Licht en
Panorama der Wereld
Rotterdam verrijst
De Radio geeft vanavond;
De tien procent
letterlijk uit
,asch'
24 Flats van deviezenlooze
materialen
uoq japuozi
Haarlem bruist van feestvreugde. Dat is
de eerste en voornaamste indruk dien de
avondwandelaar bij zich voelt opkomen,
wanneer hij door de verlichte straten
dwaalt en zijn hart ophaalt aan ouder-
wetsch-verlichte etalages. En niet alleen
het licht en de overweldigende drukte in
Haarlems straten maken het hart van.
door vijf jaar oorlog aan licht en vroo-
lijkheid ontwende stedelingen dankbaar,
ook in de stilte van de bolwerken en de
singels en de plantsoenen, zooals het
Kenaupark, kan hij genieten van kleuren
spel en wondere effecten. De schaarsche
natuur in de stad helpt mee, de Spaarne-
stad een jarig gezicht te geven.
Op den Schotersingel nabij de Noorder-
brug hangt temidden van oranjeballons het
wapen van Haarlem. De op den achter
grond liggende boomen op het Bolwerk
worden verlicht. Feëeriek doet het Kenau
park aan. De groep cypressen, de bruine
beuk en het kastanjegeboomt worden met
verschillende kleuren verlicht. Het groen
der cypressen doet door het kwiklicht hel
der en teer aan. De bloemen in het perk
aan de Oostzijde zijn met paddestoeltjes
verlicht en het gezicht daarop is prachtig.
Jammer is het, dat het voetpad niet afge
sloten is, omdat het voortschuifelen der
menschen temidden der bloemen storend
werkt.
heen
Wie de stilte schuwt, hij zoeke in de
binnenstad naar vertier en stemming.
Wanneer hij schuifelend de Groote Markt
heeft bereikt het kost tijd, om de ver
leidelijke winkels langs te komen, dan
vlamt de oude steen van het Stadhuis op
als een plotselinge openbaring en de zil
veren lijnen van de Bavo rijzen als een
gedicht van licht, als een heel oud, ver
stild sprookje op tegen de blauwe nacht
lucht.
Verder zoeken de schreden van onzen
wandelaar in de drukte van feestelijke
straten naar hetgeen zijn oog bekoren kan.
Groote plassen licht werpen hun vloed uit.
de winkelramen, waarachter schier voor-
oorlogsche schatten liggen opgestapeld,
wat wel een beetje hard, maar daarom
niet minder bezienswaardig is. En de vrou
wen, in deze zeven eeuwen niets veran
derd, halen hun hart op aan schoenen en
stoffen, aan knotten wol en andere zaken,
die verrukte gilletjes veroorzaken. Tiere
lierend stuwen de pierementen hun één-
cents-muziek door het straatlawaai heen,
bijgevallen door trekpiano en buikorgel
tjes" (wij wisten niet, dat er zooveel van
die kleine, asthmatische zangers in Haar
lem huisden). Het oor strijdt met het oog,
de lichtkroon op de Houtbrug wint het
even van het lawaai en verder op staat
een groote limonade-fontein, waar je niet
vlak bij kunt komen, want er staan den
heelen avond menschen om heen, die
„mooi" en zeggen.
Dan is er nog een kermis in Haarlem.
Een kermis, zooals onze goede stad zelden
zag, met allerlei angstaanjagende, maar
toch heerlijk-sensationeelc vermakelijk
heden. Het geld is daar gelijk zand in de
handen van een kind, maar de leut ver
goedt alles. Met een oliebol in je eenc en
een wandelstokje in je andere hand ben
je den koning te rijk onder de tonen van
een heesche versterker of van knallende
motoren.
Haarlem bruist van feestvreugde. Laat
het een vreugde zijn, waarin de schoon-
heidsdorst niet te zeer op den achtergrond
gedrongen wordt en waarin de jool echt
en onbedorven klinkt. Dan zijn zeven da
gen feest nóg te geinig.
AGENDA
MAANDAG 5 AUGUSTUS
Parklaan 21: Lezing over de Openbaring.
Rembrandt: De zuster van den huisknechl.
Palace: De Jantjes. Lmxor: Met buitengewoon
verlof. Alle drie: 14.00, 16.15, 10.00 en 21.15 uur.
Frans Hals: Van den regen in de drup 14 00.
16.30, 19,00 en 21.15 uur. City: Ik ontmoe
een moordenaar, 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15
DINSDAG 6 AUGUSTUS
Bioscopen als Maandag.
Muziekconcours te Spaarndam
Het Groot Nationaal Concours voor Har
monie- en Fanfarecorpsen, uitgeschreven
door het Fanfarecorps „Kunstkring" te
Spaarndam, werd Zaterdag- en Zondag
namiddag voortgezet.
Zaterdag concerteerden in afd. II H: Har
moniekapel „N. Z, H." Haarlem, pr. 1 /2,
pnt. 344; IIF: Politiemuziekver. „Excelsior"
Delft pr. 1 pnt. 386; IF: „Arti ét Religioni"
Haarlem, pr. 1. pnt. 421; Uitm. F: Haarl.
Polltiemuzlekvereenlging pr. 1, pnt. 396;
IIH: Hoogovens Harmonie pr. 1, pnt. 401.
„Arti et Religioni" was hier verreweg de
beste. In den voorafgeganen Marschwed-
Strljd bleken de beide Politiecorpsen de
meerderen. Gelukkig kon de „Grüne" niet
meedoen.
De uitslag van Zondag was als volgt:
Afd. IÏIH: „Vooruitgang" Haarlem prijs
2. pnt. 374; IIH: „Eensgezindheid". Heem
stede. pr, 2 pnt. 347; „Soli Deo Gloria",
Driehuis, pr. 1. pnt. 386; „Excelsior", Llm-
men pr. 2, pnt. 365; IIF: „Wittenburg", Am
sterdam pr. 1. pnt. 418; ,,St. Gregorlus".
Waarland, pr. 1, pnt. 419; I F: „Accordano",
Splerdyk pr. 1, pnt. 387; Uitm. F: „Boven-
kcrk's Fanfarecorps pr. 1. pnt. 397; Eere H:
„St. Cnecllla". Haarlem-N. pr. 1. pnt. 446.
„St. Caecilia", dat als verplicht nummer
Lortzing's Ouv. „Czar und Zimmermann"
en als vrij nummer Boieldieu's Ouv. .Calif
de Bagdad" uitvoerde was het eenige corps
dat de voor het bereiken van den prijs in
zijn Afd. gestelde mlnlmumeischen verre
overschreed. Het toonde dan ook zeer goede
kwaliteiten, al leek mij het spel in het vrije
nummer toch nog niet geheel afgewerkt.
446 ls tot dusver het hoogste aantal pun
ten. dat eenige vereeniging behaalde. Ook
In den Marschwedstrijd was ..St. Caecilia"
superieur en behaalde 118 van de 120
punten.
K. DE JONG.
Burgerlijke Stand
Haarlem, 3 Augustus 1946.
BEVALLEN: 1 Aug., G. M, Homburg—Nijs-
sen, z.; II. M. Damenvan Zeist, d.; S. Geluk
—Franke, v.\ M. A. van Schie—Rijnbeek, d.;
2 Juli, H. Huljboom—Schoffelmeer, d.; G van
der Weele—Kroezen, d.; H. Kwant—Sterel.
E. Levert—van der Mijll Dekker, z.; H. M.
an Wijk—Burggraaf, z.; J. van der Giessen
—Makkink, z A. M. Besselink—Webeid.;
3 Aisg., E. Turmel—Borst, z.; F. Wit—Hove-
stad. z.
OVERLEDEN: 1 Aug.. M. C. Klaver—van
leeuwen, 55 j.. Haitsma Mulierstraat; 2 Aug..
J. H. Staphorst. 89 j.. Brouwersstraat; J. W.
Flendne, 87 j., Twijnderslaan; 3 Aug., J. G..
d z. van C. Alta, Rijksstraatweg,
GEHUWD: 3 Aug. P. van Kampen en A.
Haaks; A. Provoost en J. J. M. de Rijk; W.
J. Hopman en A. M. P. Hessels; C. J. Krug
W. C. Westenberg.
jjjjew ajoojg aunqui
Weerbericht
PLAATSELIJK ONWEER
Verwachting geldig tot Dinsdagavond:
Tijdelijk toenemende bewolking met
vooral hedenavond en nacht plaatselijke
onweersbuien. Wind aanvankelijk ver
anderlijk later uit richtingen tusschen
Zuid en West. Daling van temperatuur.
HILVERSUM I. 301 M.
19.00, 20.00. 22.00 Nieuws. NCRV 18.30 Strijd
krachten progr. NCRV 19.20 Met band en
plaat. 19.30 Sportpr^atje. 19.45 Landbouw-
rubriek. 20.05 Weeroverzicht. 20.08 Piano
recital. 20.15 Residentie-orkest. 20.55 Haarlem
de stad van zeven eeuwen (Dr. A. Melehior).
21.15 als 20.15. 22.15 Actueel geluid. 22.30 Viool
en plano. 22.45 Meditatie. 23.00 Bel Canto. 22.30
Haydn Progr
HILVERSUM II, 415 M.
18.00, 20,00, 23.00 Nieuws. AVRO 18.45 Gars
de Paris. 18 45 Muziek uit Weenen en Boeka
rest. 19 15 Lezing over Indië en Nederland
19.30 Piano en zang, 20.05 Omroeporkest 21.15
Rond het IJsselme'er. 22 00 Renova Septet.
22.30 Swing college. 23.15 Licht progr.
GEDURENDE de oorlogsjaren zijn in
totaal 378.000 Duitschers als krijgs
gevangenen over den grooten vijver ge
voerd en ondergebracht fn kampen die
voor de ontvangst in gereedheid waren
gebracht. In de Vereenigde Staten doet
men niets half: zoo vonden de op non-
actief gestelde Germaansche strijders
in coml'ortabel-ingerichte modelkampen
hun tehuis en de eerste dagen van hun
verblijf zullen zij zich verwonderd heb
ben over de prettige manier, die de
Amerikanen er op nahouden om ge
vangen vijanden onderdak te verlee-
nen. De kampen waren voorzien van
alles, wat binnen de grenzen van het
begrip „gevangenkamp" redelijkerwijs
kon worden getolereerd. Natuurlijk
geldt hier het Amerikaansche begrip
wat de Duitschers als grens stelden, ge
zien de inrichting en accomodatie van
Auschwitz en Oranienburg, kan men
moeilijk als maatstaf nemen. Vandaar
ook de veronderstelling, dat de Duitsche
krijgsgevangenen aangenaam verrast
zullen zijn geweest toen zij bemerkten,
in welke omstandigheden zij het einde
van den oorlog zouden kunnen af
wachten.
Intusschen de moeite die de Ame
rikanen er voor over hadden om hun
gasten het leven zoo dragelijk mogelijk
te maken, was niet geheel en al belang
loos en allerminst ontstaan uit een over
maat van sympathie voor de gevangen
Hitler-soldaten. De humaniteit gebood
een menschwaardige behandeling de
lust tot experimenteeren en het ver
langen om de principes die in Amerika
als onveranderlijk en algemeen voor de
samenleving der menschen en der na
ties worden gerespecteerd, aan de Duit
schers kenbaar te maken, bracht de
Amerikanen tot een uitgebreide en op
min of meer wetenschappelijke basis
gegronde proefneming, waarvan de
krijgsgevangenen profiteerden. Lessen
in democratische beginselen, inleidingen
over historische onderwerpen, filmvoor
stellingen van instructieven aard en
cursussen over internationale onder
werpen vormden de hoofdschotel van
het kamprooster en op alle mogelijke
manieren werd getracht, de Duitschers
eenig begrip bij te brengen van de men
taliteit der Amerikanen, van de inrich
ting hunner maatschappij en de werk
wijze hunner democratische instel
lingen.
Voor het begin van de repatrieering
der krijgsgevangenen is dit experiment
besloten met een onderzoek naar de
resultaten ervan en het moet worden
gezegd, dat de conclusie, die het Ame
rikaansche Departement van Oorlog
meende te mogen trekken uit de ge
gevens van dit onderzoek, de moeiten
en kosten van het jaren lange experi
ment alleszins verantwoord doet blij
ken.
„Drie-vierde van het totale aantal
krijgsgevangenen," aldus de conclusie,
„keert naar Duitschland terug met een
zekere appreciatie voor de waarde der
democratie en een vriendschappelijke
gezindheid ten opzichte van ae Ver
eenigde Staten."
Dit resultaat werd vastgesteld door
een opinie-onderzoek, dat op echt-
democratische wijze werd gehouden en
„Woningnood" is een woord, dat zoo
langzamerhand een beruchlen klank
heeft gekregen. Maar dat er wel wat
aan te doen is, wordt op het oogenblik
in Rotterdam bewezen, waar onder
oppertoezicht van architect C. V. Wcl-
schen een blok van 24 flats verrijst.
Reeds in 1919 bouwde genoemde archi
tect voor dien tijd ultra-moderne-wonin-
gen, en de ervaringen, sindsdien opge
daan, krijgen nu definitieven vorm in het
nieuwe huizenblok, dat met verbluffen-
den eenvoud gebouwd wordt.
De eenige bouwmaterialen, die er voor
noodig zijn kunnen in drie categorieën
worden samengevat: zand, grind en
asch. Hout voor steigerwerk is overbodige
luxe, want de buitenmuren worden van
beton in bekistingen gegoten en de bin
nenmuren worden uit z.g. „betonelemen-
ten" als een bouwplaat opgetrokken. Ook
de vloeren bestaan uit beton.
De scheidingsdeelen zijn gemaakt
volgens een bepaald procédé; zij be
vallen veel asch en de toekomstige
bewoners kunnen er met gemak een
spijker inslaan. Het verhaal vermeldt
niet, of een overbodig gaatje gedicht
kan worden met den inhoud van den
aschbak.
DROGE, STERKE WONINGEN.
De binnenmuren absorbeeren het vocht,
zoodat de huizen kurkdroog moeten zijn.
Wanneer men de in aanbouw zijnde hui
zen bekijkt, valt de lichtheid en de ge
ringe dikte van het materiaal op en de
bouwmeester kon mededeelen, dat de op
te trekken flats uiterst sterk zullen zijn.
Tenslotte worden ook de eischen van de
esthetica niet uit het oog verloren: om
het kazerne-aanzien van de nieuwe hui
zen te verminderen, worden de buiten
muren met een soort terrazzo bedekt.
Rotterdam heeft meer dan eens blijk
van vooruitstrevendheid gegeven, een
voorbeeld als het bovcnomschrcvcne kan
worden aanbevolen in dc aandacht van
andere geiroffen gemeenten.
Nederlandsch schip
uit Duitschland terug
Opnieuw heeft een Rotterdamsche ree-
derij een harer door de Duitschers ge
roofde schepen terug gekregen. Het be
treft hier het m.s. „Tamo" van ongeveer
5000 br. t. van de N.V. Mij. „Vracht
vaart". Dit schip bevond zich in de Mei
dagen van 1940 op een werf te Rotterdam,
waar het bijna gereed was. De Duitschers
legden er beslag op en verbouwden het
tot een z.g. ;,Spcrrbreeher".
Na afloop van den oorlog werd het door
de geallieerden in de Oostzee gebruikt als
mijnenveger. Eerst kort geleden is de
„Tamo" vrijgegeven en is op eigen kracht
en onder' Ncderlandsche vlag, van Ham
burg komend met een lading erts aan
boord, in haar thuishaven Rotterdam te
ruggekeerd.
waarbij alle identificatie-mogelijk
heden waren uitgeschakeld. Drie en
dertig procent der gevangenen bleek
definitief anti-nazi en pro-democra
tisch, een en véertig procent was de
democratie gunstig gezind en tien pro
cent nog steeds verbeten nationaal
socialistisch. De overigen moesten van i
geen van beide levensbeschouwingen
iets hebben. 62 procent wenschte een
democratische regeering in Duitsch
land, 7 procent wilde een communis-
tisch bewind en 5 procent een nazi-
regeering. 32 procent beschouwden alles
wat zij in de kampen hadden moeten
slikken als valsche propaganda, de rest
had vertrouwen in de Amerikaansche
voorlichting, behalve een bepaald per
centage, dat geen antwoord op aez?
vraag gaf.
Interessant bij dit alles is vooral het,.,
feit, dat de ongunstige antwoorden het
veelvuldigst waren bij de menschen
tusschen de 26 en 30 jaar, terwijl de
oudste krijgsgevangenen het hoogste
percentage gunstige antwoorden gaven.
Daaruit blijkt weer eens temeer, dat het
gif van nazi-opvoeding vooral bij de
jongere menschen zijn uitwerking niét
heeft gemist en dat het bij die categorie
blijkbaar zoo verwoestend op de men
taliteit heeft gewerkt, dat deze niet
meer vatbaar is voor rede zelfs niet
wanneer daaraan jaren van zorgvul
dige, systematische beïnvloeding wor-,
den besteed.
Het zal voor de geallieerden, die bin
nenkort gaan praten over dc wijze,
waarop het na-oorlogsehe Duitschland
zal moeten worden behandeld, de moei-.'
te loonen, wanneer zij het resultaat van"'
de Amerikaansche „Heropvoedings
cursus" in aanmerking nemen bij de
vaststelling van de maatregelen ter uit
schakeling van het Duitsche gevaar
vooral, wanneer zij geen moment de
„tien procent" uit het oog verliezen.
Met betrekking tot dit onderwerp is
nog merkwaardig wat Lord Beveridge,
de ontwerper van het Engelsche plan
voor sociale veiligheid, dezer dagen te
Berlijn aan enkele persmenschen toe
vertrouwde. Beveridge zag het probleem
der denazificatie van Duitschland als
een louter „opvoedkundige" aange
legenheid. die geen ruimte laat voor
voortzetting van, wat hij noemde, de
„heksenjacht op nazi's". Hij veroordeel
de deze zuiveringsactie, die aan voor
malige leden der nazi-partij de gele
genheid ontneemt, hun brood te ver
dienen en zeide: ..Wij moeten vervol
ging en wraakzucht laten varen en een
amnestie afkondigen. De beste manier
om Duitschlands zuivering te bewerk
stelligen is te trachten, de Duitsche
universiteiten te beïnvloeden opdat zij
„gaan denken langs de juiste wegen".
Hier staan weer de twee groote op-
vattingen tegenover elkaar. Zullen de
Duitsche intellectueelen in staat zijn.
hun volk een juisten weg te wijzen? Of
is de onbarmhartige uitroeiing van
boven-af van ieder nazi-symDtoom
onvermijdelijk? Wat de geestelijke
denazificatie vermag of niet vermag
blijkt uit de resultaten van de Ame
rikaansche kampen Algeheelë amnestie
en stopzetting van de jacht zou de „tien
procent" vrij spel geven om zelf „uni-
versiteitie" te gaan spelen en het is de
vraag of de universiteiten die Boreridge
bedoelt, het met succes tegen deze pro- 1
fessoren der boosheid zouden kunnen
opnemen.
Een aantal „Goebbelssen"
naar de gevangenis
Naar Un. Press meldt, zijn vier familie
leden van den Nazi-propagandamini6ter
Joseph Goebbel6 te Erbach veroor-
deeld wegens het feit. dat zij dc-n broer
van Joseph, Konrad Goebbels, die door de
Amerikaansche autoriteiten werd gezocht,
verborgen hadden. Konrad Goebbels was
perschef van groot Hessen gedurende het
Naziregime. Hij werd op 9 Juni gear
resteerd door leden van den contra-spion-
nagedienst in de heuvels van het Oden-
wald.
De vonnissen tegen de genoemde vier
personen luiden als volgt:
Kathe Goebbels, Konrads echtgenoote,
een jaar gevangenisstraf en tienduizend
mark boete.
Elsbeth Goebbels. Konrads dochter, drie
maanden gevangenisstraf
Wilhelm Kammerbech. schoonvader. een
iaar voorwaardelijk en vijfduizend mark
boete.
Annie Kammerbech, schoonzuster, veer
tig dagen gevangenisstraf.
De agenten van den contraspionnage-
dienst waren op het spoor van Konrad
Goebbels gekomen op aanwijzingen van
officieren van het militaire bestuur, die
achterdocht hadden gekregen, toen leden
van de familie Goebbels probeerden Kon
rads lievelingshond te verkoopen tenein
de voedsel te kunnen koopen
De „Zingende Rot"
weer gegrepen.
De beruchte uitbreker H, L Bartels. be
ter bekend als „de zingende rot", wiens
naam den lantsten tijd meermalen wercl
genoemd in verband met zijn herhanldc
ontsnappingen uit gevangenschap, ls weer
achter slot en grendel.
De Haagsche politie was te weten geko
men, dat Bartels zich ophield in een per-
ceel aan de Valllantlaau By een Inval werd
Bartels inderdaad aangetroffen. Er ont
stond een worsteling, waarbij de politic
van de revolvers gebruik moest maken ..De
zingende rot" werd tenslotte overmeesterd.
