Haarlems Dagblad Perzië trekt zijn klacht in Frankrijk staat voor kabinetscrisis Lichting '45 grootendeels naar Indië m. J__tL Milliardennota Het bakkersconflict te Haarlem Arnold Meyer meldt zich Nederlanders moeten Australië verlaten Weer Mijnenvelden gelegd Geen vrijstelling voor broederdienst -f" l uv «ft.- .Tnai-srnne: Vo «8307 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154, Telef. 5437. Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteurs Robert Peereboom Diimdasr 10 April into Uitgave Stichting Voorlichting Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal f 4.— Postgiro 273107. Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054 |J T wil mij voorkomen dat de oude term ■*- MiÜioenennota, in vooroorlogsche tij den gebruikelijk voor de toelichting, die de minister van Financiën telkenjare bij de Staatsbegrooting gaf, verouderd is. Wij rekenen niet meer in millioenen maar in milliarden. Zonder de duizendvoudig ver- groote eenheid te bezigen kan men de staatsschuld en zelfs het tekort op de be grooting niet meer vlot aanduiden. Daar bij dient vastgesteld te worden dat wij veel armer zijn dan in 1939, dat onze be- grooting toen op een totaal van ongeveer 800 millioen sloot, waarna nu alleen de belastingen op ruim 2200 millioen geraamd zijn en dat de arbeidsproductiviteit, die ons in hoofdzaak redden moet, ongeveer een derde beneden normaal ik. Men is geen pessimist als men voorspelt, dat het geruimen tijd zal vorderen om haar op honderd procent te brengen. Laat ons erkennen dat het totale beeld niet opwekkend is. Wij hebben er gisteren aan herinnerd dat het voor 1946 geraamde tekort van 2.2 milliard aanmerkelijk lager is dan het voor 1945 geraamde deficit van 3.5 milliard. Volledigheid eischte die vermelding. Men leide er niet uit af dat deze vermindering met T.3 milliard zich met ook maar eenigszins vergelijkbare jaarlijksche sprongen zal blijven voortzet ten. Want daar is geen kans op. 1945 was een jaar van chaos en de 3.5 milliard ver tegenwoordigen slechts een poging om de kosten van dien chaos vast te stellen. Als men het zoo ziet is de raming voor dit jaar niet zooveel gunstiger. De astronomische cijfers moeten wel indruk maken op ieder, die zich onze vooroorlogsche begrootingen herinnert en beseft hoeveel armer wij zijn geworden, hoeveel minder reserves wij dus bezitten, hoeveel minder financieel weerstandsver mogen ons deel is. Ik heb dat al meer malen tot uitdrukking gebracht en ande ren hebben het eveneens gedaan," maar zonder veel uitwerking op het publiek, want er heerscht in ons land bij velen nog een soort „stemming van potverteren'', die zoowel beïnvloed is door het dure ovcrheids-beleid als door een na-oorlog- schen geest, vervuld van de gedachte dat wij het na al die beproevingen er wel eens van nemen mochten. Voor korten tijd moest die geest zich onvermijdelijk doen gelden Maar wie nog niet begrijpt dat gansch andere vooruitzichten opdoemen en dat op zeer korten termijn begaat een misrekening, die straks tot bittere teleurstelling moet leiden. Want wij zullen als volk en individueel gedwongen worden tot een nederiger bestaan, een veel lager levensstandaard, dan wij voor den oorlog hebben gekend. Dit zal ook het geval zijn als minister Lieftinck's begrooting tot soberder opzet mocht worden teruggebracht. Zijn aanspo ringen tot sparen en zuinig leven zullen ook dan onverminderd blijven gelden Hij heeft in zijn nota verklaard: „dat de cre- dietbehoefte van het bedrijfsleven en van de overheid, voorzoover daarin niet is voorzien door de buitenlandsche credieten en mobilisatie van het buitenlandsch ver mogen, door besparing zal moeten worden opgebracht. Deze vrijwillige of gedwongen besparing wordt op ongeveer 15 van het nationale inkomen geraamd. Aangezien in de normale jaren kon worden gerekend op een vrijwillige besparing van 10 van het nationale inkomen, beteekent dit een hernieuwde en verhoogde spaaractiviteit. De regeering zal van haar kant alle mid delen aanwenden om dezen spaarzin te bevorderen en wel het meest in de eigen staatshuishouding. Het streven naar effi ciency in den staatsdienst is hiervan een bewijs." Het komt mij voor dat deze koelbloe dige uitspraak weinig weerklank zal vin den. De openbare meening zal met be langstelling kennis nemen van minister Lieftincks herhaalde aankondiging van spaarzin in de staathuishouding, maar zijn bewijs niet zoo licht aanvaarden. Van efficiency hebben wij tot dusver weinig bespeurd. Naar onze ervaring is het over heidsapparaat op menig gebied wanhopig traag en remmend, zwaar overbelast met nieuwe diensten en personeels-overvloed en dus kostbaar, daarom niet efficient. Het streven naar beter is nog niet zichtbaar geworden in belangrijke resultaten. Minister Lieftinck betoogt: „Regeering en volk moeten samen streven naar het bereiken van het doel: veel sparen en zuinig leven". Is zijn milliardennota daar op wel gegrond? Heeft hij, dekking zoe kend voor de enorme uitgaven op den gewonen dienst, zich voldoende reken schap gegeven van de mogelijkheid, dat deze belastingen worden opgebracht en dat nog wel nevens een verhoogde be sparing? Ik heb dien indruk niet. Dit is veeleer de toon van den geleerde, die zijn knap doordachte financiëele theorie met overtuiging lanceert, dan die van den zakenman, die niet alleen zijn artikel, maar ook zijn markt en zijn klanten kent maar weet hoe zij met geld omgaan en wat zij ermee willen en kunnen doen. Eenige maanden geleden erkende prof. Lieftinck de noodzaak van een belasting grens. Als hij die heeft vastgesteld heeft hij haar. daarbij zijn 15 procent bespa ringsplan in aanmerking nemend en de noodzaak, rekening te houden met zekere koopkracht van het publiek en een mate van armslag voor den ondernemingsgeest van het bedrijfsleven, te hoog geraamd. Mijn Indruk is dat hij overvraagt. Raad gevers uit de practijk hadden, als zij Een ernstig verschil van meening over de nieuwe grondwet tussclicn de Fransche parlementaire fracties dreigt te leiden tot een kabinetscrisis en een nieuwe splitsing tusschen de M. R. P. en de linksche partijen, wier coalitie in het verleden reeds zoo dikwijls haar wankel karakter heeft getoond. De M. R. P., de partij der vooruit strevende katholieken, heeft bij de be handeling van het ontwerp der nieuwe vgrondwet in de constitueerende verga dering als haar eisch naar voren ge bracht, dat de volksvertegenwoordiging uit twee kamers dienst te bestaan, nl. een nationale vergadering en een raad van de Fransche Unie. Deze eisch was vervat in een amendement, dat door Paul C. Flouret namens de M. R. P. in de vergadering van Maandag werd aan geboden. Dit amendement kreeg een dramatischen achtergrond toen Flouret mededeelde, dat verwerping er van tot gevolg zou hebben, dat de M. R. P. het Ultimatum opgeschort Naar wij vernemen heeft Maandag een conferentie plaats gehad inzake het te Haarlem hangende bakkersconflict. Zooals men weet, hebben de gezellenbonden eischen inzake het aantal vacantiedagen en een vacantietoeslag ingediend en met staking bij eenige groote ondernemingen gedreigd wanneer voor morgen, Woensdag die eischen niet waren ingewilligd. Thans vernemen wij, dat de gezellen- organisaties het ultimatum voor onbe- paalden tijd hebben opgeschort, terwijl de onderhandelingen zullen worden voortgezet. Nader vernemen wij dat Maandag op de conferentie met den rijksbemiddelaar in Den Haag is gebleken, dat deze op het standpunt staat, dat i'i 1946 geen vacan tietoeslag aan het bakkerijpersoneel ge geven mag worden. Verder heeft de rijks bemiddelaar zich uitsproken tegen een eventueele staking Zooals men weet hadden de gezellen- bonden te Haarlem van de patroons hier ter stede geëischt 12 vacantiedagen en een week loon als vacantietoeslag. De patroons hadden aangeboden aanvulling der 6 bestaande vacantiedagen met 3 zoogenaamde snipperdagen. s Donderdag zal in Den Haag op nieuw een conferentie gehouden worden tusschen bonden van werkgevers en werk nemers in het bakkersbedrijf. Daarop zal de rijksbemiddelaar waarschijnlijk een beslissing over de vacantiedagen nemen. geheele ontwerp de nieuwe grondwet zou „afstemmen". Na telling der stemmen bleek, dat het amendement met 288 tegen en 260 voor was verworpen. De parlementaire fractie der M. R. P. belegde hierna een spoedvergadering, waarin ongetwijfeld het besluit werd genomen de nieuwe grondwet te torpedeeren. Uit discussies in de Assemblee en in fractiebi.ieen komsten bleek duidelijk dat de andere partijen geen concessies zullen doen ten aanzien van de M. R. P. voorstellen. Men vreest dat de ministers der M. R. P. zullen aftreden indien niet alsnog een compromis tot stand komt. 'Vanwege den Minister van Justitie wordt het volgende bekend gemaakt: De Minister van Justitie heeft den Procureur-Fiscaal bij het bijzondere gerechtshof te 's-Hertogenbosch opge dragen om, ongeacht de in de afgeloo- pen weken kunstmatig ontwikkelde agitatie rond dit geval, voort te gaan met het treffen van die maatregelen, welke tot een regelmatig verhoor van Arnold Meyer, voormalig leider van de door den bezetter ontbonden organisa tie „Nationaal Front", en tot een on derzoek naar diens houding en gedra gingen tijdens de bezetting zouden kun nen leidén. Deze maatregelen hebben er toe ge leid, dat. Arnold Meyer zich gisteravond bij voornoemden Procureur-Fiscaal heeft gemeld. Deze heeft hem ter begunstiging van liet onderzoek in het interneeringskamp te Tilburg in bewaring doen stellen en hem. hangende het onderzoek, dit kamp tot verblijfplaats aangewezen. Arnold Meyer heeft zich aan deze maatregelen onderworpen. r Het woord is aan. Wijnaendts Francken: De beweerde voorkeur voor anderen arbeid dan ons wordt opgedragen is niet zelden: afkeer van allen arbeid. Door de Ncderlandsclie legerautori- teitcn te Melbourne is den Nederland- schen staatsburgers in Australië per circulaire aangezegd, dat zij spoedig naar Nederland of Ned.-Indië moeten vertrekken, aldus bericht de correspon dent te Canberra van de „Sydney Herald". De correspondent voegt er aan toe, dat de uitkeeringen aan Nederlan ders om redenen van financieclen aard worden stopgezet en dat, ofschoon offi cieel nog geen datum voor de evacuatie der Nederlanders is vastgesteld, de 31ste Mei als uiterste datum wordt genoemd. De minister van Oorlog maakt be kend, dat hjj zich teneinde ont vreemding van materiaal uit de mili taire voertuigenparken tegen te gaan genoodzaakt ziet om rond die werk tuigparken landmjjnvelden te doen aanleggen. I)ezc velden zullen op dui delijke wijze kenbaar worden gemaakt. Het publiek wordt gewaarschuwd, dat de staat der Nederlanden in geen enkel opzicht uansprakcljjk zal kunnen worden gesteld voor de gevolgen van ongelukken, welke zich op de terreinen, kenbaar gemaakt als landmijnvelden, zullen voordoen. Men wordt in eigen belang geraden om ook de onmiddellijke omgeving van deze velden te vermijden. Meerderheid van den Veiligheidsraad wenschl handhaving op agenda Maandag liceft Hussein Ala, de Perzi sche ambassadeur te Washington, in op dracht van zijn regeering den Veiligheids raad verzocht, de kwestie-Pcrzie van de agenda af te voeren. Deze stap werd in kringen van den Veiligheidsraad verwacht, nadat Zondag in Teheran gesproken werd over nieuwe instructies van den premier Sultaneh aan Hussein Ala en na de for- meele verklaring van den premier dat hfj De ministers van Oorlog en Marine hebben bij de Tweede Kamer inge diend een wetsontwerp „Dienstplicht- voorziening". In hun toelichting vra gen de ministers de vrije hand bij het treffen van velerlei voorzieningen, die geen uitstel kunnen lijden, doch afwij king van de Dienstplichtwet inhouden. Er kan thans niet worden vastgehou den aan de bepaling, dat de voor in schrijving in aanmerking komende jon gemannen zich moeten laten inschrij ven in het jaar, waarin zij 18 jaar oud worden. Het gaat nu immers om jonge mannen, die dezen leeftijd reeds een paar jaar achter zich hebben liggen. De wijze van keuring heeft een ingrijpen de wijziging ondergaan door de split sing in een medisch en een psycholo gisch gedeelte. Hierdoor zullen ook wij zigingen ontstaan in bepalingen, die met de regeling van de keuring samen hangen. Voor vrijstelling wegens broeder- dienst en wegens kostwinnerschap zal in de naaste toekomst geen plaats zijn. Vrijstelling wegen, persoon lijke onmisbaarheid blijft gehand haafd. Voor de lichting 1945 rekent de re geering voor de landmacht te zullen invloed hadden kunnen doen gelden, wel licht den afstand tusschen dit budget en het publiek kunnen verminderen. Het blijkt dat de bijzondere rechts pleging totaal meer dan driehonderd mil lioen zal kosten. F.r is wel aanleiding om daarop in een aparte beschouwing terug te komen. De regeering deelt mede, dat de zaak haar bijzondere aandacht heeft Blijkbaar moet het Noodparlement, dat de begrooting maanden later dan was toe gezegd ontvangen heeft, haar nu nog be handelen. Tijd voor grondige behandeling ontbreekt, wat het heeft nog maar één maand te leven. Het zou meer zin hebben de begrooting in de nieuwe Kamer te brengen, als die na haar verkiezing spoe dig bijeen zou kunnen komen. R. P. noodig hebben ongeveer 27.500 man, voor de zeemacht slechts een zeer klein getal. Het laat zich aanzien, dat de in de Dienstplichtwet vastgestelde maxi male duur voor dienstplichtigen van de Landmacht in het algemeen niet be langrijk verhoogd zal behoeven te wor den. Voor de zeemacht is een wetswij ziging in voorbereiding, die tot doel heeft verlenging van de eerste oefening met afschaffing van de herhalingsoefe ningen. liet kabinet aclit de noodzaak aanwezig, het mcerendeel der dienstplichtigen van de lichting 1945 en misschien ook van de lich ting 1946 te bestemmen voor tijde lijke dienstvervulling in Ncd.-Indië. Persvertegenwoordigers werden door d« op hei landgoed „De Hooge Veluwc' aanwezig zijnde ministers ontvangen. liet volste vertrouwen had in dc eerlijke nakoming van dc Russisch-l'er/.ische over- cenkomst. De Perzische stap was het resultaat van twee besprekingen tusschen den Perzi- schen premier en den Russischen ambassa deur te Teheran. Sadsjikof. Bij deze be sprekingen heeft Sadsjikof den premier opnieuw met beslistheid verzekerd, dat dc volledige en onvoorwaardelijke ontrui ming van Perzisch grondgebied op 6 Mei zou zijn voltooid In den Veiligheidsraad. Het was te verwachten dat de moti- vcering van Gromyko bij de discussies over het af of niet schrappen van het Perzische agendapunt in de vergadering van den raad van Maandag zou worden gebaseerd op dit nieuwste Perzische ver zoek, en het kon niet worden ontkend: dat de kans op inwilliging van het Rus sische voorstel grooter was geworden. Niettemin ontspon zich op de bijeenkomst oen geanimeerde en hardnekkige discussie, die tot geen enkele oplossing leidde. Gromyko zeide bittere dingen aan liet adres van dc Kngelschc en Amerikaa i- sclie gedelegeerden, die hü ervan be schuldigde „geen echt cn werkelijk ver langen te koesteren om een vredelieven de oplossing van het geschil te zien". H'j verklaarde eveneens dat „bepaalde ver tegenwoordigers er op hebben geslaan, een zoo groot mogelijke drukte te maken over het zoogenaamde Perzische probleem, (laarbjj aannemend dat Perzië een pion is: doch Perzië is geen pion. maar een souve- relne staat. Nadat de Perzische ambassa deur verzocht heeft, 't onderhavige agenda punt te schrappen, beeft de Veiligheids raad niet meer te overwegen in dezo kwestie", aldus Gromyko. die gesteund werd door dr. Lange, den Poolachen afge vaardigde. De opmerkingen van Gromyko ontlok ten aan Cadogan. den Britschen gedele geerde. de nuchtere verklaring, dat „er nooit meer iets van de Perzische kwestie gehoord zou zijn, wanneer Gromyko de aangelegenheid niet ter sprake had ge bracht." Nadat de Amerikaansche cn liritsohe gedelegeerden hadden verklaard, het Rus sische voorstel niet te zullen steunen, verkreeg mr. Van Kleffens het woord, die het besluit om de kwestie op de agenda te houden, verdedigde en zich legen het Russische voorstel verklaarde. Hij zeide onder meer: „Het gaat hier niet om: Veiligheidsraad contra Sovjet-Unie. doch om de beginselen van een goede behan deling in tegenstelling met de beginselen van een „niet-zoo-goede behandeling". Algemeen wordt aangenomen dat een eventueele stemming over het Russische voorstel tot resultaat zal hebben, dat het wordt verworpen. De vergadering van den raad wordt voortgezet op hedenmiddag 5 uur.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1