Haarlems Dagblad
Schermutselingen op Java
De Dure Zuivering
en een rijstaanbod van Sjahrir
Het herstelwerk
V!
r
Fransche coalitie
weer buiten gevaar
Perzïë" wordt vervolgd,
„Spanje" begint
Nederlandsch standpunt scherp omschreven
Staking begonnen
bij Ned. Dok Mij.
ItOe JajwprwtVï No. I8SP8
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerebooni
Wmuwlug 17 April I9t«
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4
Postgiro 273107
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
UIT de staatsbegrooting blijkt dat de
zuivering met al wat daarmee samen
hangt in 1946 meer dan driehonderd mil-
lioen gulden zal kosten. Daaronder vallen
de uitgaven voor politieke gedetineerden,
die blijkens de jongste officieele mededee-
ling nog 78.400 in aantal zijn; een grooter
aantal gevangenen dan de Belgen of zelfs
de Franschen er op na houden Niettemin
treft het dat hun bewaking 50 millioen
moet kosten. Dat is 637 de man. Het lijkt
erg veel. Bij de gedachte, dat hij het beta
len moet, zal de belastingbetaler het zelfs
buitengewoon veel vinden. En de herin
nering aan het bericht, dat niettemin
sinds de bevrijding 1600 gevangenen ont
snapt zijn, van wie er maar 1000 zijn terug
gebracht, zal hem niet opvroolijken.
93Vs millioen staan vermeld achter de
aanduidingen bijzondere rechtspleging,
herstel van rechtsverkeer en zuiverings
maatregelen. 15Vi millioen zijn bestemd
voor de bijzondere jeugdzorg en het na
tionale inkomen derft 130 millioen, omdat
100.000 personen aan het arbeidsproces zijn
onttrokken. Wij derven nog veel meer mil-
lioenen om deze laatste reden, maar daar
zal ik het nu niet over hebben, want die
zouden onder allerlei andere hoofdstuk
ken vermeld moeten worden.
De Milliardennota heeft medegedeeld,
dat de regeering haar bijzondere aandacht
aan het vraagstuk wijdt. De oplossing zal
moeilijk zijn tenzij het geweldige zuive-
rings-program wordt besnoeid. Zooals het
er nu voorstaat behoeft men immers geen
daling van het aantal politieke gevange
nen te verwachten en de berechting zal
nog vele jaren duren. Dit volgt uit het
optreden der tribunalen, waarvan som
mige aan het werk zijn getogen en andere
nog moeten beginnen, Ier behandeling van
tienduizenden zaken. De tribunalen kun
nen geen gevangenisstraf opleggen, maar
veroordeelen wel velen tot interneering in
kampen. Sommigen waren nog niet gede
tineerd. Dat worden dus nieuwe gevan
genen. Nieuwe kosten van berechting zul
len verder voortvloeien uit de bedrijfs-
zuivering. die nog beginnen moet. Op de
zen weg voortgaande heeft men het voor
uitzicht, dat de kosten van de zuivering
op de begrooting voor het jaar 1947 hooger
instede van lager zullen worden geraamd
De Nederlander is veelal een man, die
waar voor zijn geld wil hebben. Ik zou
hem willen vragen wat hij eigenlijk krijgt
voor de honderden millioenen. die hij op
deze wijze besteedt. Hij zal vermoedelijk
beginnen met te antwoorden, dat hij de
zware gevallen bestraft wil zien en dat dit
een elsch van normaal recht is. Accoord.
Daar hebben wij ons geld wij betalen
er man voor man een slordige duit aan
voor over. Maar voor de rest?
Is nu nog niet de tijd gekomen om tot
waarlijk ingrijpende vermindering van het
aantal politieke gevangenen over te gaan?
De meesten voeren niets uit. Zij verluie
ren. dragen niet bij tot het herstel van
ons land en worden in leven gehouden op
onze kosten. De gezamenlijke opsluiting is
zeker niet bevorderlijk om hen voor an
dere denkbeelden toegankelijk te maken.
Als zij vrijgelaten werden zouden zij hard
moeten werken en niet kunnen samen
scholen, zooals zij nu gedwongen doen
maar genoodzaakt zijn zich te reclassee-
ren. Dat zou niet zoo licht vallen, maar
het is ook niet de bedoeling het hun ge
makkelijk te maken. Zekere burgerrechten
zouden hun onthouden blijven. Voor het
overige zouden zij de kans moeten heb
ben. Velen zouden wellicht boter in an
dere plaatsen dan hun oude woonplaats
aan het werk kunnen worden gezet. Toe
zicht op hun gedragingen, zooals dat ook
al bij eerder vrijgelatenen is toegepast,
zou kunnen worden geregeld.
Het aantal tribunaal-zaken en het aan
tal gevallen, voor zuiveringscommissies
bestemd, zou sterk ingeperkt kunnen
worden door de normen, voorzoover die t
bestaan, te verleggen en voorzoover ze
niet bestaan tot de waarlijk ernstige ge
vallen te begrenzen. Daarin liggen nog
meer voordeelen dan een aanzienlijke be
sparing op astronomische uitgaven Met
onze aan scherp-geformuleerde wetten
gebonden rechtspraak waren wij vóór den
oorlog ingenomen. Zij bevredigde ons
rechtsgevoel. De uitspraken van geheel of
ten deeie uit leeken bestaande zuiverings
commissies, die werken op grond van
haastig samengestelde noodbesluiten, die
nimmer een parlement gezien hebben, be
vredigen ons dikwijls niet. Daarbij komt
dat deze zuivering een sfeer heeft gescha
pen, die niet erg gezond is voor Neder
land. Hetgeen sommigen van ons al tijdens
de bezetting voorzagen Ls bewaarheid:
het Nederlar.dsche volk eigent zich niet
best voor dit soort ervaring. Het heeft zijn
deugden en gebreken, zooals alle volken.
Tot de gebreiccn behoort een bij velen niet
geringe vatbaarheid voor farizeïsme. En
bij de Kuns'zuivering, om die vertooning
nog eens in herinnering te brengen, heb
ben zich verschijnselen en verwarringen
voorgedaan, waaraan men niet kan den
ken zonde zich als Hollander te geneeren.
Bovendien ontslaan tegenstellingen, die
soms doen denken aan twisten uit onze
historie, waarop wij geen reden hebben
trotseh te zijn En door zuiveringscommis
sies zijn in sommige gevallen zoo zware
straffen opgelegd dat de loopbaan van de
betrokkenen, die fouten hadden begaan
maar geen N.S.B.V is waren en geen 'land
verraad hadden gepleegd, voorgoed ver
nietig! werd.
Als de regeering haar bijzondere aan-
Op 15 April stuitte een Noderlandsch-
Indische patrouille tusschen Batavia en
Buitenzorg op een honderdtal extremis
ten. Zonder verliezen aan Ncderlandsche
zijde werden drie extremisten gedood en
18 gevangen genomen. Denzelfden dag
werd een kampong nabij Tangerang bij
verrassing door Ncderlandsche troepen
bezet, waarbij de verliezen aan Indonesi
sche zijde 40 dooden en vele gewonden
bedoegen. Drie Ncderlandsche soldaten
kwamen om het leven. De buit bestohd
uit groote hoeveelheden wapens, kleeren
en voedsel. Tegen dezen overval is door
de Indonesische regeering protest aange-
teekend, dat thans door de geallieerde
autoriteiten onderzocht wordt. waartoe
lt.-generaal Stopford, de geallieerde com
mandant bevel heeft gegeven.
Tenslotte werd een aanval op het ra
diostation ten Zuiden van Bandoeng door
Nederlandsehe troepen verijdeld.
Naar van bevoegde zijde wordt gemeld,
houdt de Indonesische politie ongeveer
40 Britsch-Tndische burgers in verzekerde
bewaring. Zij worden ervan „beschuldigd"
NICA-geld in ontvangst te hebben ge
nomen.
Indonesië offert rijst aan
Britsch-ïndië.
Volgens het nationalistische blad „Mer-
deka" heeft .Sjahrir namens de Indone
sische republiek 500.000 ton rijst aan de
bevolking van Britsch-Indië aangeboden.
Naar de plaatsvervangende directeur van
Het Haarlemsche Slachthuis
Benoeming van oen directeur.
Voor directeur van het Openbaar Slacht
huis te Haarlem (dr F. P. Keyser is ge
pensioneerd) is door B en W. de volgende
aanbeveling aan den raad gezonden-
1. G. de Vries, adj.-directeur van het
Slachthuis te Haarlem.
2. Mr. J. Slager, directeur van den Keu
ringsdienst voor Vee en Vleesch te
Schoonhoven;
3. C. Bergsma, veearts-bacterioloog bij
het Slachthuis te Amsterdam.
De Haarlemsche gasfabriek
Aanbeveling voor directeur.
Ter voorziening in de vacature, ont
staan door de pensioneering van den heer
J. A. A. Ochtman, bevelen B. en W. aan
voor directeur der gasfabriek:
1. Dr. A. I. den Hollander, adj.-directeur
van het gasbedrijf te Haarlem;
2. Ir. G. van Iterson, adj.-directeur van
het gasbedrijf te Tilburg;
3. H. Batelaan Hzn., directeur van het
gasbedrijf te Leidschendam.
het Nederlandsch-Indische departement
van Economische Zaken verklaarde, is het
menschelijk gesproken, onmogelijk dit
aanbod te verwerkelijken.
De voedselsituatie op Java is nog van
dien aard. dat maandelijks 10.000 ton rijst
naar het eiland verscheept moet worden,
wil men een dreigenden hongersnood in
de steden voorkomen. Wanneer de goede
verwachtingen van den komenden rijst
oogst niet beschaamd worden, zal het wel
licht mogelijk zijn, dat Java zich zelf kan
bedruipen.
Zooals de toestand echter op het oogen-
blik is, kan het geenszins verantwoord
genoemd worden, aldus de plv. directeur
Dr. P. Honig, dat een korrel rijst voor
export bestemd wordt.
Van de 300.000 in de oorlogsjaren
licht beschadigde woningen iu ons
land zijn er reeds 270.000 weer be
woonbaar. De noodwoningbouw zal
beperkt worden tot 10.000. Van de 3 a
10.000 boerderijen die vernield werden,
zijn er 3500 „in nood herbouwd".
Het woord is aan.
Augustinus:
Geef wat gij niet kunt
behouden en gij zult ver
krijgen tvat gij niet kunt
verliezen.
De dreigende breuk tusschen de Fran
sche rechtsche en linksche partijen ten
gevolge van een meeningsverschi! over
het ontwerp der nieuwe grondwet in
de constitueerende vergadering, is
voorkomen door een compromis, zoo
dat het aftreden der M. R. P. ministers
niet doorgaat en de discussies over do
grondwet kunnen worden voortgezet.
Binnenkort zullen de beide kampen iu
de Assemblée onderhandelingen ope
nen over het detail, waarover het ge
schil is ontstaan, nl. de parlementaire
vertegenwoordiging, die volgens de M.
R. P. uit twee kamers zou moeten be
staan, terwijl de linksche partijen een
enkele wetgevende vergadering eisch-
ten.
De minister van Buitenlandsche Za
ken, Bidault. heeft in de kabinetszit
ting van Dinsdag medegedeeld, dat in
beginsel een aceoord is bereikt.
Te Vlissimceii werd bij de Kou. Mij. „I>e Sclielde" hel eerste schip n
ding; te water gelaten. Het Is de rrachtltoot lir. 253, 3000 ton «root,
Hansebooten, welke In 1043 door den bezetter op stapel werden
militaire doeleinden Kehrnlkt te worden.
11*
In de vergadering van den Veilig
heidsraad van Dinsdag is de beslissing
over de vraag of de Perzische kwestie
op de agenda gehandhaafd dient te
blijven, niet veel nader gekomen. Een
nota van den voorzitter der UNO.
Trygve Lie, over de te volgen proce
dure in deze aangelegenheid werd aan
een commissie van deskundigen toe
vertrouwd, die over het standpunt van
Lie binnen twee dagen rapport zal uit
brengen. Voordat dit rapport binnen is
zal de Perzische kwestie niet meer wor
den aangeroerd.
De Ncderlandsche afgevaardigde, mr.
van Kieffens, heeft op scherpe wijze
stelling genomen tegen het afvoeren
van het Perzische agendapunt. HM stel
de tegenover de elsch van Gromyko
de vraag: „Wie is baas over de agenda
van den raad. de raad zelve of de lan
den, die partij zijn iu een geschil. Het
kan slechts de raad zijn die uitmaakt
wat er op de agenda komt. Indien de
Sovjet-interpretatie zou worden aan
vaard. zou de deur wijd opengezet wor
den voor misbruiken bij geschillen tus
schen groote en kleine mogendheden".
HET SPAANSCHE HOOFDSTUK.
Nadat aldus onder het Perzische
feuilleton „wordt vervolgd" is komen
te staan, zal heden met het nieuwe
hoofdstuk, getiteld „Spanje" worden
begonnen. De Poolsche brief aan den
Veiligheidsraad, waarin de Poolsche re-
geering het Franco-regiem een gevaar
voor den vrede noemt en aandringt op
een uitspraak in deze kwestie door den
raad, zal in de vergadering van van
daag aan de orde komen. De bijeen-
dacht aan het vraagstuk wijdt zal zij hope
lijk dit a les overwegen en ernaar hande
len. Als blijkt dat iets te veel geld kost
biedt dat dikwijls de beste kans om tot
betere verhoudingen te komen. De Mil
liardennota kan ook op dit punt bezielen
den invloed doen gelden. R. P.
komst begint om 9 uur in den avond
(Ned. tijd) en het valt te voorzien dat
de discussies, die zich rond dit thema
zullen ontwikkelen, noch in duur. noch
in geanimeerdheid zullen ondei-doer.
voor die welke de Perzische kwestie
begeleid hebben. De meeningen over
dit onderwerp zijn immers klaarblij
kelijk evenzeer verdeeld en de kam
pen zijn naar alle waarschijnlijkheid
op dezelfde manier geformeerd als in
het Perzische geval, met dit verschil
dat Frankrijk thans aan den „linker
kant" staat met een duidelijk gefor
muleerde eisch tot actie, terwijl het in
de Perzische kwestie een bemiddelen
de rol speelde en niet uitgesproken
partij koos.
De Fransche pers maakle Dinsdag
melding van militaire maatregelen aan
de Fransch-Spaansche grens aan beide
zijden. Fransche troepen, gewapend op
oorlogssterkte, en afdeellngcn van de
Garde Mobile zouden in den nacht van
Maandag; op Dinsdag stellingen hebben
betrokken aan de Zuidelijke grens, ten
gevolge van het feit dat talrijke Fran
co-spionnen op Fransch gebied zijn
doorgedrongen en Spanje zijn grens-
garnizoenen aanzienlijk heeft versterkt.
Franco's invitatie.
De Spaansche ambassade te Londen
heeft Dinsdag medegedeeld dat het be
sluit van den Spaanschen ministerraad
om „bevriende regeeringen uit te noo-
digen tot het zenden van een onder
zoekcommissie naar Spanje ont de on
juistheid der Poolsche beschuldigingen
vast te stellen" verwezenlijkt is en dat
de Spaansche regeering uitnoodigin-
gen daartoe heeft gezonden aan Enge
land, de Vereenigde Staten. Australië,
Nederland. Egypte en Brazilië via de
vertegenwoordigers dezer landen te
Madrid.
De Haarlemselie
liclitbedrijveii
B. en W. togen eenhoofdige IHiliog,
B. en W. van Haarlem hebben prae-
advies uitgebracht over het voorstel-
Bockhoven c.s. om de wenschelijkheid to
overwegen de electriciteits- en gasbedrij
ven te Haarlem onder éénhoofdige leiding
te stellen. Zij betoogen dat in zoo'n geval
aan het hoofd van eik bedrijf een ter zake
kundig persoon moet staan, die mei do
technische leiding belast is De taak van
den directeur zou dan moeten zijn. de al-
gemeene leiding en leiding bij inkoop en
distributie. Hierin zou het voordeel der
combinatie bestaan. De vraag blijft open
of ter wille daarvan tot de combinatie
moet worden besloten. Wil de combinatie
inderdaad eenig nuttig effect afwerpen,
dan komt het vooral aan op een goede
samenwerking tusschen de drie leidende
figuren. Om die reden meern-n B en W.
dat combinatie practisch alleen mogelijk
is bij zeer kleine bedrijven, waar één per
soon de geheele leiding heeft en bij groote
bedrijven, waar voor elk der drie per
sonen een voldoende werkterrein aanwe
zig is. Bij middel-groote bedrijven, zooals
wij te Haarlem hebben, bestaat er voor
den directeur zeker geen voldoend werk
terrein. Het gevaar is dan groot dat de
directeur zich meer rechtstreeks mei de
technische leiding gaat bemoeien waar
door de weg tot conflicten geopend is.
Bovendien is het thans gewenscht dat
aan elk bedrijf een directeur is. die zich
geheel wijdt aan de belangen zijner onder
neming. nu er over de toekomst onzeker
heid gekomen is. als een gevolg van do
drang die er bij de regeering gekomen is
naar concentratie.
B. en W. ontraden dus thans tot één
hoofdige leiding te besluiten
De staking bij de Ned. Dok- en Scheeps
bouw Mij. is hedenmorgen een feit ge
worden. Het grootste deel van de arbei
ders verscheen niet op het werk. Regel
matig komen nog wel werkwilligen op
het terrein Van incidenten, veroorzaakt
door posters, is niets bespeurd.
President Truman zat binnenkort een be
zoek brengen aan Japan,