Haarlems Dagblad
Perzië trekt zijn klacht in
Frankrijk staat voor kabinetscrisis
Lichting '45 grootendeels naar Indië
m.
J__tL
Milliardennota
Het bakkersconflict
te Haarlem
Arnold Meyer
meldt zich
Nederlanders moeten
Australië verlaten
Weer Mijnenvelden gelegd
Geen vrijstelling voor broederdienst
-f"
l uv
«ft.- .Tnai-srnne: Vo
«8307
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteurs Robert Peereboom
Diimdasr 10 April into
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
Postgiro 273107.
Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
|J T wil mij voorkomen dat de oude term
■*- MiÜioenennota, in vooroorlogsche tij
den gebruikelijk voor de toelichting, die
de minister van Financiën telkenjare bij
de Staatsbegrooting gaf, verouderd is. Wij
rekenen niet meer in millioenen maar in
milliarden. Zonder de duizendvoudig ver-
groote eenheid te bezigen kan men de
staatsschuld en zelfs het tekort op de be
grooting niet meer vlot aanduiden. Daar
bij dient vastgesteld te worden dat wij
veel armer zijn dan in 1939, dat onze be-
grooting toen op een totaal van ongeveer
800 millioen sloot, waarna nu alleen de
belastingen op ruim 2200 millioen geraamd
zijn en dat de arbeidsproductiviteit, die
ons in hoofdzaak redden moet, ongeveer
een derde beneden normaal ik. Men is
geen pessimist als men voorspelt, dat het
geruimen tijd zal vorderen om haar op
honderd procent te brengen.
Laat ons erkennen dat het totale beeld
niet opwekkend is. Wij hebben er gisteren
aan herinnerd dat het voor 1946 geraamde
tekort van 2.2 milliard aanmerkelijk lager
is dan het voor 1945 geraamde deficit
van 3.5 milliard. Volledigheid eischte die
vermelding. Men leide er niet uit af dat
deze vermindering met T.3 milliard zich
met ook maar eenigszins vergelijkbare
jaarlijksche sprongen zal blijven voortzet
ten. Want daar is geen kans op. 1945 was
een jaar van chaos en de 3.5 milliard ver
tegenwoordigen slechts een poging om de
kosten van dien chaos vast te stellen. Als
men het zoo ziet is de raming voor dit
jaar niet zooveel gunstiger.
De astronomische cijfers moeten wel
indruk maken op ieder, die zich onze
vooroorlogsche begrootingen herinnert en
beseft hoeveel armer wij zijn geworden,
hoeveel minder reserves wij dus bezitten,
hoeveel minder financieel weerstandsver
mogen ons deel is. Ik heb dat al meer
malen tot uitdrukking gebracht en ande
ren hebben het eveneens gedaan," maar
zonder veel uitwerking op het publiek,
want er heerscht in ons land bij velen nog
een soort „stemming van potverteren'',
die zoowel beïnvloed is door het dure
ovcrheids-beleid als door een na-oorlog-
schen geest, vervuld van de gedachte dat
wij het na al die beproevingen er wel
eens van nemen mochten. Voor korten tijd
moest die geest zich onvermijdelijk doen
gelden Maar wie nog niet begrijpt dat
gansch andere vooruitzichten opdoemen
en dat op zeer korten termijn begaat
een misrekening, die straks tot bittere
teleurstelling moet leiden. Want wij zullen
als volk en individueel gedwongen worden
tot een nederiger bestaan, een veel
lager levensstandaard, dan wij voor den
oorlog hebben gekend.
Dit zal ook het geval zijn als minister
Lieftinck's begrooting tot soberder opzet
mocht worden teruggebracht. Zijn aanspo
ringen tot sparen en zuinig leven zullen
ook dan onverminderd blijven gelden Hij
heeft in zijn nota verklaard: „dat de cre-
dietbehoefte van het bedrijfsleven en van
de overheid, voorzoover daarin niet is
voorzien door de buitenlandsche credieten
en mobilisatie van het buitenlandsch ver
mogen, door besparing zal moeten worden
opgebracht. Deze vrijwillige of gedwongen
besparing wordt op ongeveer 15 van
het nationale inkomen geraamd. Aangezien
in de normale jaren kon worden gerekend
op een vrijwillige besparing van 10 van
het nationale inkomen, beteekent dit een
hernieuwde en verhoogde spaaractiviteit.
De regeering zal van haar kant alle mid
delen aanwenden om dezen spaarzin te
bevorderen en wel het meest in de eigen
staatshuishouding. Het streven naar effi
ciency in den staatsdienst is hiervan een
bewijs."
Het komt mij voor dat deze koelbloe
dige uitspraak weinig weerklank zal vin
den. De openbare meening zal met be
langstelling kennis nemen van minister
Lieftincks herhaalde aankondiging van
spaarzin in de staathuishouding, maar zijn
bewijs niet zoo licht aanvaarden. Van
efficiency hebben wij tot dusver weinig
bespeurd. Naar onze ervaring is het over
heidsapparaat op menig gebied wanhopig
traag en remmend, zwaar overbelast met
nieuwe diensten en personeels-overvloed
en dus kostbaar, daarom niet efficient. Het
streven naar beter is nog niet zichtbaar
geworden in belangrijke resultaten.
Minister Lieftinck betoogt: „Regeering
en volk moeten samen streven naar het
bereiken van het doel: veel sparen en
zuinig leven". Is zijn milliardennota daar
op wel gegrond? Heeft hij, dekking zoe
kend voor de enorme uitgaven op den
gewonen dienst, zich voldoende reken
schap gegeven van de mogelijkheid, dat
deze belastingen worden opgebracht en
dat nog wel nevens een verhoogde be
sparing? Ik heb dien indruk niet. Dit is
veeleer de toon van den geleerde, die
zijn knap doordachte financiëele theorie
met overtuiging lanceert, dan die van den
zakenman, die niet alleen zijn artikel,
maar ook zijn markt en zijn klanten
kent maar weet hoe zij met geld omgaan
en wat zij ermee willen en kunnen doen.
Eenige maanden geleden erkende prof.
Lieftinck de noodzaak van een belasting
grens. Als hij die heeft vastgesteld heeft
hij haar. daarbij zijn 15 procent bespa
ringsplan in aanmerking nemend en de
noodzaak, rekening te houden met zekere
koopkracht van het publiek en een mate
van armslag voor den ondernemingsgeest
van het bedrijfsleven, te hoog geraamd.
Mijn Indruk is dat hij overvraagt. Raad
gevers uit de practijk hadden, als zij
Een ernstig verschil van meening
over de nieuwe grondwet tussclicn de
Fransche parlementaire fracties dreigt
te leiden tot een kabinetscrisis en een
nieuwe splitsing tusschen de M. R. P.
en de linksche partijen, wier coalitie
in het verleden reeds zoo dikwijls haar
wankel karakter heeft getoond.
De M. R. P., de partij der vooruit
strevende katholieken, heeft bij de be
handeling van het ontwerp der nieuwe
vgrondwet in de constitueerende verga
dering als haar eisch naar voren ge
bracht, dat de volksvertegenwoordiging
uit twee kamers dienst te bestaan, nl.
een nationale vergadering en een raad
van de Fransche Unie. Deze eisch was
vervat in een amendement, dat door
Paul C. Flouret namens de M. R. P. in
de vergadering van Maandag werd aan
geboden. Dit amendement kreeg een
dramatischen achtergrond toen Flouret
mededeelde, dat verwerping er van tot
gevolg zou hebben, dat de M. R. P. het
Ultimatum opgeschort
Naar wij vernemen heeft Maandag een
conferentie plaats gehad inzake het te
Haarlem hangende bakkersconflict. Zooals
men weet, hebben de gezellenbonden
eischen inzake het aantal vacantiedagen
en een vacantietoeslag ingediend en met
staking bij eenige groote ondernemingen
gedreigd wanneer voor morgen, Woensdag
die eischen niet waren ingewilligd.
Thans vernemen wij, dat de gezellen-
organisaties het ultimatum voor onbe-
paalden tijd hebben opgeschort, terwijl
de onderhandelingen zullen worden
voortgezet.
Nader vernemen wij dat Maandag op de
conferentie met den rijksbemiddelaar in
Den Haag is gebleken, dat deze op het
standpunt staat, dat i'i 1946 geen vacan
tietoeslag aan het bakkerijpersoneel ge
geven mag worden. Verder heeft de rijks
bemiddelaar zich uitsproken tegen een
eventueele staking
Zooals men weet hadden de gezellen-
bonden te Haarlem van de patroons hier
ter stede geëischt 12 vacantiedagen en
een week loon als vacantietoeslag. De
patroons hadden aangeboden aanvulling
der 6 bestaande vacantiedagen met 3
zoogenaamde snipperdagen.
s Donderdag zal in Den Haag op
nieuw een conferentie gehouden worden
tusschen bonden van werkgevers en werk
nemers in het bakkersbedrijf. Daarop
zal de rijksbemiddelaar waarschijnlijk een
beslissing over de vacantiedagen nemen.
geheele ontwerp de nieuwe grondwet
zou „afstemmen".
Na telling der stemmen bleek, dat
het amendement met 288 tegen en 260
voor was verworpen. De parlementaire
fractie der M. R. P. belegde hierna een
spoedvergadering, waarin ongetwijfeld
het besluit werd genomen de nieuwe
grondwet te torpedeeren. Uit discussies
in de Assemblee en in fractiebi.ieen
komsten bleek duidelijk dat de andere
partijen geen concessies zullen doen ten
aanzien van de M. R. P. voorstellen.
Men vreest dat de ministers der M.
R. P. zullen aftreden indien niet alsnog
een compromis tot stand komt.
'Vanwege den Minister van Justitie
wordt het volgende bekend gemaakt:
De Minister van Justitie heeft den
Procureur-Fiscaal bij het bijzondere
gerechtshof te 's-Hertogenbosch opge
dragen om, ongeacht de in de afgeloo-
pen weken kunstmatig ontwikkelde
agitatie rond dit geval, voort te gaan
met het treffen van die maatregelen,
welke tot een regelmatig verhoor van
Arnold Meyer, voormalig leider van de
door den bezetter ontbonden organisa
tie „Nationaal Front", en tot een on
derzoek naar diens houding en gedra
gingen tijdens de bezetting zouden kun
nen leidén.
Deze maatregelen hebben er toe ge
leid, dat. Arnold Meyer zich gisteravond
bij voornoemden Procureur-Fiscaal
heeft gemeld.
Deze heeft hem ter begunstiging van
liet onderzoek in het interneeringskamp
te Tilburg in bewaring doen stellen en
hem. hangende het onderzoek, dit kamp
tot verblijfplaats aangewezen. Arnold
Meyer heeft zich aan deze maatregelen
onderworpen.
r
Het woord is aan.
Wijnaendts
Francken:
De beweerde voorkeur voor
anderen arbeid dan ons
wordt opgedragen is niet
zelden: afkeer van allen
arbeid.
Door de Ncderlandsclie legerautori-
teitcn te Melbourne is den Nederland-
schen staatsburgers in Australië per
circulaire aangezegd, dat zij spoedig
naar Nederland of Ned.-Indië moeten
vertrekken, aldus bericht de correspon
dent te Canberra van de „Sydney
Herald". De correspondent voegt er aan
toe, dat de uitkeeringen aan Nederlan
ders om redenen van financieclen aard
worden stopgezet en dat, ofschoon offi
cieel nog geen datum voor de evacuatie
der Nederlanders is vastgesteld, de 31ste
Mei als uiterste datum wordt genoemd.
De minister van Oorlog maakt be
kend, dat hjj zich teneinde ont
vreemding van materiaal uit de mili
taire voertuigenparken tegen te gaan
genoodzaakt ziet om rond die werk
tuigparken landmjjnvelden te doen
aanleggen. I)ezc velden zullen op dui
delijke wijze kenbaar worden gemaakt.
Het publiek wordt gewaarschuwd,
dat de staat der Nederlanden in geen
enkel opzicht uansprakcljjk zal kunnen
worden gesteld voor de gevolgen van
ongelukken, welke zich op de terreinen,
kenbaar gemaakt als landmijnvelden,
zullen voordoen.
Men wordt in eigen belang geraden
om ook de onmiddellijke omgeving van
deze velden te vermijden.
Meerderheid van den Veiligheidsraad wenschl handhaving op agenda
Maandag liceft Hussein Ala, de Perzi
sche ambassadeur te Washington, in op
dracht van zijn regeering den Veiligheids
raad verzocht, de kwestie-Pcrzie van de
agenda af te voeren. Deze stap werd in
kringen van den Veiligheidsraad verwacht,
nadat Zondag in Teheran gesproken werd
over nieuwe instructies van den premier
Sultaneh aan Hussein Ala en na de for-
meele verklaring van den premier dat hfj
De ministers van Oorlog en Marine
hebben bij de Tweede Kamer inge
diend een wetsontwerp „Dienstplicht-
voorziening". In hun toelichting vra
gen de ministers de vrije hand bij het
treffen van velerlei voorzieningen, die
geen uitstel kunnen lijden, doch afwij
king van de Dienstplichtwet inhouden.
Er kan thans niet worden vastgehou
den aan de bepaling, dat de voor in
schrijving in aanmerking komende jon
gemannen zich moeten laten inschrij
ven in het jaar, waarin zij 18 jaar oud
worden. Het gaat nu immers om jonge
mannen, die dezen leeftijd reeds een
paar jaar achter zich hebben liggen. De
wijze van keuring heeft een ingrijpen
de wijziging ondergaan door de split
sing in een medisch en een psycholo
gisch gedeelte. Hierdoor zullen ook wij
zigingen ontstaan in bepalingen, die
met de regeling van de keuring samen
hangen.
Voor vrijstelling wegens broeder-
dienst en wegens kostwinnerschap
zal in de naaste toekomst geen plaats
zijn. Vrijstelling wegen, persoon
lijke onmisbaarheid blijft gehand
haafd.
Voor de lichting 1945 rekent de re
geering voor de landmacht te zullen
invloed hadden kunnen doen gelden, wel
licht den afstand tusschen dit budget en
het publiek kunnen verminderen.
Het blijkt dat de bijzondere rechts
pleging totaal meer dan driehonderd mil
lioen zal kosten. F.r is wel aanleiding om
daarop in een aparte beschouwing terug
te komen. De regeering deelt mede, dat
de zaak haar bijzondere aandacht heeft
Blijkbaar moet het Noodparlement, dat
de begrooting maanden later dan was toe
gezegd ontvangen heeft, haar nu nog be
handelen. Tijd voor grondige behandeling
ontbreekt, wat het heeft nog maar één
maand te leven. Het zou meer zin hebben
de begrooting in de nieuwe Kamer te
brengen, als die na haar verkiezing spoe
dig bijeen zou kunnen komen. R. P.
noodig hebben ongeveer 27.500 man,
voor de zeemacht slechts een zeer klein
getal. Het laat zich aanzien, dat de in
de Dienstplichtwet vastgestelde maxi
male duur voor dienstplichtigen van de
Landmacht in het algemeen niet be
langrijk verhoogd zal behoeven te wor
den. Voor de zeemacht is een wetswij
ziging in voorbereiding, die tot doel
heeft verlenging van de eerste oefening
met afschaffing van de herhalingsoefe
ningen.
liet kabinet aclit de noodzaak
aanwezig, het mcerendeel der
dienstplichtigen van de lichting
1945 en misschien ook van de lich
ting 1946 te bestemmen voor tijde
lijke dienstvervulling in Ncd.-Indië.
Persvertegenwoordigers werden door d«
op hei landgoed „De Hooge Veluwc'
aanwezig zijnde ministers ontvangen.
liet volste vertrouwen had in dc eerlijke
nakoming van dc Russisch-l'er/.ische over-
cenkomst.
De Perzische stap was het resultaat van
twee besprekingen tusschen den Perzi-
schen premier en den Russischen ambassa
deur te Teheran. Sadsjikof. Bij deze be
sprekingen heeft Sadsjikof den premier
opnieuw met beslistheid verzekerd, dat
dc volledige en onvoorwaardelijke ontrui
ming van Perzisch grondgebied op 6
Mei zou zijn voltooid
In den Veiligheidsraad.
Het was te verwachten dat de moti-
vcering van Gromyko bij de discussies
over het af of niet schrappen van het
Perzische agendapunt in de vergadering
van den raad van Maandag zou worden
gebaseerd op dit nieuwste Perzische ver
zoek, en het kon niet worden ontkend:
dat de kans op inwilliging van het Rus
sische voorstel grooter was geworden.
Niettemin ontspon zich op de bijeenkomst
oen geanimeerde en hardnekkige discussie,
die tot geen enkele oplossing leidde.
Gromyko zeide bittere dingen aan liet
adres van dc Kngelschc en Amerikaa i-
sclie gedelegeerden, die hü ervan be
schuldigde „geen echt cn werkelijk ver
langen te koesteren om een vredelieven
de oplossing van het geschil te zien". H'j
verklaarde eveneens dat „bepaalde ver
tegenwoordigers er op hebben geslaan,
een zoo groot mogelijke drukte te maken
over het zoogenaamde Perzische probleem,
(laarbjj aannemend dat Perzië een pion is:
doch Perzië is geen pion. maar een souve-
relne staat. Nadat de Perzische ambassa
deur verzocht heeft, 't onderhavige agenda
punt te schrappen, beeft de Veiligheids
raad niet meer te overwegen in dezo
kwestie", aldus Gromyko. die gesteund
werd door dr. Lange, den Poolachen afge
vaardigde.
De opmerkingen van Gromyko ontlok
ten aan Cadogan. den Britschen gedele
geerde. de nuchtere verklaring, dat „er
nooit meer iets van de Perzische kwestie
gehoord zou zijn, wanneer Gromyko de
aangelegenheid niet ter sprake had ge
bracht."
Nadat de Amerikaansche cn liritsohe
gedelegeerden hadden verklaard, het Rus
sische voorstel niet te zullen steunen,
verkreeg mr. Van Kleffens het woord,
die het besluit om de kwestie op de agenda
te houden, verdedigde en zich legen het
Russische voorstel verklaarde. Hij zeide
onder meer: „Het gaat hier niet om:
Veiligheidsraad contra Sovjet-Unie. doch
om de beginselen van een goede behan
deling in tegenstelling met de beginselen
van een „niet-zoo-goede behandeling".
Algemeen wordt aangenomen dat een
eventueele stemming over het Russische
voorstel tot resultaat zal hebben, dat het
wordt verworpen. De vergadering van den
raad wordt voortgezet op hedenmiddag 5
uur.