzet in bezet
gebied weer te geven. Hierin is hij, op
voortreffelijke wijze bijgestaan door den
productieleider ir. C. J Mol, volkomen
geslaagd. Er stonden slechts spelers te
hunner beschikking die nog weinig of
Mobilisatie der lapjes
en opmarsch der feestjurken"
De geestelijke Moeder van de nationale
leest rok, waarin duizenden Nederlandsche
meisjes en vrouwen de komende bevrij
dingsfeesten zullen doorijuppelen. mevr.
A. M. Boissevain van Lennep schrijft aan
het ANP, dat er van vele zijden groote
instemming over haar idee is gerezen.
Maar voor een feestrok van kleurige
lapjes zijn kleurige lapjes noodig. Dit sim
pele feit heeft vele folklore-lievende
vrouwen en meisjes in de lappenmand
doen duiken. Meestal had deze duik boven
de rivieren het gewenschte resultaat, de
dames beneden Maas en Waal hebben
echter niet altijd succes gehad met hun
lappenspeurtocht. De oorlog heeft met
den huiselijken haard ook de kleine din
gen rondom dien haard weggevaagd: in
vele huisgezinnen in ons geteisterde Zui
den ontbreekt de veelkleurige verzame
ling van textielresten, waarmee Moeder
dikwijls wonderen kan doen en waarvan
zij nu een feestrok wil fabriceeren, geheel
en al. Daarom moet de meer Noordelijke
hulsvrouw, in zoovele opzichten bevoor
recht boven haar getroffen zusters, bij
de schoonmaak eens extra goed uitkijken
naar lapjes.
Als in elke stad en elk dorp zich een
lapjescomité vormt, zullen de vrouwen
en meisjes in ons geplunderde Zuiden óók
haar feestjurk kunnen maken. Dus: Mobi
liseert Uw lapjes, opdat de opmarsch van
de Xaüonale Feestrokken ee
worde!
Slechts in de woning van een der op
zichters viel een slachtoffer, dat echter
niet tot de Artis-menagerie behoorde: een
kanarie stikte in den rook.
Peter tijdens het interview.
Wfj interviewden I'eter; tusschen ons en
'den ondervraagde waren dikke tralies.
Wie daaruit zou opmaken, dat Peter een
gevaarlijk misdadiger is, vergist zich. Ten
decle althans, want gevaarlijk is hy zeker,
hoewel geen misdadiger. Peter is een ty-
ger, een prachtig gestreept, fel dier en
'Ün domicilie is Artis, de aloude Amster-
damsche dierentuin, die hem zeer ter harte
gaal en waarover hy ons bereidwillig het
een en ander vertelde.
Peter i.s goed door den oorlog heenge-
komen. al heeft het zijn verzorgers heel
wat hoofdbrekens gekost. Dit geldt voor
al het kruipend, sluipend, zwemend en
fladderend gedierte in Artis; geen dier is
het slachtoffer van de oorlogsomstandig
heden geworden. Toen de voedselpositie
achteruitging, werden er speciale vita-
minenrijke diöeten samengesteld om de
lieren op peil te houden. Zoo kreeg het
kostbaar gevogelte in plaats van zaad,
een mengsel van gemalen biskwie, tapte
melk, spijsolie en gehakt groenvoer, dat
zeer goed bleek te voldoen.
Een oogenblik leek het. of de for
tuin zich tegen Artis en zijn bewoners
zou kec-ren. Dat was op den ongeluks
dag 13 Juli 1941, toen twee olifanten
tegelijk plotseling stierven. Zy bleken
dien dag door het publiek te zijn ver
giftigd. In den nacht daarop vielen er
brandbommen op Artis. De ruimten
boven het nijlpaardenverblijf en boven
de roofdiergalerij fPeter beeft nog bij
de herinnering) werden getroffen en
brandden uit, maar de. vlammen ble
ven beperkt en de dieren ongedeerd.
Peter likt zyn baard af.
Peter pinkt een traan weg en vervolgt:
Het noodlot werd gelukkig geen geregel
de bezoeker. In September 1943 kwamen
in optocht een aantal dieren uit den ge-
liquideerden Haagschen dierentuin Artis
binnen, die later werden gekocht. Overi
gens is er gedurende den oorlog natuurlijk
geen kwestie geweest van het aankoopen
van nieuwe dieren. Ook thans zal dit, als
gevolg van de moeilijkheden met trans
port en deviezen, nog wel even op zich
laten wachten. De normale sterfte heeft
over de geheele linie de gelederen wat
gedund, hetgeen Peter wel betreurde.
Slechts uit eigen land kunnen nieuwe aan
winsten komen. Zoo wordt er thans, in
samenwerking met de Nederlandsche
Hoenderclub, voor het publiek een col
lectie van alle Nederlandsche hoenders,
waaronder zeldzame exemplaren, bqeen-
gebracht.
Sprekende over deze hoenders, likte
Peter begeerig zijn baard af. Toen wij
hem daarop bestraffend aankeken, bloos
de hij verlegen en begon over iets anders.
Hij begon over de lente die gauw komen
zal, rolde met zijn oogen en, met een blik
naar het hok van Sarina naast 'het zijne,
likte hij opnieuw langs zijn baard.
Vandalisme.
De lente doet zijn intrede in Artis. Par
ken en perken zyn met fleurige narcissen
getooid, knoppen zwellen aan boomen en
heesters. Hier echter doen zich de gevol
gen van den oorlog op betreurenswaardige
wijze gevoelen. Een deel van het publiek
en voornameiyk de jeugd, gedemorali
seerd door vyf jaren bezetting, maakt zich
schuldig aan het meest barbanrsehe van
dalisme jegens de schoonheid van den
tuin. Zij gaan daarbij letterlijk en figuur
lijk alle perken te buiten. Bloemen wor
den vertrapt en afgerukt, heesters ver
nield en dieren gesard. Dit is voor Artis
een groot probleem. De oppassers komen
handen tekort en Peter verklaarde, dat
hij graag zou willen assisteeren, maar dat
gaat nu eenmaal niet.
Wij namen afscheid van hem met een
hartelijke dankbetuiging voor zijn wel
willendheid, die hij bescheiden afweerde
ondgr het grommen van de hoop, dat Ar
tis in het komende seizoen zijn taak, het
publiek een bijzondere cultureele ont
spanning te brengen, als van ouds met
weislagen zal kunnen vervullen. Waaraan
wij, wat onzen oudsten dierentuin zelf be
treft, geen oogenblik twijfelen.
Het geteisterde Arnhem zal 10 Juni, Twee-
tien Pinksterdag, 20.0110 turners ontvangen ter
gelegenheid van het 28e Bondsfeest van het
Kon. Ned. Gymn. Verbond.
Reeds langen tijd werd dit driejaarlijksche
Plnkstei fec-d regelmatig drie dagen lang ge-
feouden, maar liet ontbreken van logies- en
consumptie-gelegenheid in Arnhem maakte
nu bepetKi: g tot één dag noodzakelijk Toch
bestaan de gymnastische werkzaamheden
van een gedeelte der ruim 300 vereenigingen
twee dagen. want vele daarvan vooral uit
afgelegen plaatsen komen reeds op Eersten
Pinkmeidag in niet al te ver van de Gelder-
sche hoofdstad gelegen steden en dorpen, oir
«Hen dag met de daar gevestigde K. N. G. V.-
vereenigingen een uitvoering te geveri, er
te overnachten, en den volgenden ochtend
.vroeg naar Arnhem Ie trekken.
Twintig dul/end! Dit ge'a) is dubbel zoo
groot als het maximum aantal deelnemers
aan vorige Nederlandsche tuinfeesten. En
het benadc. t al aardig de getallen van groote
Bcïidsuitvoeringen van de Tsjechische Sokols
en in Zwitserland. Trouwens, geen enkel
sportgebeuren In ons land bracht het ooit
tot een dergelijk totaal. En wat het aantal
toeschouwers betreft, de hoofdleider, de
heer .1. H. F. Sommcr uit Dordrecht, die ons
ook ar. de re inlichtingen over „zijn feest"
verschafte, verwacht er 40.000 Op dc aanwe
zigheid van Koningin Wilhelmina, die reeds
verschillende malen een K. N. G V.-uitvoe
ring bijwoonde (het eerst in 1905 te Apel
doorn), hoopt men ook dit maal.
Het „Vredesfeest" is vrijwel van wedstrij
den gespeend. Het wedstrijd-element Is
trouwens In de Nederlandsche turnerij nooit
groot geweest, maar dat er ondanks het bijna
volledig ontbreken ervan toch zoo buitenge
woon veel deelnemers zijn, bewijst v.e!, dat
het „demonstreeren" den Nederlar.dschen
gymnast In het bloed zit en dat biikjesjagerij
hem niet iixt.
Voor den wedstrijd in vrije oefeningen, die
s morgens vroeg begint, treden uren lang
onafgebroken elke 8 minuten 35 groepen van
teder ongeveer 20 turners(sters) aan Kwart
voor twee begint de optocht door de stad
van alle deelemers. Bij een normale for
matie zouden daarvoor 56 muziekkorpsen
rootlig zijn. welk aantal niet beschikbaar is.
Trouwens. Arnhem heeft door verwoesting
en beroovlng zóó weinig instinmenten over,
dat er nauwelijks één korps kan worden ge
vormd. Alle andere muziekgezelschappen
komen uit de niet altijd naaste om
geving. De turners mareheeren voorbij de
muziek in rijen van 20 en toch duurt het dan
nog een vol uur. alvorens de stoet een be
paald punt gepasseerd heeft. De optocht
wordt opgeluisterd door praalwagens, folk-
Jorische voorstellingen, "nz. Zoo is b.v.
O.S.S. (Zandvoort) van plan. de maquette
van het toekomstige Znndvooit op een truck
Ui «len stoet mee te Jaten i-yden^
De optocht gaat naar de Sonsbecckwelde,
waar om 3 uur het „Vredesfeest" begint Die
bekende gelegenheid heeft een oppervlakte
van 50.000 M2. maar zij is toch te klein
om 20.000 gymnasten tegelijk de vrije oefe
ningen te laten uitvoeren. Daarom komt voor
dat doel eerst een groep van 0000 en later dc
rest a 12.000 aan bod.
Uitgevoerd wordt de serie „Vrede en Vrij
heid". die ongeveer 6 >4 minuut aan één stuk
duurt en welke begeleid wordt door vader-
landsche liederen, op 10 Juni te spelen door
een harmonie-korps. Dit korps musiceert dan
in een zaal enkele honderden meters van de
Sonsbeeckweide verwijderd en de klanken
komen door een gelulds-lnstallntle versterkt
op de bestemde plaats. Verder staan o a. op
het programma een défilé van 800 vaandels
en vlaggen, en het optreden van de K. N G.
V. keurkorpsen.
Het feest wordt aangeboden aan het ge
meente-bestuur van Arnhem, dat het even
tueel batig saldo zal ontvangen. Dank zij de
medewerking van dat gemeentebestuur is
het mogelijk, de geweldige organisatie van
dit grootsche sportgebeuren tot stand te
brengen.
Een scène uit „Bezet gebied" wordt
verfilmd. Zorgvuldig volgen camera en
cameramannen de bewegingen der ac
teurs. „Draaien!"
geen filmroutine bezitten. Bovendien had
den zij te kampen met gebrek aan opname
ruimte en moest er gewoekerd worden
met het beschikbare materiaal.
Ondanks al d^„e moeilijkheden is toch
een goede speelfilm tot stand gekomen.
Reeds in het begin komt tot uiting de
Duitsche druk die op de bevolking wordt
uitgeoefend. Steeds scherper en harder
worden de Duitsche maatregelen, doch de
groei van het verzet isi de natuurlijke
reactie hierop. Hoogtepunten in ..Bezet
gebied" zijn o.a. de Duitsche overval op
het pakhuis waar de illegale beweging
distributiebonnen heeft opgeslagen, en de
groote razzia huis aan huis, met als in
leiding het lugubere loeien der sirenes.
Emiel van Moerkerken blijkt op vaar
dige wijze de camera te kunnen hantee-
ren. Dit komt vooral tot uiting in de
scène waar de verrader Kurt Spies wordt
ontmaskerd.
Het geschil tusschen den Nederland-
schen Bioscoopbond en de Amerikaansche
filmmaatschappijen heeft ten overvloede
weer eens het gecompliceerde filmvraag-
stuk in het middelpunt van de belangstel,
ling geplaatst. Het conflict, dat in zijn
eenvoudigsten vorm kan worden voorge
steld als de strijd om het monopolie van
Amerikaansche zijde en het verzet daar
tegen van de zijde der Nederlandsche bio
scoop-exploitanten, heeft een zuiver-com-
mercieele basis en berust op de eigen
schap van de film, een zeer winstgevend
handelsartikel te zijn, waarbij de artistieke
en moreele waarde der filmkunst geheel
op den achtergrond is geraakt.
Het is wel een zeer opmerkelijke coïn
cidentie dat juist in een tijd, die allerwege
in Nederland een groeiend verzet heeft
gebracht tegen het misbruik van de film
in dienst van eommercieele groepen
machten, getuige de als paddestoelen uit
den grond rijzende filmactie-organisaties
twee handelslichamen die „film" als lucra
tief artikel voeren, het met elkaar aan
den stok gekregen hebben over het te
volgen procédé bij het aan den man bren
gen van hun artikel. Terwijl een bepaald
percentage van het Nederlandsche bio
scooppubliek inziet, dat terwille van de
winstmogelijkheden de rijkdom van de
filmkunst onthouden wordt aan de massa
en op goedkoope wijze gespeculeerd wordt
op de populariteit van het filmproduct,
probeeren Amerikaansche producers het
zoover te drijven, dat zij practisch vrij
spel in de Nederlandsche bioscopen zou
den hebben en dat zij al hun producten,
goede en slechte, zouden kunnen opdrin
gen aan den Nederlandschen bioscoopbe
zoeker, die op deze wijze zou worden be
dolven onder alles wat Hollywood gelief
de te spuien.
Het verzet van den Nederlandschen
Bioscoopbond vindt uiteraard zUn oorzaak
in de op deze wijze bedreigde positie van
105. Het was een bedrukte Wag, die
na vele uren vliegen, aankwam in het
valeis van Koning Zoemdoro, de vader
van Prins Angellus. Ver weg van de
verloren velden lag het groote bouw-
werk in een donker boseh, ivaar een zes
tal reusachtige honingraten waren op
gehangen in een holle duizendjarige
eik. Prins Angelius bracht zijn nieuwen
vriend onmiddellijk bij den koning, een
kleinedikke dor, die aan de *ijde vort
:ijn koningin, Bromesta, vroeger gravin
van Steekenstein. op een grillig ge-
vormden troon zetelde en er zoo ver
schrikkelijk deftig uitzag, dat Wag niet
goed wist hoe hij het had. Maar toen
de koning der bijen hem met een vrien
delijke bromstem had geprezen voor zijn
aandeel in de redding van Prins Ange
lius, kivam Wag een beetje bij en ver
telde van zijn kant, hoe leelijk zijn
vriend Warrel in den knel oeraakt was.
den theaterexploitant, die terecht niet van
zins is de Amerikanen baas in zijn huis te
laten spelen, en dat nog onder zeer on
gunstige financieele condities voor hem
zelf. Hoe het echter zij, het is een ver
heugend verschynsel dat een zoo grove
handelsdictatuur niet zonder meer is aan
vaard en dat de zich almachtig wanende
Amerikaansche maatschappijen de voet
wordt dwars gezet. En naar aanleiding
daarvan lijkt het ons thans het juiste mo
ment. waarop de Nederlandsche film
wereld zich heeft te bezinnen op een in
grijpende, radicale koerswijziging, opdat
een einde worde gemaakt aan een toe
stand, die al sinds jaren in wezen een
afschuwelijke mistoestand is: De film
kunst als moderne, ontzaglijk invloedrijke
kunstvorm ligt geketend aan boeien, die
te eenenmale haar ontwikkeling en op
gang in de goede richting tegenhouden,
haar zelfs met geweld dwingen op een
weg. die niet vereenigbaar is met de
levensopvatting van een Christelijk volk.
De negatieve praktijken van de groote
filmmaatschappijen, die voortgaan met
het celluloid te misbruiken door het In
dienst te stellen van de meest oppervlak
kige, zinlooze en dwaze amusementsdoel
einden en er niet aan denken, de ware
kunst een kans te geven om te bewijzen,
dat zij de gave van geestesverrijking in
zich draagt, zijn nu jarenlang getolereerd
en menigeen is rijk geworden van dc gees
telijke verarming van duizenden. Het tijd
stip van vandaag, nu zooveel opnieuw
moet worden opgebouwd en beter moet
worden opgebouwd, mag ook voor de
Nederlandsche film niet ongebruikt voor
bijgaan. De geheele Nederlandsche film
wereld beseft op het oogenblik, dat er
Iets radicaal mis is: De Bioscoopbond,
evengoed als het publiek, dat zich ver-
eenigt in de groote landelijke acties Ne
derlandsche Film-Actie, Christelijke Film-
Actie en Katholieke Film-Actie, die stre
ven naar veredeling van de filmkunst,
betere keuring en activeering van de
eigen Nederlandsche filmkunst. Wanneer
deze groepen, ideëele zoowel als eommer
cieele, thans de handen ineensloegen en
een modus konden vinden voor een hech
te, actieve samenwerking, dan zou het
mogelijk zijn na verloop van jaren een
danige filmzuivering en veredeling door
te voeren, dat Nederland op filmgebied
een geheel nieuwen en nu een goeden weg
kon inslaan, die aan de film als artistieke
prestatie het volle recht zou doen weder
varen, doch daarnaast de invloedrijke
krachten van die kunst niet tot vera-ming
doch tot verrqking van den geest zou aan
wenden.
Dat er een revolutie op filmgebied -•
hoe dan ook groeiende is. kan niet
meer worden ontkend: De ideëele acties
winnen terrein op een overweldigende ma
nier en het kan alleen maar voor alle
partijen gunstig zijn, wanneer botsingen
op dit gebied worden voorkomen. De
eommercieele groep zal dan ook inzien
dat zij met het verleenen van alle moge
lijke medewerking slechts gebaat kan zijn
meer dan door reealcitrantie te toonen
tegen een geestelijke ontwikkeling, die
toch niet tegen te houden is en in het
behang van de geesteiyke gezondheid van
ons volk ook niet tegengehouden «•g
worden, J. L.
de Jute ïhMui
/uudwudieep
KLC/ittMzp
