De Groote Geschillen
Parijsche conferentie
beleeft „Grooten Dag'
Onfortuinlijke beul
Paniek op „Meerkerk"
Speer wilde Hitier vergassen
w| ji/yvjij jj uo;ni jcciu ui j-j yj
60e Jaargang No. 18359 T T TT T Vrljdn* 31 Juni 19 «O
Bureaux: Groote Houtstr. 93 ■""""j #^jT *3^ I T^V^T Q I 1^^^ 1 Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem JL Xi JL Jü V^], «^4 I Abonnementenp. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, Per kwartaal f 4.
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14823 DlrcWonr-HooMredacteur: 1MM Peereboom Te, Redaclle 100IW Dir..HooMred. 15051
TJET verwonderlijke feit doet zich voor,
-1 dat de vier ministers van Buitenland-
sche Zaken liet te Parijs over een belang
rijk punt eens zijn geworden. Aanvanke
lijk leek het daar heelemaal niet op. De
eerste dagen van de conferentie werden
besteed aan zaken van ondergeschikt be
lang, waarin men geen oplossingen bereik
te en ze voor verdere bestudeering aan
hield. Plotseling is men tot overeenstem
ming gekomen over het gemeenschappelijk
terugtrekken van alle geallieerde troepen
uit Italië en van de Russische troepen uit
Bulgarije binnen negentig dagen, nadat
het vredesverdrag met Italië in werking
zal zijn getreden. Nu moet dat verdrag
eerst nog wel vastgesteld en onderteekend
zijn, zoodat het begin der negentig dagen
nog niet bereikt is, maar het belangrijke
feit in de bereikte overeenstemming is dat
Molotov eindelijk heeft toegestemd in een
eersten maatregel tot terugtrekking van
Russische troepen uit den Balkan, waar
tegen hij zich tot dusver steeds had verzet.
Dat gelijktijdig beslist is over den toe-
komstigen afmarsch van de Engelsche
troepen uit Italië en de Russische uit Bul
garije bewijst, dat wederzijds het stand
punt „voor wat hoort wat" is ingenomen,
hetgeen duidelijk maakt dat in de oude
werkwijzen der diplomatie weinig is ver
anderd. Het is immers in het verleden
vaak voorgekomen, dat de aanhangige zaak
niet op haar mérites werd beslist maar
veeleer op grond van de vraag, wat de
andere partij harerzijds als concessie aan
te bieden had. Voor hen, die van dit'soort
diplomatieken groothandel afhangen, is de
ervaring niet aangenaam en evenmin ver
heffend en er zijn meermalen besluiten
uit ontstaan, die later niet gelukkig
bleken te zijn. In dit geval, nu het ont
ruimingen betreft, ziet het daarnaar niet
uit. Te hopen is dat de Italiaansche en
Bulgaarsche volken beiden, als het zoover
is, in staat zullen blijken te zijn om hun
eigen huis in orde te brengen en te hou
den. De verdeeldheid, die door den strijd
om de monarchie in Italië is ontstaan, doet
daar in het Italiaansche geval nog wel aan
twijfelen. Omtrent Bulgarije is de wereld
slecht ingelicht.
Het is japimer dólt niet zonder veel voor
behoud geschreven kan worden, dat nu ein
delijk een besluit van belang door de vier
ministers is genomen. Maar het valt niet
te "ontkennen dat wij nog steeds in een
verscheurde wereld leven, vol geschil en
tegenstelling, vol conflict en onzekerheid.
Dat is ook gebleken in de commissie
voor de atoom-energie, waarin het voor
stel van Amerika tot internationaliseering
van het toezicht op deze energie (en haar
bom) in een te stichten A.D.A. (Atomic
Development Authority), waarbij de Ame
rikanen zelfs voorstelden het veto-recht
der groote mogendheden uit te schakelen,
door de Russen slecht ontvangen is. Gro-
myko heeft een ander voorstel gedaan, dat
veel minder ver gaat en veel minder waar
borgen biedt en duidelijk gemaakt, dat
Rusland van zijn veto-recht geen afstand
wil doen al zouden daarbij ook de anderen
hot hunne prijsgeven Volgens hem zou
hier een poging worden gedaan om de
eensgezindheid der leden van den Veilig
heidsraad te ondermijnen. Dit motief is
niet geheel duidelijk en van de eensge
zindheid is tot dusver nog niet veel ge
bleken. Communistische bladen hebben de
meening te kennen gegeven, dat Rusland
zich bij aanvaarding van het Amerikaan-
sche voorstel aan „internationale dicta
tuur" zou onderwerpen. Men wrijft zich
wel even de oogen uit als men dit- leest
en leidt er dan uit af, dat in het tegen
woordige Sovjet-Rusland de nationalisti
sche overwegingen de internationale idea
len wel zwaar zijn gaan overheerschen
Amerika's groote initiatief op het gebied
der buitenlandsche politiek is intusschen
afgewezen en dat ls niet gunstig voor de
stemming in de Vereenigde Staten, waarin
zich verleden week een merkwaardig
symptoom heeft voorgedaan. Bij een voor
verkiezing voor de benoeming van een
Republikeinschen senator in den staat Ne
braska behaalde namelijk de senator Hugh
Butler een meerderheid van twee tegen
één op den gouverneur van Nebraska,
Dwight Griswold Butler is een isolationist
(voorstander van Amerikaansche afzonde-
ringspolitiek) van de oude school. Gris
wold, uitgesproken voorstander van ac
tieve Amerikaansche deelneming aan de
wereldpolitiek, had den belangrijken steun
van Harold Stassen, die beschouwd wordt
als een „waarschijnlijk man" voor de re-
publikeinsche candidatuur voor het Presi
dentschap der Vereenigde Staten in 1948.
Niettemin legde Griswold het vierkant af.
Meer dan een waarschuwing is dit blijk
baar niet. In Amerika staat de groote
meerderheid der bevolking achter de deel
neming aan het internationale beleid en
de staat Nebraska is niet representatief
voor de meening der Vereenigde Staten.
Toch heeft het geval als symptoom sterk
de aandacht getrokken. Amerika heeft pas
sinds kort zijn oude isolationisme laten
varen. Het is zich zeer bewust van zijn
eigen belangrijkheid en als zijn pogingen
op het gebied der buitenlandsche politiek
falen en de groote geschillen in de wereld
blijven hangen zal dit de aanhangers van
„de oude school" der afzondering sterken
in hun overtuiging en medestanders doen
vinden. Overigens wordt verwacht dat bij
een dergelijke voor-verkiezing die in Juli
in den staat Minnesota. Stassen's eigen
staat, gehouden zal worden, zijn candi-
daat Edward Thye het van den isolationist
Accoord over ontruiming van Italië en Bulgarije
Inspectiecommissie
voor Italië ingesteld
In dc ochtendzitting van Donderdag
hebben de vier ministers van Buitenland
sche Zaken by hun besprekingen van
verdere details van het Italiaansche vre
desverdrag resultaten bereikt, die Ridault,
den Franschcn minister-president, die als
minister van Buitenlandsche Zaken aan
de onderhandelingen bltfft deelnemen,
aanleiding gaven te spreken van „een
grooten dag". Er werd overeenstemming
bereikt over de ontruiming van Italië en
Bulgarije, over dc samenstelling van een
geallieerde inspectiecommissie voor Italië
en over de restitutie van gevorderde en
ongebruikte geldswaarden en goederen
aan de Italiaansche regeering.
Het besluit over de ontruiming van
Italië en Bulgarije draagt het karakter
van een ruilovereenkomst en is als volgt
geformuleerd:
De Westelijke geallieerden zullen hun
troepen uit Italië terugtrekken binnen een
termijn van 90 dagen na de onderteeke-
ning van het vredesverdrag met Italië
Sovjet-Rusland zal Bulgarije ontruimen
binnen een gelijken tijdslimiet. De Brit-
sche troepen in Oostenrijk krijgen een
verbindingsweg met Engeland via de
Amerikaansche bezettingszone in Duitsch-
Iand ter vervanging van den weg die thans
via Italië loopt.
Een Russisch voorstel om alle onge
bruikte en gevorderde geldswaarden en
goederen binnen eenzelfde termijn van 90
dagen na de onderteekenlng aan de Ita
liaansche regeering terug te geven, werd
eveneens door de conferentie als besluit
aanvaard. Bovendien kwam een overeen
komst tot stand die voorzag in de instel
ling van een geallieerde inspectiecommis
sie, die de uitvoering van het vredes
verdrag door Italië zal moeten contro
leeren. Het voorstel van Molotof om deze
commissie samen te stellen uit de am
bassadeurs der Groote Vier te Rome en
haar gedurende 12 maanden te laten func.
tioneeren, droeg de goedkeuring der drie
andere ministers weg en leidde tot een
gelijkluidend accoord.
Opmerkelijke openhartigheid.
Tijdens de discussie over de ontruiming
van Italië en Bulgarije ontspon zich tus-
schen Molotof en Byrnes een bijzonder
openhartige gedachtenwisseling. Molotof
gaf uiting aan een zekere ontstemming
over de berichten die hem bereikten ten
aanzien van het doen en laten der Engel-
schen en Amerikanen in Italië Het ver-
grooten en accomodeoren van vliegvelden
op Italiaansch gebied wekte volgens zijn
meening den indruk dat dc beide mogend
heden van zin waren, Italië langdurig te
blijven bezetten.
Minister Byrnes repliceerde met een ad
vies aan zjjn Russischen collega, niet alles
te gcloovcn wat men hem vertelde. „Ik
heb gehoord", aldus Byrnes, dat de Rus
sische troepen in Hongarije, Roemenië
en Bulgaryc een activiteit ontwikkelen
die er op wyst dat zij een langdurig ver
blijf in die landen overwegen maar ik
heb reeds lang geleden geleerd, niet alles
te gciooven wat ik hoor en ik moge deze
politiek aan den heer Molotof aanbe
velen".
Gistermiddag hebben de ministers nog
een informeele bijeenkomst gehouden,
waarbij een voorbereidende overeenstem
ming werd bereikt ten aanzien van de
Italiaansche koloniën. Zij besloten name
lijk een commissie van vier in stellen die
het Amerikaansche voorstel om de sou-
vereiniteit van Italië's voormalige Afri-
kaansche koloniën een jaar uit te stellen
moet bestudeeren. Als na dat jaar nog
geen definitieve oplossing is gevonden
zullen de koloniën onder beheer der UNO
komen.
Voor vandaag staat een geheime zitting
op de agenda, waarvan de onderwerpen
niet bekend zijn.
Het woord is aan.
La Rochefoucauld:
Iedereen klaagt over zijn
geheugen, maar n iemand
klaagt over zijn oordeel.
De P. R. A. in Friesland speurde
naar een ondergedoken landwachter,
Van Einden geheeten. In Tietjerkste
radeel arresteerde zij een verdacht
individu van dien naam. Het bleek te
zijn de beruchte Ommensche kamp
beul Johnny Boxmeer uit Den Haag,
die als onderduiker onfortuinlijk ge
noeg den naam Van Einden had aan
genomen. Men speurt thans verder
naar den landwachter die werkelijk
zoo heet, maar die wie weet in
Den Haag schuilt onder den naam
Boxmeer of in Boxmeer onder den
naam Den Haag
kostte menschenlevens
De uiteenloopende berichten omtrent
de ramp van de „Meerkerk" heeft het
A.N.P. aanleiding gegeven om een on
derhoud met de Directie van N.V. Ver
eenigde Scheepvaartmaatschappijen te
verzoeken.
Met nadruk werd medegedeeld
dat wanneer de uit Laskaren
(Bril.seh-Indiërs) bestaande beman
ning het hoofd niet was kwijt ge
raakt, geen slachtoffers zouden zi.n
gevallen. Aangezien het voorschip
bleef drijven, achtte de kapitein het
in het holst van den nacht
niet noodig de reddingbooten te-
strijken. Waren zij die overhoord
zijn gnsprongen waaronder twee
N'ederlandsche machinisten op
het schip gebleven, dan zou niemand
liet leven hebben verloren.
Omtrent de oorzaak van de ramp ver
klaarde de directie nog, dat nautisch en
navigatorisch geen fouten zijn gemaakt.
De instrumenten van het schip, dat
juist een grondige revisie had onder
gaan waren volkomen in orde. Per
tinent heeft de kapitein verklaard, dat
hi.i zich tijdens het wachten op de loods
boot binnen de driehoekslijn door de
marine uitgezet heeft bevonden, dit ge
bied wordt door betonningen gegrensd.
Na de explosie werd het schip dooi
den sterken stroom afgedreven, waar
na het in het dichtbij gelegen mijnen
veld aan den grond kwam. Door de
marine is op buitengewone wijze alle
mogelijke hulp verleend.
Het schip is door de maatschappij op
gegeven. hoewel het voorschip misschien
nog behouden kan worden. Dit zal door
de bergingsmaatschappijen worden on
derzocht. De lading uit het voorschip
zal vermoedelijk kunnen worden gelost.
Bagage en eigendommen van passagiers
en bemanning zijn reeds geborgen.
Aan het strand te Westensohouwen
zijn Woensdag vier slachtoffers van de
ramp aangespoeld, nl. de vierde machi
nist en drie Laskaren.
Merkwaardig relaas van vriend van den Fuhrer"
Albert Speer, de voormalige Duilsche
minister voor dc oorlogsproductie, heeft
by zjjn verdediging te Neurenberg voor
een sensatie gezorgd, waarvan men kan
zeggen: „Si non e veroAls het niet
waar is, is het een merkwaardige vondst,
waarmede Speer zyn verantwoordelijkheid
voor de Duitsche oorlogsmisdaden ccnlgs-
zins wil verlichten. Hg beweerde name
lijk dat hij tweemaal getracht heeft, Hit-
Ier door gifgas om het leven t« brengen.
Weliswaar kwamen die pogingen pas twee
De Koningin heeft onderscheidingen der Militaire Willemsorde uitgereikt aan
hen, die zlcli tijdens «le Meidagen van 1940 en in het verzet tegen den Dultwelieii
overweldiger onderscheiden hebben. De vorstin verricht den symbolische» ridder
slag bij Prins Bernliard tijdens de plechtigheid op het vliegveld Soeeterberg. (P)
Shipstead zal winnen. Met dat al verdient
deze Amerikaansche historie de aandacht.
Wij hooren steeds van de daden der Ame
rikaansche regeering. Sommigen in het
aan de democratie ontwende Europa zijn
geneigd te vergeten, dat die daden in de
hoogste mate afhankelijk zijn van den
Amcrikaanschen volkswil en van de open
bare meening, die hem steeds tot uiting
brengt. R. P.
Nieuws uil het buitenland
Hel blad „Liberation" publiceert een
bericht uit Madrid, waarin gezegd wordt, dat
de Spaansche autoriteiten de uitlevering van
Leon Degrelle aan België hebben toegestaan.
De dokken van de Amerikaansche vloot-
basis Pearl Harbour staan in brand, al het
beschikbare personeel is bezig met bestrij
ding van het enorme vuur. Over de oorzaak
maanden voor het einde van den oorlog,
doch Speer schijnt het feit dat h(j
overigens nog moet bewijzen als ecu
zeer gunstige factor voor zijn verdediging
tc beschouwen.
Terwijl dc andere verdachten met uit»-
drukkinglooze gezichten zaten toe te
luisteren, gaf Speer de prosecutle een
nauwkeurige beschrijving van zijn pogiu-
gen om den Fiihrer in diens particulieren
schuilkelder te vergassen. De man. die
een dag tevoren zijn rechters vertelde
dat, wanneer Hitier vrienden zou hebben
gehad, hij zeker een van hen zou zijn
geweest, zeide: Mijn eerste pogingen om
Hitler te dooden faalden, omdat het moei
lijk was gas in don kelder te laten zon
der door de SS-wachten onderzocht te
worden. Na deze mislukking probeerde
ik mijn kennis als archiect van den schuil
kelder en zijn luchtververschingsinstal-
latic aan te wenden. Ik wist. dat, indien
liet gifgas in deze installatie werd ge
bracht, het spoedig over den geheelen
kelder verspreid zou worden. Een vak
kundige wees mij erop, dat het gas door
pen explosie op hooge temperatuur ge
bracht moest worden, teneinde het be
weeglijk te maken. Ik onderzoent den
inlaat van het apparaat en bevond, dat
hot van een ijzeren plaat gemaakt was,
die te dun was om een explosie te ver
dragen. Toen heb ik met een beambte van
de kanselarij de mogelijkheid van hot aan
brengen van een filter in de luchtver-
verschingsinstallatie besproken. Hij stem
de zonder vragen hierin toe en wij liepen
door dc tuinen om de installatie te on
derzoeken. Daar de schoorsteen meer dan
twaalf voet hoog was, mislukte ook dit
plan".
Hitler's waanzin.
Volgens de documenten, die door de
verdediging van Speer aan liet tribunaal
werden overgelegd, scheen Hitier er in
Januari 1945 van overtuigd te zijn
nadat Speer hem herhaaldelijk gewaar
schuwd had dat de oorlog voor Duitsch-
land onherroepelijk verloren was. Hitier
moet van dat oogenblik af het duivelseho
plan voor oogen hebben gehad Duitsch-
land met den grond gelijk te maken, al
dus Un. Press. Speer verzette zich tegen
deze politiek en het schijnt wel vast te
staan, dat Speer er in zekeren zin in ge
slaagd is de algeheele vernietiging van
Duitschland de apotheose van Hittlers
twaalfjarige dictatuur te voorkomen.
