Haarlems Dagblad
Amerikaansche treinen rijden weer
Provinciale Staten
Dr. Beel formateur
J
r-i j
60c Jaargang No. 18339
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacu
Mnandne 27 Mol 10-16
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
Postgiro 273107.
Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
een nieuwe Tweede Kamer zul
len de kiezers Woensdag opnieuw ter
stembustijgen, ditmaal voor de verkie
zing van Provinciale Staten. Verkiezing
nummer drie, die van de gemeenteraden,
volgt in Juni.
De eerste maal werden wij met ons vijf
millioenen opgeroepen om honderd leden
der volksvertegenwoordiging aan te wij
zen. Ditmaal geldt onze taak een veel
grooter aantal benoemingen. Elf colleges
van Provinciale Staten moeten worden
gekozen. Hun ledentallen zijn voor elke
provincie afzonderlijk in de wet vastge
steld. Het hoogste is dat van de dichtst
bevolkte provincie (Zuidholland), name
lijk 85, het laagste dat van de schraalst
bevolkte (Drente), nl. 44. In onze provin
cie, Noordholland, die nummer twee in
bevolkingstotaal is, telt het college van
Provinciale Staten 77 leden. Het staat
aan het hoofd der provincie, ofschoon
dat niet uitdrukkelijk in de Grondwet is
vastgelegd. Wel staat daarin, dat aan het
hoofd van de gemeente de raad staat
(dus niet de burgemeester, maar de ge
meenteraad). Dat een dergelijke bepaling
bij Provinciale Staten ontbreekt wordt
eenvoudig verklaard door het feit, dat
ook zonder die bepaling al uit de wet
blijkt, dat de Staten aan het hoofd der
provincie staan. Titel en aanduiding van
de taak van den Commissaris der Ko
ningin bewijzen, dat hij het hoofd niet is.
Waarom ik op dit punt, dat u misschien
slechts een wettelijke finesse toeschijnt,
de aandacht vestig? Omdat het eigenlijk
van groot principiëel belang is. Het be
wijst het feit, dat ons staatsrecht geen
centralisatie van macht kent. Dat blijkt
ook uit de positie van den kabinetsfor
mateur, als hij eenmaal de regeering heeft
gevormd. Hij is er niet het hoofd van.
Hij is geen Premier, zooals men dien in
menig land kent. Tenvolle is hij niet eens
de minister-president, ofschoon hem deze
benaming voor het gemak pleegt toege
kend te worden. Zijn bevoegdheid is uit
gedrukt in den titel: tijdelijke voorzitter
van den ministerraad. Het is goed op
deze feiten eens den nadruk te leggen,
omdat menigeen na de stormachtige er
varingen, die wij ten aanzien van staats
bestel sinds 1940 hebben gehad, de grond
slagen onzer parlementaire democratie
een beetje is kwijtg^-aakt. Welnu: zij
moet niets hebben van centralisatie van
bestuursmacht in één persoon en staat
dus lijnrecht tegenover de methoden dei-
dictatuur.
Aan het hoofd der provincie staan der
halve Provinciale Staten. Zij vergaderen
veel minder dan de Kamers der Staten-
Generaal en zelfs aanmerkelijk minde)
dan de gemeenteraden. Maar tweemaal
per jaar komen zij in gewone zitting
bijeen, namelijk tusschen 16 April en 16
Juli en tusschen 1 October en 31 Decem
ber Een zitting kan eenige dagen duren.
Alleen voor de jaren, waarin Statenver
kiezingen worden gehouden, heeft de wet
een vasten dag van bijeenkomst bepaald,
namelijk den eersten Dinsdag in de maand
Juli. Verder kunnen, maar alleen bij
Koninklijke machtiging, buitengewone
zittingen worden gehouden.
In de practijk van ons staatsbestel heeft
het provinciaal bestuur altijd minder
aandacht getrokken dan de Staten-Gene-
raal, middenpunt van politieke belang
stelling en beroering en de gemeente
raden, centra van het plaatselijk beleid.
Dat komt niet doordat Provinciale Sta
ten zoo spaarzaam vergaderen, of door
dat een belangrijk deel van de provin
ciale bestuurstaak ten deel valt aan de
uit hun midden door hen gekozen Ge
deputeerde Staten, maar vooral doordat
de zaken, die zij behandelen, meerendeels
de technische bestuurstaak betreffen en
niet tot de publieke verbeelding spreken.
Dit neemt niet weg dat de provinciale
bestuurstaak, zoowel van Provinciale
Staten als van Gedeputeerde Staten en
van den Commissaris der Koningin (die
beide colleges presideert) van groot be
lang is. In de ingewikkelde, in den loop
der tijden met zoo groote zorg en over
leg samengestelde staatsmachincrie ver
vullen de provinciale besturen een hoogst
belangrijke functie. Moge dit begrepen
worden, opdat men niet meene dat hei
in dit geval van minder belang is, hoe
men zijn stem uitbrengt. Het gewicht van
openbare instellingen wordt niet bepaald
door de mate van publiek rumoer, die
haar omgeeft.
Dit blijkt ook uit het feit, dat aan
Provinciale Staten de taak is toegewezen
om de leden der Eerste Kamer te kiezen
In de eerste bijeenkomst, die hun na deze
verkiezing wacht, zullen zij zich dus van
die wettelijke opdracht kwijten. Wij heb
ben nu een nieuwe Tweede Kamer, maar
de nieuwe Staten-Generaal zullen pas
voltooid zijn als straks Provinciale Staten
de nieuwe Eerste Kamer zullen hebben
gekozen.
Provinciale Staten zijn belast met de
regeling en bestuur van het huishouden
der provincie. Een tweede provinciale
bestuurstaak, namelijk de uitvoering van
wetten en Koninklijke Besluiten (zelfbe
stuur) is geheel opgedragen aan Gedepu
teerden, maar bij de regeling en het be
stuur van het huishouden der provincie
treden Provinciale en Gedeputeerde Sta
ten beide op. Provinciale Staten beslis
sen over zaken, die geldmiddelen en
eigendommen van het gewest betreffen,
over procesvoering en bezoldiging van
Verkiezingen in Tsjecho-Slowakije en Beieren
Zondag zijn in Tsjeclioslowakije de
verkiezingen voor de volksvertegen
woordiging gehouden, waarbij zoover
kon worden nagegaan ongeveer 99 pro
cent der stemgerechtigden hun stem
uitbrachten. De voorloopigc resultaten
wijzen op een meerderheid der com
munisten in de Tsjechische gebieden. In
Slowakije leiden de rechts democraten.
De stemming verliep in het geheele land
bijzonder rustig en er deden zich ner
gens incidenten voor. Het percentage
blanco-stemmen was zeer gering be
halve in het district Teschen. waar veel
Polen wonen. Deze hebben zich blijk
baar voor het meerendeel van stemming
onthouden.
In de Tsjechische gebieden Bohemen,
Moravië en Silezië waren heden mor
gen ruim vier millioen stemmen geteld,
waarvan 1.618.000 stemmen op de com
munisten waren uitgebracht, tegen
ruim een millioen op de socialisten,
897.000 op de katholieke volkspartij en
657.000 op de soc.-democraten.
In 19 Slowaaksche districten zijn in
totaal 280.000 stemmen geteld, waarvan
er 175.000 voor de rechtsche democra
ten waren, 90.000 voor de communisten,
6500 voor de partij van den arbeid en
6000 voor de liberalen. Ook in Bratis
lava hebben de democraten een meer
derheid behaald met ongeveer twee
maal zooveel stemmen als de commu
nisten.
Bcicrsclie gemeenteraads-
verkiezing.
In de Amerikaansche bezettingszone
zijn Zondag de verkiezingen voor de
gemeenteraden gehouden die eveneens
zonder opwindende gebeurtenissen ver
liepen. De voorloopige tellingen hebben
uitgewezen dat de communisten op de
derde plaats staan, achter de sociaal
democraten en christelijk-democraten.
Deze beide eerste partijen leiden beur
telings in de verschillende districten.
De christelijk-democraten hebben in
Beieren de meerderheid veroverd, ter
wijl in Groot-Hessen en Wurttemberg-
Baden de sociaal-democraten een voor
sprong behaalden.
Volgens Reuterberichten zijn in ver
schillende steden, o.a. in Frankfort en
Marburg, talrijke kiezers niet op de
kieslijsten geplaatst door administra
tieve vergissingen. Verschillende hui
zenblokken en straten zijn vergeten,
waardoor duizenden kiezers hun stem
niet hebben kunnen uitbrengen. Poli
tieke leiders hebben te kennen gege
ven dat zij de resultaten dezer stem
ming niet zullen erkennen.
l>o eerste
Batavia, l
du unie, be
bowajHMid. I)e
JftlMinselie.
her
Middcn-Java arriveerden onlangs uit C'heribon tc
i kinderen werden tijdens de reis, die twaalf uur
[.-mannen, die voor deze taak door de Britten waren
droegen verschillende uniformen, waaronder zelfs
De Koningin heeft hedenmorgen Dr.
L. J. M. Beel in gehoor ontvangen en
hem de opdracht verstrekt tot het vor
men van een kabinet, dat geacht mag
worden het vertrouwen van de Tweede
Kamer te genieten.
Dr. Beel heeft de Koningin verzocht,
deze opdracht in beraad tc mogen hou
den.
Dr. L. J. M. Beel, die Katholiek is. is
44 jaar oud. Na aan de Prov. Griffie in
Overijsel werkzaam te zijn geweest, is
hij benoemd tot hoofdambtenaar van de
afd. Sociale Zaken der gem. Eindhoven.
In Febr. 1945 werd hij benoemd tot mi
nister van Binnenlandsche Zaken in het
Kabinet-Gerbrandy, in Juni 1945 in de
zelfde functie in het Kabinet-Soher-
merhorn-Drees. Bij de jongste ver
kiezingen werd hij voor de K.V.P. tot
lid der Tweede Kamer gekozen.
Dat van Katholieke zijde Dr. L. J. M.
Beel als kabinetsformateur naar voren
treedt moet kennelijk verklaard wor
den doordat hij onder de prominente
figuren der Katholieke Volkspartij het
sterkst aan de zijde van den linkervleu
gel dier partij staat. Prof. Romme geldt
als een representant van den rechter
vleugel, mr. J. R. H. van Schaik (den
Kamerpresident) rekent men tot het
centrum. De opdracht aan dr. Beel, die
als minister van Binnenlandsche Zaken
deel uitmaakt van het demissionaire
kabinet-Schermerhorn-Drees, wekt de
verwachting dat hij een kabinet zal
pogen te vormen steunend op een sa
menwerking van de Katholieke Volks
partij met de Partij van den Arbeid,
die gezamenlijk over 61 zetels in de
Tweede Kamer beschikken.
Weerbericht
Geldig tot Dinsdagavond.
WARMER.
Afnemende bewolking met matige
uit Zuidelijke richting. Overwegend
droog.
Chineesche regeering
zegeviert
Zegevierende regeeringstroepen val
len de vluchtende communisten aan
voorttrekkende door Noord- en Oost-
Tsjangtsjoen, nadat vijf belangrijke
Chineesche generaals Tsjang Kai Tsjek
hadden aangeraden geheel Mandsjoe-
rije te Dezetten alvorens tot onderhan
delingen over te gaan, aldus meldt Un.
Press. Het regeeringsoffensief duurt
thans vier dagen en de troepen van
Tsjoenking hebben Kirin, ongeveer 100
km. ten Oosten van Tsjangtsjoen en 250
km. ten Noordoosten van Charbin be
reikt.
Intusschen maken betrouwbare be
richten melding van het uitsteken van
„vredesvoelhorens" zoowel van de zij
de der regeering als van die der com
munisten.
Hevig onweer
hoven West-Friesland
Het onweer, dat Zondagmiddag bo
ven Westelijk Nederland woedde, heeft
in de Zaanstreek veel schade aange
richt. Ook op verscheidene plaatsen in
West-Friesland is de bliksem ingesla
gen.
provinciale ambtenaren, maar ook over
de vaststelling van de provinciale ver
ordeningen, die zij noodig achten. Daar
mee hebben dus ook zij een wetgevende
taak. En tot ons vaderlandsche gemoed
spreekt een heel belangrijk deel van den
provincialen bestuursarbeid. Aan Pro
vinciale Staten is het toezicht opgedra
gen over alle waterstaatswerken, water
schappen, vccnschappen en veenpolders.
Bovendien zorgt het provinciaal bestuur
voor beheer en onderhoud van vele kana
len, wegen en dijken. Het heeft ook het
grootste deel der krankzinnigenverple
ging in den lande, in provinciale zieken
huizen, onder zijn beheer.
Natuurlijk berust het dagelijksch beleid
bij Gedeputeerde Staten. Hun is door
den wetgever veel toevertrouwd, waar
onder de beslissing van geschillen in ad
ministratieve aangelegenheden en het
toezicht op de gemeentebesturen. Dit
laatste heeft zich, zooals men zich her
inneren zal, in de laatste vooroorlogsche
periode sterk toegespitst en de gemeen
telijke autonomie is daardoor eigenlijk
teloor gegaan. Dit is een kwestie die
aparte beschouwing vergt en die zeker
weer aan de orde zal komen. Intusschen
bewijst ook dit punt, hoe belangrijk de
positie van het provinciaal bestuur is.
Woensdag worden wij Nederlandsche
kiezers als ingezetenen van ons gewest
ter stembus geroepen om dat provinciaal
bestuur te kiezen. Het is een verkiezing
van groot belang. R- P-
Antistakingswet met groote meerderheid aangenomen
Nadat de vakvereenigingen van het
Amerikaansche spoorwegpersoneel het
compromisvoorstel van de regeering
hadden afgewezen, heeft president
Truman Zaterdag zün bemiddelaars
bevolen, de onderhandelingen tc sta
ken, waarna hij in het congres ver
klaarde, dat hij de spoorwegen door
het leger zou doen exploiteercn. On
middellijk daarop werd bekend dat de
vakvereenigingen met de maatschap
pijen tot overeenstemming waren ge
komen en Truman onderbrak zijn rede
om het congres daarvan mededceling
te doen.
Intusschen hadden de leiders der
vakvereenigingen in een brief aan Iru-
man aangeboden, bevel te geven tot
hervatting der werkzaamheden, indien
hun de verzekering zou worden gege
ven dat geen represailles tegen de sta
kers zouden worden ondernomen
Steelman, adviseur voor arbeidsza
ken van den president, deelde Zater
dagavond mede, dat de overeenkomst
tusschen de vakvereenigingen en de
maatschappijen een loonsverhooging
van I8V2 dollarcent per uur omvatte
alsmede een uitstel van de wijziging
der arbeidsvoorschriften voor den tijd
van een jaar. Deze loonsverhooging is
2 cent hooger dan die in het compro
misvoorstel der regeering werd aange
boden.
Zondagmorgen begonnen de treinen
weer te loopen en in den loop van den
dag bereikte het spoorwegverkeer
i weer zijn normale frequentie.
Mijnstaking hervat
Zondagavond was de termijn van den
arbeidsvrede, gedurende welke de
mijnstaking was onderbroken om de
onderhandelingen te vergemakkelijken,
afgeloopen en aangezien de regeering
Zondag moest bekendmaken dat zij er
niet in geslaagd was tot overeenstem
ming met de vakvereeniging te komen,
beteekende dat een hervatting der
staking in de vetkolcnmijnen. John Le
wis, de leider der vakvereeniging voor
mijnwerkers, heeft geweigerd, het aan
bod der regeering te aanvaarden en de
arbeiders opgeroepen tot werkweige-
ring. Minister Kraug, die de inbeslag-
genomen mijnen beheert, heeft een be
roep gedaan op de mijnwerkers om
Maandag aan het werk te blijven.
De antl-stakingswet
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag heeft de Amerikaansche senaat het
wetsontwerp tot beperking der rechten
van vakvereenigingen, dat reeds door
de Kamer van Afgevaardigden was
aanvaard, aangenomen met 49 tegen 29
stemmen. Intusschen is ook het wets
ontwerp ten aanzien van het verbod
van stakingen in den senaat gekomen,
nadat de Kamer van afgevaardigden
het met een overweldigende meerder
heid had aangenomen. De Senaat zal
zich heden over dit wetsontwerp uit
spreken. Er waren bij de 323 afgevaar
digden slechts 13 tegenstemmers. Deze
wet verbiedt het staken* tegen de re
geering en stelt pogingen daartoe straf
baar, wat betcekent dat het staken in
particuliere bedrijven onmogelijk
wordt wanneer de regeering deze bij
i een dreigende staking in beheer neemt.
