1 :*-i
v
Haarlems
Nederlandsche schepen
ter walvischvaart
Laat soldaten
meerijden
Kans op revalorisatie
van den gulden niet groot
Prinses Juliana opende
den Roode Kruisdag 1946
Recht en veiligheid
voor Indië
aajjins no iiiBf j
L MiuuKliu: 12 Ausualag 1916
personeelsvraagstuk nog niet opgelost
Nederlandsche schepen ter wal
In aansluiting op ons artikel over de
Nederlandsche walvischvaart kunnen
wij nog melden, dat de „Willem Ba-
rendsz" een tot „factoryship" ver
bouwde tanker is, de ex-Pan Gotihia,
die in de dertiger jaren onder de
Zweedsche vlag gebouwd werd. Het
schip is aangekocht door de Nederland
sche Maatschappij voor de Walvisch
vaart en de werkzaamheden, om het
sohip tijdig reisvaardig te maken, wor
den uitgevoerd door de Nederlandsche
Dok- en Scheepsbouw Maatschappij en
door de Amsterdamsche Droogdok
Maatschappij, waarvan vooral de laatst
genoemde een rijke ervaring heeft op
het gebied van verbouw en reparatie
van walvischvaarders.
Uiteraard zou het in dezen tijd van
imateriaalschaarsohte en overbezetting
der scheepswerven veel tijdroovender
geweest zijn om een geheel nieuw
schip te bouwen, zoodat de huidige op
lossing de beste was.
Gezien het feit, dat de walvisch
vaart gedurende den oorlog heeft stil
gelegen en dat tijdens de eerste Wal-
visohvaartconferentie. die na den oorlog
gehouden werd en die ook door een
Nederlandsche delegatie weid bijge
woond, beperkende bepalingen zijn
aangenomen terzake de soorten en de
aantallen walvisschen, die gevangen
mogen worden, behoeft men geen vrees
te koesteren, dat de aan de internatio
nale walvischvaart deelnemende landen
elkaar bepaald concurrentie zullen aan
doen.
Over het personeelsvraagstuk bij de
Nederlandsche Maatschappij voor de
Walvischvaart is nog geen beslissing
genomen. Het lag in de bedoeling, het
grootste gedeelte der bemanning uit
Noren te doen bestaan; de Noorsche
Prins Bernhard vraagt:
Het weekblad „Motor" publiceert een
brief van Prins Bernhard aan den
hoofdredacteur van het blad. Prins
Bernhard schrijft o.a.:
„Regelmatig bereiken mij min of meer
verbitterde klachten van militairen,
welke met verlof gezonden zijnde,
trachten naar huis te liften, aangezien
de normale mogelijkheid van reizen ten
eenenmale zeer veel tijd in beslag
neemt. Algemeen wordt geklaagd over
het feit, dat burgermotorvoertuigen hen
voorbij rijden, hoewel daarin voldoen
de plaats aanwezig is.
Ik vraag mij af, of de Nederlandsche
automobilist zich niet realiseert, dat
deze mensohen, of zich vrijwillig ge
meld hebben om het vaderland te die
nen, of als dienstplichtige opgeroepen
zijn in werkelijken dienst en hoe kost
baar hen de korte tijd is, welken zij met
verlof in den familiekring kunnen door
brengen
Ongetwijfeld zijn er gevallen, waarbij
de betrokken militair op gemakkelijke
wijze met de ter beschikking staande
openbare vervoermiddelen zijn tehuis
kan bereiken, doch legio zijn de geval
len, dat zulks niet mogelijk is. Vaak
moeten deze soldaten naar alle moge
lijke uithoeken van het land en de
reisduur heen en terug naar hun haard
stede komt in mindering van den toch
al zoo korten tijd, welken zij thuis kun
nen doorbrengen.
Laat toch ieder weldenkend mensch,
die het voorrecht heeft een motorvoer
tuig te kunnen besturen, beseffen, dat
het op zijn zachtst gesproken een eere-
pLicht is om degenen, die huis en haard
in den steek moesten laten om het va
derland te dienen en waarvan verreweg
het meerendcel over enkele maanden
voor langeren tijd naar Indië vertrekt,
de helpende hand te bieden om van
den korten beschikbaren tijd zooveel
mogelijk te prof i tee ren door den reis
duur te helpen bekorten.
Met gemengde gevoelens van erger
nis en teleurstelling constateer ik re
gelmatig. dat onze militairen, welke
om een lift verzoeken, gewoon worden
genegeerd Persoonlijk begrijp ik dit
niet
Ik ben overtuigd, dat ieder welmee-
nend Nederlander, na zich het boven
staande te hebben gerealiseerd, in den
vervolge kameraadschappelijker zal
handelen en nimmer een militair, welke
om transport verzoekt, dit zal weige
ren".
Bruinkool uit Duitschland
Binnenkort zullen maandelijks uit
Duitschland ongeveer 35.000 ton bruin
koolbriketten per schip te Nijmegen wor
den aangevoerd. Deze bruinkool is voor
namelijk bestemd voor electrische cen
trales. De betaling van deze kolen ge
schiedt in EngcLsche ponden, welke be
dragen worden verkregen uit export van
Nederlandsche producten (voornamelijk
groenten) naar de Britsche zóne in
Duitschland.
regeering vaardigde echter destijds een
verordening uit, waarbij het den Noren
verboden werd, om bij buitenlandsche
walvisch'vaartmaatschappijen te varen.
Deze verordening is echter nog niet tot
wet verheven en zoodoende is nog niet
te zeggen, op welke wijze deze kwestie
zal worden opgelost. Wel kan worden
vastgesteld, dat in ieder geval de Ne
derlandsche expeditie vertrekt en op
tijd!
Zij zal bestaan uit het moederschip,
de „Willem Barendsz", circa 16000 ton
en acht z.g. „jagers", schepen van c.a.
400 ton, die eenigszins op trawlers
lijken. Deze jagers dateeren van voor
den oorlog, werden in den oorlog door
de Engelsche marine verbouwd tot mij
nenvegers en worden thans weer in
hun oorspronkelijken staat terugge
bracht.
Bootje in de lucht gevlogen
In het z.g. Bcercngat van de Oude Maas
onder Oud-Bejjcrland Is Zondagmiddag een
zeilbootje, waarin zich twee mannen en
twee vrouwen bevonden, in de lucht ge
vlogen. Een van de opvarenden werd vrjj
ernstig gewond, twee anderen kwamen er
met lichte kwetsuren af cu de vierde kreeg
slechts ecu nat pak.
Over het ongeluk deden aanvankelijk de
wildste geruchten de ronde. Men vertelde
o.a. dat een zeiljacht op een mijn was ge-
loopen. Dit bleek gelukkig niet het geval
te zijn. Een van de mannen in het bootje
had pogingen in het werk gesteld om den
motor, waarmede het zeilvaartuLgje was
uitgerust, op gang te brengen. Juist op het
moment, dat dit scheen te gelukken, volg
de er een hevige knal, waardoor het bootje
met bemanning en al in de lucht vloog. De
motor was waarschijnlijk ontploft.
Het bootje zonk onmiddellijk en de in
zittenden kwamen in het water terecht. Er
bevond zich een motorjacht in de nabij
heid, dat het viertal aan boord nam. Het
bleek, dat een van de mannen er vrij ern
stig aan toe was. Twee andere inzittenden
hadden kwetsuren van lichteren aard op-
geloopen. Zij konden, na door een arts
verbonden te zijn, per auto naar hun
woonplaatsen worden vervoerd. Een der
vrouwen en de beide mannen bleken uit
Vlaardingen afkomstig te zijn, de andere
vrouw woonde Ln Dordrecht.
Het kasteel Nijen-
rode aan de Vecht
heeft thans 'n nieu
we bestemming ge
kregen. Tijdelijk zal
hier 't Nederl. Op-
leidings-Instituut
voor den buiten-
landschen Dienst
worden gehuisvest.
In verband met
het te verwachten
krachtig herstel van
de internationale be
trekkingen en de
opbloei van de Ne
derlandsche export
markt, is het ge-
wenscht dat Neder
land in het buiten
land op waardige
wijze vertegenwoor
digd wordt door re
presentatieve figu
ren. Deze gedachte
heeft 'n aantal van
de voornaamste Nederlandsche bedrijven
Instituut op te richten.
Het doel is aan die jonge menschen
buitenland in verschillende functies zullen
lijke opleiding te geven.
ondernemingen er toe gebracht het
welke in de toekomst Nederland in het
vertegenwoordigen, een zoo breed moge-
Effecten- en
mar
EN had deze week op de Amsterdam
fvlsche beurs weer ruimschoots tijd voor
andere dingen dan het doen van effecten
zaken, die weinig te beteekenen haddon
en ook geen noemenswaardige koersfluc
tuaties opleverden. De beweging in aan
deden en „claims" Koninklijke was heel
wat geringer dan de vorige week, maar
het toen behaalde koersavans kon toch
grootendeels behouden blijven. Over het
algemeen was de stemming op de meeste
afdeelingen niet ongunstig, maar van een
normale deelneming aan den handel door
het publiek Is geen sprake Af en toe trekt
een enkel fonds soms even de bijzondere
belangstelling. Aandeden Billiton bijv. in
verband met de toenemende tinproductie
op het eiland van dien naam, aandeelen
Hollandsehe Bank Unie, die reeds een be
langrijke koersstijging achter den rug heb.
ben, als een gevolg van het thans gepubli
ceerde jaarverslag over zes jaren en de
aankondiging van 20% dividend. Het blijkt
dat de instelling r.ich de laatste jaren
krachtig heeft ontwikkeld en belangrijke
winsten heeft kunnen behalen, waartegen
over echter, ook de onkosten aanzienlijk
zijn gestegen.
Ook een verslag als dat van de Nieuwe
Nederlandsch-Amerikaansche Hypotheek
bank heeft groote belangstelling getrok
ken. omdat men op grond van de verstrek
te cijfers tot de gevolgtrekking kan komen
dat aan de algeheele afbetaling van hoofd
som en achterstallige rente der pandbrie
ven niet behoeft te worden getwijfeld, ook
al kan het nog wel eenigen tijd duren al
vorens daartoe zal worden overgegaan
Het is intusschen begrijpelijk dat vele hou
ders van pandbrieven met de verzilvering
hunner stukken geen haast hebben en
zelfs aan de directie hebben voorgesteld
de pandbrieven, welke thans in guldens
luiden, tegen dollarpandbrieven om te
wisselen, waardoor de houders tegen het
risico ccner guldendepreciatie zouden zijn
gewaarborgd De kans dat de gulden zal
worden gerevaloriseerd, dat wil zeggen, in
omrekeningswaarde verhoogd, wordt door
dezulken blijkbaar niet groot geacht Het
is trouwens ook op de beurs niet te mer
ken dat men bij de waardeering van obli
gaties en aandeelen met dezen factor reke
ning houdt en ook in regeeringskringen
wordt daaraan blijkbaar niet gedacht, an
ders had men er in dc financieele beschou
wingen, welke in de Kamer gehouden zijn,
wel iets van gehoord. Minister Lieftinck
heeft daarbij de opmerking gemaakt dat
men de subsidiemaatrcgelen moet zien in
het verband met de bijzondere omstan
digheden, waarin de wereldeconomie ver
keert en dat naar alle waarschijnlijkheid
de abnormale buitenlandsche prijzen van
tijdcüjken aard zijn.
Het is te hopen dat dit optimisme spoe
dig moge worden bewaarheid, maar tot
dusver is van een prijsdaling in de V. S.
en andere toonaangevende lunden geen
sprake. Men acht in de V. S. hier en daar
zelfs verschijnselen van een ..boomperiode'
aanwezig en meent dat het algemeene
goederen-indexcijfer in 1947 nog 15 hoo-
ger zal liggen dan thans. Nu hebben der
gelijke verwachtingen weinig waarde, om-
dat ondanks de „verwetenschappelijking'
van den wereldhandel, het verzadigings
punt van de vraag naar goederen ook nu
wel eens eerder zou kunnen komen dan
men meent. Wanneer sommige Amerikaan,
sche bladen thans reeds van koopersstakin-
gen spreken, wil dit vermoedelijk zeggen
dat de vraag naar sommige artikelen klei
ner wordt naarmate ze gemakkelijker te
bevredigen is, een verschijnsel dat aan de
menschclijke natuur eigen schijnt te zijn
Op grond van deze min of meer psycho
logische Overweging zou de minister dus
toch nog wel eens gelijk kunnen krijgen;
afgezien van het feit dat er tot dusver op
elke prijsstijging altijd weer een prijs
daling is gevolgd
De belangstelling, welke men deze week
ter beurze voor Amerika had, gold in
hoofdzaak de mededeelingen van den heer
Overhoff. die vandaar teruggekeerd is,
over de hervatting van den handel in
Amerikaansche waarden. Het optimisme te
dien aanzien was niet zoo groot ais uit
vroegere uitlatingen scheen te tnogen wor
den afgeleid, ook al heeft de heer Over
hoff de Amerikaansche instanties tot mede
werking bereid gevonden.
Koningin woont Passiespc!
te Tegelen hij
Zondagmiddag heeft de Koningin onver
wacht een bezoek gebracht aan de passie
spelen te Tegelen. Tegen half twaalf arri
veerde Zij per auto in Tegelen. Nadat Zij
de lunch in den Koninklijken trein had
gebruikt, bcgag Zij zich door bet vlaggende
dorpje naar het terrein van de pa-isie-
speien, waar de bisschop van Roermond,
mgr. dr. J. H. G. Lemmens aanwezig was
om Haar te verwelkomen.
Met groote belangstelling volgde de Ko
ningin het spel. In de pauze begaf Zij zich
achter de coulissen, waar alle medespe
lenden stonden en Haar met het Wilheimus
een welkom toezongen. In de vertrekken
achter het tooneel gebruikte H M de thee
en na afloop van dc pauze nam zij Haar
plaats weer in, om tot het einde toe het
spel te blijven volgen.
De Koningin heeft den nacht doorge
bracht in den koninklijken trein, waarmee
Zij vandaag een bezoek aan de getroffen
gebieden in Noord-Limburg brengt. Mor
gen zal Zij het Zuidelijk deel van deze
provincie bezoeken.
Prinses Juliana heeft Zaterdagmiddag op
het landgoed Groot Engelenburg te Bruin-
men den landdag van het Nederlandsche
Roode Krüis in haar functie van voorzit
ster geopend. De Prinses zeide verheugd te
zijn, dat zij voor de eerste maai na de
bevrijding het woord mocht richten tor .je
afgevaardigden van het Roode Kruis, In.
het bijzonder begroette zij den minister
president, dr. L. J. M. Beel, als vertegen
woordiger van den ministerraad, en de
vertegenwoordigers van het Amerikaan
sche Roode Kruis. Vervolgens bracht de
Prinses hulde aan het Comité Internatio
nale la CrouxRouge voorden velen arbeid,
ten behoeve var, on« land verricht. Nadat
zij gewezen had op de propagandavveete
van het Ned Roode Kruis, bracht zij daok
aan allen, die aan het welslagen hiervan
hun krachten zullen geven Namens her
hoofdbestuur dankte zij alle Roode Kruis
medewerkers, die in dc afgeloopen jaren
bezield door den waren Roode Kruis-gee.sc
hun krachten gegeven hebben aan het veel
omvattende werk Met enkele woorden
herdacht Prinses Juliana den onlangs over
leden eerste onder-voorzitter J. C. E. baron
Van Lynden en de 24 mannen en vrouwen,
die in de oorlogsjaren hun leven lieten
voor de idealen van het Roode Kruis.
Vervolgens nam de minister-president
net woord, die namens de regeering zijn
waardeering voor den arbeid van het
Roode Kruis tot uitdrukking bracht en in
het bijzonder alle medewerkers dankte
voor hetgeen zij voor het vaderland ver
richt hebben.
Na de pauze voerde het woord de direc
teur-generaal van het Roode Kruis, de
heer H. P. J. van Ketwich Verschuur, die
den nadruk legde op de grootsche taak,
die nog verricht wordt in onze overz--e-
sche gebiedsdeeien.
Namens de echtgenooten van de kring-
commissarissen bood mevr Van der Does
aan de Prinses een vaandel aan, dat H.K.H.
aanvaardde en vervolgens overdroeg aart
de vaandelwacht.
ir. F. C. C. baron van Tuyll van Seroos-
kerken van Zuylen. lid van het dagelijksch
bestuur._ sprak een kort slotwoord. De
Roode Kruisdag 1946 werd hierop door het
Haarlemsche Kamerorkest, onder leiding
van Wim Gaffel, dat voor de muzikale om
lijsting van het geheele programma ha-1
zorg gedragen, gesloten met het „Wilt
heden nu treden".
Generaal Spoor over zijn taak
Lt.-gen mr. H. J. Kruis heeft in het
radio-programma van de Nederlandsche
Strijdkrachten een vraaggesprek gehouden
met den Indischen legercommandant, lt.-
gen S H Spoor. Generaal Spoor gaf in
den loop van dit interview antwoord op
drie vragen: wat gaan wij in Indië doen;
waaróm gaan wij dat doen en hóe gaan
wij dat doen'
Wat wij in Indië gaan doen omschreef
generaal Spoor als „recht en veiligheid
brengen aan alle bewoners van de archi
pel". dus geen „orde en rust", die be
schouwd zouden kunnen worden als opge
legde orde en teruggang naar het oude. Er
is veel gebrek aan kennis van Indische
zaken en ongerechtvaardigd wantrouwen,
in do volstrekte oprechtheid van onze Re
geering wat betreft de uitvoering van de
beloften, die Hare Majesteit in 1942 aan
Indië deed. Het is voor de militairen pijn
lijk. wanneer zij beschouwd worden als
degenen, die de nieuw" dingen, die in In
dië moeten komen, willen tegenhouden.
W a a r o m willen wij recht en veilig
heid in Indië brengen? Omdat Indië het
van ons verwacht. Het is zeker, zoo zet
generaal Spoor, dat zelfs zij. die zich onze
felste tegenstanders noemen, den band
met Nederland en de Nederlanders erken
nen. Onze eenige vijanden daarginds zijc
de door Japanners opgezweepte groepen,
die zullen blijken slechts enkele tiendui
zenden op de tientallen millioenen te zijn.
We mogen de moeilijkheden echter niet
onderschatten Er zijn ook nu buiten het
handjevol terroristen aanzienlijke groepen,
die zich onze vijanden wanen tot zij
opnieuw leeren kennen.
Ifoe moeten wij deze taak volbrengen?
Op de ons eigen wijze, met matiging, men
sch el ijkheid en humor. Kortom, zooala
onze troepen dat tharvs reeds doen Waar
onze mannen komen, ziel men de terug-
stroomende bevolking ontwaken uit de
betoovering van het Japansche grf
Ruimer distributie
van fietsbanden bevraagd
De Kon. Ned. Toeristenbond A N.W.B.
heeft zich tot den minister van Handel
en Nijverheid gewend met het verzoek
over te willen gaan 'ot een ruimere en
meer algemeene distributie van rijwiel
banden Nu de productie van fietsbanden
thans aanzienlijk is gestegen, meent de
A.N.W.B., dat het niet langer noodig ia
de volle productie van rijwielbanden ter
beschikking te blijven 6telien van enkele
bevoorrechte groepen.
In de meeste gezinnen levert het ont
breken van een bruikbare fiets, vooral bij
het onvolkomen tram- en busverkeer van
het oogcnblik. zeer groote moeilijkheden
op en het moet dan ook redelijk
worden geacht, dat thans ook de gewone
burger een beurt kan krijgen. Op deze
gronden heeft de A N W.B den minister
verzocht per maand 200.000 «tuks banden
te bestommen voor het publiek en te
doen distribuceren volgens het voor de
echoenen gevolgde systeem, waarbij men
voorloopig alleen de gezinshoofden voor
een band in aanmerking wil laten komen.
