Haarlems Dagblad Vlotte start der Parijsche conferentie Overeenstemming over details der Italiaansche kwestie Voedselpiloten keeren terug Twintig minuten Veiligheidsraad Maandag stemming Commissie-Spanje over SJU»Z(I.*Vj:<)piïO J3l[[UllIOAOg[ I jatue)jsja>ifuapaa y lajepapan uo>j ja>j>)eq apöiajpaq uaj 60e .Taai-i 181115 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154, Telef. 5437. Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pccrebooni Zaterdag 27 April 1010 Uitgave Stichting Voorlichting Abonnementen: p. week 31 ct, per kwartaal f 4 Postgiro 273107 Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred 15054 Weerbare Democratie DEZER dagen heb ik geschreven over het tekort in ons onderwijs, dat de leerlingen van bijna alle scholen onkundig laat van de inrichting van den staat en het wezen der parlementaire democratie Met betrekking tot de komende verkie zingen voor Tweede Kamer, Provinciale Staten en Gemeenteraden heb ik er de aandacht op gevestigd dat de meeste kie zers en kiezeressen noch van de inrichting van ons staatsbestel, noch van het kies stelsel op de hoogte zijn. De onderwijs vernieuwing zou moeten bewerken, dat aan zoo noodzakelijke vakken als staats inrichting en de bedoelingen, die aan haat ten grondslag liggen, voortaan aandacht wordt geschonken op alle scholen. Ook, in eenvoudige hoofdlijnen, op de lagere scho len, want de groote meerderheid van ons volk geniet alleen lager onderwijs. Hier aan zij toegevoegd dat ik, alvorens dit neer te schrijven, een deskundig man heb geraadpleegd, die het denkbeeld zeer wel uitvoerbaar achtte. Ik heb ook de wen- schelijkheid bepleit, de volwassenen voor te lichten door de uitgave van een popu- lair-geschreven, vlot leesbaar boekje en eraan herinnerd hoe het nationaal-socia- lisme zijn drogredenen de jeugd en vol wassenen heeft ingepompt. Wat stond daartegenover? Een massa, zich slechts vagelijk bewust van het wezen van die Westersche democratie, waarvan men haar poogde te berooven. Daarom, nu ik op het onderwerp terug kom, geschiedt dat onder den titel Weer bare Democratie. Het is een leus, die bur gerrecht heeft verworven. Wil men haar met gevolg nastreven, dan zal men al zijn volgelingen duidelijk moeten m'aken wat parlementaire democratie is, hoe zij func tioneert en waarom dat zoo geregeld is. Mij lijkt dit de meest noodzakelijke voor waarde om haar sterk te maken en sterk te houden Zij zal op den duur ook tot een betere toepassing der democratie, dan wij i.i het verleden gekend hebben, leiden omdat het geloof in de waarde en betee- kenis der grondslagen erdoor versterkt zal worden. Het vorige artikel had tengevolge dat de Ned. Maatschappij van Nijverheid mij het pas verschenen eerste deel van haar rapport over Onderwijsvernieuwing, ge wijd aan algemeene beschouwingen en aan het middelbaar onderwijs, toezond Dit indrukwekkende stuk arbeid van do com- missie-Elzinga, waarover in dit blad moei te zeggen zal zijn, bevat onder het hoofd „Vorming van goede staatsburgers" in hoofdzaak dezelfde aanbevelingen, die op deze plaats tot uiting zijn gebracht. Zij bepalen zich weliswaar ott de Gymnasia en het Middelbaar Onderwijs, omdat dit deel daar in het bijzonder aan gewijd is, maar dat sluit niet uit dat ook de com missie een uitbreiding in hoofdlijnen tot het L. O. zou kunnen voorstaan. Zij spreekt trouwens al van andere scholen met korteren cursusduur. Het rapport verklaart, dat de scholen haar leerlingen de grondslagen onzer huidige maatschappelijke samenleving die nen te leeren begrijpen en waardeeren. Daartoe is noodig eenige kennis en begrip van de rechten van den mensch, van de ontwikkeling en beteekenis onzer staats inrichting en van de beteekenis der demo cratie. De Commissie zou een en ander willen samenvatten onder de benaming „maatschappijleer". Zij spreekt over de hooge geestelijke waarden, die de oorlog in het geding heeft gebracht: vrijheid meeningsuiting en van handelen binnen de perken die de wetten als product van gemeenschappelijk overleg stellen, een onafhankelijke rechtspraak die den mensch beschermt tegen willekeur, het recht om mee te beschikken over eigen lot, dat van zijn landgenooten en over de vruchten van eigen arbeid, enzoovoorts. Velen, die in onbewustheid leefden van het bezit dier hooge menschelijke waarden, werden zich door het verlies ervan in oorlogstijd plot seling bewust van de erfenis der vaderen. Die cultuurwaarden behooren tot de kejn eener democratische samenleving. Commissie acht het van de grootste be teekenis. dat de aanstaande staatsburgers dit leeren beseffen en een zoo juist en volledig mogelijk begrip van de grondsla. gen onzer samenleving verwerven. Zij oppert de mogelijkheid va"n twee be zwaren. Het eerste dat de democratische staatsvorm in de practijk niet steeds heeft voldaan en ook tot misstanden aanleiding gegeven weerlegt zij op denzelfden grond dien ik heb aangevoerd: dat ver keerde toepassing en uitwassen bij eer op zichzelf juist beginsel geen motief op leveren, om het beginsel zelf te verwer pen. Het tweede veronderstelde bezwaar is. dat het onderwijs niet „neutraal" zou zijn, als het genoemde cultuurwaarden in zijn opvoedende taak betrok. De Commis sie merkt op dat de Grondwet alleen eer biediging van ieders godsdienstige begrip pen eischt. dat een algemeen neutraliteits- voorschrift ook in andere wetten ontbreekt en dat zélfs als het aanwezig was het nog geen bezwaar tegen het onderwijs in maatschappijleer zou opleveren. Dit on derschrijf ik van harte. Overigens kan ik mij moeilijk voorstellen, dat het bezwaar in dezen tijd nog te berde zou worden ge bracht. Slapper en gezochter argument dan dit ware nauwelijks denkbaar. Een toepassing der democratie, die zooiets aan vaardde. zou iedere weerbaarheid voor goed prijsgeven. Van dergelijke zonder linge vervlakkingen, die uit de oude neu- traliteits-gedachte voortvloeiden, zijn wij hopelijk verlost. Na dc openingsceremonie van Don derdag zijn de vier ministers van Bui- tenlandsche Zaken Vrijdagmiddag be gonnen met de eigenlijke besprekingen over liet eerste punt van de agenda, het Italiaansche vredesverdrag. Voor zoo ver aan de gisteren behandelde details daarvan gewicht mag worden gehecht ten aanzien van het, geheele Italiaan sche probleem, kan gesproken worden van een vlotte start, die vertrouwen geeft voor de toekomst der Parijsche conferentie. Er werd op twee belangrijke princi- picelc punten overeenstemming bereikt: In de eerste plaats kwam men tot het besluit dat de wapenstilstandsvoorwaar den die aan Italië zijn opgelegd, moeten worden gewijzigd, en bovendien waren de vier ministers het eens over de nood zakelijkheid, een commissie van des kundigen te benoemen die zal nagaan at Italië aan herstelbetalingen zal kunnen prestceren. Dit beteekent dat Rusland niet on voorwaardelijk vasthoudt aan het aan vankelijk gefixeerde bedrag van 300 millioen gouddollar doch zich zal neer leggen bij de mogelijkheden, die de in middels reeds benoemde commissie zal aangeven. In wezen is deze overeen stemming een belangrijk compromis, dat een basis geeft voor verdere onder handelingen over de andere détails zoo als de koloniën, de kwestie Triëst en de vlootverdeeling. De volgorde, waarin de nadere pun ten der Italiaansche aangelegenheid zullen worden besproken, is nog niet gepubliceerd. Men vermoedt dat -heden de kwestie der Italiaansche grenzen en Triëst aan de beurt zullen komen. Verrassing voor Molotof. Ofschoon de Italiaansche kwestie of ficieel het eerste agendapunt vormde, was liet eigenlijk een andere aangele genheid, die in de vergadering van gis teren het eerst besproken werd: de dis cussies begonnen namelijk over de vraag of de Duitsche en Oostenrijksche vraagstukken al of niet op de agenda moeten worden geplaatst. Deze aange legenheid was reeds in de vergadering van Donderdag aan de orde gesteld, doch toen waren de besprekingen ge stuit op een exclamatie van Molotof, die bij het opperen van de mogelijkheid dat de status van Oostenrijk en de eventueele ontruiming van dat land door de geallieerde troepen op de agen da zou komen, uitriep: „Dat komt on verwacht! Ik moet tijd hebben om de consequenties van dit voorstel te over wegen!" Ook gisteren kwam men ten aanzien van dit laatste thema niet tot een be sluit ofschoon Molotof verklaarde geen bezwaar te hebben tegen behandeling der Duitsche kwestie. Een definitief besluit over het be sproken der Duitsche kwestie werd te gengehouden door Engeland; Bevin zeido namelijk dat hij daarover eerst overleg moest plegen met de kleine staten aan Duitschlands westelijke grens. Mandsjoerije op het tapijt? Er Ls een groote kans dat de Ameri- kaansclre en de Britsche ministers Mo lotof te Parijs nog zullen verzoeken, toelichting te geven op de antwoord nota van Rusland naar aanleiding van het verzoek om de door de Sovjettroe pen in Mandsjoerije inbeslaggenomen industrieele uitrustingen beschikbaar te stellen voor geallieerde herstelbetalin gen. Reuter zegt vernomen te hebben, dat het Russische antwoord negatief was en dat de Britsch-Amerikaansche verzoeken van de hand zijn gewezen. De departementen van Buitenlandsche Zaken zijn nog bezig -het Russische ant woord te bestudeeren, doch in verant woordelijke diplomatieke kringen te Washington acht met het zeer waar schijnlijk dat de inhoud aanleiding zal zijn voor een contact der ministers met Molotof. Ter herdenking van het uitwerpen van voedsel door Geallieerd».' vliegtuigen voor de bevolking van Westelijk Nederland zullen Maandag 29 April zeven Lancasters laag over het Koninklijk Paleis *Soestdijk vliegen,. Vervolgens zal boven het vlieg veld Soesterberg een der vliegtuigen af zwenken en, om om ongeveer twaalf uur 's middags, een bus afwerpen, bevattende een bouquet (van rozen, anjers en lelies oranje, rood, wit en blauw) voor de Koningin en een persoonlijke boodschap van den maarschalk der Royal Air Force, Lord Tedder. Hierna zullen de andere zes liegtuigen weer laag over het Koninklijk Paleis vliegen en vervolgens over Utrecht, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Alle leden der bemanning namen deel aan de operaties boven Noord-West-Euro pa gedurende den oorlog, en het meeren- deel van hen deed daadwerkelijk mede aan het afwerpen der voedselpaketten. Vluchtelingen naar Suriname? De Nederlandschc delegatie op de vluch telingen-conferentie der Vereenigde Na ties te Londen heeft aangekondigd, dat de Nederlandsche regeering de mogelijk heid overweegt, verscheidene duizenden vluchtelingenen of verplaatste personen in West-Indië op te nemen. Waarschijnlijk zal deze kwestie later een der subcomité's aan de orde wor den gesteld. Maximumprijzen verlaagd voor zeevisch Het bestuur van het Bedrijfschap voor Vlsscherljproducten heeft een verordening tot wi|-/.li;lng van de Pr(jzenverordenlng Zee visch 1946 vastgesteld, waarbij de maximum prijzen voor den reeder en de groothandels marge met 25 pet. zijn verlaagd. De klein- handelsmarge ls geiyk gebleven, waardoor de consumentenprijzen met ongeveer 20 pet. zijn gedaald Alleen de prijzen voor makreel, schar, wijting en Zwarte peen bleven onge wijzigd. daar deze reeds zeer laag zfjn. De nieuwe verkoopprijzen voor den gr< handel gelden per kg. netto, franco plaats van bestemming, lncl. kosten van tn portverzekerlng en lncl. verpakking. Indien door groot- of kleinhandelaren zeevisch wordt gekocht beneden de maxi mumprijzen, mogen z\j bij verkoop daarvan niet meer aan hun afnemers ln rekening brengen dan hun Inkoopsprijs, vermeerderd met de maximum groot- resp. kleinhandels- marge. zooals in de verordening is aange geven. Dit beteekent. dat de vlsch ln deze gevallen beneden den vastgestelden maxi mumprijs aan den consument verkocht dient te worden. Ons staatsbestel met onze parlementaire democratie, die binnen drie weken haar gezag geheel herwinnen zal, moet zich sterker maken dan ooit tevoren. Het is onze plicht dat met alle middelen te be vorderen. R. P- Het woord is aan. Maurice Maeterlinck: Men moet aan een plicht, die men vervullen wil, iets ten offer weten te brengen. Steeds meer autobanden in Amerika De president van de Firestone Tire and Rubber Export Company uit Akron (Ohio) heeft te Amsterdam tijdens een persconfe rentie eenige bijzonderheden verteld over de Amerikaansche productie van auto banden. Op 1 Januari hebben de Ver Staten den verkoop van banden vrijgegeven Steec:-- meer komen er dagelijks op de markt, zoodat er spoedig geëxporteerd zullen kunnen worden naar Nederland, Indien ons land dau.toe althans deviezen beschikbaar heeft. Sleoi.'- aan de grooterc maten voor vrachtwagens en opleggers bestaat zoo nu en dan nog eeyi tekort. De export staat onder controle der regeering. die leder land een bepaald quan tum toewijst. De banden voor personenwa gens en de binnenbanden worden vervaar digd uit synthetische rubber, dat nog steeds veel goedkooper ls dan het natuuriyke pro duct. Voorjaar Wie nu zijn neus naar buiten steekt ruikt overal het voorjaar en aan de jonge boomen breekt elk knopje open, hoorbaar. Een jaar geleden snoven wij in plaats van lente kruitdamp, terwijl uit bosch en veid en het dof rommelend geluid kwam. Veel booze vogels vlogen hoog de lucht zoo. zwart als roet dooi en lieten in een wijden boog ginds over land een bloedspoor. Voorbij het venster scheert een mceuwv De meid wuift mol haar droogdoek en met een blijden lenteschreeuw verschiet hij uit haar ooghoek Wie nu zijn neus naar buiten steekt ruikt overal het voorjaar en aan de jonge boomen breekt elk knopje open, hoorbaar. P. H. Prinses Juliana heeft de eerste kraamvrouwenkliniek van liet Nederlandse!»© Iloode Kruis aan de Heuvellaan te Hilversum officieel geopend. Re PrliiMN» onderhield zlcli gemImen tijd met de verpleegden en bood eenige van haar bloemen aan. (p) In een korte vergadering die nauwelijks twintig minuten in beslag nam, heeft de Veiligheidsraad kennis genomen van de Australische motie tot instelling van een onderzoekcommissie voor Spanje, waar van de definitieve formuleering door den Australischen afgevaardigde werd voor gelezen. Dit voorstel oppert het plan, een commissie van vijf personen in te stellen, te kiezen uit den raad, die een onderzoek moet instellen naar de in den raad afge legde verklaringen over Spanje en nadere verklaringen en documenten in ontvangst moet nemen, teneinde vast te stellen of de Spaansche situatie tot internationale wrijvingen heeft geleid en of zij een ge vaar voor vrede en veiligheid vormt. Zij moet rapport daarover aan den raad uit brengen en adviseeren tot bepaalde maat regelen die de Vereenigde Volken kun nen nemen. Over dit Australische voorstel zal ln de vergadering van a.s. Maandag worden ge stemd. Intusschen zal de raad op Zater dagavond nogmaals vergaderen, doch waarschijnlijk zal op deze bijeenkomst de Spaansche kwestie niet worden aange roerd. Slachlvee uit Denemarken De eerste hoeveelheden Deonsch slacht vee z(Jn ln ons land aangekomen. Op 22 April arriveerde een trein uit Denemarken met ongeveer 600 stuks en op 24 April liep de ..Orestes" de haven van Amsterdam bin nen met ongeveer 700 Dcensche runderen aan boord. Deze dieren maken deel uit van het door de regeering In Dcnemnrken aan gekochte slachtvee tot een hoeveelheid van 1000 ton geslacht gewicht. Dit vlecsch komt geheel ten goede aan onze blnncnlandsche vleeschvoorzlenlng. Binnenkort kunnen de resteerende hoeveelheden verwacht worden. Als gevolg van een tusschen de dagbla den getroffen regeling, ter verzekering van een billijke papiervcrdeeling. ver schijnt ons blad, uit hoofde van zijn for maat, heden ln een omvang van 8 pagina's.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1