Een blik in de wereM van morgen
Het ontwerp van den heer Oddens
mm
Een halve eeuw geleden
Avonturen van
•N3dODSOia
Zaterdag 18 Mel 1946
IJ
VJ
Amerikanen spelen
„Hollandje"
IIcl voorlooplgc ontwerp geschetst. Iilft e
uit de treinen op het platform brengen,
Er heeft een week geleden in ons
blad een bericht gestaan, waarin
men lezen kon dat een inwoner van
onze stad een ontwerp heeft ge
maakt voor vliegplemen boven
spoorwegstations. Velen moge dit
fantastisch hebben geleken. De
heer G. Oddens, een jong en voor
uitstrevend bouwkundige, ziet
echter ver over de puinhoopen van
het verleden en den dikwijls provi-
sorischen wederopbouw van thans
heen. Voor zijn geestesoog sche
mert iets van een toekomstige
wereld van beton, staal en glas,
waar alles in het groot gaat, af
standen een herinnering zijn ge
worden en tijd het kostbaarste
foed des menscnen is. Deze bouw-
undige is een idealist, die als
jongen nacht en dag opofferde voor
het zoeken naar een perpetuum
mobile, de eeuwigdurende bewe
ging. Toen hij de onmogelijkheid
hiervan tenslotte inzag, besteedde
hij zijn energie aan reëeler zaken
en thans kopit hij met zijn plannen
beslagen ten ijs. Typeerend voor
dezen onvermoeiden zoeker naar
het nieuwe is de spreuk, die zijn
werkkamer siert: Niets is onmo
gelijk voor den man, die lang en
krachtig genoeg wil.
Toen de heer Oddens in 1938 op ze
keren dag het Centraal Station in
Amsterdam betrad, kreeg hij plotseling
een idee. Thuis gekomen, zette hij
eenige lijnen op papier en verdiepte
zich in berekeningen. Later deed hij in
Amsterdam opmetingen en zoo groeide
het idee geleidelijk uit tot een plan:
station en vliegveld te combineeren,
waardoor een belangrijk en zich over
de geheele wereld in steeds sterkere
mate opdringend afstandsprobleem
zou worden opgelost. De maatschappij,
die deze verkeerscoördinatie zou be-
heerschcn, zou daarmee een snelheids
monopolie bezitten, waartegen geen
concurrentie mogelijk zou zijn. Lucht-
busren, plaats biedende aan 20 tot 25
passagiers, zijn het vervoermiddel waar
mee de voortdurende dienst tusschen
de groote internationale vlieghavens
en de drukke spoorwegstations zou
kunnen worden onderhouden. Ook voor
het vervoer van post zijn er groote
perspectieven.
De oorlog belette den ontwerper ver
deren voortgang. Thans is hij zoover,
dat hij zekerheid heeft dat zijn plan
zoowel constructief als luchtvaarttech
nisch uitvoerbaar is. Zooals wij reeds
meldden, zal het in October van dit
jaar op een internationale tentoonstel
ling in Engeland worden getoond, ver
moedelijk als maquette. Dan hoopt de
heer Oddens ook contact met Amerika
nen te krijgen en wat kan vruchtbaarder
zijn voor aen verderen ontvvikkelings-
Sang van een zoo Amerikaanrch idee?
'a Engeland komt in November waar
schijnlijk Parijs aan de beurt.
„Is ei' geen gevaar, dat een ander met
uw project strijken gaat en het ten uit
voer brengt?" vroegen wij.
„Neen, want voor de verwezenlijking
van mijn plan heb ik een geheel nieuwe
constructie op het gebied van gewapend
beton uitgevonden, die niet alleen op
zijn minst even doeltreffend, maar ook
veel voordeeliger is dan welke reeds
bestaande constructie ook. Deze nieuwe
constructie is tot op den huidigon dag
nog niet toegepast en U zult het mij
niet kwalijk nemen, als ik u daar geen
bijzonderheden over vertel."
„Bestaat er een kans, dat Nederland
de primeur krijgt?"
Het stadje Holland in Michigan zal
Woensdag als tegenhanger van het Euro-
peesche Holland een tulpenfestijn vieren
meldt Un. Press. Dit feest duurt vier
dagen, maar dit jaar zijn er jammer ge
noeg niet zooveel tulpen als de vorige
jaren Het tulpenseizoen van Holland be
gon in 1927, doordat de onderwijzers het
initiatief namen tot het verfraaien van
het stadje. De bollen werden uit Neder
land geïmporteerd en met het bloemen-
feest herleefden ook Nederlandsche ge
bruiken en kleederdrachten, zooals het
dragen van oud-Hollandsche costuums.
Het feest begint met de ceremonie van het
straatschrobben. De burgemeester en de
wethouders gaan vervolgens in hun ambts-
kleeding er op uit om dit werk te inspec-
teeren. Vervolgens kondigt de stadsom
roeper aan, dat de stad gereed is om be
zoekers te ontvangen. Dan volgen vier
dagen van uitgelaten vroolijkheid, afge
wisseld met volksdansen in de straten van
het stadje.
Een van de merkwaardigste beziens
waardigheden is steeds het Netherlands
museum geweest, dat nu als een centrum
van Nederlandsche cultuur in de Vcreenig-
de Staten wordt beschouwd. Dit museum
heeft een oorspronkelijke Volendammer-
keuken, een Zeeuwsche kamer en bevat
voorts o.m. een Nederlandsche stad in
■oltrap moeten passagiers en goederen miniatuur, compleet met vaarten, molens.
y.ij liiiea recta de lucht i
„Dat hangt er maar van af, of men
hel hier aandurft. Het zou inderdaad
een belangrijke vooruitgang zijn, als de
stations van een aantal groote steden,
bijv. Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag tevens als vliegveld dienst zou
den doen. Het vraagstuk van de bodem
gesteldheid speelt echter ook een rol
en dan denk ik bij de mogelijkheid
van een snelle verwezenlijking het eerst
aan de commissies, die met het onder
zoek worden belast. Daar gaan jaren
mee heen en intusschen.
„Intusschen heelt misschien een on
dernemende Amerikaan zich er op ge
worpen en verdwijnt het plan over de
grenzen. Tja, mijnheer Oddens, zoo is
het meer gegaan in de geschiedenis. We
zijn benieuwd hoe het uw geesteskind
op zijn buitenlandsche reizen zal ver
gaan!"
K.L.M. naar de Kaap
en Z.-Amerika
Er bestaan bij de K. L. M. plannen om
een geregelde luchtlijn naar Kaapstad te
openen, die zich nog in het eerste*stadium
van voorbereiding bevinden. In geen geval
lean echter verwacht worden, dat de ge
regelde lijndienst dit jaar nog tot stand
komt. Wel hoopt de K.L.M. binnen afzien-
baren tijd enkele proefvluchten op dit tra
ject te maken, waartoe thans reeds be
sprekingen worden gevoerd. Volgende
huizen, menschen en dieren. Het is het
werk van Nederlandsche ambachtslieden
Vacantiehuis van Volksherstel
1 Juni zal door „Volksherstel" te Haar
lem een vacantiehuis te Bloeinendaal ge
opend worden Dezen zomer zullen 360
moeders uit Haarlem daar een welver
diende rust genieten.
Prijzencontroledienst spoort
millioenen op
Sedert de bevrijding tot eind April 19-16
heeft de prijzencontrole de door handel en
industrie te veel genoten winst becijferd op
bijna 8 millioen gulden Het aantal proces
sen-verbaal dat uit dien hoofde sedert 1
December 1945 werd opgemaakt, schommelde
van 100 tot 150 per dag. Uit de processen-ver
baal in December, Januari en Februari Is
een bedrag aan teveel berekende winst van
2 millioen gulden voor den dag gekomen, die
in Maart leverden ruim 2 millioen gulden op,
en die in April meer dan 3.5 millioen gulden.
Het laat zich aanzien dat de onlangs gereor
ganiseerde prijzencontrole de komende
maanden een steeds grooter aantal over
winst-makende zaken zal opsporen. De ver
bruiker begint meer en meer te beseffen,
dat hij in tallooze gevallen meer betaalt dan
noodig Is, zoodat het aantal klachten zien-
deroogen toeneemt Van bijna 1500 klachten
in Januari steeg het tot ruim 2150 in Fe
bruari, 2130 in Maart en 2200 in April. Deze
klachten zijn niet tevergeefsch. Zij betee-
kenden dikwijls waardevol materiaal voor
n voieenue verdere opsporing en dienen daardoor het
aWemeen belang. Er komen dan ook heel
maand zal in opdracht van de Belgische w|{ meer dachten binnen dan het bedri.ifs-
Luchtvaartmaatschappij „Sabena" een z.g. leven zjCh, blijkens de hierboven genoemde
chartervlucht worden uitgevoerd naar de overwinstbedragen realiseert, vele overtre-
Belgische Congo. De datum van vertrek ders worden dank zijn deze medewerking
is nog niet vastgesteld. Het einddoel van
deze vlucht zal Leopoldsville zijn.
Ook de dienst op Zuid-Amerika vormt
nog steeds een onderwerp der besprekin
gen en deze hebben thans een gevorderd
stadium bereikt. Vermoedelijk zullen nog
dit jaar op dit traject enkele proefvluch
ten worden ondernomen. Omtrent de in
stelling van den geregelden dienst staat
nog niets vast.
DISTRIBUTIENIEUWS
Twee liter petroleum.
Van 19 Mei tot en met 15 Juni a.s.
wordt op de bonnen 281 en 782 der
bonkaarten K 606, 2 liter petroleum
beschikbaar gesteld. Vanwege de be
voorrading van den handel is het mo
gelijk dat de petroleum niet overal on
middellijk verkrijgbaar is. Voorinleye-
ring der bonnen is evenwel niet
toegestaan.
Importsigaretten op T 3d en X 35.
Zij, die op de bonnen T 35 en X 35
nog geen importsigaretten hebben kun
nen koopen, kunnen deze bonnen op
Maandag 20 of Dinsdag 21 Mei a.s. bij
een detaillist in tabaksartikelen inle
veren tegen ontvangstbewijs. Zoodra
de detaillist op deze bonnen is_ bevoor
raad zal de aflevering der sigaretten
plaats hebben.
AGENDA -
Stadsschouwburg: Lysistrata 1945. 20 uur.
Gom Concertgebouw: Loop naar den duivel.
20 uur lieg Un hof kapel: Mahler-herdenking.
20 uur. Itembrandt: Nachtrevue Haarl l'oll-
tie, 24 uur. Cinema Palace: Nachtvoorstelling
Pastor Hall. 24 uur. Itembrandt. Festival. Pa
lace: Pastor Hall (18 J I.uxor: Macao (10 J.)
Deze drie 14. 16.15. 19 en 21.15 uur. Frans
Hals: /.et 'm op George (a. 1.) 14, 16.30 19
en 21.15 uur.
ZONDAG 19 MEI
Stadsschouwburg: Tnrtuffe. 20 uur. Gem.
Concertgebouw en Iiloscopen nis Zaterdag
MAANDAG 20 MEI
Stadsschouwburg: Ludamus: Het Chlnec-
schc Landhuis, 20 uur. Uloscopen: uls Zater
dag.
Haarlem scal»ië»-vrij
I-jen kleine SO.OOO Haarlemmers
zijn behandeld.
Scabiës is een mooi-klinke>n.# woord
voor een leelijken huiduitslag (schurft),
die wij als een erfenis van de oorlogs
jaren hebben gekregen. Het aantal lij
ders daaraan was zoó groot, dat alleen
een breed-opgezette bestrijding kon hel
pen. Hoe de organisatie daarvoor dooi
den Geneeskundigen Dienst werd ge
maakt, hebben wij indertijd uitvoerig
beschreven.
Gelukkig kunnen wij nu zeggen dat
Haarlem thans practisch scabiës-vrij is.
Er zijn een kleine 30.000 personen be
handeld. Het aantal behandelingen is
evenwel niet veel onder de 100.000 ge
weest. want zeer velen moesten twee
keer terug komen, omdat, vooral in
den eersten tijd. niet de meest-gesehik-
te middelen in voldoende hoeveelheid
aanwezig waren. Een klein aantal per
sonen moet nu nog aan de beurt komen,
maar zeer binnenkort wordt de bestrij
ding via den Geneeskundigen Dienst
stop gezet. Komt or dan nog een spora
disch geval voor, dan kan dit door de
huisartsen behandeld worden.
Te Haarlem werden ook bewoners
der omgeving behandeld. Dat waren er
ongeveer 3000.
Haarlem heeft zich voor de scabies-
bestrijding natuurlijk groote uitgaven
moeten getroosten. De kosten 'oeloopen
ongeveer een ton. Er is reden om aan
te nemen, dat het rijk die uitgaven ge
heel, of althans voor een groot gedeelte,
voor zijn rekening zal nemen.
ORGELBESPELING
Er wordt een orgelbespeling gegeven in de
Groote of St Bavo-Kerk te Haarlem op Dins
dag 21 Mei 1946 "s avonds van 8—9 uur door
George Robert.
Het programma luidt: 1 Voluntary on Un.
lOOtli Psalm tune, Henry Purcell (U.j8—1695).
2Concert F gr V. G. F. Handel (1685-1751»
Adagio .Allegro (cuckoo and nightingale),
Allegretto con moto. Fuga (Allegro moderato).
3. Elevazlone D. /..poli (1675-1720). 4. Sonate
ii (gec 1937), P. Hindemlth. Lebhaft, Runt.,
bcwegt, Fuga. 5. Tweede Choral, H. Andries-
sen geb. 1892
Repatrieering
Het motorschip „Sloterdljk" met repa-
treerenden uit Ned. Irullè aan boord Is bedle
te Hoek van Holland gearriveerd. De debar-
keeting ls heden nog begonnen.
Verkorting arbeidstijd chauffeurs
De werknemers, werkzaam in het automo
bielbedrijf waren door den Centralcn Bond
van Transportarbeiders opgeroepen in een
vergadering, waarin de heer A. Mars een
overzicht gaf van den stand der actie om to
komen tot een definitieve regeling van loon
on andere arbeidsvoorwaarden. Spreker deel
de mede dat er vele vorderingen moesten
worden Ingediend, omdat verschillende on
dernemers de regeling niet nakwamen.
In het bijzonder ls nu een actie Ingezet om
den arbeidstijd na 48 uur te doen eindigen.
Spreker betreurde het dat vanwege de auto
riteiten geen toezicht wordt utigeoefcnd,
waardoor nog arbeidstijden van 60 tot 70 uur
voorkomen.
Voorts ls de actie Ingezet voor 12 dagen
vacantie, pensioenregeling en naleving van
de bepalingen omtrent feestdagen, enz
Uit de vergadering werden verschillende
klachten geuit omtrent den veel te langen
arbeidstijd en het bestuur deed toezegging
hierop de noodlge aandacht te zullen vestigen.
Merkwaardige gebeurtenissen in Haarlem van 1896
Wie In de Kroniek van Haarlem bladert,
ontdekt merkwaardige dingen die een ver
gelijking mogelijk maken tusschen heden
en verleden.
Onder de gebeurtenissen van 1896 vinden
wij de volgende:
26 Februari. Haarlem koopt terreinen
in de duinen voor de stichting van een
eigen waterleiding Tot heden hadden de
Haarlemmers van het water van de Am-
sterdamsche waterleiding geprofiteerd.
4 April. Er wordt een groot bloemen
corso gehouden ter eere van de opening
van het Brongebouw en van de Drinkhal.
Een maand geleden is dit gouden jubtlé
onopgemerkt voorbijgegaan.
De badgasten die Haarlem door optimis
ten waren toegezegd, zijn nooit gekomen.
Het Brongebouw met de Drinkhal zijn,
na een smartelijk kwijnen, gesloopt. De
IA N
132 Zijn armen opgeheven schreed hij
bedachtzaam nader onder het mom
pelen van allerlei onbegrijpelijke woor
den. Hij liep Wag en Warrel voorbij,
merkte ze niet eens en verdween xn een
kanier aan het andere einde van de
gang. Wat een geheimzinnige slaap,
wandelaar" fluisterde Wag. Maar War
rel beduidde zijn metgezel stil te zijn
en trok hem voorzichtig mee in de rxen-
ting van de kamer, waar de toovenaar
zoojuist uitgekomen was. De deur zat
gelukkig niet op slot, dus stonden ze in
een oogenblik in het heldere lichtdat
door vier hooge ramen naar binnen
stroomde. Een reusachtige ketel stond
op een vuur, dat in de open haard
brandde, en dikke dampwolken dreven
door den schoorsteen en in het vertrek.
.jZou die man met die jurk aan soms
met de Ahasflia bezig zijn, Warm.
vroeg Wag, terwijl hij boven den kt UI
rook. „Het ruikt anders met erg naar
muggen of vliegen, als je rntj vraagt,
zei Warrel, die er ook bijgekomen was.
„Piéiépkraakte voor de tweede
maal een deur.
Haarlemmers waren een illusie armer
geworden!
3 Juni. Op het terrein van de Phoenix
aan de Parklaan werd een toestel in ge
bruik genomen tot verstikking van hon
den. Over eenige weken is het dus juist
50 jaar geleden, dat op die wijze hot eer
ste slachtoffer op die manier pijnloos werd
afgemaakt.
20 Juni. Feestelijke inwijding van de
stoomtram Haarlem—Beverwijk (Alkmaar)
Lang heeft het locomotiefje (de volksmond
noemde het een koffiemolen!) zijn wagens
met veel moeite tegen de Kennemerbrug
op getrokken Snel reed het ding in het
algemeen niet. Bovendien moest op ge
vaarlijke plaatsen de stoker voor de loco
motief uitloopen, opdat men zekerheid had
dat niet te veel vaart genomen werd!
27 Juli. Op dé groote JaarliJksche
paardenmarkt waren 697 paarden aange
voerd en 9 veulens. De prijzen varieerden,
van f 60 tot 800 Toen was het paard
nog in eere en verheugde Haarlem zich
in het bezit van een bloeiend marktleven.
20 Augustus. De heer H J Geyl J.Czn
neemt voor 38.987 aan den bouw van
een nieuwe school op het Leidschepleln.
Dit was een school met 12 lokalen Nu
betaalt men meer dan het dubbele voor
een 6-klassige school!
6 October. Bij een verkiezing voor
een lid der Tweede Kamer werd In Haar
lem (onze stad vaardigde toen één lid naar
de volksvertegenwoordiging af) ge
kozen Jhr A. G. R et haan Macaré met 959
van de 1441 uitgebrachte geldige stem
men. Nu moet een eandldaat ongeveer
48.000 stemmen op zich vereenigen om
aanspraak te maken op een Kamerzetell
22 October. De raad bespreekt voor
stellen tot verlenging der concessie aan
de Imperial Continental Gas-Assoclation,
de Engelsche maatschappij, die hier een
gasfabriek exploiteerde Kort daarop
Sprak de raad zich evenwel uit voor de
stichting van een gemeentcliike fabriek.
28 October. De raad behandelde un
één dag!) de begrooting v0or l897. Nu
gaan wij in Juli de begrooting behandelen
van het loopendc jaar! Dit is weliswaar
een gevolg van de oorlogsjaren, maar
toch was het ook vóór den oorlog al
geworden de begrooting te besprekerals
van het Jaar al een of meer maanden
verstreken waren.
