Doenitz heeft niets gedaan
De Woningnood
De groote Mogendheden
lieten Bondgenooten in het onzekere
Australische afgevaardigde
laakt de veto-procedure
Vier punten
voor de Russen
i J.I. J-V v H .lemrfiJUBuudJEiJis dQ r UÖ "UÖiVC»44J
^KBjdsupjj-iBBtiiiqiJX j itir>.)pjoojj.v lumnpii.tfjA J 3JIT131\[
6I0 .Tnni-sftne No. IMS! T^T 1 11 1 Woonsdag 17 Juli 194»
Bureaux: Groote Houtstr. 93 fl III 1 UlYl Cw I J fl I ƒ1 Uitgave Stichting Voorlichting
en Socndaplein 37, Haarlem A VA A JL \m* JL JL JL !^r ^rr JL ^iw*iL Abonnementen: p week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, .J per kwartaal f 4.—
Telef. 5437. Postgiro 273107
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14823 DlrecUmr-Hootd.edncteur: KoUert Pecreboom Tc, Dlr _Hootdred 160M
NEDERLANDS materieele herstel is fcn
het eerste jaar na de bevrijding snel
opgeschoten, in het algemeen blijkbaar
sneller dan in andere landen het geval is.
Maar dat wij pas een begin gemaakt
hebben is duidelijk genoeg. De directeur-
generaal van de Volkshuisvesting heeft
dat scherp in het Licht gesteld toen hij
den woningnood gisterenavond besprak
Hij verzekerde dat hij heelemaal niet
overdreef als hij het aantal slecht gehuis
veste landgenooten op meer dan een mil-
lioen stelde. Dat is dus een negende van
de bevolking. Een millioen klinkt schrik
barend hoog, een negende is elf procent
en klinkt minder erg. Maar men moet zich
niet met klanken tevreden stellen. Vóór
don oorlog bouwde Nederland veertig
duizend woningen per jaar. In de oorlogs
jaren werd maar een kwart voor dit totaal
bereikt. Dat gaf dus al een grooten ach
terstand. Oorlogshandelingen en vermeen
de defensieve overwegingen van de Duit-
schens (denk voor dit district maar aan
de gemeenten Velsen en Zandvoort) leid
den tot beschadiging en vernietiging van
een groot aantal bestaande huizen. Dus is
er nu een catastrophale achterstand en er
wordt aangenomen dat het tien jaar zal
duren, eer die ingehaald zal zijn.
Dit is een lange tijd. Sommige bewoners
van nauwelijks getroffen steden en dor
pen zullen het hoofd schudden als zij er
kennis van nemen. Want zij zijn er toe
geneigd, de zaken te beoordeelen naar
den toestand in hun eigen omgeving.
Daarom is het goed voor hen eens Nijme-
gon, Arnlhem of Venlo te gaan bekijken.
Als zij in Noord-Holland wonen behoeven
zij niet zoover te gaan en alleen maar
eens na te denken bij het aanschouwen
van de groote hiaten in de bebouwing
van de gemeenten Veflsen, Den Helder en
Zandvoort.
Directeur-generaal Van der Meer heeft
cijfers gegeven. Gij moet u eens even in
zijn taak trachten te verplaatsen. Hij kan
zich niet tevreden stellen met een of an
der stadsbeeld dat niet veel geleden heeft
en al weer aardig opknapt omdat er weer
een levendig verkeer is en de gemeente
nogal wat aan de bestrating doet. Hij
moet denken in landelijke voikshuis-
v est ings-termen. Al rekenend is hij tot de
slotsom gekomen dat in de tien jaar tijds,
die hij noodig acht voor het inhalen van
den achterstand, zevenhonderdduizend
woningen zullen moeten worden gebouwd.
Ik hoor iemand al opmerken: dat is dus
voor drie millioen en niet voor één mil
lioen menschen. Overdrijft deze autoriteit
dus? Neen, want in die zevenhonderddui
zend zit ook de bouw van woningen voor
den normalen bevolkingsaanwas en voor
vervanging van huizen die niet meer
bruikbaar zijn: dezelfde bouw. dien
wij voor den oorlog verrichtten. Die gaat
in de komende tien jaar door en moet er
dus bij gerekend worden.
Voor den oorlog bouwden wij veertig
duizend woningen per jaar. Nu hebben
wij er, tien jaar lang, gemiddeld zeventig
duizend per jaar noodig. Maar aan dat
gemiddelde zijn wij nog lang niet toe,
wegens gebrek aan materiaal en aan ge
schoolde arbeidskrachten. Waarom is er
gebrek aan geschoolde arbeidskrachten?
Omdat wij veel meer moeten bouwen dan
ooit tevoren geschied is en omdat boven
dien van de vorming van vaklieden tij
dens don oorlog veel minder terecht is
gekomen dan in normale tijden. Behalve
doodschieten, mishandelen, rooven, ver
nielen en deporteeren hebben de Duit-
schers, die ons land bezetten, nog vele
andere dingen op hun geweten. Zij heb
ben op ieder gebied van menschelijke
activiteit den gang van zaken belemmerd,
vertraagd en in de war gestuurd en dit is
er eenvoudig een voorbeeld van.
„Scholing, omscholing en herscholing"
van bouwvakarbeiders heeft de directeur-
generaal als een eerste vereisehte ge
noemd. Er is al een aantal centrale werk
plaatsen voor opleiding van bouwvakar
beiders gereed. Naar nieuwe bouwmetho
den wordt gezocht. Geordend en geleid
beheer van één middenpunt uit is nood-
zakolijk. Laat ons hopen, dat daarbij al
het mogelijke gedaan zal worden om te
voorkomen, dat het resultaat leelijk wordt.
Gelukkig behoorde tot de winsten yan de
vcelgewraakte periode 1918—1939, het tijd
vak tusschen twee wereldoorlogen, een
sterk toegenomen belangstelling en daad
werkelijke zorg voor de schoonheid van
den stedenbouw. Het zal moeilijker dan
ooit zijn die te handhaven, maar ver
flauwd is zij zeker niet.
In dit jaar kunnen maar tienduizend
nieuwe woningen gebouwd worden in-
plaals van de zeventigduizend, die het ge
middelde over tien jaar moeten zijn. Maar
daar blijft het niet bij, want bovendien
staat het herstel van 350.000 licht bescha
digde woningen en van een deel der 40.000
zwaar beschadigde nog op het program
ma voor 1916. Gering is het dus niet.
„Ons land telt meer dan duizend ge
meenten. Als men de nieuwe woningen
gelijk verdeelde zou iedere gemeente er
dus maar tien krijgen", zei de directeur-
generaal, daarmee een beeld gevend van
hetgeen, met inspanning van alle krach
ten. kan worden bereikt. Het wordt na
tuurlijk anders verdeeld. Maar toch stemt
dit beeld wel tot nadenken. Het valt niet
mee. En wie overdenkt wat het gemis van
een behoorlijke eigen woning voor hem
en vooral voor haar bet eek enen zou
heeft reden tot dankbaarheid, dat hij of
tij er een bezit. R. P.
Vredesconferentie in het verschiet
Dinsdag heeft de Australische afgevaar
digde bü dc UNO, dr. Evatt, een radiorede
gehouden die met het oog op dc komende
vredesconferentie kan worden beschouwd
als een uiting van misnoegen der mogend
heden, die niet by het overleg der mi
nisters van de vier groote naties aanwezig
waren, over dc wijze waarop deze vier
dc door hen vastgestelde regelingen ten
aanzien van de vredesverdragen hebben
geheim gehouden. Evatt zcidc letterlijk:
„Ik protesteer tegen het feit dat de belli-
gerenten die niet tot dc groote vier be-
hooren, nog steeds geen gelegenheid heb
ben gekregen zich op de hoogte tc stellen
van dc belangrijke phasen der vredesre
geling".
„De Vereenigde Volkeren", aldus
Evatt, „weten wel dat zij den vrede
moeten handhaven, doch zij weten niet
welken vrede. Dit is een gevolg van
het summiere overleg, dat plaats vond
voor de bijeenkomst der vier ministers.
Ik ben van meening dat de vele moei
lijkheden in het na-oorlogsche bestuur
van Europa hadden kunnen worden
vermeden wanneer men er voor ge
zorgd had dat alle mogendheden, die
actief in den oorlog hebben meege
daan doch om een of andere reden
van het overleg werden uitgeschakeld,
er later in waren betrokken".
In het vervolg van zijn rede gaf Evatt
nadrukkelijk te kennen, dat dc rest der 21
landen in geen geval zal toestaan dat de
groote mogendheden aan de conferentie-
tafel op 29 Juli hun wil opdringen. „De
groote vier zullen niet over de rest kun
nen loopen", aldus Evatt, „en de groote
meerderheid der belligerenten is niet be
reid afstand te doen van ook maar één
van haar onloochenbare rechten. Mis
schien zullen enkele naties bereid zijn te
fungoeren aLs rubberstempel voor hetgeen
gedaan is, doch dc andere zeker niet".
Veto-praktijk
Tenslotte leverde Evatt felle critiek op
de procedure van hot vetorecht, zooals
dat Ln de statuten der UNO is vastgelegd
Hij zeide dat het vetorecht misschion aan
vaardbaar is voor enkele beperkte doel
einden, doch zij is ln wezen ondemocra
tisch en onrechtvaardig. Hij gaf zijn vol
doening te kennen over het feit dat het
vetorecht niet zal kunnen binnen dringen
op de aanstaande vredesconferentie en her
innerde er aan, dat Australië don wensch
te kennen heeft gegeven op de volgende
UNO-vergadering, die ln Soptember zal
worden gehouden, een overzicht open
baar te maken over dc wijze, waarop hot
vetorecht gedurende het afgeloopen jaar
is uitgeoefend.
Het Italiaansche verzet
De Italiaansche premior dc Gasperi
heeft een regeeringsverklaring afgelegd,
waarin hij bekend maakte dat Italië zich
op de vredesconferentie zal verzetten te
gen elk besluit dat door de ministers van
Buitenlandsche Zaken inzake het Italiaan
sche verdrag genomen is. Terug komend
van 't eerder openlijk ingenomen standpunt
dat geen Italiaansche rogeering zulk een
vredesverdrag zou teek enen. zeide de
Gasperi thans dat dc vergadering en niet
Mihailowifsj
voor het vuurpeloton
De ter doodveroordeelde Joegoslavische
generaal Mihailowitsj zal vandaag wor
den terechtgesteld.
Het Joegoslavisch comité van den uit
geweken koning Peter heeft besloten een
dringend beroep te doen op de Vereenigde
Staten Engeland en Frankrijk om den
„legalen moord" op generaal Draja Mihai.
lowitsj te verhinderen.
De zesenzeventig jarige vroegere Joe
goslavische premier Slobodan Jovanovich
die bij verstek door hat hof van Belgrado
veroordeeld is tot twintig jaar dwang
arbeid, presideerde de bijeenkomst in de
Servisch-orthodoxe kerk. De meeste an
dere aanwezige leden van het comité zijn
eveneens bij verstek veroordeeld tusschen
de tien en vijftien jaar dwangarbeid.
Uit Joegoslavische bron te Londen
wordt vernomen dat Mihailowilsj een ver
zoek om gratie heeft ingediend. Ook z{jn
vrouw heeft. te zijnen behoeve gratie ge
vraagd.
Radio New-York meldt, dat Mihallo-
witsj vanmorgen door een vuurpeloton is
geëxecuteerd.
Er is alsnog te Londen geen officieel
bericht van Joegoslavische zijde hierover
ontvangen.
het kabinet vrijelijk zou beslissen of al
dan niet geteekend zou wordien. De
Gasperi opende zijn verklaring met het
uitspreken van de hoop dat de internatio
nale democratie eerder een peetemoei
dan een stiefmoeder voor het kind de
Italiaansche republiek zou blijken te zijn.
Prof. Schermerhorn
contra prof. Gerretson
In een vergadering van de Partij van
den Arbeid die Dinsdag te Delft gehou
den werd, legde prof. Schermerhorn dc
volgende verklaring af:
„Destijds publiceerde prof. Gerretson.
dat weliswaar het kabinet verklaarde niet
met Soekarno te zullen spreken, doch dat
door het Departement van Overzeescho
Gebiedsdeelen bulten voorkennis van het
kabinet blijkbaar toch een telegram naar
Van Mook zou zijn gestuurd, waarbij hij
wel gemachtigd zou zijn met Soekarno
in contact te treden.
..Nader hieromtrent door mij", aldus
prof. Schermerhorn, „onder getuigen ge
hoord, heeft de heer Gerretson het be
wijs voor dit telegram niet kunnen pro-
duceeren".
Extra tabaksrantsoeiien
in de zomermaanden.
Het Ls mogelijk gebleken, gedurende de
zomermaanden nog enkele extra rantsoe
nen rookartikelen te verstrekken. Hierbij
moet in de eerste plaats rekening worden
gehouden met de beschikbare voorraden
tabaksartikelen, opdat de normale distri
butie niet in gevaar komt. Ook bij de ko
mende extra verstrekkingen zal steeds
worden bekend gepvaakt, wat hierop zal
kunnen worden gekocht.
Het woord is aan.
Frangois de
Lesseps:
Once tegenstanders zijn
dikwijls onze beste helpers.
Senator Vandenberg
vraagt begrip
Tijdens een rodevoering over de vredes
onderhandelingen te Parijs bracht senator
Vandenberg in verband met de verhou
ding tusschen de Vereenigde Staten en
Sovjet-Rusland vier puniton naar voren,
die hij aan de Russen vroeg goed te willen
begrijpen
1) „Wij respecteoren het groote Russi
sche volk geheel en al en eveneens hun
onverbrekelijk recht zichzelf te regeeren
en naar eigen goeddunken te handelen,
gelijk ook wij staan op dit recht voor
onszelf en anderen.
2) „Gij moet begrijpen, dat wij even
vastbesloten als gij zijt, dat militaire
agressie in welken vorm of van welken
aard ook de aarde niot opnieuw mag be
zoedelen en dat wij te dier zake bereid
zijn het uiterste te doen."
3) „Wij zijn tot verlichte en progres
sieve samenwerking met ledor land, dat
hiertoe uitnoodigt en wedcrzijdsche sa
menwerking wenscht, bereid
4) „Wij kunnen niet in oen positie ge
dwongen of gedrongen worden, die wij
niet vrijwillig willen aanvaarden en wij
zullen onder geen enkele omstandigheid
schipperen mot fundamemteele rechten cn
menschelijke vrijheden, waar ook ter
wereld".
Senator Vandenberg voorspel ie, dat er
overeenstemming zal komen. ..Wellicht',
zoo zeide hij, „is een jaar niet genoeg
om een oorlog van vijf jaar te liquidee
ren".
Hij achtte hot mogelijk dat „met geduld,
eerlijk spel, vasthoudendheid en uithou
dingsvermogen een gemeenschappelijke
grond zou kunnen worden gevonden voor
het communisme en de Westersche demo
cratie".
,De schuld der geallieerden
Een speciale verslaggever van het ANP
seint uit Neurenberg:
„Karl Doenitz", zoo betoogde zijn ver
dediger Kranzbuehler gisteren voor het
gerecht, „is het levend bewijs voor de on
juistheid van de opvatting, dat iedere
Nazi een misdadiger zou zijn". Terwijl hij
zich keerde tegen de aanklacht, die
Doenitz zoowel beschuldigit van mede
plichtigheid aan den oorlog als van het
•erhindoren van de capitulatie op het
oogenblik, dat Duitschlands positie hope
loos was, zeide Kranzbuehler: „Doenitz
heeft niets gedaan om den oorlog te ont
ketenen, wel heeft hij beslissende stappen
gedaan om hem te beëindigen".
De verdediger poogde ook Doenitz' po
sitie als Duitsch leider bij de onder-
teekening van het capRulatie-verdrag in
de beoordeoling van diens schuld tc be
trekken, door op te merken, dat het ge
recht zal beslissen, of in de toekomst van
het Duitsche voLk zal worden verwezen
naar de bindende waarde van de hnnd-
teekening van den man, die voor de ge-
heele wereld door zijn deelgenooten in
hot vordrag als misdadiger bulten de wet
gesteld is Ook deze verdediger maakte
van de gelegenheid gebruik. posthuum
eerebetoon te betuigen aan Hitier voor
diens sociale en economische maatregelen
en het vrijmaken van Duitschland uit de
banden van Versailles.
„Deze", zoo zeide hy, „waren er dc oor
zaak van dat milliocnen Duitschcrs en
ook Doenitz in het nationaal-socialisme
geloofden". Niettemin noemde hij Doe
nitz' carrière vr(j van politiek. De af
zonderlijke beschuldigingen legen Doenitz
nagaande, schoof hij de verantwoorde
lijkheid voor dc verscherping van den
duikbootenoorlog op de geallieerden, ter
wijl bij de blokkade en den luchtoorlog
tegen Duitschland zoo erg vond, dat hy
verrast was geweest, de aanklagers nog
tc hooren spreken over 30.000 geallieerde
zeelieden, die het leven verloren hadden.
De grootste beschuldiging togen Doenitz
het bevel tot moord op schipbreukelin
gen was volgens Kranzbuehler door
zijn tegenbewijs op schitterende wijze
weerlegd.
Ken zonule tafreeltje aeliter liet Palels Soestdljk. Peggy, het paardje van do
Prinsesjes heeft een veulen gekregen dat Foi>py gedoopt Is. De Jonge moedor
zoogt haar boreling terwijl de drie Prinsesjes op een eerbiedigen afstand want
l'ceey la wel eens wat wild toekijken.