Soekarno
Het nieuwe Ministerie
Britten bezetten het Joodsche bureau
uumiiuja
Het Croote
Spektakel
neemt aile macht in handen
Sjahrir en zijn gevolg ontvoerd
doch later bevrijd
Dr. Beel nog heden naar de Koningin
Bewijzen van medeplichtigheid
aan gewelddaden
Truman
spreekt veto uit
«oc Jaartraner N'o, 1RS«7 H J H "1 "1 T Mwuulne t .lull iftif,
Bureaux: Groote Houtstr. 93 B^™| "S^ 1 f!2l 1K"V"\ CJ[ I J f^lf I Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem *^4, A A JL JL flm<* V>_i-4l Vf? AmJ Ji%^JL\JL Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, J Per kwartaal f 4.
Telef. 5437. Postgiro 273107.
m t, ,«oor Dlrecteiir-Hoofdreflacteur: Robert Peercbocnn IT ,C/IC,
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
ZONDAGAVOND is dan eindelijk die
atoombom bij Bikini gevallen, nadat
een maan4enlange reclame-makerij aan
dit groote spektakel was voorafgegaan.
Nederlandsche lezers zullen het de krant
niet euvel duiden, dat wij veel mededec-
lingen en beschouwingen achterwege heb
ben gelaten Zij hielden naar onze over
tuiging slechts onzin en sensatie in. Zoo
was er een verhaal over een radio-actieve
wolk, die zich wel eens zou kunnen vor
men en in storm tempo de aardbol rond
reizen tot het haar op een goed moment
geviel, haar radio-activiteit uit te storten.
En zoo meer. De eigenschappen van zee
water leverden ook dankbaar materiaal
voor het slaan van alarm, zoodat rustig
oordeelende menschen zich afvroegen: als
er werkelijk zulke groote onzekerheden
en gevaren aan de bom-op-Bikini verbon
den zijn, als deze atoombom inderdaad
zooveel erger is dan haar voorgangsters,
die in de .Tapansche steden Hirosjima en
Nagasaki ontploften, waarom is de Ameri-
kaansche regeering dan zoo schandalig
roekeloos, dat zij deze proef onderneemt'
Hier en daar was het zelfs zoover geko
men, dat men het vergaan van de wereld
als een mogelijkheid voorzag. En vanmor
gen wordt gemeld, dat de Parijsche kerken
in geen jaren zoo druk bezocht zijn ge
weest als op dezen Zondagmorgen. Dit
wordt dan vermeld ten bewijze van het
feit, dat men erin geslaagd was een aan
tal menschen zeer bang te maken. Het
komt ons voor dat het niet de taak van
kranten en evenmin die van regeeringen
is, de menschen bang te maken Haar taak
is een gansch andere, namelijk de men
schen te helpen.
Wat de bom betreft, het ding is geval
len en de uitwerking schijnt nogal teleur
stellend geweest te zijn. Professor Alexan-
drov, die de Russische waarnemer bij het
experiment was, keek naar de wolk die
zich op mijlen afstands ontwikkelde en
merkte, vrij vertaald, op: „Is dat nou al
les?" Nu moet ik daarbij zeggen dat deze
professor natuurlijk niet onpartijdig is.
want hij vertegenwoordigt de grootste
concurreerende atoombom-firma. Maar
anderen viel het ook niet mee. De hon
derden schepen, die Amerika teveel heeft
terwijl zooveel landen (waaronder het on
ze) deerlijk gebrek aan schepen hebben,
waren lang niet allemaal gezonken. Het
eilandje Bikini was niet eens verdwenen
en er wuifden zelfs nog palmen op. Om de
eerste berichten interessant te maken,
hebben de waarnemers er verhalen bij
moeten doen over de kleuren van een
vuurkolom, die tienduizend of njeer meters
opsteeg. Straks zullen zij „in de lagune
doordringen" en dan komt er nog wel
meer. Misschien komt dan wel een tegen
spraak van het bericht over de wuivende
palmen, want dat maakt den indruk dat
het nietige Bikini het vervaarlijke Ame
rika en de groote wereld uitlacht. Nou en
dat kan toch niet goed.
Vijf oorlogsjaren schijnen nog niet vol
doende bedreiging en schrikaanjaging ge
leverd te hebben. Er moet per se groote
6ensatie geleverd worden. Hetzelfde ver
schijnsel hebben wij na den eersten we
reldoorlog bij een aantal menschen zien
optreden. Het gebeurde toen in minder
opzichtigen vorm, maar in wezen was het
hetzelfde.
Commander Wood, die uit zijn vliegtuig
B 29 de bom wierp en de indrukwekkende
woorden „Bom los" sprak, die „door de
geheele wereld gehoord werden" (behalve
door de millioenen menschen, die er, even
als ik, niet naar luisterden, omdat zij zich
mot heel andere dingen bezighielden), is
veilig met zijn bemanning op zijn basis
teruggekeerd. Het oorlogsschip, dat hij
raken moest, heeft hij gemist. Hem moge
de gedachte troosten, dat hij niet de eer
ste is wien zooiets overkomt.
En de Aarde draait, zij het dan niet met
een bijzonder opgewekte menschheid,
voort. Professor 7,hanov heeft honderd
duizend roebel van de Sovjet-regeering
gekregen voor zijn nieuwste atoom-ont
dekking. Straks volgt dus wellicht een
Russische bom-proef. Wij zijn nog niet be
paald van de atoombom af. Maar bij
volgende sensaties zal men toch moeten
bedenken dat, al blijft een deel der
menschheid vatbaar voor alle sensaties, een
ander deel er de schouders bij ophaalt
en het eigenlijk een grove en akelige ver
tooning vindt. Dit groote deel begrijpt
heel wel, dat voor de ontwikkeling der
atoom-energie in heilzamen zin, ten bate
der menschheid dus, deze bomwerperijen-
met-groot-misbaar geen enkel nut hebben.
En van de wetenschappelijke waarde van
het experiment op Bikini gelooft het in
het algemeen niet veel. De uitwerking
van de bommen op Hirosjima en Nagasaki
was immers al vastgesteld. Militaire over
wegingen en machtsvertoon zijn kennelijk
de beweegredenen voor dit. eenigszins
mislukte, Groote Spektakel geweest.
Wat het vergaan van de wereld betreft
het ligt niet binnen menschenmacht haar
te doen vergaan. Gelukkig niet. Want an
ders zou het er, bij den eerstvolgenden
Hitler die erin slaagt een aantal lieden
even gek te maken als hij zelf ts, wel eens
van kunnen komen. R. P
Chavam es Sultanch. min.pres. van Por
ztë, heeft in een radiorede bekend gemaakt
dat hij een nieuwe partij gaat oprichten, de
z.g. Democratische Partij van Iran.
Zooals wij Zaterdag reeds in het kort
meldden, heeft Soekarno „de volledige
macht in handen genomen" tengevolge
van de gebeurtenissen in het land, die
wyzen op een tweespalt. I)e verklaring
aarin Soekarno z(jn staatsgreep bekend
maak!, luidde als volgt;
„Met het oog op de gebeurtenissen
in het land, welke hot welzijn en de
onafhankelijkheid in gevaar brengen,
heb ik, president van de republiek in
overleg met het kabinet, op den
28sten Juni besloten persoonlijk alle
macht in handen te nemen totdat in
het land weer normale toestanden
heersehen en het kabinet en de andere
bestuursinstellingen weer normaal
kunnen werken".
Tegelijk werd het bericht bekend, dat
Sjahrir en de ministers Darmawan cn
Soedarsono Donderdagnacht uit liun hotel
te Solo zijn ontvoerd door een bende ge
wapende Indonesiërs. Onder de ontvoer
den bevonden zich ook verschillend© lei
ders van het republikcinsche leger.
vinden van de gebeurtenissen en volgens
de regels zou doorgaan.
BEVRIJD.
In den loop van hedenmorgen kwam
hel bericht uit Batavia, dat Sjahrir en de
andere ontvoerde autoriteiten door een
kleine eenheid van dc T.R.I. zijn bevrijd
in Soerakarta. Een telegram van de repu
blikcinsche regeering te Djogjakarta aan
de Indonesische autoriteiten te Batavia
meldde hedenmorgen, dal Sjahrir in goede
gezondheid te Djogjakarta is gearriveerd.
Sohermerhorii
hoven Van Mook?
(Van onzen parlementairen redacteur)
Er lijkt sprake van te zijn, dat prof. W.
Schermerhorn benoemd zal worden als
commissaris-generaal voor Indië. Dan zal
vermoedelijk luitenant-gouverneur-gene
raal dr. Van Mook onder den commissa
ris-generaal komen te staan.
Deze functie wekt een herinnering aan
1815, toen een drietal personen tot com-
missarisgeneraal werden benoemd, ten
einde in Indië het bestuur van de Engel-
schen over te nemen, die tijdens de
Fransche overheersching in ons land al
daar geregeerd hadden, en om de opper
ste macht aldaar uit te oefenen. Later, in
1825, is nogmaals een commissar is-gene
raal benoemd met de opdracht een onder
zoek in te stellen naar de verschillende
bestuursstelsels.
Het woord is aan.
Vauvenargues:
Het is een sterk teeken
van middelmatigheid, altijd
slechts matigen lofspraak
te uiten.
Vredesconferentie
nog niet vastgesteld
CRHTRKE WEEK
VOOR I>E VIER MINISTERS
Dc bijeenkomst der vier ministers van
Zaterdag heeft, in tegenstelling met de
verwachting, geen uitsluitsel gebracht ten
aanzien van den datum der vredesconfe
rentie. De ministers hebben geen overeen
stemming kunnen bereiken, daar Molotof
vasthield aan de meening dat eerst de
vredesverdragen volledig moeten zijn af
werkt.
De groote vier gaat heden een kritieke
week in, omdat in deze week de defini
tieve beslissingen zullen genomen moeten
worden over den datum van de vredes
conferentie en de kwestie Triëst, terwijl
tevens de Duitsche vraagstukken in be
handeling komen. Men vreest dat het
vraagstuk Duitschland, waarmede van
daag begonnen wordt, tot scherpe ver
schillen tusschen Rusland en de Engelsch-
Amerikaansche groep aanleiding zal
geven.
Troebelen in Triëst
Een menigte Italianen ls vandaag aan
het plunderen geslagen In de Joego-Slavl-
sche centra van Triest. Een Joeg-Slavische
officier, die uit zelfverdediging van zijn
vuurwapen gebruik maakte, doodde een Ita
liaan en verwondde een tweede Eerder op
den dag was een aantal wielrenners aange
vallen. dat deelnam aan de „toer van Italië"
Dit incident geschiedde op vijftien myi ten
Zuiden van Triëst. (United Presse).
SOEKARNO
Zondagavond heeft Soekarno in een ra
diotoespraak de vijfde colonne der links-
radicale groepen ervan beschuldigd, Soe-
tan Sjahrir en zijn gevolg te hebben ont
voerd. Hij gaf daarna een verklaring van
zijn besluit om de macht aan zich te trek
ken, en zeide, dat hij geen dictator
wenscht te worden, doch zoolang de staat
van beleg noodig was, de bevoegdheden
van het geheele militaire en burgerlijke
bestuur zou waarnemen. Hij wekte het
volk op mede te helden aan de spoedige
bevrijding van den premier, daar dc ge
beurtenissen slechts zouden kunnen lei
den tot een verzwakking van de positie
der republiek wat ten gunste van do Ne
derlanders zou zijn. „De acties der links-
radicalen geven steun aan de Nederland
sche beweringen dat wij niet In staat zijn
onszelf te besturen", aldus Soekarno.
Soekarno voegde hier nog aan toe. dat
de evacuatie geen gevolgen zou onder-
Naar onze Haagschc correspondent
meldt, ls dr. Beel gereed met de samen
stelling van zijn kabinet, dat er als volgt
uitziet:
Binnenland: dr. L. J. M. BEEL
Buitenland: mr. C. G. YV. II. baron v.
BOETZELAER VAN OOSTERIIOUT.
Financiën: prof. mr. LIEFTINCK
Handel en Nijverheid (Mijnbouw): dr. J.
II. M. IIUIJSMANS.
Justitie: mr. J. II. van MAARSSEVEEN.
Landbouw: S. M. MANSIIOLT.
Mr. E. v. KLEFFENS, zonder portef.
Onderwijs: J. W. GIELEN
Oorlog: A. II. FIEVEZ (marine ad interim)
Soc. Zaken: BREMS.
Verkeer en Energie: ir. II. VOS.
Openbare Werken: Ir. RINGERS
Duizend Joden in arrest
Zaterdag hebben Britsche militaire groe
pen tesamen met de PalestUnsche politie
een verrassenden inval gedaan In de kan
toren van het Joodsche bureau le Jeruza
lem. waarbij zjj verschillende leden van
het bureau in arrest stelden, terwijl zU de
kantoren bezetten. De voorzitter van het
bureau, Jchudi Flshman, werd gevanke
lijk weggevoerd en is in het kamp Latrocn
opgesloten. Deze razzia heeft in Joodsche
kringen in Palestina groote beroering ge
wekt.
In een officleele verklaring der Brit
sche regeerlng wordt gezegd dat de
inval een gevolg is van de houding der
„Jcwi6h Agency" in dc afgeloopen
weken. Het bureau heeft de hand ge
had in vele gewelddadigheden, waar
van de Britsche autoriteiten de be
wijzen In handen hebben. De Ameri-
kaanschc regeering is enkele dagen
geleden op de hoogte gesteld van de
plannen tot dezen Inval. Bij de raz
zia's moest in enkele gevallen van de
vuurwapenen gebruik worden gemaakt
Drie Joden en een Britsch soldaat zijn
gedood, terwijl dertien Joden in een
hospitaal moesten worden opgenomen.
Massa-arrestaties.
Tegelijk met den overval op Jewish
Agency werden in de straten van Jeruza
lem tweeduizend Joden aangehouden, die
voor nader onderzoek in arrest worden
gehouden. De Joodsche Nationale Raad is
in spoedzitting bijeengeroepen en men
verwacht een fel protest tegen de laatste
gebeurtenissen De clandestiene Joodsche
radiozender „De stem van Strijdend Zion"
heeft Zondagavond een oproep tot revolu
tie uitgezonden, waarbij een opwekking
tot vereeniging der verschillende strijdor
ganisaties werd gedaan „aan den voor
avond der groote revolutie
De Palestijnsche autoriteiten heben de
grenzen tot nader order gesloten; er zijn
groote hoeveelheden munitie ia beslag
genomen.
In een speciale zitting heeft het be
stuur van het Jewish Agency een verkla
ring uitgegeven inzake het regeeringsop-
treden Ln Palestina.
Slechts ten aanzien van ir. Ringers be
staat nog geen zekerheid, of deze de por
tefeuille van Openbare Werken zal be-
heeren.
Verwacht wordt dat dr. Beel heden H.M.
de Koningin de vorming van. het Kabinet
zal meedeeien. Morgen zouden de minis
ters worden beëedigd. Donderdag zal het
ministerie aan de Kamer worden voor
gesteld.
Tegen prijsbeheerschingswet
Zaterdag heeft president Truman dc
nieuwe wet op de prljsbehecrsching ge
torpedeerd door er zijn veto over uit te
spreken. In een boodschap aan het con
gres zeide Truman dat de wet verant
woordelijkheid voor het in evenwicht
brengen der economie op de regeering
laadt en haar tegelijk de macht ontneemt
om dit evenwicht te bewerkste'ligen. Hij
drong er op aan dat het congres een
nieuwe wet op de prijsbeheersching zou
aannemen die de huidige regeling vpn
kracht doet blijven. Deze regeling zou
Zondag buiten werking treden Het Huis
van Afgevaardigden heeft bij stemming
Trumans veto ondersteund, doordat min
der dan tweederde der stemmen werd
uitgebracht tegen het veto.
Polen ter stemming
Een zeer groot aantal van Polens elf mll-
Uoen Ingeschreven kiezers ls vandaag rustig
ter stembus getrokken om zich over het re-
gcerlngsbeleld uit te spreken. Ongeveer
25 000 man van de gewapende macht was op
de been om by eventueele ordeverstoringen
op te treden, maar gedurende het eerste
deel van den dag ls bij de officleele Instan
ties geen enkel rapport over ongeregeld
heden binnengekomen. Het definitieve re
sultaat van de stemming zal niet voor 12
•Juli bekend zijn, maar men neemt nan dat
binnen twee of drie dagen voldoende uitsla
gen bekend zijn om de balans op te maken.
De regeering heeft een tegenspraak gepu
bliceerd van de geruchten, dat de stemming
niet geheim zou zijn en dat diegenen, die
niet stemden, gestraft zouden worden.
Nieuws uit liet buitenland
Een wereldconferentie van radlodelega-
ties uit alle landen zal voor 1 November
worden gehouden, waarbij een technische
commissie onde» voorzitterschap van den Ne-
derlandschen professor v. d. Poll rapport zal
uitbrengen over technische regelingen in in
ternationaal radloverband.
