rjrrz"™03 P-j nrrr 1 prns TJcrrinlCfo
■l JKj
De Perzische bom gebarsten
Nieuwe Regeering
Zal Nederland
graansurplus afstaan?
Amerika
c„ Soendaplein 37, Haarlem J, V^i JL 1 V_* 1 1 1 O J—VJL V.X Ï^J X\JL VX 4-
TSSld5437 Ken"emerl80"1M' Poslgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom M Redacl|0 1060„ Dlr..H00fdrcd. 15054
'elf maanden de voorloopigc regeering
van Nederland hebben gevormd, hebben
onmiddellijk na de verkiezingen hun por
tefeuilles ter beschikking van H.M. de
Koningin gesteld. De Koningin heeft dit
in overweging genomen en de regeering
verzocht, inmiddels al datgene te blijven
verrichten wat zij in het landsbelang
noodig achten. Dit is'een, vorm, die tot
het staatkundig gebruik behoort. Er is
dus nu een démissionnaire, dat wil zeg
gen: in staat van ontslag verkeerende
regeering. Ofschoon de bewoordingen
van de Koningin geen beperking op haar
normale bevoegdheden toepassen zal de
practijk wel uitmaken, dat zij zich verder
bepaalt tot de afdoening van loopende za
ken. Men pleegt geen nieuwe dingen te
ondernemen als men démissionncfir is,
ook al omdat men niet weet of de vol
gende regeering ze zal overnemen.
Ook als die nieuwe regeering mocht
steunen op een samenwerking van de R.K.
Volkspartij en de Partij van den Arbeid,
die resp. 32 en 29 zetels hebben behaald
en dus met 61 zetels in de Tweede Kamer
van 100 leden een sterke meerderheid zou
den vormen, zouden ongetwijfeld vele
van de huidige ministers niet op hun
posten terugkeeren. De aftredende regee
ring telt 7 leden van de Partij van den
Arbeid, 3 Katholieken en 5 die tot andere
partijen behooren of geen uitgesproken
politieke richting hebben. Het is niet
zeker dat dit vijftal geheel verdwijnen
zou bij de samenstelling van een
„Roomsch-roode" regeering en zelfs waar
schijnlijk dat een van hen, de minister
zonder portefeuille mr. E. N. van Klef-
fens, wegens zijn bijzondere kennis van
internationale zaken in iedere combinatie
gehandhaafd zou worden. Maar de meesten
zouden wel heengaan. Van de zeven leden
van de Partij van den Arbeid en de drie
Katholieken zouden er ook een aantal
verdwijnen, omdat samenwerking van de
twee partijen tot een gelijke verdeeling
van de voornaamste ministerposten zou
nopen, die thans niet bestaat. In de
démissionnaire regeering bezet de Partij
van den Arbeid de meeste belangrijke
posten. De Katholieken hebben er maar
twee, n.l. Binnenlandsche Zaken en
Justitie en het is niet te verwachten
dat de huidige minister van Justitie, mr.
Kolfschoten, van een nieuwe regeering
deel zal uitmaken.
Overigens staat het nog geenszins vast
dat de komende nieuwe regoering op een
samenwerking van de Katholieken en de
Partij van den Arbeid zal steunen en dus
uit vertegenwoordigers van deze twee
grootste fracties in de nieuwe Kamer zijn
samengesteld.
De eerste vraag die zich voordoet is:
wie zal door H.M. de Koningin met de
opdracht tot vorming van een nieuw ka
binet belast worden? Het ligt voor de
hand dat de formateur een R.K. zal zijn.
In elk geval komt de R.K. partij het
eerst voor de opdracht in aanmerking,
omdat zij de grootste fractie vormt. Men
moet de aanwijzing van den formateur
evenwel niet vandaag of morgen verwach
ten, want volgens staatkundig gebruik
zal de Koningin eerst alle partijleiders
raadplegen en ook met andere adviseurs,
de Kamervoorzitters en den vice-presi
dent van den Raad van State, te rade
gaan. Nadat verleden jaar twee forma
teurs zijn opgetreden kan men de moge
lijkheid niet als uitgesloten beschouwen,
dat dit als gevolg van het overleg op
nieuw gebeuren zou, ofschoon wellicht
bezwaren zouden bestaan om een dubbel
formateurschap op deze wijze den schijn
van een nieuw staatkundig gebruik te
geven. Maar het schijnt denkbaar.
Samenwerking met de Partij van den
Arbeid is evenwel niet de eenige moge
lijkheid, die zich voor de R.K. Volkspartij
voordoet. Zij kan ook andere kanten uit
zij „zit op de wip", zooals dat vanouds
in de politieke taal pleegt te heeten. Her
leving van de oude coalitie van rechts is
in theorie mogelijk, maar niet waarschijn
lijk. Een nationale regecring, of juister
gezegd: regeering op breede basis, waar
van mot de Partij van den Arbeid ook de
A.R., de C.H. en de Partij van de Vrijheid
deel zouden uitmaken, is niet ondenk
baar. al lijkt zij na de hevige disputen
in den verkiezingsstrijd moeilijk aan
nemelijk. Op sommige punten van geschil
staat men in do practijk der huidige
politieke mogelijkheden lang niet zoover
van elkaar, als dat in dien strijd leek.
Het staat evenwel te bezien of dit toch
niet tot een vervlakking zou leiden, zoo
als wij die voor den oorlog gekend heb
ben en die teveel initiatief zou remmen,
zoodat het landsbelang er niet mee ge
diend zou zijn. De formateur zou zeker
voor een moeilijke taak komen te staan
als hij een program van samenwerking
moest voorstellen, voor al deze groepen
aanvaardbaar.
Een Roomsch-roode regeering zou der
halve ook nu nog het waarschijnlijkst
lijken. Het 6taat ook daarbij vast. dat het
ministerpresidentschap van prof. Scher-
merhorn ten einde is. Welke Katholiek
zou hem opvolgen? De Maasbode (R.K.)
heeft in een hoofdartikel vragenderwijs
de namen Steenberghe, Beel, Deckers.
Romme en van Maarseveen genoemd. Den
laatstgenoemde, die geen ministericele
ervaring heeft, kan men zich niet licht
als formateur voorstellen. Dat valt even
min gemakkelijk ten aanzien van minis
ter Beel en van den oud-minister Deckers,
Regeeringstroepen vallen Azerbeidsjan aan
Zondagavond heeft de radio-omroep
van Tcbriz, de hoofdstad van de Perzi
sche provincie Azerbeidsjan, medege
deeld dat troepen van de centrale re
gecring te Teheran begonnen zijn met
aanvallen op Azcrbeidsjaansch gebied.
De aanvallen werden ingezet van het
Zuid-westen uit, uit de streek der Koer
den rondom het meer van Oermia. In
Tebriz is een militaire regeering ge
vormd, die den staat van beleg heeft
afgekondigd. Na elf uur des avonds mag
niemand zich meer op straat bevinden.
Overtreders van dit verbod worden
neergeschoten.
Na het mislukken van de besprekin
gen tusschen de autoriteiten van Tehe
ran en den leider der Azerbeidsjaan-
sche autonomisten hebben beide par
tijen in radio-redevoeringen herhaalde
lijk met nadruk hun voornemen tot het
gebruiken van geweld tot uitdrukking
gebracht, zoodat de thans aan den gang
ziinde ontwikkeling verwacht kon wor
den, ofschoon kortgeleden in Teheran
nog de hoop levendig bleek te zijn dat
de afgebroken onderhandelingen zou
den worden hervat.
De regeeringstroepen van Teheran
waren reeds weken geleden geconcen
treerd langs de geheele grens van Azer
beidsjan, van de Kaspisohe Zee tot
Irak. Dit leger kan volgens deskundi
gen echter slechts ten hoogste 10.000
man sterk zijn, daar het elders de han
den vol heeft met het in bedwang hou
den van opstandige Koerdenstammen
en bandietenbenden.
Azerbeidsjan is de dichtst bevolkte
provincie van Perzië en kan waarschijn
lijk een veel grootere strijdmacht in
het veld brengen, die klaarblijkelijk
beschikt over zeer moderne bewape
ning en goede instructeurs, beide vol
gens de berichten van den laatsten tijd
geleverd door Sovjet-Rusland.
De Veiligheidsraad.
Heden, 20 Mei, verstrijkt de termijn
binnen welke de Teheraansche regee
ring aan den Veiligheidsraad rapport
zou uitbrengen over de vorderingen en
eventueele voltooiing der ontruiming
van Azerbeidsjan door Russische troe
pen.
Ghavam es Sultaneh heeft Zaterdag
aan Trygve Lie, den secretaris-generaal
van de UNO, medegedeeld dat hij niet
in staat zal zijn deze termijn in aclit te
nemen, daar liij nog niets over deze
aangelegenheid kon rapporteeren. Ilii
voegde er bij dat de Perzische regee
ring „zoo spoedig zij daartoe in de ge
legenheid zou zijn", het gevraagde rap
port aan den Veiligheidsraad zou over
handigen.
Zondagavond werd te New-York aan
Reuter medegedeeld, dat de Perzische
kwestie in de zitting van Woensdag
middag op de agenda zal voorkomen.
4,.. k
Het woord is aan.
De Amerlkaansche minister van Land
bouw, Anderson, zelde volgens ün. Press,
voor de landbouwcommlsslc van het Huls
van Afgevaardigden, dat met de Nederland-
sche regeering onderhandelingen geopend
worden over het afstaan van veertigduizend
tot zestigduizend ton graan, waarbij de Ver-
eenigde Staten de garantie geven, dat met
de terugbetaling omstreeks 1 Juli zal wor
den begonnen. HIJ voegde er aan toe, dat
Nederland op het oogenblik een surplus
heeft, doch dat ln Juli en Augustus een
tekort verwacht wordt. De Vereenlgde Staten
zullen pogen een overeenkomstige schikking
met Engeland te treffen.
DR. II. M. HIRSCHFELD
Aan dr. H. M. Hlrschfeld, secr. gen. van
de voormalige departementen van handel,
nijverheid en scheepvaart en van landbouw
en vlsscherlj, ls eervol ontslag verleend met
toekenning van wachtgeld.
Dr. A. M. Meerloo:
Onder cultuurmenschen kan
zwijgen evenveel alarm ver-
wekken als tegenspreken.
voor ontzaglijke
interne crisis
Do bra nilbl useli - wedstrijd, die Zaterdagmiddag in Bloelnendaal gehouden werd
door ile brandweerploegen van Haarlem, Blocmondaal, Zandvoort, Beverwijk en
Velsen en de bedrijfsbrandweer van de fa. Joh. Enschedé luid een sjKirtlef verloop.
Verschillende gemeentelijke autoriteiten waren hierbij aanwezig. IHi Vrijwillige
ülociiiciulaalschc Brandweer werd winnaar en zal aan de districts wedstrijden In
/.lunulain mogen deelnemen. Haarlem bezette de vierde plaats.
die pas zijn Kamerlidmaatschap heeft
neergelegd Prof. Romme's naam is in den
laatsten tijd het meest genoemd als die
van den waarschijnlijken Katholieken
aanvoerder. In de R K. Volkspartij teeke
nen zich evenwel duidelijk een rechter-
en een linkervleugel af. Of de eerste, ge
zien den uitslag der verkiezingen en het
door de Partij van den Arbeid geleden
verlies, veel neiging zal toonen tot sa
mengaan met deze partij op een sterk-
vooruitstrevend program is zeer de vraag.
Te hopen is dat komende onderhande
lingen niet zullen vastloopen en een lang
durige kabinetscrisis ontstaan. Dc voor
beelden van Frankrijk en België zijn niet
aanlokkelijk. Ook zonder die voorbeelden
is het duidelijk genoeg dat zulke „dead
lock" niet in het landsbelang zou zijn.
R. P.
Weer studenten-hulp
bij den oogst?
In de Amsterdamsche studentenwereld
wordt op het oogenblik weer een actie
gevoerd om hulp te verleenen bij het
binnen halen van den oogst.
De gemeente Termunten (Gr.) o.a., die
in den oorlog zwaar heeft geleden, heeft
aan deze hulp dringend behoefte in den
komenden zomer.
Kamerleden uit Haarlem
en omgeving
Onder de Vrijdag gekozen Tweede Ka
merleden zijn de volgende heeren uit
Haarlem en omstreken:
E. Kupers, te Bloemendaal (Partij van
den Arbeid).
Prof. mr. C. P. M. Romme te Overveen
(R. K. Volkspartij).
Th. S. J. Hooy te Haarlem (R. K. Volks
partij).
Dr. J. A. H. J. S. Bruins Slot te Aerden.
hout (Anti-Rev.).
Mr. G. Vonk te Haarlem (Partij van de
Vrijheid).
De Verkeersexamens
Heden is ln Haarlem weer een begin
maakt in het afnemen der z.g. Verkeers
examens. die als regel leder Jaar voor dc
jeugd worden georganiseerd. De wielrijders
waren het eerst aan de beurt. Zij moesten in
de stad het traject StationspleinKruisweg-*-
Kenaustraat—Kenaupark—Parklaan afleggen.
Op verschillende punten stonden controleurs
om na te gaan of er en in hoeverre er fou
ten tegen de verkeersregels werden gemaakt.
Naar men ons mededeelde zijn de resultaten
over het algemeen zeer goed te noemen Mo
ge hier dus een generatie van voorzichtige
weggebruikens uit groeienl
Een half uur voor dat de grootste
spoorwegstaking die de Verecniigdje
Staten ooit hebben gekend, zou uitbre
ken ondainks de maatregelen der regee
ring die de bedreigde spoorwegen Vrij
dag overnamen, werd bekend gemaakt
dat de staking vijf dagen was uitgesteld.
Het gaat hier om 25000 arbeiders wier
werkweigering het transportwezen in
de Vereenigde Staten zoodanig zou be
lemmeren, dat practisch de geheele aan-
en afvoer naar en van de havens zou
komen stil te liggen. Thans is de begin
datum dezer staking op a s. Donderdag
geprojecteerd. De mijnstaking, die vo
rige week voor een termijn van 14 da
gen werd opgeheven, kan ieder oogen
blik weer worden hervat, waarbij
400.000 arbeiders betrokken zijn. Itntus-
sohen beramen de zeelieden van de
koopvaardij een staking die in Juni zou
moeten uitbreken.
Dit sombere beeld wordt door de
New-York Times gekarakteriseerd als
de schaduw van een „interne crisis van
ontzaglijke afmetingen", die snel nader
bij komt en het Amerikaansohe econo
mische leven zoowel als dat van vele
andere landen bedreigt met algeheele
xeriamming.
In Zuid-Afrika hebben 200.000 arbei
der-s van de goudmijnen aangekondigd,
in staking te zullen gaan wanneer niet
aan hunne eischen van loonsverhooging
en sociale voorzieningen wordt voldaan.
Het Prinselijk Paar
in Zwitserland
Bij lichtbewolkten hemel Is hedenmor
gen te 10 uur 53 het Dakota-vliegtuig, met
Prins Bcrnhard zelf aan den stuurknuppel
en Prinses Juliana als passagiere, op het
vliegveld Cointrin bij Genève geland De
Prins en Prinses werden verwelkomd door
den Zwitscrschen minister van Buitenland-
sche Zaken, dr. Max Petitpierrc. Deze
heette in een korte toespraak namens de
regeering het Prinselijk Paar hartelijk
welkom.
Nadat de Prinses en de Prins zicli met
eenige autoriteiten hadden onderhouden,
begaf het gezelschap zich naar een met
bloemen versierde hangar, waar een. vcr-
versching werd gepresenteerd. Het Prinse
lijk Paar reed vervolgens, voorafgegaan
door Zwitscrsche militaire auto's, via:
Lausanne naar Bern.
Driejarig meisje i
hij ontploffing gedood
In den tuin van de familie B. te Lun-
teren heeft zich een tragisch ongeval af
gespeeld.
Dc heer des huizes was bezig met tuin-
vuil te verbranden. Hij begaf zich even.
naar binnen waar hij plotseling een
hevigen knal hoorde. Buiten trof h!, zijn
drie dochtertjes bij het vuur aan, allen
zwaar gewond. Zij werden naar het zie
kenhuis overgebracht, waar een driejarig
meisje al spoedig overleed. De andere
twee kinderen waren zeer ernstig gewond,
doch er is nog kans op behoud van hun
leven. Dc oorzaak der ontploffing *3
onbekend.
Militairen in de havens
In de'Amsterdamsche haven zijn mili
tairen aangekomen voor hel lossen van
schepen. Met de bewakingsstaak zijn poli
tic-apparaten belast.
Behalve de vrijwilligers hebben zicli
hedenmorgen een honderdtal vaste haven
arbeiders gemeld, mede waardoor het
werk in de haven vanochtend weder voor
twee-derde doorgang kon vinden
Wat dc arbeidsprestatie der vrijwilligers
betreft, deze wordt voldoende getypeerd
door het feit, dat studenten, die eind vo
rige week verschillende vischbooten los
ten, dit in opvallend korteren tijd deden,
dan waarin beroepswerkkrachten dit ple
gen te doen
Het aantal vrijwilligers, dat thans in do
Amsterdamsche haven werkzaam is, be
draagt ongeveer vierhonderd.
Met het oog op de staking in dfe Rot-
terdamsche haven zijn Zondagmiddag 500
marechaussees te Rotterdam gearriveerd,
gewapend met ongeveer 50 pantserwagens
en trucks, teneinde indien noodig dc orde
te kunnen handhaven. Er wordt vandaag
bovendien nog een groot contingent troe
pen verwacht. De manschappen zullen
het werk in dc haven voorzooyor noodig
overnemen. Intussehen is de situatie nog
weinig veranderd. De ln de haven aan
wezige schepen worden door vrijwilligers
gelost en geladen.