Haarlems Dagblad
SS 1
Een jaar geleden:
15 Augustus 1945
maakte Hirohito de capitulatie
bekend
Turksch-Britsch
Truman's antwoord
over
Palesti
na
Bulgarije en Hongarije
verdedigen zich
Beroep op verzachtende omstandigheden
„Grieksche eischen
onredelijk"
'A
HDSSlimO.IO JOIJ I
JQZQA pUGjJQpQSI
61e .Jaargang No. 18405
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
■Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pecreboom
Donderdag 15 Aug. 1040
Dltgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
Postgiro 273107
Tel.: Redactie 10600. Dir-Hoofdred 15054
lien jaar geleden kwam de stilte van den vrede ook over den Pacific, onmiddel
lijk na de hoogtepunten van dei* woedenden storm, gevormd door de atoombommen
op Hirosjima en Nagasaki. Augustus 1945 bracht verbijsterende en overweldigende
gebeurtenissen, die elkaar zoo snel opvolgden dat ze onmogelijk in hun volledige
beteekenis tot de mcnseliheid konden doordringen. Daarom is het wellicht doel
matig thans in rustiger tempo die gebeurtenissen nog eens aan den geest te laten
voorbijgaan.
De overeenkomst van Potsdam eischte,
dat Japan de volgende voorwaarden zou
aannemen: Japansche leiders die het Ja
pansche volk hadden bedrogen en misleid
moeten geëlimineerd worden. Japan moet
zich onderwerpen aan een Geallieerde be
zetting. De Japansche souvëreiniteit moet
beperkt worden tot de Japansche eilan
den. De Japansche militaire macht moet
volledig ontwapend worden. De overgave
moet onvoorwaardelijk zijn. Strenge be
rechting van oorlogsmisdadigers moet
worden aanvaard.
Begin van het einde
Toen kwam Augustus 1945 met een sen-
sationeele ontwikkeling der gebeurtenis
sen:
6 Augustus werd de eerste atoombom op
Hirosjima geworpen.
8 Augustus kondigde de Sovjet-Unie aan,
dat den volgenden dag aan Japan de
oorlog zou worden verklaard.
9 Augustus werd de tweede atoombom
tegen Nagasaki gebruikt.
10 Augustus: Na een vergadering van
Japan's oudste staatslieden bracht het
Japansche Nieuwsagentschap Domei den
tekst over van de mededeeling van de
Japansche Regeering aan de Zwitsersche
Regeering, waarin uitdrukking werd ge
geven aan Japan's bereidheid om de voor
waarden van de verklaring van Potsdam
te aanvaarden „met dien verstande, dat
bedoelde verklaring niet inhoudt eenigër-
lei eisch welke de prerogatieven van Zijne
Majesteit als eén souverein heerscher pre-
judicieert".
12 Augustus: De Geallieerde regeeringen
antwoordden dat de Keizer onderworpen
zou zijn aan den opperbevelhebber van
de geallieerde strijdkrachten,
14 Augustus: Het aanbod van de Japan
sche regecring dat door de geallieerde
mogendheden aanvaardbaar werd bevon
den, werd door Domei gepubliceerd. Den
volgenden dag las de Keizer het rescript
dat aan het Japansche volk aankondigde
het besluit tot overgave aan de geallieer
den.
19 Augustus: Afgevaardigden van de
Japansche regeering arriveerden in Manil
la om een serie conferenties van 2 dagen
met generaal MacArthur's afgevaardigden
te beginnen ten aanzien van de geallieerde
bezetting van Japan.
22 Augustus: Generaal MacArthur, die
benoemd was tot opperbevelhebber van
de geallieerde strijdkrachten, gaf een
rooster aan voor de geallieerde bezettings
operaties, dat in de daarop volgende dagen
werd uitgevoerd. Generaal MacArthur
vergezelde zelf de eerste troepen, contin
genten luchtlandingstroepen, die het At-
sugi-vliegveld bij Tokio bezetten.
2 September: Japan capituleerde formeel
en onvoorwaardelijk aan boord van de
Missouri. De overgave vormde de eerste
nederlaag voor Japan in zijn half-legen-
darische geschiedenis van 2000 jaren. Om
ringd door de macht van de Amerikaan-
sche vloot en het leger en onder de oogen
van Amerikaansche en Britsche bevelheb
bers plaatsten de Japansche vertegen
woordigers de schriftteekens die het
Pacific-conflict beëindigden.
„Als opperbevelhebber van de geallieer
de mogendheden", deelde Mac-Arthur de
Japanners mede, ..kondig ik aan. dat het
mijji vaste voornemen is om volgens de
traditie van de landen die ik vertegen
woordig over te gaan tot de vervulling van
mijn verantwoordelijkheden met recht
vaardigheid en tolerantie, terwijl ik alle
noodzakelijke maatregelen neem om te
verzejteren, dat aan de capitulatievoor
waarden volledig, prompt en op eerlijke
wijze wordt voldaan."
Dat het gebied van het door oorlog
geschapen Japansche rijk formidabel
was, blijkt uit de order, welke de
opperbevelhebber der Geallieerden
eischte, dat het Japansche keizerlijke
algemeene hoofdkwartier op 1 Sept.
moest uitgeven. Volgens deze order
Naar eenvoudiger
grensf ormaliteiten
Trygve Lie, algemeen secretaris der
U.N.O., heeft verklaard, dat hij aan de 51
leden van de organisatie der U.N.O. ver
zocht heeft deskundigen op het gebied van
grensformaliteiten in den herfst naar New-
York te zenden om een bijeenkomst te
houden van een speciale voorbereidende
commissie voor het vereenvoudigen der
grensformaliteiten.
werden de volgende gebieden aan de
geallieerde bevelhebbers overgegeven:
China, Formosa en Fransch Indo-
China ten Noorden van 16 gr. Noorder
breedte, aan generalissimo Tsjang Kai
Tsjek van China; Mandsjoerije, Korea
ten Noorden van 38 gr. Noorderbreedte
en Karafuto, aan de Sovjet strijdkrach
ten van het Verre Oosten; de Anda-
manen, de Nicobaren, Burma, Thai
land, Fransch Indo-China ten Zuiden
van 16 gr. Noorderbreedte. Malakka,
Borneo, Ncd.-Indië, Nieuvv-Guinea, de
Bismarck-cilanden en de Salomons
eilanden, aan den opperbevelhebber
van het SouthEast Asia Command; de
Japansche mandaat-eilanden, de Ryu-
kyus, de Bonin-eilandcn en andere
Facific-eilanden, aan den opperbevel
hebber van de Amerikaansche Pacific-
vloot; de Japansche eilanden, Korea
ten Zuiden van 38 gr. Noorderbreedte
en de Philippijnen aan den opperbevel
hebber van het Amerikaansche leger.
bondgenootschap
Basis van Turksche politiek
Volgens radio Ankara heeft Recep Pe-
ker, de Turksche premier, aan de nationale
vergadering medegedeeld, dat de regee
ring de -Russische nota inzake wijziging
van het verdrag van' Montreux in studie
heefi.. De regeering, aldus Peker, is bereid
met de geallieerden en andere belangheb
bende ianden over deze wijziging te onder
handelen, waarbij Turkije echter zijn terri
toriale integriteit zal beschermen.
Sprekende over de buitenlandsche poli
tiek zeide Peker, dat het Turksch-Britsche
bondgenootschap de basis hiervoor zou
blijven vormen. Hij sprak er zijn voldoe
ning over uit, dat de betrekkingen met de
V S. zich goed ontwikkelen. Het verdrag
van Turkije met de Sovjet-Unie is in Juli
1945 op verzoek van de laatste beëindigd.
Het zou worden vervangen door een ver
drag, dat beter aan de eischen van het
oogenblik zou voldoen. Peker betreurde
dat het, ondanks de moeite door Turkije
op dit punt gedaan, nog niet tot een nieuw
verdrag- is gekomen.
Engeland niet accoord.
Een woordvoerder van het Britsche mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken heeft
het Britsche standpunt, dat een wijziging
van de Conventie van Montreux van 1936
door een conferentie van de onderteeke-
nende mogendheden moet worden uitge
maakt, officieel bevestigd. Toen hem ge
vraagd werd, commentaar te leveren op de
recente nota van de Sovjet-Unie aan Tur
kije, zeide hij: „Indien de Sovjet-nota
suggereert, dat een discussie over een
nieuwen status van de zee-engten beperkt
moet blijven tot de oeverstaten (Sovjet-
Unie, Turkije. Bulgarije en Roemenië) ge
loof ik niet. dat Groot-Brittannië hier
mede accoord zal gaan."
Geallieerden bezetten
gevangenis in Batavia
Gisteren heeft een detachement Seaforth
Hooglanders, vergezeld van een vertegen
woordiger van het Ncd.-Indische departe
ment van Justitie, de Tjipinang-gevange-
nis in Zuid-Batavia bezet.
De Republikeinsche autoriteiten waren
van de bedoeling van dezen maatregel in
kennis gesteld, doch zij hebben geantwoord
dat zij weigerden de overgave van de ge
vangenis aan de geallieerden te erkennen
en zij verklaarden verder te hopen, dat het
geallieerde oppercommando den maatregel
zou uitstellen.
Een geallieerd detachement heeft even
eens 't gebouw van den Republikeinschen
landraad bezet.
Het Republikeinsche ministerie van Bui
tenlandsche Zaken heeft bij het geallieer
de hoofdkwartier ook formeel geprotes
teerd tegen het feit, dat de republikein
sche rechtspraak niet langer kan worden
uitgeoefend in de onder geallieerde con
trole staande gebieden.
De oudste vrouw van Frankrijk, mevr.
Forter, is te Croix (nabij Rijssei) op 105-jari-
gen leeftijd overleden.
Marcel Buat, voormalig gestapo-agent,
beschuldigd van verantwoordelijkheid voor
het neerschieten en deporteeren van een aan
tal Fransche patriotten, is heden door mid
del van den kogel te Versailles terecht
gesteld.
Weerbericht
AFNEMENDE BUIIGHEID.
Verwachting geldig van Donderdagavond
tot Vrijdagavond: In den ochtend en
voormiddag plaatselijk mist. Overigens
meest licht tot halfbewolkt met voorna
melijk in het binnenland nog hier en daar
regenbuitjes. Zwakke wind. Iets hoogere
temperatuur dan vandaag.
Het woord is aan.
Oscar Wilde
De kunst begint eerst daar,
waar de nabootsing eindigt.
Door Attlee ontvangen
Uit gezaghebbende bron te Washing
ton verneemt men, dat president Tru
man zijn goedkeuring gehecht heeft
aan een compromis-voorstel inzake Pa
lestina „als basis voor discussie" met
Joodsche en Arabische vertegenwoor
digers. Volgens dit plan zouden de Jo
den geheel Galilea en Negeb, de Ara
bieren de centrale Jordaan- Samaria
provincie met de haven van Jaffa krij
gen. Er zou gestreefd worden naar een
uiteindelijke beëindiging van 't Britsch
mandaat en de volledige onafhankelijk
heid van den nieuwen Joodschen staat.
Echter zou er in voorzien worden, dat
de Britten bij voortduring het gebruik
van bases aan de Middellandsche Zee
zouden genieten.
Te Londen is officieel bevestigd, dat
de beschouwingen van president Tru
man inzake het door Anglo-Amerikaan-
sche deskundigen ontworpen plan voor
een -federaal Palestina door den Brit-
schen premier Attlee zijn ontvangen.
Men verwacht, dat met het oog op de
urgentie van deze kwestie het kabinet
in speciale zitting zal worden bijeen
geroepen teneinde het antwoord van
den president te bespreken. Nadere bij
zond erheden over dit antwoord zijn
nog niet bekend.
Op de plenaire zitting der Vredescon
ferentie van Woensdag hebben opnieuw
dc vroegere vijanden der geallieerden het
woord gekregen.
Thans waren het Bulgarije en Honga
rije, die bij monde van hun premiers kwa
men pleiten voor zachtere vredesvoor
waarden. In hun verklaringen werd vooral
verzet aangeteekend tegen de territoriale
wijzigingen waarvan de ontwerpverdra
gen melding maken.
Zooals wij gisteren reeds meldden heeft
de Bulgaarsche premier verklaard dat de
Bulgaren „op bescheiden wijze tot den
strijd tegen Hitier hebben bijgedragen".
Vervolgens verzette de verklaring zich
tegen de eischen van Griekenland Dit
land verlangt gebied, waarop zich geen
enkel Grieksch dorp bevindt. De schade
loosstellingen, die het vraagt, zijn onrede
lijk. Hij vergeleek de Grieksche houding
met die van de Vereenigde Staten en van
de Sovjet-Unie, die afstand hebben ge
daan van hun recht op schadeloosstelling.
De economische toestand van Bulgarije is
slecht, en slechts door den steun der- Sov
jet-Unie werd een hongersnood voorko
men. Bulgarije heeft bovendien recht op
medezeggenschap ten aanzien van de
Donau.
In het debat over de Bulgaarsche ver
klaring steunden Polen en de Oekraïne
eenigermate het Bulgaarsche standpunt.
Manoeilski, de Oekrainsche afgevaardigde,
Te Zandvoort wordt de laatste hand gelegd aan liet parcours, waar aanstaande;
Zondag dc nationale motorraces worden gehouden om den Grooien Prijs vai
Zandvoort.
viel in het bijzonder Grieken.a.;d aan, dat
hij ervan beschuldigde veranderingen op
de Balkan te willen forceeren. zonder
rekening te houden met de gewijzigde po
litieke omstandigheden. De Grieksche ge
delegeerde Tsaldaris verdedigde zijn land
tegen de aanvallen, die daarop werden
gedaan. De Bulgaarsche troepen werden
m Griekenland niet slechts voor bezet
tingsdoeleinden gebruikt, en zij overtrof
fen zichzelve in wreedheid. Men vraagt
ons, aldus Tsaldaris, de nieuwe Bulgaar
sche regeering niet hard te vallen over
de fouten van de vorige, maar het nieuwe
Bulgarije heeft de expansiepolitiek van
het oude overgenomen. Bulgarije heeft
eerst den oorlog verklaard aan Duitsch-
land, toen de Russische troepen reeds in
het land stonden. Het ongestraft laten van
dit land, aldus Tsaldaris, zou onder deze
omstandigheden een sinistere beteekenis
hebben.
Democratie met gebreken
In de avondzitting lichtte de Hor.gaar-
sche premier het standpunt toe, dat zijn
land ten aanzien van het ontwerp vredes
verdrag inneemt, Hongarije is thans eeu
democratisch land. Er zullen weliswaar
nog wel lacunes en gebreken zijn, doch
het land ziet in dit opzicht de toekomst
met vertrouwen tegemoet. Hongarije
heeft ongetwijfeld aan den oorlog deel
genomen als partner van Duit.schland,
doch men mag dit kleine land niet de
zelfde maatstaven aanleggen als de fas
cistische groote landen. Hongarije wenscht
met zijn buren in vrede te leven. Het
teruggeven van Noordelijk Transsylvanië
aan Roemenië zal het Hongaarsch-Roe-
meensche probleem niet oplossen. „Wij
grijpen echter met vreugde de hand, dio
door de Roemeensche regeering naar ons
werd uitgestoken" aldus de verklaring.
Indien geen rechtstreeksche onderhande
lingen mogelijk zouden zijn, laat dan de
conferentie een commissie van onderzoek
naar Transsylvanië zenden.
Tenslotte verzette hij zich tegen de
economische clausules van het ontwerp-
vredesverdrag. De economische toestand
van Hongarije heeft reeds tot een enorme
mflatie geleid. Herstelbetalingen zouden
slechts mogelijk zijn door den good-will
■r Sovjet-Unie. „Wij kunnen slechts be
talingen doen gebaseerd op den economi-
schen toestand van het land. Hiervoor
roepen wij uw medewerking in.
Heden zal Tsjechoslowakije de Hongaar-
sche verklaring beantwoorden, waarna de
Finsche delegatie gehoord zal worden.
Nieuwe lijsten ter inzage
Op onze bureaux Groote Hout
straat 93 en Soendaplein 37 liggen
de lijsten tel- inzage met namen der
opvarenden van het m.s. Kola
Agoeng (vermoedelijke aankomst 19
Augustus te Rotterdam) en het m.s.
Joli. van Oldebarneveld (vermoede
lijke aankomst 23 Augustus te Am
sterdam).
